Y Dydd

ADGOFION DYDDIAU MEBYD AC IEUENCTYD YN ARDAL DOLGELLAU. Ond cyn ymadael a'r lianerch yr anadlais ynddi yr anadliad cyntaf, a'r anedd lie magwyd fi yn dyner ar liniau fy mam, ac y bu yn gwylio fy nghamrau rhag niweidiau dwr a thån, ac yn yr anedd hbao yr ehedodd ei hyabryd i fwynhau y bywyd gwell, yn ol tystiolaeth y rhai a'i had- waenent oren, a hyny ar y 5ed o Fedi, 1824, yn 46 oed. Yr oedd yn byw mewn tyddyn bychan arjaagell y cwm tua diwedd y ganrif ddiweddaf, medd fy nhad wrthyf. Fe ymbriododd dau gy- mhar lied ieuanc yn eglwys y plwyf—yr oeddynt yn hollol auiddifaid i ddysgwyl un cymhorfch o unrhyw gyfeiriad tuag at ddechreu sefydlu byw- oliaeth, ac yr oedd hyny yn pwyso yn drwm ar feddwl y wraig ieuanc, a hyny tra -yr oedd ei phriod yn gwisgo y fodrwy ar ei bys gerbron allor yr Eglwys. Wedi dyfod allan o'r Llan, ar y fynwent, safodd y wraig a throdd at ei gwr, Yn wir, nis gwn i beth i feddwl am y dechreu byw eto ar ol hyn; nid oes. genyf fi ond chwe- cheiniog trwy y byd ag y gallaf ddweyd ei fod yn eiddo i mi, nac un drws trwy yr holl wlad i droi ato i ddysgwyl am ychwaheg.' "N a hid- iwch, meddai ei gwr, "maegenyf fihanercoron eto yn fy meddiant;" a chan godi ei ddwylaw i fyny, "A welwch chwi y rhai'n, 01 caf fywyd ac iechyd, a bendith y nef ar fy llafur, ni welwch chwi na minau lawer o ddyddiau cymylog o achos prinder angenrheidiau bywyd. Mae rhyw- un yn dweyd mai 'llaw y diwyd a gyfoethoga. Ac hefyd i chwithau fod yn gynil, fe weithia i fy ngoreu. O'r goreu," meddai hithau, mor sior a'ch bod chwi yn addaw fel yna, yr wyf finau ar yr un pryd i fod yn gynil a gofalus." Ar hyn aethant allan trwy borth y fynwent, a dechreu- wyd cario allan y penderfyniad i gydweithred- iad. Gwelir nad oedd ganddynt ddim i'w roddi heibio yny dechreu, nadim yn eisieu wedi magu saith neu wyth o blant. Fel yr oedd y teulu yn amlhau, yr oedd llaw fawr Rhagluniaethyn agor o hyd, fel nad oedd yr haul an diwrnod ya disgyn i ystafelloedd y gorllewin heb eu bod yn medi lluaws o gysuron. Dysgaaant yr un egwyddor- ion i'w plant; byddai'r tad yn dweyd yu ami wrthynt am iddynt fod yn weithgar a chynil hyd nea cyrhaedd 30 oed, ac iddynt ymofyn am gy- meriad o'r un tueddfryd a hwy eu hunain, mai eithriad i reol gyffredin a fyddai iddynt deithio ceunant tylodi yn eu hoea. Cynghorai lawer arnynt i edrych beth i brynu, ac a fyddai arnynt wir angen am dano; ac wrth fyned i brynu, os byddai eiddo yn gwneud y tro, ac yn debyg o ateb y dyben, a'r pris yn rhesymol, dim yn rhagor yn ei gylch ond hwda di a moes i minau. Am y penteulu uchod, ni buasai raid i'r aiopwr, na'r teiLiwr, na'r crydd drafferthu i gadw llyfr cyfrifon, oblegid byddai y tal mor sicr yn y diwrnod penodol agyw trai yn dilyn llanw y mor. Byddant wrth Irynu a'u llygaid a fyddai y tfordd yn debyg o fod yn rhydd i dalu am dano. Trodd y plant allan yn debyg i'w rhieni i fod yn weithgar a chynil, ao yn gochelyd ceisio ymyru am ddim heb weled y ffordd yn agored iddynt dalu am dano. Mae yn wir nad oedd ond ych- ydig yn, y dyddiau hyny yn medd wI gwisgo sidan o Damascus, na phlu yr estrys o diroedd tywodlyd Arabia, na'r sealskins a'r fttrs o'r gwledydd draw—dim ond dillad i'w cadw rhag yroerfel, a rhei'ny yn cael eu gwneud gartref; ac os byddai ambell i foneddwr yn d'od trwy y wlad, byddai ei ddiliad yn destun syndod iddynt am ddyddiau lawer, a phawb yn plygu iddo fel gwellt o flaen y gwynt. Fe chwalwyd y plant ymaac acw; aeth dau ohonyntyn llawRtlag- luniaeth i'r Brifddihas, a thrwy eu diwydrwydd a'u gonestrwydd, aethant i fyny o stepi atep, nea d'od i afael cyfpeth mawr, a dywedir eu bod wedi gwneud llawer o ddaioni i'w cydgenedl a fyddai yn taluymweliad&'r dref fawr hO¡lO; ond y maent wedi ymgymysgu 4 mån lwch tir anghof er'a blynyddoedd. Bu y rhieni farw wedi cyr- haedd oedran teg, ac wedi cael eu cynal n wohlaw eu hofnau. Byddai yr hen wr yn dweyd y pa.der a'r credo bob dydd, a byddai yn aros ac yn pwysleisio ar y gair, "Dyro i ni heddyw ein bara beunyddiol." Beth bynag am ei gyflwr, yr oedd ynddo feddwl tyner am y Brenin mawr. Gorpheuodd ei yrfa na bu y byd hwn ddim yn I waeth er ei ddyfodiad* iddo; ni fedrwn ddweyd faint yn well. Gymaint yw gwerth egwyddor I-'VWI. -ill ",po onest yn adeg hirnos y gauaf. Byddai'r ty a'r teulu a nodwyd fel peiriandy, yr holl olwynion yn troi gan ddylanwad yr olwyn fawr. Byddai y fam yn nyddu troell wlan, ac yn canu ambei i benill diddwrg didda er mwyn difyru y plant. Byddai y plant hynaf yn gardio, eraitt yn gwau, a'r rhai llesgaf yn y teulu yn pilio pabwyr, a. chanwyll frwyn wedi ei stcrhaumewn offaryn tuallan i gareg 11 yr aelwyd, tebyg i vice gof; a phan y deuai yn amser awper, byddai y ford fawr drithroed yn cael ei gosod ar ganol y 11awr, a chylch pren yn cael ei osod ar ei gwyneb, ao yna tywallt crochanaid o datwa ar y ford," ac yehydig o 1 aeth mewn plcynau corniog iddynt, ac i'w gwelyau a hwy. Cynyddodd y plant yn feibion a merched cryfion a heirdd—yn llawer cryfach na'r plant oedd yn cael eu magu ar fyrddau danteithiol pendefigion y wlad. Ni bu- aawn yn crybwyll am y teulu a nodwyd oni b'ai fod ynddynt wersi buddiol i lawer yn y dydd- iau hyn ond iddynt gael sylwteilwng, a diatnheu yr arbeda hyny lawer o drafferthi swyddogion y Llywodraeth gyda llysoedd y Man-ddyledion a llysoedd y Methdalwyr yn Jy dyddiau hyn. Gwawrio a wnel) y boreu y clywir adsain hyfryd "Hwda di a moes i minau." (I'tV barhau.) Abermaiv. HEN GERFIWR.

¥ WBUUfa. Daeth, Oydymaith yr YsgollSabbothol am Hydref i kw yn brydlon iawn. Gwneir ef i fyny gan ysgrifaa o law y Parchn. D. Silyn Evans; L. Jones, Ty'nycoed; 0, Jones, Pwllheli; R. 0. Evans, S""uHh; D. Evan, Caerfyrddin, a Metrionfab, y rh-ii ydynt d lyddorol ac adeil- adol iawn, ac ar faterion dymunol. Mae y rhifyn hwn yn ddechreuad yr ail haner blwydd- yn, a llawenycha y golygwyr fod eu llafur yn cael ei werthfawrogi. Mae rhifyn 6 o'r GasseWs Popular Qardening, dan olygiaoth D. T. Fish, fel ei ragflaenoriaid, wedi ei droi allan mown gwisg ddymuriol, a'i gynwysiad yn ychwanegiad pwysig at lenydd- iaeth arddwrol. Rhaid fod y llyfr hwn yn cael cylchdaeniad helaeth, a hoflein weled garddwyr Cymreig yn ei gymeryd, ac o'i ddarllen a'i ef- rydu, gallwn sicrhau na byddantyn eu colled mown unrhyw ffordd. Oeir yn nghylchgrawn y boneddigesau, The Season, lawer iawn o fanylion a gwybodaeth fanteisiol yn nghylcfr tfasiynau, gyda darluniau rhagorol. Dylai yr holl wniadyddesau fod yn derbyn hwn.

WYDDGRUG. Lwyddiant Addysgol. — L !a wenydd genym ddeall fod Mr. T. Li wis, o'r Alun School, yn y dref hon, brawd i'r Parch. H. Elvat Le,tis,wodi pasio yn y First Division ya yr Oxford Junior Local Examination. Gwelwn hefyd fod Mr. M Ll. Owen, o'r un ysgol, wedi bod yn llwyddianus i enill ysgoloriaeth o £ 30 yn mhrifysgol Aberys- twyth. Mae yr ysgol ieuanc hon, dan arwein- iad Mr. W. LI. Parry, yn cyflym enill cymeriad uchel, ac nid amheuwn nad oeadyfodoldyaglaer yn ei haroe.

IMPORTANT TO EVERY RESIDENT IN WALES. Juat Ready, part 8 of LETTS POPULAR OOITNTY ATLAS, containing valuable and "reliable"Maps of N.W., N.E., S.W., and S.E. districts of Wales. Size, 17 inches by 14, with valuable statistics. A Complete Atlas of the Principality. Price complete, post free, is.; or aubscripion for the whole series, twelve shillings. Letts Son & Co., Loudon Bridge, London. rgf) AC UCHOD yn wythnosol.—Gellir enill L hyn yn hawdd a gonest -gan bersonau o „ UN O'R DDAU RYW toeb unrhyw rwystr i'w galwedigaeth bresenol. Am fanylion, autoner addressed envelope i EVAN8, WATTS, & OOM- PAN Y, (p 338), Merchants, .Birmingham.—.Mete hwn yn ddidwyll, (

adnewyddu ag sydd ganddynt i wrthod oan- latau fcrwyddedau newyddion." Arglwydd Hartington, wrth aoerch ei etholwyr yn Over Darwan, ar yr 20fedo Ionawr, 1883, a ddywedai, "Mae yn ddiweddar ddyfarniad wedi ei roddi yn y sir hon, ac wedi ei gad- arnhau gan Lya y Frenhinea, yn dangoa fod gan yr ynadon fcrwyddedol gyflawn awdurdod dan y ddeddt bresenol, nid yn unig mewn perthynas & chaniatau trwyddedau newydd- ion, oid hefyd mewn perfchynas 4g adnewyddu hen drvyyddedau." Syr W. V. Harcourt, yr Ysgrifeoydd Oartrefoi presenol, a ddywedodd yn Nhy y Cyffredin, Ebrill 27ain, 1883, "Yr ydych wedi rhoddi i awdurdod neiliduol yr hawl i ddweyd pa on ai ychydig ai llawer o N da arndai a ganiateir, a beiddiaf ddweyd y gall ir egluro fel y gyfraith, fod ganddynt bawl i ddweyd a ga un fod ya y lie y mae ganddynt awdurdod drosto ai peidio, oblegid y gyfraith yw fod trwydded yn beth blynydd- ol, ac y gdlir eigwrtliod." Gall wo yoh-w&oegu. tyatiola tbau tebyg i'r uchod hyd byth yn mron, ar avdu-dod Justices Lush, Field, Stephen ac ertill, yn nghyd a Uu nnwr o firgyfreithwyr, ae engreifftiau o ynadon wedi arfer y cyftyw awdardod, yr hyn ay'n brawf genedlaothol o'i bodoi*«th, ond ymataliwn gyda nQdi un dystioLteth yn ychwanegol, sef eiddo T. Nash, Yaw., BArgyfreitbiwr, (Coun- sel to the Licensed Victuallers' Association). "Canlyniad mwy auffntunua fyth i'r achoi yu Darwen ydoeddiddo ddatguddio a gwneud ya hyabya yr hyn i fesur hyd yooa oedd wedi boi yn gyfrioach swyddogaethol (professional secret) b. y., y gall yr ynadon, yn ddaroat- yagedig i apel, wruhod adnewyddu trwydded unrhyw a phob dtiliwr oalicense. Hyd hyny ty bid bob amaer fod g^a "Uab wr on. license, yo ddiamheu, drwydded^lawn fuddiant su Id- edig (v is ted intereat) yn y cyfryw, ac yr oedd iiyd yn nod y dirwestwyr yn siarad fel pe byddent yn cydnabod y' cyffyw fuddiint. Vn awr mae yn ofidos genyf ddneyd, ar ol edrycn gyda'r uianylrwydd mwyaf i r achos, a chydmaru nodiadau 4g amryw o'm brodyr sydd. yn hollol hyddyag yn y mante/sion hyn, nad oea y fath beth mown yatyr fanwl a buddiant suddedig, ac yn ddarostyngedig i apel, gall yr yuadon wrthod adnewyddu trwydded yr Hotel fwyaf, barchosaf, a mwy- a! mau wl ei liy wodraethiad yn Lloegr. Diaa y bydd i hyn ddychi-ynu amryw berchenog- ion, ond y mae yn llawn bryd i'r taaanacb- wyr sylweddoli yn Hawn ell sefyllfa, a pheidij aroa muuyd rnewn gaa ddiogelwch. Mwy na hyn, fal mater o aynwyr dyiid gochel hyd yn Hod grybwyll y gair buddiant suddedig, gan ei fod yn cynddeiriogi pob llya o Lya y Frenhines i lawr." Pa raid i ni mwy wrth dyatiolaeth, sfrl onid yw hyn yn ddigoa i roddi torfyn ar hob dadl ? JBuasii yn dda genyf allu ychwanega gair eto ar y vested in- terests y souir eymaint am dano, ond rhaid ytnvtal gan fod fy nodiadau eiaoea wedi myned yn rhy faith,