Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
ADGOF UWCH ANGHOF.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ADGOF UWCH ANGHOF. GAN GUTYN EBRILL. [PARHAD.] WILLIAM RHOBERT, VOELGRON. Dyna yspail o'r fath a garent, i herwyr y ddysgyblaeth a mawr fa twrf un neu ddau yn neilldool yu herwydd y pechod dychrynllyd hwn! Maddeuodd yr hwn a darawyd i'r twn a darawodd, yn fuan, a mynodd yntau gael ei ddiaelodi o'r eglwys cystal a'r lIall. yr hwn y bu efe yn foddiou i'w dynu i golli ei dymer. Mynid adleru y dyoddefydd i'w gyf- lawn aelodaeth gan rai yn jr eglwys, ond mynai yntau i'r brawd acall gael cwbl fadd- euant, a'i ad dderbyn yr un pryd ag yntau. Dyna gristion da onide? Oady fath ydoadd culni un brawd hir-doaog a ddaethai trosodd, er m wyu cyfleusdra teulualdd oddiwrth en- wad arall, fel y methai a chlywed yn ein hea gyfaill ddigon o swa edifeirvrch! Rhai hynod yw seintiau'r swn yn mhab oes! Ar ol hyn bu haul ein cyiaill o dan gwmwl yn Befchania o hyny allan. liwan-haodd ei iech- yd cryf am dymhor, cafod 1 golledion trymion oddiwrth gwsmeriaid diegwyddor nes peri iddo adael y grefft gan deithio o'i d9 yn Mronygader, Couglywul 11 wythaosol i was- anaethu o dimy b »u>. /r Caissons fel gyr- iedydd yr ager beiriaut mawr yn nghloddfa'r Diphwjs. Bu yno am amryw flynyddau yn bur Ilwyddiaaus ya ei alwedigaeth newydd; gan fod ganddo ben a dwylaw a allai droi at bobpeth bron. Yn y cyfnod yrna, bu yn weithgar gyda chlybiau arian yn yr ardal, a chyindeithasau buddiot eraill,—byddai ei bea ef yn lhwn synlluaiau o hyd; a chalfai y meddylddrych aID y Wladfa Gytnreig ei lawa haeddiant yn mhen a chalon a llogell William Roberts. Yr oedd manylion a chynlluniau am Wladfa lwyddianus ar flaenau bysedd a thafod as ysgrifell ein cyfaill bob tmaer. Medrai ddweyd am gonglau a neillduoiion dyffryn y Gamwy yn llawer gwell nag am- bell un tu yu byw ynddo Deitl'ai fapiau 1 r dim, a chofiai agos bob dim a gly wui gan bob awdurdod a draethai am y lie. Bwriad- odd yn gryf ddyfod trosodd yma i ddiweddu ei oes yn ddeiwydd yn ngwlad ei freuddwyd- p lon, ond, old eiddo gwr et ffordd. Yn y cyf- amser galwodd ei gariad cyntaf heibio iddo eto cyn ei symudiad o Gongly wal; gweithiodd yn egmol yn nghwmai y ffyddlawn Dafydd Williams o'r Froudirion gyda chodi ysgol Sul i blant diddysg Uonglywal, y rhai yn benaf, nad elent i Befchania. Bu llwyddiant tnawr ar ymdrechion y ddau frawd hya er yr boH t/r diffyg ceinogaeth a gaent oddiwrth y rhai y dysgwylid amgenach tiiniaeth. Ond y lath yw dvnoliaeth fregus yn mhob oes ni yrelai yr antfyddwyr hyny mo gapel hardd- 1Vych ao eglwys obeithiol Hyfrydfa trwy ys- pienddrych ftyddiog a chlir William Rhobet a Dafydd y Sais Fy hen gyfaill ftyddion o'r Frondiriou, us tery eich llygaíd chwi ar y Hinellau hyn o bellafoedd byd o'r arddrych garllewinol, derbyniwch iy uheyrnged fechan a syml fel cydnabyddiaeth o'ch llafur a'ch sei 1 godi'r achos yn Nghonglywal; ac ar yr un pryd roddi cycbwyn etfelthioi in hanwyl a'n henwog gyfaiil W. Roberts, allan o gors an- obaith, i droi ei olwg drachefa i ben (Jaliaria! Tua deuddeg mlyuedd yn ol symudodd i Weithio aci fyw trwy gymhelliad ysgrifenydd hyn o llnellau o Gonglywai i Gloddfa'r Voelgron a'r Figneint, rhyw dair milldir da o Lan Fe-itiniog yn nghyfeiriad y Dwyraia. Yno y tynodd i lawr ei hen deiyn oddiar yr belyg, y cydiodd l'i holl egni gallu ig yu yr ysgol Sul a gedwid yn ein ty yn ,gLm Du. bach, yn ail ymatiodd yn ei aelodasth eglwys- ig yn Bathel o dan weinidogaeth y Parch Z. Mather. Ei nerth fel crefyddwr blaenllaw, yn ol ei fanteiaion, o le mor anghysbell, a ddyehwelodd yn ol Ato eilwaitb. Addysgai'n plant ynofalus ganegturo iddynt ffjrdi Duw yn fanylachj gweddiai'n daer, o dan deimlad au gorchfygedig yn ami; cynghoraiy cymyd- ogion yn ycyr(idau gweddhu ar eyfaillachau a geid yn y lie megrs un ag awdurdod gauddo oddiwrth y santai id hwnw. Pan fu farw ein hen feistr—T. M. Carter, Ysw., o Wakefield, darfu am eia gobeithion ein dau yn y Yoel- gron, a llaciwyd cortynau ein pebyll er ym- adael o'r lie yn ol ein cyfleusdia. Aeth William Roberts a'i hen briod ofalus i tyw i^r Llan; er bod yn nghyraedd yr addoldy a manteision erdiil ei fywoliaeth dros ychydig yn hwy. Tra buom gyda'n gilydd cafwyd llawer ymdriniaeth ddyddorot yn nghylch y lie hwn a maaaueraill a sefydliadau cyhoedd- us ein hea wlad. Un cryf eigyrhaeddiadau gwreiddiol ydoedd efe; yr oedd ei sylwaiau ar brif bynciau y dydd fel eirf miniog. Owynai un llanc moethus wrtho unwaithmai marw wnai yn Mhatagonia pe yr elai yno; ac ebai W. R., 1116, ie, Robert bach, aro3 gartre machgen i! y mae nhw'n marw'n esm wy^P yn Nhrawsfynydd a photel boeth wrth eu traed!" Ar ol cyfarfod gweddi yn Nglan Dubach un- walth yn y tipyn cyfeillach a gedwid ar ol y cwrdd, yr anogai y brodyr a ddelai atom o'r Llan ar gyloh, am iddynt fod yn debyg i'r Miners wrth uewid y stemiau i'r naill ddal- iad fel y Itall sylwi pa faint o dir a fyddent wedi ei don'n mlaen. Felly ewyllysiai yntau i grefyddwyr wneud yn eu hymwneud a gorseddtöinc y gras, i syllu'n fanwl a oeddynt yn cynyddu rhywfainb ar gynydd DIlW, ai ynte aros yu yr unman yr oeddis fel drws yu troi ar el golyn.
LLANSANAN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANSANAN. Nos Lun, y 29ain o Medi, traddodwyd dar- lith gan Mr. Thomas. Evans (Bardd Aled), Le'rpwl, ar "Enwogion Llanaanan." Caed hanes yr hen fardd Tudur Aled, William Saliabri, Cae Du, cyfieithydd cyntaf y Testament Newydd i'r Gymraeg. Oad cyfyngai y Bsirdd ei sylwadau yn benaf at y ddau frawd William a Henry Rees. Gan fod y Bardd yn enedigol o Ltnaan- aii, ac yn gyfaill mynweaol i'r prif-fardcl Gwilym Hiraethog, yr oedd gauddo fantais i ddarlithio ar y testun. Cafwyd cynulleidfa ardderchog i'w wrando, a thyatiai pawb a'i clywsaut eu bod wedi eu llwyr foddhau.
TABOR, GER DOLGELLAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TABOR, GER DOLGELLAU. Cynaliodd yr eglwya Aanibynol uchod ei chyfai-fod blynyddol yr wythnos cyny ddiwedd- af. Noa Fercher, pregethwyd gan y Parchn. W. Caradoc Jones, Corris, a D. S. Daviea, Bangor. Am 10, dydd Iau, Parchn. W. 0. Jones a D. S. Daviea; am 2, Parch. Thomas Nipholaon, Dia- bych; ac am 6, y Parchn. T. Nicholson a D. S. Daviea. Djchreuwyd oedfaon y prydnavra a'r nos gan Mr. G. Price, L'anfachreth, a'r Parch. LI. E. Jenkins, Blaenavan. Cafwyd cyfarfod- ydd gwlithog a bendithiol-trefn cadw yn cael ei goaod gerbron y gwrandawyr mewn dull eglur, cymhelliadol, ac effeithiol, ac arwyddion amlwg o breaenoldeb y drefn drwy ei Ysbryd. Dyagwyliwn weled eto yn y dyfodol ganlynia.dau dedwydd i'r cyfarfodydd. Yr Arglwydd a deyrnaao yn eglwys Tabor, ac yn holl eglwysi ein gwlad. OSWALD.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
CERDYN.—Ax BAWJB SYDD YN DYODDEF ODDI- C WRTH amryfuaedd ac annoathineb ieuenctyd, gwendid gewynawl, darfodedigaeth cynar, diffyg gwroldeb, &c., anfonir oyaghoc a'oh gwellda, a hyny yn DDIDRAUL. Darganfyddwyd y feddyginiaeth enwog hon gan genadwr yn Ne- heubarth America. Anfo '.wch envelope a,'ch I cyfeiriad ami i REV. JOSEPH INMAJV, Station i), New fork City, U S\ 4. |
DINAS LE'RPWL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DINAS LE'RPWL. Wei, mae berw yr Eisteddfod wedi tawelu, o'r hyn lleiaf yn y ddiuas hon, a drwg genyf na ell'sid dweyd ei bad felly yr ocbr ucha' i Glawdd Offa; ond waeth heb, nid felly y mae hl,, ae o ren hyny, nid yw yn beth rhyfedd, oblegid anfynych lawn, os erioed, y pasiodd Eisteddfod heb fod rhywun wedi cael cam yadai, a rhaid bobamset i'r cam hwnw der- fynu mewn rhyfel. Ac yr ydym yn clywed swnergydioa ambell i hen fwsged yn cael eu gollwng i wersyil y beirniaid y dyddiau hyn. Ni hoffem weled neb yn cael eu clwyfo, a liawer llnti eu marwolaethu. Heddwoh, fobol anwyl, Oaa hedd wcM oa nad oes, cofiwch eiriau Glan y Gors, A myned o'r diwedd ar ol cadw swn, Fel yr aeth yr Oen rhwng y cigfrain a'r cwn.' Canys, gvrell bron i weinion wyr Bobpeth na rhyfel papyr." Yn y DYDD am Hydref ^3ydd, dyddorol genyf oedd darllen syiwadau Ieuan Ionawr ar yr Eisteddfod ddiweddar. Sylwaigarun peth ynei ysgrlf, ac yr oeddwo i wedi gwneud camgymeriad ynddo, set mai Mr. Brinley Richards oedd weditraddodi araeth Gymraeg yny cyfarfod dydd Mawrth. Yr oeddwn i wedi deall mai Mr. Henry Richard, AS j oedd y boneddwr hwn, ni wyddwn i bod y cerddor byd glodus B. Riohardsyno o gwbl. Petb arall hffyd oedd yn fy nharaw oedd, ei fod yn dweyd y dangosid trwy y gwisgoedd urddedig fod pob Cadeirfardda enlllodd mewn Eisteddfodau Talaethol yn ctel eu cyd- nabod, &c. Methaia i a. gweled fod gan Tafolog nac Isaled gymaint ac ysnoden, chwaethach urddwisg i nodi allan eu graddau. Edrycbai y ddau fardd enwog hyn mor wlad- aidd a bugeiliaid mynyddoedd y ddwy sir a gynrychiolent, sef Maldwyn ac Arfoo. Nid wyf ynbrlrtfalth aicra. ydyw Isaled yn Gadeir- fardd, ond am Tafalog y maa ganddoefamryw Gadeiriau Talaethol, a lleinw ei enw rai Cenedlaachol hefyd (aydd heddywyn doirefnu tai beirdd eraill), tra y darllenir barddoniaeth Gymraeg. Tua 26 mlynedd yn ol, yr ydyra yn cofio yn dda 'roedd y ddau tardd uchod yntynu y dorch yn Eisteddfod Blaenau Gwent, ar awdl Auian. Barn,*i y Gwyn o Esyllt, awdl Isaled yn oreu, Ond barnai ei ddau gydfeirniad Tafolog yn oreu, felly efe oedd y baddugwr, ond pa un bynag a enillodd Isaled Gadair ai naddo, nid diffyg gallu fn'h rhwystr Udo. Dirllener Oyvyydl IJflern o'i walth cyn ei fod ya 18 oeo), yn Eisteddfod Llangollen, 1851. Yr oedd yr ysgrifenydd yn dygwydd bod yn dra chydnabyddus ag ef. Pan yr oedd gyda Lloyd Royle, cyfreithiwr yn Llaniyllin, ac ar y llwytaa yn Lelrpwt y gwelais er gyntaf wed'yn. Wele un o Eaglyn-, ion Isaled pan tua 19 oed, ystyriaf ef bob amser yo wertb ei adrodd. Duw lor a phechaduriaid,—a unwyd Yn yr lawn bendigaid; Ac yn ei gur digon gaid, I lanw gwagle enaid." 'Does dim amheutetb ar y pwnc nad yw Isaled yn fardi mewn ysbryd u gwlrionedd, heblaw bod ei alweligaeth, y gyfraith, yu lladrata ei amser, ao yn sychu gwlith yr awen lednais. Methwn yn fy myw a pbeidio myfyrio beth Illlasai fod yr achos na buasai gan Tafolog ac Isaled rhywbeth mewn tfotdd o -sbas,' neu wisg fel y beirdd era. ill o'u hamgylch ary llwyfan, hwyrach y gwyr fy nghyfaill ieuan Iooawr y rheswm. Un peth neillduol y sylwais arno yn Eistedd- fod Le'rpwl, oedd dull anghyffredin, ond tra rhagorol, Mr. Godfllrey yn barnu y Seindyrf Pres, wedi ei gau i fyny mewn boos fel nad