Y Dydd

— — LLEW MEIRION. MR. Got.,— Yn eich pewyddiadur am yr wythnos ddi- weddaf, wele Daniel o'r 1 fau wedi gwneud ei ymddangosiad ar y maes, a gallem feddwl ei fod yn llwythog o gyflegrau pan y dywedai mai gwell a fuasai ynom ni ddianc i'r flfau neu y ddaear, yn bytrach na meddwl ini fyned i frwydro ag un o ffan llewod. Cymered Daniel o'r Ffau bwyll; yr ydym yn gwybod hyd ei gledd a maint ei bwysau er's llawer dydd cyn yn awr. Ond gadewch i ni, Mr. Gol., wasgu yn mlaen mewn trefn i gael gafael yn nghynffon ei ofyn- iadau cywreingall. Dywed Daniel o'r Ffau 'mai ychydig iawn a wyddom ni am lewod pan y dy- wedem nad oes gan Lew Dolgellau laia llew.' Dymunol genym ni yw dweyd ein bod o ran safle yn gymhwys i fod yn farnwr ar leisiau dau o'r Ilewod sydd dan sylw-un Dolgellau ac un Ffeatiniog. Ai tybed fod Daniel wedi clywed y ddau yn rhuo? Cymerwn yn ganiataol nad ydyw ef ddim wedi eu clywed, onide ni buasai iddo ef ddim dweyd nad oedd digon o gymhwysder ynom^farnu y ddau lais. Aphe buasai Daniel yn gwybod fy eaflefel oerddor, buasai yn gwneud gwadnau o'i ffau yn lied gyflym. Gofynai Daniel o'r Ffau ini, 'Pa beth yw Gorsedd Fardd- onol Llyn Geirionydd? A oedd hawl ganddi i urddo? Pa beth yn ychwaneg ydyw na bod ychydig o rigymwyr, ag eithrio dau neu dri, yn dyfod at eu gilydd i gyatadlu yn ol eu mympwy- on1' Wel i hyn ni a'i hatebwn. Oes y mae gan Orsedd Farddonol Llyn Geirionydd hawl,a hyny can belled ac y mae braint a defawd Ynys Pryd- ain; a chofied Daniel mai nid rhigymwyr sydd yn ymgynull yno—beirdd o safle uchel Clwyd- fardd, Gwalchmai, Gwilym Cowlyd, a'r Hen Fadyn o'r Cwm, a nifer o rai cyffelyb, a llu mawr o lenorion enwocaf y ganrif bresenol, yn nghyda bwndel mawr a gerddorion, pa rai sydd wedi dringo yn uchel i lewis y genedl, ac a gyd- nabyddir yn ser dysglaer yn ffurfafonau cerdd- oriaeth plant y Brython. Gofyna Daniel o'r Ffau 'a ydyw hawl gorsedd Llyn Geirionydd yn cyrhaedd yn mhellach na phlwyf Ffestiniog?' Wei, druan o'r Daniel hwu, mae Llyn Geirionydd oddeutu 20 milltir oblwyf Ffestiniog, a gellir cael allan y flwyddyn y rhoddwyd y teitl o Lew Meirion i O. R. Owen, Ffestiniog; a gallwp ddweyd yn ddiofn mai hwn a ddefnyddiodd yr enw Llew Meirion *yntaf, a hyny pan oedd yn fachgen ieuanc bochgoch. Carem ni gael gwybod gan Daniel o'r Ffan a oes gan y ddau fra wd arall y crybwyllai am danynt hawl gorsedd i'r enw. Os oes, yn mha le y gor- seddwyd hwy 1 Ai tybed fod yr hwn a gyfenwa ei hun Llew Meirion (Dolgellau) wedi cael hawl gorsedd i'r enw? Nia gallwn lai nag amheu a ydyw ef wedi cael trwydded i wisgo y teitl 'Llew Msirion,' a bydd yr amheuaeth ynom hyd nes gall rhyw physygwr heblaw Daniel o'r Ffau ei symud, a bydded yn y gwr sydd yn troi yn mysg y llewod y gofal mwyaf na byddo ynddo y duedd leiaf at lasenwi yr un o feohgyn Dolgellau nac unrhyw fan arall; a hefyd bydded hysbys i'r Daniel hwn mai nid gwaith hawdd yw dyfod o hyd i'r Hen Fadyn o'r Cwm, o herwydd yr ydym ni yn ein palas y dydd, ac yn edrych drwy ffenestri daneddawg y creigiau ar ami i hen geiliogwydd cyffelyb i'r hwn sydd yn llechu yn y ffau; ac os bydd ynddo y meddwl lleiaf o barthed amddiffyn ei lewod, rheavmol a theg ynddo fyddai profi a oes gan y Llew y cyfeiriai ato yn Nolgellau hawl gorsedd i'r enw. Yr eiddoch, YR HEN FADYN O'R OWM.

RHUTHRWYNT DINYSTRIOL. Ysgubodd rhuthrwynt dinystriol dros dref Catania, Sicily, yr wythnos ddiweddaf, pa un a wnaeth ddifrod dychrynllyd ar barthau o'r dref, gan wneud lluaws o anedd-dai yr. gyd- wastad &'r llawr. Lladdwyd 27, a chlwyfwyd 400 o bersonau ar yr achlysur, gan achosi colled o 4,000,000 o lires.

DAMWAIN ANGEUOL YN PENMAEN- MAW R. Boreu Morcher, cymerodd dam wain ddifrifol le yn nglyn &chwarel Mri Brundreb a'i Gwrani, Penmaenmawr. Y mae yn arferiad gan y gweith wyr fyned at eu gwaith yn y wageni gweigion i fyny y gelltydd. Ymddengys fod Owen Wil- liams, Owen Hugh Edwards, a bachgen arall, yn myned yn y dull a nodwyd pan y cymerodd rbyw anghaffael le yn yr offeryn ataliol {brake), drwy yr hyn y tynwyd y wageni i fyny gyda'r fath gyflymder nes y tarawsant yn drwm yn erbyn y tabwrdd, a thaflwyd y bechgyn allan yn orthrechol, gan eu hanafu yn dost. Bn Wil- liams farw yn mhen ychydig oriau, ac Edwards y dydd dilynol. Llwyddodd y trydydd i neidio o'r wagen cyn iddi ddechreu cyflymu.

Y DINYSTRWYR DYNAMEITAIDD YN CANADA. CEISIO CHWTTHU Y SBNKDD. Oddeutn 1 o'r gloch prydnawn Sadwrn di- weddaf eymerodd ffrwydriad dychrynllyd le ger- Haw Senedd-dy Quebec, pa un a ddinystriodd ranau helaeth o'r adeilad. Teimlwyd oddiwrth yr ysgvtiad drwy yr holl ddinas, a thorwyd ffen- estri yr anedd-dai amgylehynol yn yfflon. Ad- eilad ar ganol ei wneud yr uchod, ac yr oedd y gweithwyr ar y pryd wrth eu cimaw. Ni chollwyd unrhyw fywydau. Nid oes amheuaeth nad y dinystrwvr Gwyddelig oedd o dan wraidd y trychineb. Mae oliad wedi ei gael ar y di- nystrwyr. Cynygia y Llywodraeth4000 o ddoleri am hysbysrwydd a arweinia i ddaliad y trosbdd- wyr.

EILLIWR FFODUS. Mewn arwerthiant a gymorodd le yn Exeter, ar eiddo boneddwr ymadawedig, gwerthwyd tri o ddarluniau am 15s. Yn ddilynol, prynwyd hwynt yn ol gan eilliwr o'r enw Mr Moore, am 3p. Gan fod yr eilliwr yn deall ychydig ar arluniaeth argyhoeddwyd ef eu bodowatth arlunydd enwog, ac ar ol gwneud ymchwiliad manwl arnynt, cafwyd sicrwydd eu bod yn gy- nyrchion pwyntil y diweddar Mr Turner, yr hwn syniad a goleddir gan Mr Ruskin. Gwrth- ododd eu perchenog presenol y swrn hardd o 1500p. am danynt, gan hawlio eu bod yn werth o leiaf 3000p. Bu y darluniau yn gorwedd yn mysg hen gelfi am haner can' mlynedd.

DALIAD TAI-DORWYR. HBDDGflIJ»WAD GWROL. Oddeutu un o'r gloch boreu Mercher diwedd- af, sylwodd yr Heddgeidwad 365 P, yr hwn oedd ar ei ddyledswydd yn nghymydogaeth Newing- ton Butts, Llundain, ar dri o ddynion o ym- ddangosiad amheus. Dilynodd hwynt, ac o'r diwedd daeth o hyd iddynt mewn ty yn Cramp- ton Street, lie yr oeddynt wedi gosod ysgolion yn barod i ddringo i mewn i wystl-fasnachdy. Yr oedd y tri yn arfog, a bygythiasaut wneud niwed personol i'r heddgeidwad os y meiddiai gyffwrdd 4 hwynt. Ni effeithiodd hyny ar y pwyddog dewr, ond rhoddodd ei gefu ar y drws, tynodd ei law-ffon allan, chwibanodd am gy- mhorth, gan ddywedyd y curai allan ymenydd y cyntaf a feiddiai ddianc ymaith. Darfu j'w wroldeb syfrdanu y tai-dorwyr, ftC ni syflasant o'r lie hyd nes y daeth swyddogion eraill yno, a chymeryd y dynion hyny yn rhwydd. Dyn Ii ieuanc ydyw yr heddgeidwad, ac ni bu ond yoh- ydig amser yu y swydd.

Can' mlynedd yn ol, nid oedd ond pedwar a deugain o newyddiaduron wythnosol yn y wlad bon. Nid oedd cylehrediad yr oil o honynt gy- maint ag a hawlir yn awr gan unrhyw uo o brif 11 bapyrau y dinasoedd mawrion.

oe(id yn gweledwyneb un o'r cvstadleuwyr. 0 Mewa gwirionedd ui byddai amcan seiudyrf p'le, 1J::t phwy oedd yn chwareu, a byddai fferdd syml, onest, Air. (jodffrey yn welliant mawr ar y drefn bresenol o farnu C6rau. Un- awdau, mewn gair pob math o gystadlaethau lleisiul ac otferynoi. Y gWvn gyffredin gan gystadleuwyr, ydyw tod y beimiaid yn rhy adoabyddus i rai o'r cystadleuwyr, a bod wyneb dyn yn dwyn magI. Ac yn wir mae'n dygwydd fed arnbell i waith fwy na cbysgod i'r ddrwgdybiaetb. Ond mabwysiader dull Mr. Godffrey, gwna hyny i ifwrdd a'r esgus hyny, os esgus y gellir ei alw bob amser. Un peth arall barodd i mi beth syndod, oedd bod yno gyoifer a chant ac wyth o Englynion i'r 'Friallen,' a dim un yn deilwng o'r wobr. Yn siwr, ni all, feddyliwn i, nad oedd yno yn mblit,h cynifer rai allaaai gynyrchu cystal EnglynioJj a'r gwyr da oedd yn eu barnu, o'r hyn lleiaf, yn sicr yr oedd raid bod yno rai Englynwyr da yn mblith cynifer. Wel, fe siomwyd llawer, ae yn eu plith siomwyd Sion Puw, ac mae Sion yn meddwl, mai nid fool o betb tyddai i ryw gant o'r siomedigion glubio chwe' cheiniog y Haw at gynyg gwobr am Englyn i'r 'Friallen,' a'r tri beirniaid i gys- tadlu yn unig, er mwyn i'r behdd gael gweled specimen o Englyn gwertb dwy gini yn marn y doethion hyny, a gweled faint o tiaelJ rhai yn y gystadleuaeth ddiweddar a fydd nod uwcbaf perffeithrwydd Englyn. We], un peth arall cyn tewi, a hwnw ydyw yr helynt yn Yates St. Wyddoch chwi, Mr. 001., mae eisieu non ar warau D. E., a Chwareu Teg. Beth andros haru y bob], oa adawent lonydd i'r cenadwr. Mi fyddaf i bob amser yn meddwl am y cenadwr mai dyn call lawn ydyw. Dyn yn cymeryd ei iyd yn es- inwyth a thawel, yn eadw yn ei dy ei bun, ac yn meiudio buanes y ty hwnw; ac am fyw yn gymydogaethol, heb ddweyd wrth neb mai drwg a wnaethoch-dyn nice iawn yn wir- dyn yn credu yn yr hen adnod hono, 'Live<fc let live.' Wn i yn y byd ydyw D. E. a Ghwat-eu Teg ryw faint yn hoffach walth na Mr. Owen. Pwy tybed garai fod Gan feistriaid awr a gwei thio yn galed, os gallai gael cyflog da. ac un meiatr, a chymeryd a gadael fel y gwelai yn oreu, o'r hyn svdd yn blino nor If a meddwl dyn—neb yn eu aynwyrau. Cwyna D. E. bod yr achos yn myned i waered beth waetb gan Mr. Owen am hyny, os ydyw ef ei hun yn myned ar i fyny. Yr ydym yn dtail fod i Mr. Owen rai gelynion, a llawer o gyn- ffonwyr. Yr oedd un o'r dosbarth olaf yn dwayd yn ddiweddar wrth wr parchedig oedd yn dygwydd bod yn Yates St., fod rhai pobl vn ceisio rhoddi anair iddo, a'r achos o hyny meddai Mr. Cynfionwr, oedd fod Mr. Owen gymaint uwchlaw eu dirnadaeth am wir tawr- edd, fel na allant weled na phryd na thegwch ynddo. Dyn helplo y creaduriaid anwybodua hyny; ond buasem yn dysgwyl iod pobl Yates St.-pobl wedi bod wrth draed y fath Gamaliel ag ydyw Mr. Owen, yn uwch mewn gwybodaeth a moesoldeb, yn medru gwahan- iaethu rhwng y fcwych a'r gwael, ond ym- ddengys mai fel arall y mae. bit SION Puw.