Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

3 erthygl ar y dudalen hon

T ¡O BEN Y GARIVEDD

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

T ¡ O BEN Y GARIVEDD Pan byddo creadur o ddyn wedi cael ei gyfyngu o fewn cylch cartref, nid tebyg y d' idisgwylir iddo wybud llawer am y byd oddi- allan. Mae cyfoodan ar y byd, a thebyg mti cyfnod y gwledda oedd yr un sydd uewydd tyned heibio. Hyderaf fod Shon Puw wedi i°ael ei wala o wledoedd y Nadolig, er ei fod Ivn yinddangos dipyn yn draws a sarug yn ol !a gawn gandda oddiar y tru-nau. Os ydyw ^talachi Alorus ac yntau yn methu cyd-weled parthed synwyr a chynganedd, nid wyf tyn meddwl fod hyny yn rhoddi hawl i Shoo iddigio wrth bawb. Cydnebydd Mr Mosus, S^efyd, nad oes ganddolyfrauhwylus wrth law, os felly cynghorwn ef i anfon am Ysgol iVrddol Dafydd Morganwg. Mae Pedrog yn canmol y llyfryn hwnw fel un o'r goreuoo ar fesurau cyughaneddol. Tangnefedd frodvr & wyneb y Dydd, a cbofiwch mai nid cymer- iadau y cylch dvrnodiawl sydd ynfdarllen eich penodau. Yn mlaen mae y byd yn myned, priodi a thori priodas yn ol haw 1 ac arfer cylchoedd cymdeicbas. Myn rhywrai daenu fod y byd Jn gwella; os felly dymunol gwybod yn mha gyfeiriad,-mae llawer o wbwb a gwaeddi am welliantau, ond yn ol a welwn y sawl sydd yn gwaeddi fwyat ydyw y pellaf yn ol i wneud dim tuag effeithio gwelliant i gym- deithas yn fewnol nae allanol. Nid yw miri arwycebol o un gwerth, rhaid cael rbywbeth mwy sylweddol er mwyn cario barn i fudd- ngoliaeth. Gwell gan ein cenedl ni ydyw llafurio ac ymdrybaeddu gyda pbethau a berthynant i bobl eraill na gwarchod cattref a gwneud a ddylent gyda phethau eartrefol. eywir y dywedodd^rhywun yn rbywle- 'Cymry ar ol canu cym Cilrhwysg yn cael yr esgyrn." a Dyna gwpled yn cynwys cyfrolau owirionedd, a phe gwnai y genedl edrych yn y drych hwn byddent ya debyg o weled ar unwaith fod gormod o ffwdan a mawrdrwst yn cael ei wneud gyda phethau anmherthvnasol i'r Cymry, a'r evich cartreiol yn cael ei es- geuluso. Pe cymerai ein gwleidiadwyr wera oddiwrth fywyd a gweithgarwch Garibaldi, Did yw yn debyg y byddent mottrwd am deitbio yn yr un ceibyd^u a'r trawdoliaeth BabaHd-rhyddid a Oyrchafiad oedd pwnc bywyd Garibaldi, o ganlyniad rhaid ei fodyn credu fod egwyddorion pabyddol yn cyfyngu ar ryddid, ac yn llesteirio dyrchafiad. Llueddawg arwr llawn o ragorion, A gwr ei genedl wrandawai gwynton. Gresyn na. fyddai gan y genedl Gymreig rywun tebyg mewn gwroldeb, anian ac ysbryd er gwneud y genedl yn un blaid fawr drefnus a gweithgarer taflu ymaith feichiau anorfod, ac ymryddhau o gadwyni gormes. Os ydyw Shon Puw wedi astudio tipyn ar fywyd a chymeriad Garibaldi, mae yn syn genyf na cheid ynddo fwy o'r tân Gymreig oedd yn fflamio yn mynwesau y Brythoniaid igyd. Mae adgotioa am K ssuth a Garibaldi yn anwyl genyf ar yyfrif ei p>l»yrwch gwlad- garol a'u gwroldeb difiino. Gwnaeth y diweddar Hicaethog ac eraill gyniaint allent yn erbyn y Babaeth drwy tywyd,a'r hyn sydd yn ddyryswch i mi yw fod gweinidogion Cymru heddyw ya gwbl groes i'r hyn oeddynt chwarter canrif yn of. Ed- rychem ar Babydd pan oeddwn i yn llanc fel gclyn anghymodlawn pob daioni, acyn bodd- loni ar fyw mewn anwybodaeth. Mae un path yn sicr, fod yr hin athrawon yn cyfeil- lonrni neu yute fod athrawon y dyddiaujpres- enol yn myned yn mhell oddiar lwybrau purdeb, rhinwedd a dyrchafiad. 1 bwy y I credwn? yn athrawiaeth y tadau, neu yn yr athrawiaethau preseaol? Pwy a rydd i mi oleufynag ar y mater fel y dygir fi a] tan o'r dyryswcb i faes goleudeg cysondeb. Rhaid i mi dynu pen ar y bregeth am fod poen dir- dynawl yn fy ns;boes, fel nag gallaf ar un cyf- rif fanylu y tro hwo. Addawaf gyflawni y diffvrg mewn wythnosau dyfodol. Mae yn fy meddiant eoglyn i Garibaldi wedi ei gyfan- sodiiipan oedd y gwron hwnw yn fyw. Cyf- lwynaf ef i Malachi Moras yn y nesiif. Y newydd olaf dros y Werydd mi dybiaf ydyw fod Dyfed wedi eniJI Cadair Chicago. Breuddwydiais dro yn ol fod y gadair a'r Awdl Criationogaeth i ddyfod, ond ychydig a dybiais y buasai yu myned i gyfeitiad Oaer- dydd. Mae yn bryd bellach i gau yr Hercu- les barddonol hwn alIan o gylch yr Olympia Gadeiriol. Wel, hawddamor iddo, me klaf, i gael gwraig bellach i latihau yr holl gadeir- iau sydd yn ei feddiant. Dywedir fod y gadair bon yn garppwaith celfyddyd rhyw Americanwr. A wy idost ddarllenydd beth ydyw yr achos o'r brwdfrydedd mawr o blaid tafarndai coffee mewn teef a gwlad, os na wyddost ti ddylet chwiho i'r achos rhag i ti gael dy ddallu gan y syniad mai gwladgar- wch a dyngaiedd sydd wrth y gwraidd. Mae y Hog a dderbynia cyfranddalwyr y gwestdai hyn yn cyrhaedd rhywle tua phymtbegpunt I y cant, o ganlyniad ti weli fod y gwladganedd a'r dyngarwch yn v cyfeiriad hwn yn talu yn rhagorol i'r dynion hyny a fynant i ni gredu mai telmlad dros y tlawd sydd yn cynhyrfu y tan teimladwy yn nghalonau y bobl hyn. Pe darfyddai y llog aruthrol hwn fe ddiffodd- at y tan at unwaith, a diflanai y dyngarwch anwynehol yn gyfangwbl oddiar wyneb y tir. Mae dau fath o wladgarwch a dyngaredd yn ein byd bach ni, ac y maent wor wahanol i'w gilydd ael ydyw goleuni a thywyllwoh. Mae gwladgaredd pus a, dyngarwch gwirion- eddol yn gweithio yn ddystaw ar iinellau mawrfrydig uniondeb. Gweithia y cyfryw er llesiant byd gorfcbrymedig, gun yatyried y cyfryw yn fraint arbenig o gael rhywbeth i'w wneud tuag at gael y byd yn ol i sefyLfa o wareiddiad a deiwyddwch. Nid llesiant persjnol [lac un meddwl am gael llog dyblyg sydd mewn golwg gan y gwir wladwr, ond mae hwn yn ediych to draw i'r terfyngyleh dacarol, ac yn meddwl mwy am daledigaeth y gwobrwy wedi cyrhaedd pen y daith. Y dyngarwch a'r gwladgatedd arall sydd o nodwedd holiol wahmol,—gweithiant er mwyn cael eu gweled, a cheir hwynt yn ddigon llygadgraff i weled fod pob anturiaeth sy'n sicr o dalu, a cbofier oid talu ychydig yn gwneud y tro, oblegid mae y flyog.rwr hve-n fel y benthycwr arian yn edrych yn mlaen am y Hog. Dywedi-d tra chyfFredin yn ein gwlad fod yr Iuddow yn Uavn trach- wnaot am arian, Rbyngot ti a fi ddarllenydd, mae'n debyg fod llawer o Saeson a Chymrv yn dra thebyg i Israel yn y cyfeirfad hwn. Os na cydd gobaitb am gregyn heddwch ar- wyneboi fawn fydd dyngarwch y dynioa hyny sydd yn gwneud c. maint o drwst yn elu cyfurfodydd cyhoeddus. Hwyrach fod Shon Puw yn gwybod am rhyw gartref pen- odol yn Everton yn cael ei galw ar eaw I hyw Sais a fyn boblogrwydd yn y ddioas fawr. Mae y gwr hwn yn dal poithynas agos i'r coffee t^faniH, ac wrth gwis yn detbyn elw da oddiwrthynt. Mae ynddo ddigon o haerllugrwydd i otyn am arian o'r pulpud ar nos Sabbath i gych- wyu rhyw gartret newydd sydd weli cael bodolaeth yn ei ymenydd; a rhaid i'r eyhoedd gyfranu, ac i'r gwr hwn gael yr enw a'r elw oddiwrth y setydliad, oblegid rnae yn sicr y bydd elw yn canlyn am nad yw y dyn hwn unrhyw amser yn ymwneud a dim os na fydd elw yn canlyn, a hwnw yn lied doreith- iog. Gellid yn hawdd eawi y dyn, onddigonyn bresenol ydyw dweyd ei fod yn bregetbwr a chanddoddigon o bres ar ei wyneb i gyflawni unrhyw beth oS bydd llog da yn dilyu yr an. turiaeth. Os nad bydolrwydd ydyw peth fel hyn, rhaid i mi ofyn yn ostyngedig i Malachi Morus a Shon Pnw beth ydyw bydolrwydd yn yr ystyr gyflredinol. Siarad am wneud IIi) aur a cbodi delw ar wastadedd Dura; gwetthu y Gwaredwr am ddeg da,rn ar hugaia o arian, nid oedd y cyfan yn ddim i'r hyn a wneir gan y dyn hwn, o ganlyniad pa ryfedd ein bod ni mor awyddus am gad hyd j ddarn- au o wteiddyn pob drwg. Dynion o'r dos- barth hwn sydd yn cegledu fwyaf am ddiw- ygiadau, gan wneud crefydd fel mantell i ymddangos o flaen y byd fel pig iyrau o rin- wedd a daioni. Dilyner hwynt am dymhor, yna fe geir allan yn ddigon sicr fod y gweith- garwch i gyd yn seiliedig ar fydoirwydd. Mae yr ymadrodd yn galed, ond caled ydyw gwirionedd yn mhob oes o'r byd, fel nad yw yn amgen yn ein dyddiau ni. Mae hwn fel eraill sydd yn rhanddalwyr mewn dar- llawdai a distylldai a gwahanol reilffyrdd, yr oil o honynt yn mwynhau a cbyd-gyfranogi el w ac sydd yn deilliaw o ffynou gwariJdwydd. Condemnio ar un anadl bethau drygionus, a'r firnyd nesaf yn derbyn elw mewa ffurf Ibb oddiwrth fasnach a felldithiaot yn gyhoeddua o flaen y byd. Mae y llog a dderbynia y rhanddalwyr mewn rheilffyrdd yn gymysg- eiigf a llawer o hono yn elw oddiwrth feerthia t cwrw a gwirod, a mwy na hyny, maent mewn gorfaeliaeth, a phrawf o hyn ydyw y gwestdai mawriou yn mhob tref a dinas ar beu teifyn pob rheilffordd. A tybed fod llawer o ddirwestwyr ein gwlad yu rhanddalwyr mewn rheilffyrdd, os oes maent yn derbyn elw oddiwrth fasoach a ystyriant yn felidigedig. Purion peth fyddai i ryw- un sydd yn hyddysg yn yr inith S 'isnig i ofyn yehydig ofynia lau yn y cyfeiriad hwn. I Odid na cheid gweled ami un yn gwneud gwep hyuod o ddirifol. Eithaf petu ydyw trin pethau mawrion aofbeil dro fel sria pethau eyflredin. Cewch genyf sylv neu ddau y tro nesc\f ar wnstralf y Llyw ylraeth a'r difrod a wneir ar nwyddau tolladwy eydd yn cael eu gadael yn yr ystordai mewn gva- baniol borthladdoedd felj eiddo diarddeliad. Dylai sylw y senedd gaeljel alw i'r cyieidad hwn am fod gwerth miloedd lawer yn cael eu dyfetha yo flynyddol, a bydd^i yr arian ellid gael yn llawer iawn i gyfarfod a trtreulia y llywoiraeth er mwyn ys^afnhta beichiau trymion y trethdalwyr. Cynildeb Cartrefol a gwladol ddwg y byd i drefn yn amgen i wasti aff ac afradlonedd. Vr eiddoch, PENDRAGON.

[No title]

DRUNKENNESS CORED U