Y Dydd

TRUMAU EVERTON. MR GOL,,— Mae yn wir ddrwg genyf fod fy anwybodaeth Jm trwstaneiddiwch i yn achos cymaint o flsnder a phenbieth i Mrc Malachi Morus. C;ue:iad M.M. ii, uid Concordance' barddonol y mae y cyfaill mewo angen am dalio, ond yn hytrach, 'Drych Barddoubl.' Byddai yn berygl iawn iddo fethu deall y 'concordance' barddon- ol, am y credai mai yehydig ryfeddol o'r elfeu far,idd ssydd yn ei enaid ef. Am hyny, byddai dal dernyn tatddonol yn ngwyneb y 'drych' yn llawer mwy didtafferth iddo, ac o bosibl lyn d jbycach o'i gadw rhag myned yn destun gwawd i ddosbarth. lluoaog y crachfeírdd-bodau ag y mae difriaeth M.M. yn ymdywallt fei llanw y mor arnynt. Ond b dded i M.M. goflo, 'Yr hwn sydd yn aasau ei frawd, yn y tywyllwch y mae yn rhodio, ac ni wyr i bn le y mae yn myned, oblegid y mae tywylIwch wedi dallu ei lyt.a.id ef.' Buasem ni yn dysgwyl fod gwr fel M.M. yn fwy cyfarwydd mewn Rheitheg—yn deall uull symudtad geiriau ac ymadroddion, o'u harwyddouM priodol, i arwyddocân rhyw beth neu bethau eraill. Pertiiyna i Reitheg amryw o'r cytryw ddalliau, megrs, Trtws- ymddwyn, Aralleg, Trawseuwad, Oyfordd wyn Gwatwariaeth, Gormodiaeth, a Gwrthddull, yn nghydag amryw erail> a allem enwi. Cymer Rneiiiieg iddi eihttu yr holl dduliiau uchod, yn iQghyda ilawer eraili. Ac y mae yn dra thebyg fod gwr fel M.M. wedi eu naatudio oil yn faavJ, a'i fod yn gwybod yn ddigon da mai 'nonsense' i gyd ydyw ceisio 'criticeisio' yr Hip a Thoddaid mewn dadl; neu, os na wyr, y 1 mae yn deilwag o dosturi y darllenydd sylwgar. A chaniatau fod M.M. yn ramadegwr a rheith- egwr clasurol, eto nid yw hyny yneiorh«u eifod yn fardd; ac o rau hyny, mae ei waith yn bwn- glera gyda'tn Toddaid in profi hyny i bob un a wyr rywfaiat am gyfansoddi yn y mtsurau ciethiou. Apelia M.M. atom ni am wneud y gwaith yr ymgymerodd a'i wneud ei hunan. Gwaith y beirniad yw dadansoddi cyfansoddiad, a daogos ei wendidau a'i ddiffygi»n, ac nid troi a gofyn i'r awdwr am esbonio y cyfryw bethau. Gofyna M.M. i ni, pa uu ai y dagrau ynte rhywum arall sy'n methu 'tewi,' yn y ilinell sydd fel liyn,— 'Ar ei ol eu deigr heli—frwd lifant, Tewi nia gallant,—a'i'n nos o'i golli.' Dagrau yr Eidaliaid, bid siwr, syn llifo. 'Tewi nis gallant'~yr Eidaliaid etc. Peth arall sydd eisieu eglurhad arno ydyw ieuad anghymharua yr unigoi a'r Iluosog, 'Enil! ei rhyddid fynai'n llwyr iddi.' Rhyddid yr Eidaliaid; credaf nad oea achos dweyd i neb mai nid rhydc'id y wlad. Pan y sonir am 'Brydain rydd,' ai nid rhyddid trigol- ion Prydain a dcealla PO) dyn ya ei bwym Nel, gadawer i ni weled a ydyw gosodyr unigoi a'r Iluosog mewn amgylchiad fel yna yn drosedd gramadegol, le, hyd vu nod mewn rhyddiaeth. Sut, tybed, y dealla M.M. yr ymadrodd canlyn- o),—'Yna yr aeth allan ato ef Jerusalem, a holl Judea, a'r holl wlad o amgylch yr Iorddon- en, a hwy a fedyddiwyd ganddo.' Wel, wel, yn ol dysgeidiaeth M.M., dyna loan weoi bedyddio dinas Jeruaalem, a holl Judea, a'r holl wlad o amgylch yr Iorddonen; ie, ddarllen- ydd, a bedyddio y rhai hyny yn yr Iorddonen, a rhyfeddach fyth, y rhai hyny yn cyffesu eu peehodau iddo. Yn t)wr, Mr Malachi, ai ni osodir y ddinas, y dalaeth, a chymydogaeth yr Iorddonen yn yr ymadroddion uchod i osod allan eu trigolionl Hefyd, dywedir i ni fod gorchymyn wedi myned oddiwrth Augustus Cesar 'i drethu yr hull fyd.' Yn y fan hoo cawn y cyfan yn cael ei arfer am ran, a'r yhun bono yn gosod ailan ei tbrigohon, oblegid amlwg yw mai trethu y bobl yr oedd Cesar, o herwydd ciwa Joseph a Mair yn myned o Nazareth i Bethlehem i'w trethu. Yn awr. beth all fod yr anmhriodoldeb mewn gosod 'eu' am yr Eidaliaid, pan y mae mor eglur a'r haul mai hwynt-hwy a gynrychiolir yn yr unigol, 'gwlad.' 'I'w Eidal anwyl bu'n dal i weini, Enill ei rhyddid fynai'n liwyr iddi.' t Fel y dy wed wyd eisoea, ni feddyliai yr un dvn ua dynes yn en hiawn bwvll mai rhyddid mynyddoedd, a dyffrynoedd, ac afonydd yr Eidal yr oedd Garibaldi yu gosod ei fywyd J mewn enbydrwydd i geiaio ei enill. 'Nonsense,' Mr Malachi Morus. Yn w r, y mae yu wastraff ar syuwyr cyfttedin drafod mater sydd mor ddiangen ac mor ddifudd i ddarllenwyr newydd- iadur; ac mae yn ddrwg genyf addef fod rhai 1 vision i'w cael yn Co'edll mai ysgrifenu rhyw ffiloreg fel hyn sv id yn .'osod mawiedd arnynt, ac anfarwoldeb i'w henvsau. Yn siwr i chwi, Mr Gol., mae gweled dynion o safle gymdtith- asol M.M. yn ymostwng i bigo brychau y ngwaith creadur mor ddinod ■)> Sion Puw, yn gdigon a pheri i Sion feddwl ei fod yn rhywun, neu na chymerai gwr o safle M.M. sylw o hono. Bu bron i itoi anghofio y tramgwydd arail sydd yn y Toddaid, Gan na chymerafsylw pellach o griticyddiaeth M.M., hwyrach y" byddai yn burton gwneud sylw yn y fan hon ar y llinell sydd fel hyn,— 'Gwr heb ei wel'd fu'r dewk, Garibaldi.' Dywed Makchi yn wawd'yd, yn ol ei arfer, mai Iiiid pwft o wynt oedd Garibaldi.' Credaf fod hyny yn ddtailedig i bawb, ac nid oes dim yn y llinell uchod all fod yn achlysur i ueb feddwl hyny. Gwelwyd ef,do,a theimlodd ei eiynion yn ddwys oddiwrtho. Hwyrach fodv llinell uchod yn sawru biaidd yn rhy o aralleg (allegory.) Byddai ein hynafiaid yn gwnend defnydd hel- aeth o aralleg. Ai nid mewn aralieg y llefarwyd ein ffraethebau a'n diarhebion braidd oil? Mae l' F I Mae ein Beibl yn Ihwn o arilleg, Troed darllenydd i Salm lxxx, a darllened hi, ac n wnai ei darllen ronyn o niwed i swyddog eg- lwysig, neu gritic fel M.M. Hwyrach y gallai weled synwyr yn y llinell ar ol astudio tipyn ar y Salm grybwylledig. Nid yw y gair 'wel'd' yn golygu gwel'd y person-to see the person, ond ),,olyga gydnabed y person am ei lafur. A myn M.M. fod Garibaldi wedi cael ei weled r yn y ffordd hono. Dymunwn wybod gan bwy? a pha bryd? ac mewn pa foddl Nid ydym ni yn cyfrif y pethau a. wLaed gan genedloedd estronol yn ddim. Beth wiiaeth brenia Italy iddo] A dderbyniodd ef ryw urdd-enw? neu a benodwyd iddo swm anrhydeddus fel blwyd dal am ei wasanaeth anmhrisiadwy? Os gwnaed hyny, mae M.M. yneile;ond os naddo, dj- wedwn eto, 'Gwr heb ei wel'd fu'r dewr Garibaldi.' Oydnabyddiaeth annheilwog o'r gorchostwaith gjflawnwyd gan Garfbaldi ydyw ciniaw yn y fan hyn, a 'Bdl' yn y fan arall. Ond feallai yr anrhega M.M. ddarllenwyr y DYDD a.chrynodeb o hanes y cydnabyddiaethau a dderbyniwyd gan 'Hen Arwr Caperera,' Mae llawn digon wedi cael ei ysgrifenu ar bwnc y Toddaid eisoes, oddigerth i rywun a wyr fwy am gyfansoddiad Tcddaid na fy nghritic presenol i gymeryd y gwaith mewn lJaw. A fy ughynghor < i M.M. ydyw am iddo droi ffrwd ei athrylith i'w chyfeiriad naturiol a phriodol, oblegid amlwg ydyw fod y dyn mawr 'quite' o'i elfeu gyd., barddoniaeth. Nid oea achos myned yn mhellach na'r detholion a gyflwynwyd ganddo i sylw darllenwyr y DYDD, i broli beth ellir udysgwvl oddiwrtho yn y cymeriad barddonol. Pe bnasai genym hamdden i hyny, bus-sem yu eu taflu drwy y peiriant, er mwyn daiigos iddo y gwah iniaefcu rhwng 'rubbish' a barddoniaeth; oud gan ua feddwn hamdden, rhaid i oi adael hyny i rywun a mwy o aooser, Ac yagvifened M.M. nes (lwyno ei wyneb, 08 myn, nibydd i ni wastraflfu ein hamser i sylwi ar ddim a. ddy wed am danom ni. Y r eiddoch, SION Puw.

OERYG i DBUIUION. URDDIAD. Fel y m'le yn hyabys i luaws erbyn hyn fod y Parch B. J. Newton wedi cefnu ar y Cyfundeb Wesleyaidd, ac wedi ymuno a'r Annibynwyr, a derbyn galwaa daer ac untrydol oddiwrth eg- lwysi Pentrellyn Cymer, Gullioedd, a Ceryg- ydruidion, ac yntau wedi ateb yr alwad yn gad- arnhaol. M_ereh<-r a lau, Hydref 16 a'r 17, cymerodd yr urddiad le yn Ceiygydruidion,pryd y gweinyddwyd gan y Parchedigion M. D.Jones, Bala, H. EllIs, Iilaugwm, R. Richards (M. C), Cerygydruidion, Hwfa Mon, Dr Bobarts, Wrexham. Pregethwyd noe Fercher >n Pentre- llyn Cymer, gan.R. Richards. Yll y Gellioedd gan Hwfa Mon, ac yn y Ceryg gan Dr. Roberts. Dydd lau, am ddeg o'r gloch, cymerodd yr urddiad le yn Cerygdraidion, pryd y pregeth- wyd ar 'N atilt Eglwya' gan y Prolfeswr M. D. Jones, Bala.8 01 wyd y gweinidog ieuanc gau H. Ellis, ac atebwycl yn rhagorol, mewn dull hlllal uewydd gan Mr Newton. Dyrchafwyd yr urdd-weddi yn afaelgar a ch.ynwysfawr gan Hwfa Mon. Pregethwyd siars i'r gweinidog gan Dr Roberts, ac i'r egl wys gan y Parch R. Richards. Am ddau, pregethodd Hwfa Mon, ac yn yr hwyr, pregethwyd yn nghapel y Methodiatiaid gan R. Richards, a Dr Roberts. Cafwyd cyf- arfod rhagorol. Mae Mr Newton wedi dechreu ar ei waith o ddifti. Y mae mewn ychydi? wythnosau bron a aymud y ddyled o £300 oddiar Gapel Cervgdruidion, ac y mae yn ddi- amheu yn un o'r pregethwyr mwvaf galluog perthynol i'r enwad. Eiddnnwn hir ddyddiau iddo i fod yn ddefnyddiol dros ei Arglwydd.