Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
LLINELLAU EH COF !
LLINELLAU EH COF Am y Ddiweddar Mrs Laura Williams, Tr I hir, Llaafachreth. I Colled fawr yw colli cyfaill Ymddiriedol yn y byd. Pan y bydd ein holl gyfrinach ¡ Yo wybyddus iddo syd; Ond o holl golledion bywvd, ) Colled mam sy'n golled dcln; Hi sy'n meddu ar ddylanwad < I ofalu am y ty. I Plant amddifaid welir heddyw Mewn trwm alar am ei mham; Fu'n ofalus yn ei gvylio, Hyd y medrodd, rhag cael cam; Nid anghofir ei chynghorion, Ganddynt hwy sydd eto'n ol; "Ar roi serch ar bethau ochod, Nid ar bethan gwag a ffol." Nid oes dim yn werth ei garu, "R'Fesu'n uuig yw y gwr Ddaw i'r afon i'ch cyfarfod, Ae i dori gryrn y dwr 1 Cysur mawr i'w phlant ai phriod, Bod hi bellach wedi myn'd At yr Iesu a gamolai in ei thywydd blin yn ffrynd. Dycldefgar oadd mewn cystudd, Er ei fod yn bir a blia; 'Roedd ei hawydd am y nefoedd, Yn ei gwneyd yn hawdd ei thrin; Fel eymdo^es rhaid yw credu Na absenodd neb erioed; Gallwn ninau rai sy'n dilyn, Efelychu ol ei throed. Brithdir. H. R.
ARHOLIAD Y DOSPARTH CANOL,…
ARHOLIAD Y DOSPARTH CANOL, 1902. ANWYL Frodtr, Ymgeisiodd 60 yn y Dosparth hwn eleni o ba rai y mae 57 wedi IIwyddo i ateb y gofyD- iadau i'n boddlonrwydd; a 3 wedi methu, Ymrodded y cyfeillion sydd wedi methu ati oddifrif, ac y rnne yn bosibl y gallant sefyll yn uchel iawn y tro nesaf. Fel arferol nid ydym yn rhoddi enwau neb sydd wedi methu cyrhaedd 50 o farciau alian o'r 100 safonrif. Efallai cad oes cynifer o gynyrchion o deil- yngdod owchraddol yn mhlith y papurau eleni ag a gawsom y blynyddau o'r blaen, ond y mae y gwaith drwyddo yn rhagori ar waith unrhyw flwyddyn y bum yn arholi yn flaen- orol. Fei y gwelir John Robert Lewis o YBgol fechan Llwyngwril saif uchaf ar y rhestr (98 o farciau), yna daw Griffith Pugh o Ysgol liehoboth, DyffrYD, yo ail gyda 96 0 farciau; a Mary Maigaret Ellis 0 YSiol Horeb, Arthog yn drydedd gyda 94 0 farciau. Y mae ysgolion Rhydymain, Lla»(acbrefch, Brithdir, lslawrdref, a'f Abermaw, wedi aiafoa nifer gamoladwy 0 yuigeiswyr i'r arholiad p* rai syad wedi gwneud gwaith da er »ad oes yr un 0 honynt wedi sicrhau safle eithriadol uchel. Dymunwn argrymhell yr ysgolion nad ydynt yn rhagori y tro àwn, i ymegnio ar gyfer y dyfodol. Yn sicr, cynllun ardderch- og yw yr arholiad ysgrifenedig i ddysgybla y bobl ieuauc yn y gorchwyl o osod yn meddyl- ian allan mewn dull cryuo, chwaethas a chyf- iawn, a bydd ol y ddysgyblaeth arnynt am eu hoee. Drwg e-enyf na chefais bapyras y tro hwn ° Harlech a'r Cutiau. Hyderwn na byddant mewn tir neillduaeth y tro nesar. Yr eiddoch) n g, wiN Tanyqrisiau. JuHN HtJCfMS. Mai 31 1902
BEIRNIADAETH YR ATEBtON IJR…
BEIRNIADAETH YR ATEBtON IJR GOFYNIADAU. Sa/onnf 100 Rhydymain—Edward Williams, 55, Hugh jEvang, 77, Robert W Hughes, 75 Kate Williams, --=- 78, Lizzie Ann Davies, 68, John Griffith, 52, John r Jones, 50. j Horeb, Arthog-Peter Meredith, 84, Mary I Margaret Ellis, 94. Rhydwen-J E Jones, 80, Cadwaladr Morris, 65, ÐieDw, 84. Tebygon y perthyna hwn un a'i i Rhydwen lieU Rehoboth- Rehoboth. Dyffryn-John Pagh, 50, Giiffith Pugh, 96, Dorothy J Parry, 73. r Siloam, Abermaw-Davíd Griffith 67, Sallie Thomas, 53, X Y Z, 66, G Williams, 70 Lizzie Ann Thomas, 62, Mary Catherine Griffith, 91. Tiberias-Ann Davies, 63, Maggie Jones, 61, Bessie Evans, 89. LLmelltvd—Gwladys Ruffydd Jones, 62, Hugh Griffith, 60. Tabernacl, Dolgellau—Morris Griffith, 60, Row- land Evans, 5b, Owen Griffith 57, H Griffith, 54, Annie Lewis, 54, Maggie Roberts, 52. Tabor-Morris W Humphreys, 78, Maggie Lloyd, 57, Islawrdref-Jennie Griffith, 73, Mair Griffith, 76, Pollie Evans, 74, Catherine Ellis, 53, Ellis, 68 (enw neu gyfenw,) Mary Jones, S4. | Soar Drwsynant—Jane Elizabeth Williams, 60, | Annie Edwards, 76, Maggie Edwards, 51. I Brithdir—Mary Annie Roberts, 85, Griffith Ed- j ward Evans, 83, M E Roberts, 77, John LI. < Hughes, 74, Evan Richards, 77. I Ganllwyd—Lizzie Jones, 60. ♦ Llwyngwril—William Roberts, 62, Sarah Jane i Roberts, 65, John Robert Lewis, 98. j Llanfachreth—Grace A Williams, 69, Annie | Griffiths, 75, Richard Parry, 75, Nell D Jones, 78, Penyresgynfa-Lizzie Jones, 8C.
1 "PAN FYDD. FV NUWRAIQ YNI…
1 "PAN FYDD. FV NUWRAIQ YN I W EDDW." Ni ddywedwyd erioed am Wyddelodeu bod yn colli mewn gwroldeb. Yn wrthgyferbyu- iol i hyny, ond yn ami y mae eu gwresowg- rwydd anianyddol yn gor-redeg eu pwyll a'u synwyr, ond nid dyna fel yr oedd gyda'r dyn a lsfaroda y geiriau rhyfedd sydd ya benawd, i n herthygl. Yr oedd yn private mewn battaliwn Wyddelig, ac yn y gauaf caled yn y Crimea, yn 1851, ceisiai rhai o'i gymdeith- ion ei berswadio i gynyg yn wirfoddol cyf- lawni rhyw orchwyl perygins, yr hyn a fedd- yliai^farwolaeth sicr; a cheisient ei ddarbwyllo i wneud eu hewyllys tiwy ddweyd wrtho am 1 y gogoniant bythol a gysylltid a'i enw pe bu- asai iddo gwympo. I'r hyn yr atebodd y Gwyddel gyda'r cwestiwn: "Beth yw hyny da i mi pan fydd fy ngwraig yn weddw?" Dim llawer, ni goeliwn. Dvledswydd pob dyn yw rhwyetro ei wraig i dd'od yn weddw mor J hir ag y mae yn bosibl iddo. Yn y pwys- j an sydd yn nglyn 6 gwareiddiad, y mae y i gorchwyl yn dyfod yn nn anhawdd iawn, fel yr ystyrir y dyn sydd yn galla cadw iechyd da yn no doeth yn ei ddydd a'i genedlaeth. 'Ychydig flynyddau yn ol,' yagrifena Mr William Blunn, 0 24 Rednal, Barnt Greer, Worcs, 'dechreuais gael fy mlino gan ddiffyg treuliad. Ymddangosai pob peth a fwytawn fel yn &ros ynwyf, ac yr o«dd y pwysa yn fy mrest a'm cylia bron yn annyoddefol. Ourai fy nghalon yn y fodd, fel mae gydag anbaws- der y cyroerwn fy anadl, yn neillduol yn y nps, fel y gortodid fi i godi a cherdded am orian yn pghyd; nid am fy mod "Wedi cymeryd gormod 0 awper, oherwydd yr oedd fy arch- waeth wedi myn'd yn hollol bron, ac ni fwyta- wn ragor nag oedd yn ddigon i'm prin gadw yn fyw. Gorchuddid fy nhafod, ac yr oedd bias annymunol yn bathaus ar fy ngheneu. Wrth gwrs, coriodd fy nghnawd yn gyflym, i aethum yn deueu. gwan, a nychlyd fy ngolwg Ymgynghorais a dau feddyg, ond nia gallodd eu trintaethau wneud nn bydd i mi, fel yr aethum o ddrwg i waeth. 0.:d yn fifodua i mi, yr oedd pobl yn Rednal a wyddent am werth Mother Seigei's Curative Syrup, a pherswadiwyd i ro'i prawf arno. Oymerais f ddwy botelaid o hono, a gvrnaeth i mi y fath ddaiuni fel y pallais a'i gymeryd, gan greda y galUswn y pryd hwnw wneud hebddo. Yn galUswn y pryd hwnw wneud hebddo. Yn hyn yr oeddwn yn rhy frysiog; a gwnaetb ail- ddychweliad fy afiechyd fy ngorfodi i'w gym" eryd drachefn. Felly cymerais bedair potel- aid aral), ac yna gailaswn yn wirioneddol dystio fod Mother Seigel's Curative Syrup weii rhoddi gwelihad p-ir.haol i mi. Gwell- haodd fy archwaeth, gaUwn dreuiio fy mwyd, mwynhau -,wsg da, ac mewo yehydig fisoedd enillais un pwys ar ddeg yn fy mhwysau. Pan deimlwyf unrhyw adeg fy mod wedi rhedeg i lawr, ni phalla un dogn a'm gosod yn ictwn drachefn.'
ANRHYDEDDU YR HEDDYCHWR.
ANRHYDEDDU YR HEDDYCHWR. Cynted ag v cyhoeddwyd heddwch y weithred nesaf oedd anrhydeldu'r prif heddychwr. 4-irglwydd Kitchener yw hwnw. Gwnaed ef yn is-iarll; rhodlwyd 50,000p yn anrheg iddo a gwnaed ef yn gadfridog oytf- redinol. Ni fynai y blaid Wyddelig hyn. Gwrthdystiasant yn eofn a thvnasaat y Ty yn deilchion am eu pea. Wrth gwrs, nid dim personol oedd hyn; ya erbya gwlad- lywiaeth rhyfel y maent. Aeth Mr William Redmond, yn ei araeth nos Ian yn Nhy'r Oyfiredin, gan belled a chybuddo Arglwydd Kitchener o ryfela ya erbya gwragwdd a phlant drwy y cynllyn o ddiffaethio'r wlad pan yn llosgi eiddo ac yn dymchwelyd anedd au. Nid oes dadi nad oedd y weithred yu un farbaraidd, eithr ai nad barbariad gwaedlyd yw rhyfel? Nis gellir cyfla.wni'r gwaith yu ysbryd gwareiddiad yn ystyr briodol y gair. Ond iladrata rhyldid a gwiad ceuail lechan oedd prif ergyd y gwrthdystiad. Ar yr nil pryd, ar wahan i lywod-ldysg y rhyfel, teituia y Rhyddfrydwyr megis dilynwyr y Llywod- raeth, fod Arglwydd^Ki^chener a'r fyddiu yn haeddn clod a diolch am ei llafur dybryd. Plygodd y Boeriad pm ar fin cael eu llyncu gan fuddugoliaeth y fyddin Brydeinig. Ba arddeliad arbenig ar eu cynlluniadau yn Y8- tod wythnosan yr ymheddychu. JJaliwyd 800 o'r Boeriad, phe y gwrthodasai yr arweiawyr amodau heddwch yr oedd y cadlluoedd Prydeiuig mewn ystad tra efleithiol i ail ddechren ar y gorchwyl o'u hanog i rwidi. Nid oes dadl nad yw yr is-iarll yn swyddog milwrol hyfedr ac yn wladweinydd craff a phenderfynol. Perchir ef am hyn'.oll gan y Boeriaid eu hanain. Y mae y Prif Wein- idog o'r farn fod y deyrnas yn sefyll yn uwch, cryfach, rc anrhydeddusach yn marn cenhedU oedd byd ar derfya y rhyfel nag ar ei dech- reo. Diau nas gall dau feddwl fod am hyn. A Arglwydd Kitchener i India gifedi asibiaafc y mae ganddohawl cyfreithbn arno.
BONTDDU.
BONTDDU. T Caroniad. Nid ydys wadi. cae! nnrhytr hysbysiad am y darpariadau a wneir vins er dathlu y "coroniad," y maent yu sior ya haeddu golennj Y ÐYDD. Bwriadwyd ar y cyntaf wneyd Te i blant yr ysgolion, "heEl bobl tros 60 oed; ond erbyn hyo, y mae yo De i bawb. Hefyd bydd ya ddydd a adtop- iant-Iports a nrøworks, &o., yn ben ar y cwbl, y mae yr ardalwyr wedi dal ar y cyfl^ua- dra i gael uufrydedd mawr i oaod laoapafi ar ar yr heol o'r naill gwr i'r llall i'r paotref, campus onide. Ac ychw-ineg eto-1 mae Lros £80 mewn Haw at yr amgylchmd: a'r cwbl yn rhoddion gwirfoddol. Y mae y booeddigion yn ffyddbs lawn; ond nid wyf yn meddwl y digia neb, pe y dywedwn mae Mra Holland yw y miinspring, W..1t;.
Y MESUR ADDYSG.
Y MESUR ADDYSG. Mae hwn yn cynhyrfu Lloegr a Chymru. Bu cyfarfod 0 dros oedair mil yn Llund&iu Nos Fa wrth. Ysiaraawyroeddyat ftosebery, Asquibb, Lloyd-George, Herbert Lewis, & llawereraill, ac oil yn condemnio y Mesur. b-4