Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Prydain a Rwssia.
Prydain a Rwssia. Ysgrifenem ein Nodiad wythnos i heddyw parth ymosodiad rhai o longau rhyfel Rwssia ar ein cychod pysgota yn Mor y Gogledd, y nos Wener blaenorol, nid yn anobeithiol, ond yn dra phryderus. Yr oedd yr ymosodiad i bob ymddangosiad yn eithatol o annynol, heb tod dim y gwyddid am dano i roddi cysgod o esgusodiad drosto. A thra y mae yn y wlad hon gynnifer o wyr gwaedlyd, y rhai y mae yn dda gan- ddynt ryfel, yn gwylio yn ddyfal ar hyd y blynyddau am esgus a chyfleusdra i beri gwrthdarawiad yn erbyn Rwssia, crynem rhag ofn fod yr achlysur o'r diwedd wedi dyfod Rwssia wedi saethu atom heb esgus, ac a hi mewn ymdrech ofnadwy gyda Japan, wedi ymosod arnom tra yr oedd rhyfel arall er's misoedd meithion yn dyhysbyddu ei hadnoddau-pa gyfleusdra gwell i ddial arni, i dori ei braich, a'i darostwng Gwyddem fod yr yspryd yna ar led, a dychrynem rhag ei ofn. Ond y mae Jingo, ar hyn o bryd, trwy drugaredd, yn anmhoblogaidd yn y wlad hon. Gwnaeth rhai o'r papurau bob peth allent i gyffroi a gwallgofi yspryd dial yn y wlad, bob dydd hyd yr oedd y peth yn bosibl. Ac yn y fan yma nis gallwn amgen na dadgan gofid am fod y Daily Mail yn cael ei dderbyn gan unrhyw Gymro, heb son am Gymry Rhyddfrydig. Heblaw ei fod wedi cyhoeddi llawer o gelwyddau cyffrous o dro i dro, y mae ei yspryd yn wenwynllyd i bob teimlad iawn. A dechreu yr wythnos ddiweddaraf, pe cymerid ei dystiolaeth ef, yr oedd rhyfel rhyngqm a Rwssia yn anocheladwy. Gwir fod cyn- nrychiolwyr Rwssia yn Llundain, fel y nodasom wythnos i heddyw, wedi dadgan gofid oblegyd y dygwyddiad, ac fod Ymer- awdwr Rwssia wedi anfon cenadwri i'r un perwyl at Edward Frenin. Ond beth er hyny, onid oedd Rwssia yn oedi ateb y genadwri a anfonasid nos Lun o'r Swyddfa Rhyfel yn Llundain, ac nid oedd dim i'w wneyd ond ei lladd a'i llarpio. Ac i chwanegu at y perygl, yr oedd llyngesydd Rwssia a berthynai i'r llongau a wnaethant yr ymosodiad wedi anfon at ei Lywodraeth genadwri yn cynwys cais i gyfiawnhau neu o leiaf i roddi esgusawd digonol dros yr ymosodiad, a chyhoeddwyd ef yn y wlad hon, ac y mae yn rhaid addef ei fod yn ymddangos yn hynod o annelwig. Yr oedd y sefyllfa yn naturiol yn cymell pryder, nid am fod achos rhyfel yn y mater, ond am y gallesid ei wneyd yn achos rhyfel, ac fod rhai yn ymegnio i'w wneyd felly. Nid pobl Rwssia, na Llywodraeth Rwssia, a wnaethant y camwri. ond ychydig o'i llyngeswyr ac nis gallasai dim fod yn fwy rhesymol nag fod y Llywodraeth a'r bobl, tra yn dadgan gofid am y dygwyddiad, ac yn addaw talu iawn hyd y gellid i'r dyoddefwyr, yn awyddus i amddiffyn eu swyddogion os oes modd; ac nid oedd wybod a oedd modd ai peidio heb gael tystiolaeth y dynion, ac ymchwiliad. Ac yr oedd mor briodol i Brydain ganiatau yr olaf a derbyn y blaenaf. Nid bob dydd y byddwn yn canmol Mr Balfour. Yn wir, nid yn fynych y gallwn yn onest wneyd hyny. Eithr yr ydym heddyw yn rhoddi iddo ganmoliaeth uchel o wir ewyllys ein calon. Ddydd Gwener yr oedd cynnrychiolwyr y Toriaid o bob rhan o'r Deyrnas yn cydgynadleddu yn Southampton. Y mae i'r undeb hwh enw mawr ac uchelsain-ond gadawn iddo. Yr oedd y cyfarfod yn hen drefniant, a chyfar- fod mawr i'w gynal yn yr hwyr. Yn y cyfarfod hwyrol Mr Balfour oedd y prif y Siaradwr. Ac yr oedd ganddo destyn, ac araeth deilwng o hono. Aethai i South- ampton, wedi bod yn nghyfarfod y Cabinet y dydd hwnw, a dywedodd, Yr wyf yn mieddwl y gaiilaf ddyweyd yn awr heb godii gobeu'liion tebyg o gael eu siomi, cyn bfeilad ag yt wyf yn abl i rag- weled, ni bydd i'r prudd-dd<y!gwyddiad gre- synol a gofi-diuis a fu nos JVener arwa.in i 'un o'r ymdreicihfeydid cydgenedliaethol hyny a adawant bob amser fare aihrist ar eu hoi. Wedi hyny cafwyd ganddo seiliau y gobaith. Gwneir ymchwiliad i'r achos gan ddirprwy rhyng-genedlaethol—Bydd i'r ddwyblaid dderbyn dyfarniad yr Ymchwil- wyr wedi iddynt ystyried yr holl gwesti- ynau cysylltiol a'r achos—Ac mewn trefn i wneyd yr ymchwiliad gorchymynodd Lly- wodraeth Rwssia i ran o'r Llynges sydd yn y cwestiwn i aros heb fyned ar ei mordaith fwriadedig i'r Dwyrain pell. Gyda hyny, y mae Llywodraeth Rwssia wedi rhoddi allan orchymynion a fyddant yn dyogelu rhag dygwyddiadau cyffelyb rhag llaw. A bydd i'r personau a geir vn euog gael eu cospi yn ol eu haeddiant. Y mae hyn oil yn ychwanegol at yr hyn a nodwyd eisoes dadganiad o ofid am y dygwyddiad, ac addewid o ad-daliad i'r dyoddefwyr. Ac ebai Mr Balfour: Dangiosodd Llywodraeith Rwssi&^ddymuniadi goleuedig- am i wirionedd a chyfiawnder yn y mater hwn Iwyddo. Y mae yn dda ryfeddol genym i Mr Bal- I four lefaru y geiriau hyn. Y mae ynddynt' lawer i ddiffodd y drwg-deimlad a gyn- nyrchwyd yn y wlad gan y camgyhuddiad- au yn erbyn Rwssia ei bod yn ddi deimlad, a'r holl bethau hyny. Llwyddwyd i led- aenu celwyddau am y Boers i gyffroi drwg- deimlad tuag atynt, a chymell dialedd arnynt. Gwnaeth yr un papurau ymdrech yn bresenol i wneyd yn gyffelyb. Yn ffodus iawn yr oedd Mr Chamberlain allan o'r Cabinet, ac allan o'r wlad yn yr helynt hwn. ac felly ni chaedlle i'r 11 wy hir a'r swper. Modd bynag, nis gallasai dim fod yn well na'r credyd uchod a roddodd Mr Balfour i Lywodraeth Rwssia yn nghyfarfod mawr cenedlaethol y blaid. Er hyny nid yw ei blaid ei hun yn gyfan yn ei gymer- adwyo. Dywed y Standard y derbynid ei fynegiadau yn Southampton gan fwyaf- rif mawr y Seison gydag ymdeimlad o ddwfn siomedigaeth." Ond nid ydym yn coelio y Standard." Y mae genym well meddwl o'r mwyafrif mawr y Seison na hyny. Credwn fod y mwyafrif mawr y Seison fel y Cymry yn teilyngu y credyd o fod yn llawenychu am y caed ffordd hedd- ychol i Brydain gael ei chyfiawn hawliau heb dynu Rwssia i'r llwch, ac o deimlo yn ddiolchgar i Ffrainc am ei gwasanaeth, ac amy ddaipariaeth a wnaed o'r blaen yn nghynllun heddwch Hague. Nid ydym yn petruso dyweyd mai dyma deimlad cyff- redinol y Rhyddfrydwyr. 101
Yr Araeth Genadol.
Yr Araeth Genadol. YN y dyddiau hyn rhoddir lie i'r Genadaeth Dramor yn meddwl a gwaith ein heglwysi yn y Talaethau Cymreig yn gyffredinol. Ac yn ddiau, y mae ar y gweithwyr, ac yn arbenig y dosparth pwysig hwnw a weith- wyr a wnant eu hunain yn garddwyr, gan nid yn unig ymgymeryd a llafur, ond gosod eu hunain yn agored i eiriau anngharedig a sarhad er mwyn Ei enw Ef-y mae arnynt, meddwn, eisiau pob calondid a chefnogaeth yn bosibl. Gwir nad oes dim mor effeithiol i'w cymell at y gwaith, a'u nerthu i'w gyflawni, ag ymdeimlad dwfn, byw, eu bod yn gweithio dros yr Iesu. Rhydd yr ym- deimlad hwnw yn y brawd neu y chwaer a droant allan i gasglu rymusdra fel grymus- dra Gedeon pan y dywedodd yr Arglwydd wrtho, "Dos oni anfonais I dydi ? Ac y mae araeth genadol dda yn g>northwy pwysig i gadarnhau yr ym- deimlad a nodwyd. Y mae araeth genadol dda yn dyogelu i'r Achos Cenadol y tir uchaf. Nid mater o elusengarwch, nid ymdrech ddyngarol at wareiddio—na dim llai nag ufudd-dod i orchymyn Crist, dim llai na gadael i yspryd ac athrylith reddfol Cristionogaeth gael eu ffordd eu hunain. Daw llawer o bethau eraill i ategu. Pan y bydd Teyrnas Dduw yn gyntaf, rhoddir pethau eraill yn ychwaneg. Dyna y rheol yn mhob achos. Ac nid yw allan o Ie mewn araeth genadol son am yr hyn a wnaeth ac a wneir gan bregethu Crist V mown gwareiddio cenedloedd, ie, nid an- mhriodol adgofio dyled masnach y wlad i'r Genadaeth. Eithr, mal y nodwyd, y mae araeth genadol dda yn cadw yr Achos Cenadol ar y tir uchaf, ei dir ei hun tir ar ei ben ei hun, heb unrhyw ymgymeriad nac anturiaeth araeth yn yr un dosparth ag ef., Cofiasom i ni ddarllen adroddiad o araeth genadol gan Dr Monro Gibson yn Notting- ham, mewn cysylltiad a Chyngor Cenedl- aethol yr Eglwysi Rhyddion, pan oedd ein cydwladwr enwog, y diweddar Hugh Price Hughes yn Llywydd, a chofiasom am yr argraff a wnaeth hi ar ein meddwl ar y pryd, ac aethom drostio heddyw, eto. Ac i'n bryd ni, y mae hi yn araeth neillduol o dda. Y mae ei dylanwad yn deimladwy nid yn unig yn cyffroi sel genadol, ond yn maethu profiad crefyddol. Ac, o ran hyny, cynyrch profiad crefyddol ydyw sel genadol o'r rhywogaeth iawn. Y mdrinodd Dr. Gibson gyda thri oeiriau mawrion Iesu Grist Deuwch, Aroswch, Ewch. Deuwch ataf fi bawb a'r y sydd yn flinderog ac yn llwythog," &c. Ar- oswch ynof fi," &c. il Ewch i'r holl fyd, a phregethwch yr efengyl" &c. Pan y dywedai Iesu Grist, Ewch, nid annghofiasai iddo ddyweyd, Deuwch, ac Aroswch. Ni olygid gwahaniad, canys wedi iddo ddyw- edyd, Deuwch, ac Aroswch, a thra y dywedai, Ewch, Efe a ddywedai, Ac wele, yr wyf fi gyda chwi bob amser &c. Y fath gyfoeth o awgrymau Gwelai Dr. Gibson dri deisyfiad cenadol yn y weddi a ddysgodd Iesu Grist i ni, cyn y deisyfiad cenadol yn y weddi a ddysgodd Iesu Grist i ni, cyn y deisyfiadau drosom ein hunain am ein bara beunyddiol, ac am faddeuant, a chael ai cadw rhag y drwg, sef, Sanct- eiddier Dy Enw," Deled Dy Deyrnas," Gwneler Dy ewyllys ar y ddaear hefyd." Dywedai Dr. Gibson fod Iesu Grist wrth ein dysgu i weddio fel hyn yn rhoddi i ni raglen bywyd, a gwelir mai i Deyrnas Duw y rhoddir y lie cyntaf arni. « --010-
Y Wasg.
Y Wasg. Yr Eurgrawn Wesleyaidd. Tachwedd, 1904. Dan oiygiiaeith y Parch. HUGH JONES, D.D. Bangor Y Llyifrfa Wesleyaidd. Y niiae genym i ddyweyd am y rhifyn hwn eto, mal. y dywerdwn yn gyffredlin, ei fod yn rbifyn d'a, da odiatlfh. Yr ysgrif gyntaf a ddiarllenasam oedd yr un am, y Parch. Owen Lloyd Da vies. Gwyddem yr adiwaenaa Dr. Jones Mr. Davies yn dda, ac fod ganddo fedr i boritreiadu. Ni ddlysgwyliem, wrth gwors, am bortread 'life-size'' gorp-henadig, mor fuan wedi i ni golli Mr. Davies, ond dysg,wy'liem amliinellau cywir a tharawiadol, 'ar raddfa lai. A chawsom un felly, Y mae ganddo un 03Jrn!- gymeriad byahian mewn hanesi, hefyd. Nid i giychwyn masnadh iddo ei hun yr a,eth Mr. Daviies i Gaergybi, ond yn foreman' i Mrs. Jones, oedd newydd g1:addiu ei gwr: gwraig dawel, grefyddol, yn byw yn y ty nesaf i dy Fatiher' Thomas. Yr cedd ganddi air da i MT. D.a.vies. yn mthcb ysityr, ac yr oeidid ei phlant bach yn hynod o hoff o bono. Gred- wn fod yr hyn a ddyiwedir am dano fel me- ddytliwr a phregethwr, ac fel dadilteuwr, yn hynod o gywir. Ohwiibh genym feddwl ei fod yn ei fedid. Ord-dyna y 'He yr ydym! ni yn myned." Wedi darllen am Mr. Lloyd Davies, ■trloi'som yn ol at Gofiant Mr. Samuel Davies, ac ymlanwioddi ein mynwes o biraeitlh. Miater. ion yr ysigrif hon ydynit, YmlddangO'Siiad Per- sonol Mr. Davies, Teitlhi ei Feddwl, Ei Gyn- yrchion, Ei N'odweddion fell Awdwr, a'i AlLu fel Gioliyigydd a Goruc'hwiyliwr. Ac j mae y cwlbil yn dda iawn. Sylwa' y Golygydd ddar- fod i Mr. Davies yn Nghofiant Samuel Diavies. i laf, ac yn Nghofiant Thomas Auibreiy, roddd i ni feddion "i ddealll hanes yr enwad yn y oyf- nodaiu pwysig hyny'—y ddau -gyfnod piwysicaf i,yn -ein hanes. Gwyn fyd na dtdarllenid y Gofiantaui gwertihfawr hyn yn; yr oes newydd yma. Yr ydymi yn gabeiitihiio y ciymerir aw- grym Dr..Jones. i fyny, ac y cyhoeddir c Cotloifn Jubiili' m, Davies yn llyfr. I I Y inae ail- ysgrif y Parch. T. Charles Roberts ar Berson a GwaMi yr Yspryd Glan E'i Waith yn ol y Testament Newydd, yn un gytfoethog iawn, yn un a dala yn dda am efrydiaeth fan- wd. Papur da ragorol yw un y Parch. R. wil. Papur da ragorol yw un y Parch. R. I Rowlands ar Rwymedigaeth yr Eglwys yn ngwynab Sefyllfa Bresenol Moes a Chrefiydd. Y Rhwymedigaefhau ydynt: Ymgydnabyddu gyda'r Sefyllfa: Gwn yd pob peltih pogibl i ddyrchafu. dynion, yn foesol a chrefyddol; Bod yn glir oddiwrtih yr hyn aydd yn difa nerth moeso'l a chrafyddol; Bod yn ffyddlon i foddion cyniydd crefydd, ae i wirioneddau hanfodol yr Efengyl mewn cred a buchedd, a gwneyd moddiün gras yn fwy -atdynol. Gwelir y gosodir y mater-ion i lawr yn sjnnl ac ym arferol. Ac y mae y drafodaeth felly, ac mrwn vspryd1 difrifol. Gwnelai darlleniad da o'r ysgrif hon les mewn seiajt fawr' leal. Yn nesaf, cawn ran o'r papur a ddiarllenwyd gan y Parch. H. Meinion Davies, yn y Wyddigrug, ar Gristionogaeth a Pihromblemau Gymdeiithas- ol. Credwn fod y driniaelth yn gywir a tbeg. Teg yw y didadl ei bod yn gaimjgymeriad i seitltio s-yniad am Grisitionoaeth ar rai o ddywediadau yr Iesu: diylid derbyn Ei ddysigeidiaeth yn ngoleuni yr oil oedd Efe, ac a wnaed ganddo. Niiid oes Gristion iawn helb wierrthfawragi y Bregeith ar y Miynydd; ac nid yw Cristion iawn byth yn annghofio yr Ymddyddian yn Nhueddau: Cesaraa Plhilipi. Y mae fine pa- pur Mr. DavieS: yn ilaoh. Efie a rydd bwy.sliais ar EFENGYL lesu Grist, ac yr ydym yn Uawen- I haiu am hyny. Nid grwaeitih gwybod yr hyn sydd yn ysgrif Tmyfan. Cymer hanesion y Cyfarfodydd Talaethol eu He yn naitiuriol. Ar I, ASbell y Lliyfrau y mae N'onoomformity in Wafles,' gan y Parch. H. Elvet Lewis (pris 1 ls. 6c.); 'T. Gharles, o'r Bala,' gan y P,arch. j Edward Thomas; a'r Geninen am Hydref. Rhoddir gair dia iddynt bob un. Ac y mae I nodiadau ar y Genadaeth, fel bob. mis-, yn dda iawn. The Foreign Field of The Wesleyan Methodist Churdh. Nov., 1904. Wesley an Methodist Mission House. Pris ceiniog. Egyr y rhifyn cyfoet'hog hwn gydla Pheitlhion o Ddyddordeb. Dyma un o honynt: 'Bydd yn am'lwg i'n holl gyfeillion fod Pwyllgor y Genadaeth yn cymeryd y Gynad.ledd a'r Gyifun- deh ar un gair. Nid (Ligon dyweyd y rhodd- wyd cydlsyniad i wneyd symudiad cyffredinol yn mliaen. Hawlir y symudiad yn mlaen gan. bob petJh goreu, a phob peth dyfnaf yn mywyd ysprydol ein Heglwys, yr hyn a fyne.gwyd gan y rhai sydd addasaf i wneyd hyny. Y mae ein Cyfundeb wedi ymrwymo i eangiu y Genad- aeth Dramor, ac y mae y rhai yr yrnddiTi-edwydi y weinyddiaeth iddiynt wedi cymeryd y cam I beiddigar cyntaf yn y symudiad yn mlaen. Ednyohanit yn rhyderus am i'r Eghvys eu cyf- lenwi gyda moddion a'u cynasia ar eu hym. daith.' Yr ydym yn sicr o fod yn gywtir pan yn dyweyd fod y dtfyniad uchod' yn 'am'se^ol.' Nid oes genym, ofod i gymiainit. a rhoddi tes- tynau yr ysgrifau rhagorol sydd yn y rhifyn. Yn eu plith y mae Siars Dr. Davison i dri ar hugain o genadan newydd-ordeiniediig, yn necih- reu Medi. Ei destyn oedd, 'Ac yn gymwys i'r Arglwydd' (2 Tim. ii, 20, 21). Nis gallyr un pregethwr, yr un gweitihiwr Cristionoigol, nac aelod eglwysig ei darllen yn iatwn heb gael Ues. Dyddorol iawn yw y rihestr o enwau, y Rhai y Dymunwn Dduw yn rhwydd iddynt,' ac y gofynir aim weddiiau ar eu rhan. Yn mhllJith y rhai hyn y mae y Pardhn. R. Tudno Davies, ac E. Armon Jones. Na-c annghofied ein darllenwyr hyny. Telir yn dda am ddar- llien yr ysigrif ar Yr Ofieiriaidi Budhwaidd yn China; a'r un am y Diweddar Baroh. W. Cornforth, un o'n gweinidogion yn Ffrainc, yn! 76 ml. oed. M'ewn gair, nid oes ysgrif yn agos at fod yn annyddorol yn y rhifyn. Ac y miae y darluniau (ac y mae llawer o honynt) yn rlhoi styniad am y bobl y m'ae gan ein Cen- adon i weiithio yn eu mysg, gyda goliygf-eydd eraiiill a gynorthwyant i syniio yn g.ywir aimi y Maes Tramor. Nid annyddorol yn amgyldh- iiadau neiiillldlu,ol presenol Ffrainc y sylw ihwn. gan- y Parch. G. Whlelpton, M.A.: I Gan y bydd Eglwysi a gynelid c a reolid hiyd yn hyn gan y Wladwriaeth, bedlach mewn gwirtioneidd1 yn Eglwyisd Rhyddion awdurdodedijg-, bydd. safle (Parhad ar t.d. 5.) f t