Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Cyfarfodydd Chwarterol.
Cyfarfodydd Chwarterol. T RE FF Y N NO N.—Gynaliwyd y cyfarfod uchod prydnawn ddydd Meraher diweddaf, Ion. 4ydd, yn M'oriah, He-iygain, o dan lywyd'diilaeth y Pfarch. J. Wesley Hughes. Deehreuwyd yn 'bry:dao,n am 2 30. Yr oedd y gynnrychiolaeth yn lluo'sog. Presennol, gweinidogion ygTIdhdaith, y ddau orudhwyliwr, Mri. W. Williams, J. Marsde.n, Robert Richards, W. Red- fern, J. D. Williams, E. Hughes, J. Hughes, Tre- ffyrinon; J. T. Edwards, R. Wititington., Gaer.wys; Peter Owen, Edward Jones, Peter Jones, J. Evans, Lloc; Thomas Williiams, Thomaisi Pierce, Joseph Willi aims, Robert Williams, Pentre; Thomas Jones, Caelcoed; WilTtiam Spenic r, Ysceifiog. Deehreu- wyd trwy ganu etmyn, darllen pennod o'r Gair Sanc- taidd, ia gwedddwyd gan Mr. W. Williams. Yna cyf. ranodtd yr tholl frawdoiliaeth o'r ordinhad sanctaidd, a clhanwydi gydag hwyll ar ein iglini.au, Diolch d Ti, yr Hollalluog Dduw,' &c. Wedi hyn laethpwyd yn mdiaen gyda giweithrecfedaui y cyfarfod. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod! dliweddaf, a chadarnhawyd hwynt. Period wyd 'Mr. Edwin Hughes yn ohebydd y cyfarfod i'r GWYLIEDYDD. Darllenwyd ystadegaeth o gy,frifon y gylchd.aith gan Mr. D. PM-cce ar gyifer y pwyUgor igafyndl. Rhodd'odd y cyfarfod ganiatad i gais yr Ariolyigiwi. i iglaeil ei ryddhau am oddeutu miis o seibian,t oberwydd cyflwr ei iechyd. Dymunodd y cyffarfod adferiadl buan li .Mr. Hughes: ar ei ddydh. weliad; a'r brodyr W. WiMiiams a J. Marsden i gyd-drefnu supplies .ar igjyifer y Saibboth'au hyny y byddtai yn abisenol. Cyflwynwyd. d/iolchgarwch d ysgrifenydd y oapiefKaui, ss.f Mr. J. T. R. Evans, am ei wasanaeth, ac ail etholwyd elf. Ail-etholwyd Mr. J. D. Williams fell 'ysgriifenyd'd y cyfarfod, a'r un (modd yr ar-oh:wilwyT, St'&-MTi. J. 0. AVUiHamis, \a J. Littler. Trefnwyd ifiod c\7farfod 10 ymdd'iriedolwyr y gwahanol gapelau,t i'w igynhal rar y dfydd Merchel cynitaf yn -Etbraill. Pasiwyd ffod llythyrau o gydym- deimilad i'w hanifon oddiwrth y cyfarfod at weddw y diwiedldar Mr. Pierce Parry, -Gaerwys; at deulu y diweddar John: Jones, Caerwys; ag at y brodyr Robert Jones, Rhesycae, a Jolhn Hughes-, Yiseedfiog, oherwydd: gwaeledd iechyd, gydia dytmunnad lam ad- tferiad buan iddynt. HysbyslOIdid y brawd John Mars- den y swtm a giasglwyd yn y gylchdaith tuag at y Ffenestr Gofljadwciaelthiol' d'r diiweddar Barch. H. Price Huighes, gyda llythyr o gydnatbyddiaeth a diolchgarwch am yilhodd oddiwrth Mr. Hamford Slack. Dygwyd miater ein imiiscilion a Henyddiaefth ein henwad gerbron. Piwyswydi arnicim fel cyfarfod .i gydiymdrechu er l'ledaenilad yr Eurgr.awn' a'r Winililtan.' ac yn enwedig y GWYLIEDYDD, ein newydd- iadur wytthnosol fei enw,ad yn Nghymru, trwy ei nawtddfogi er cynnydd ei gylchrediad. Gan ei fad wedi newid diwyla.w: gioliygydd newydd, gidhebwyr tei'lwng a lluiosog, arhvyaeth gyfoethog, ac a-mryw- iaeth ddddor yn, illenwli ei golofnau, nwwn gaiir gyda'r fath ellfie,nau ro. waled newydd yn ei gy'famsoddiad, fe ddyliai y GWYLIEDYDD !£yw yn hir, a scfydl yn gyd- radd mewn teilyngdcd ochr yn och.r a,g unrhyw un. o'i gyfcteddon wytlhnosolL yn Nlghymiru. Ail-etlholwyd Mr. J. H. Diavies, Pentre-Helygain, fel ysgrifenydd Dlirwest, a ph e n d< erfy n iwyH fo-d ilyh i 'aJ'lwyddo dM.r. "ldt>LU i gael ei ddodi yn mthbb eglwys drwy'r t, gylahdaith, ia bod j-wyildgor Dirwesfcol y gylchdaith i'w gynhaj o hyn i'r cyfanfod chwar,te,r ne&af. Ar- gymhellodd yr Arolygwr fod i'r hioll glasgliadau Oy- fundebol, 'a'r oasgtliiadau at yr achos drwy'r gylch- daifch i gael eu, gwneud yn rheolaidid a diifwloh o hyn aillan. Rhoddwyd gwahoddiad untfrydol i'r Parch. Aneiurin Lloyd Hughes, Cefn Mawr, i ddyfod yn olynydid i"r Parch. J. Wesley Hughes, a phenderfyn- wyd food y mater o ddlewds yr ail .weinidog Ii: Gaerwys i'w ohirio hyd gyfarfod dhwarter Mawrth. Cafodd y brawd, Mr. R. iWittdinigiton, dderbyniad cynhes a chroesawgar gan y cyfarfod ar ei ddyfodiad i'n plith fell pregethwr cynorthw-yoil. Derbyniwyd cyfrandadau y gwahanol egilwysi at y weii-niidagaeth, ac ail-etholwyd y ddau oruchwylydd y gylchdaith, s'elf Mri. Joseph Jones, a Daniel Pierce, am flwyld-dyn ariall. Teitfyn- wyd trwy weddi gan y Llywydid. Am hanner aiwi wedii prnmio ymgynulfcdd yr holl frawdoliaeth i'r ysgoidy, lie yr oedd dlarpiariaeith eang wedi ei wneud ar eu cyfer. Cafwyd te rhagorol, a ohyflawnder o ddantedthkm. Yr oedd y croesaw calonog a'r ciared- igrwydd a ddangiosodd cyfeilldon Morrah yn teilyngu mawr barch, aic yn un pnawf arall o'u hymlyndad wrth, a'u cariad tuag at Wesleyaelth. Cyflwynwvd dtldynt ddiolchgarwch gwresocaf y cyfarfod am eu careddgrwydd mewn mlodd deheuig trwiy yr areithiau doniol a difyrol a draddodwyd gan ,n.iifer o frodyr. Yr Ail Easteddiad—Dechreuwyd trwy weddG. gan Mr. Dandel Pierce, ac yna, darllenwyd cyfrifon a,rianol y igylchdaith a chymeradwywyd hwy. Gwnaed trefni-id- au o bertihyrras i'r ol-ddyled, a chymhellwyd ar i'r holil eglwysi wneud yimgads nleillduol yn y cyfeirdad hwn. YmdririaKvyd a .rhai rnaiterion eraill yn dwyn cysyMtiad a llwyddiant yr adhios drwy'r gylchdaith. Am 7 o'r gloch yn yr hwyr cynhaliwvd cyfarfod eg- Iwysig, a daeth cynulliad llluosoig ynghyd. Dechreu. wyd trwy weddi gan! y Parch. J. Wesley Hughes, a 'thijaddododd aneaichiad gwdr amserdl. i3iaradwyd gan Mr. William Wiiilliaimis, yr Henadur Petter Jones, Mr. John Willdamis, Lygen-y-lan, a Mr. Daniel Pierce yn rhagorol. Yr oedd yn SeiaJt gwilr adedladol, ac yn argoeli iod llwyddiant yn ein haros yn y dyfodol. Canwyd yr emyn adnabyddus gydaig hwyl nodediig. Mae Sedon wan yn igrudídfan dan y groes," a therfynwyd trwy weddi gan Mr. Edwin Hugheis.— E.H. COE:DPOETH.-Un yn d'od i'r Sedat ynddo.— Cynaliwyd yr udhiod yn iMynydd Seion, Tanyfron, lonatwr 4ydd. Pender<fyn.wyd myned, trwy y gwaith rheolia,idd, mior ddiymdroi iac yr oedd yn. bosibl. De- wiswyd Mri. W. Oarrington Jones a J. W. Jones ynoruchwyhvyr ja,m flwyddyn lariall. iMr. S. C. Hughes yn ysgiiiifenydd y cyfarfod, a Mr. J. S. Wynn yn, Ysgriifenyddi y Gapelau. Derbyndwyd adroddiadau gwaihanol bwylllgorau, a thcefnwyd giwahanol fateri/Oin. Caed adroddiad o sefyllfa arianol y gylchdaith, a da yw gierinym, ddeall fod y balch yn ysgainhau yn chwar- tefol. EfaMai y gall y fBgymvi danlynol fod o ddy- ddordeib i'r darllen yd d pa rai sydd yn dangos sefyll- f.a yr aetodð Rhif yr aelodiau 1,304; cynydd ar y chwarter 34; ar brawf 301, cynydd 78; plant 519, cynydd 27; cyfanrif yn. yr eglwysi, 2,124. Gyhioeddwyd y iSiabboth y byddai croesaw a- bawb ad'od i'r cyfarifod' dhwarter afa 6.30. Erbyn. hyny yr oedd gwaitht rheolaidd y cyfarfod wedi ei orphen a'r igiWeddill o'r ,amiser a gaell ei dreulio gyda sefyllfa ysbnydo.1 yr aichios.' Taflwyd y pyrth o led y pen yn agored i Ibwy bynag 'a garai dd"od a mewn, a chyn pen chwarter awr yr oedd y capel eang yn rhwydd lawn. Ilysibyswyd teli fod yn g-yfaDfod agored i un- rhyiw un a deimlai ar ei galloon i weddio, cynghorii neu ganu yn oil arwedniad. yr Y Sibryd Glan. Yn holdol rydd a dd.seremoni wede frodyr ieuafmc a llawer o chwiiorydd hefyd yn dropio ar eiu igiliniau, y naiill ar ol y JUiaJil yma a thr-aiw yn imlhiob cwr o'r capel nes yr oedd y He yn oddaeth, byw o'r fan Dwyfol. Nid oedd gan y cynnryohiolwyr druain, yn enwedi.g y rhai miwy- a.f alow' o honynt y chance' leiaf i roddd gair i mewn wysg ei ochr. 0, y gweddito., y canu, yr ad- rodd profiadiau oedd yn myn'd ymlaen, a hyny heb y seibiant ledaf. iDycihiweledigion liteuainc, amirai ohon- ynt heb eu dieribyn yn gyflawn. aelodau yn tystiolliaethu o'u cymmod a Duw, nes gyru y cyfarfod chwarter ar dan. Dyma ryifeddod ? Ie, dyrna beth newydd dan haul. Dyma gyfarfod chwarter na bu net) o nonom o'r ibllaen yn ei debvg. Yr Ybbryd Gilan yn rnynu ei ffordd ei hun, ,a thrafn o'n hedddo nir. Diolch am hyny. Mae (yn liechyd i gallon dyn fod o dan ras weit-hii-au, yn1,le bod dan ddeddfau a plhenderfynlÎadau igorlethol yn barhaust. Aeth y cylfarfod ymlaen fel hyn yn ei 'full swing,' hyd maw o'r gloch. Hawdid gwiylbod yn swm y gweddiau fod yn y cyfarfod rywuin. heib roi ei 'hun. i Ifyny i'r Ceidwad. Galwyd seiat, de ar ddiiwedd cyfarfod chwarter, a chafwyd gwr ieu. anc o Wernymyniydd, cylcbdaith, Wiyddgrug, yn ei ddagrau yn chwtiiltio am Waredwr. Cyn i'r dyrifa gael hamidden d ddechreu oanu, Diolch Iddo,' wfalte wr d'euanc ar ei Jinian, a'i ddwylaw ymhleth, ac yn bloeddio, ar uchalf ei lads, Diolch i ti, 10, Ar. giwydd, am Wirandb gweddd fy mam, a finnau ar ran fy mraw'd1. A chub 0, 0 Argliwydd,' nes yr oedd: y lie yn fodidifa, o ddagrau a phob calon ar doni gan, la wen- ydd yr Ysibryd iGlan. Dygodd thyn y ayfarfod chwar- ter rhyfeddlaf y buimi ynddo erioed d derfyndad. 0 Arglwydd, aros yn ein plith.—Tryfian. MACHYiNLiLETlH.—Gyn'baliwyd oyfarfod chwarter- ol ein. cylchdaitih yn y drief hon, prydnawn dydd Sud- wrn ddweddaf. Dechreuwyd y moddion am ddau o'r gloch trwy weddi gan y brawd John Williams, Mlor- iah. Yr oedd: yn breisenol, heblaw y Pa,rchn. G. 0. Roberts (ein Haralygwr), R. W. Jones, Gorrds; a David Roberts, Ty Cerriig; y ddau oruchwyTiwr (Mri. JOIhn Pugh a W. P. Williams, a clbynryehioil- aeifth r a go rod .o'r oil o'r eglwysi ag ethrdo Blafenypant. Yr hyn, a ddae.t'h o dan isylw gyntaf oedd agwedd gylilDdlol yr, eglllwysd; a dagennymådweiud fed yr aigiwedd hon yn hyrvod fodidhatol. Wledi diolch i'r ddiau oruchwiyliwr—iMri. J. 'Pugh ia W. P. Wi-lilidmis- ail-etholiwiyd hrwyam y flwydidyn, aralil; felliy yr un modd gydag ysgrifenydd y cyfarfod chwarter, Mr. J. P. Jones ijOlasynys). Pen ad wyd iMi. R. Jones, tadltor, &c., Miachynilleth, yn ysgrifenydd y capelau, a Mr. E. Humphrieyis, o'r un dref, yn ysgricenyddi addysig. Yna gofynwyd i'r Parchn. G. O. Roberts ac R. W. Jones aros yn. y gytliohdaith am. flwyddyn arall, a chydsiyniodd y ddau, yr 'htyn oedd yn. acho1? llawenydid i'r gylchdarilh. Yna cafwyd ymddiddan imiaith, main- wl, a hynod o eiffeithiol ar yr ladfywiad criefyddol grymuis a dylanwadol sydd wedi ymledu ar hyd a -lied y igylchdiaJith. Y imiae yr egliwfysii yn. Nghorris, Pen,egos" Tycerr.Lg, CWlmlillinau, Miachynillelth, ac. Eg- lwysifach wedi pitofi i fesur heliaeith o Ysp.ryd byw y deffroadau,' yr hiwn meiwn grymusder Drwyfol sydd yn cymhyrfu ein cydgenedil. Y na; offrymedd Mr. R. Breese Guillen weddi idlaer am fwy o'r, dylanwadau nertlhJoll ddisgyn ar yr holl eglwysi. Hiir go fir aim yr -eneiniad oedd yn dilyn Ihioll weithrediadau y cwndd chwarterol hwn.—iMin yr Hwyr. CAERGYBI.—Cynlhald'wyd yr uchod yn Maetog, Ion. 3ydd, o d'an lyvvyddiaeth y Parch. Peter Jones. Yr oedd yn ibreisennol hefyd y Plarclhn. D. D'arlfey Davi€!a a Rihys Jones, ynghyda'r ddau oruchwyliilwr, Mri. Llewellyn Jones ac O. E. Hughtes. Dechreiu- wyd-y cyfarfod1 .trwy weddd gan, y Parch. Hugh'Row- lands, Goleg Handswonth. Crioe,siawo,dd yr Arolygwr amryw frodyr oedd yn bresenniol am y wiakh gyntaif: Mf. Gwaenys Davies, o Gaengybi, a'r Mri. J. O* Will- iams, Thomas Williiams, a J. H. Williams, o Rotsneigr. Ddolchwyd ac ail-etholwyd Mr. J. Beard yn ysgrifen- ydd, ycalpielau. E'rfyniodd yr Arolygwr ar i gasgliiad. y. Hen Weinidoigdon, a'r Gerihadiaatb Dramior gael eu gwne!ud yn dicEotedi a'u hanifon i law. Paisiwydi pleddilais o ddiolchgarwch i¡,I Mrlii. Tham.a:s, Rock Ferry, a Thoimlas, Presitatyn, am eu gwasaniaeith. ynglyn a baithroom' Gwynfa Vdlila. Gioihiriwiyd .miater olynwtyr i'r gwein,idogion presenniOl hyd y cy- farfod nesaf. OyfiwYIlwyd ddolchigiarwch giwres'oicaif y cyfarfod i'r Mri. Llewely-n Jones ac O. E. Hughes am eui gwasanaeth fell gorudhiwylwyr y flwyddyn ddi- wedd/af. Gan fod tymhor Mr. Jones ar ben, ctholwyd Mr. John, Lewiis, Fair Vdew, Gaergybi, yn urtfrydol, ac ail-etholwyd Mr. O. E. Hughes am ei drydedd flwyddyn yn. orudhiwyiliwr y gytchdwitih. Sdar'ad'odd yr Arolygwr yn gryf am y pwysigrwydd i ytmigyseigiru yn hblllo 1 i'r Arglwydid ar dtieiohreu blwyddyn, a therlfynwyd trwy weddi gan y brodyr R. Pritchard ac Owen Jones. Ar ol y cyfarfod nuvynhawyd te iftilag- oroll a roddid trwy garediigiriwydd Miss Owen, Ty Hem. DiolchKvyd yn g-ynhes. addlii, ac i'r chwiorydd efadll am ed cbynofthiwyo.—Ysg.
[No title]
—§o§ ■Mae, yr arferiad o gorglosgiad (' cremation') yn myned ar gynydd. Am lawer blwyddyn nid oedd yn Mhrydain Fawr ond un corylosgffwrn', a hynny yn Woking, ger Liundain; ond e'rbyn heddyw mae agog i ugain yn awr trwy Loegr. Mae Leeds yn adeiladu un. Mae gan Hull un er's blynyddau, ac y mae Bradford a lleoedd poblogaidd eraill yn symud yn y mater. Yn ystod) y fiwydldiyn ddiweddaf yr oedd 4,515 o fethdaliadau ya Liuegr a Chymruj 256 imiwy na'r llyneddi.
'Y LL YFRiBRYF WESLEYAIDD'…
'Y LL YFRiBRYF WESLEYAIDD' A'R PARCH. T. JONES-HUMPHREYS. At Olygydd Y GWYLIEDYDD. Mr. Gol.,—Yn y Nodliadiau fCyifundteibof a yimi- ddlangosasanit yn edch rhifyn diweddaf rhydd Mr. John Marsden (Y Lliyfnbrytf Wiesleyaidd), Treffynnlon, ai ddeall .i'ch darlleinwyr fy modi ar fy ymadaw'iad o Fartch,eister yn mynied i fyw i fy iben gartreif, seif Ty Cerrig, ac yohwanega, 'Ni warafuna nleh yclhyddg orphwys i Mr. Humphreys ar ol tymior mior lafurus.' Mae hyn yn hollol gamarweiniol, .olblegdd nid miyined i Ty Cerrig i orphwys yr ydwyf, ond yn hytrach yn, myned yno ar wahoddiiad Cyfarfod Chwarterol cylch- daiith M'acihiyinlleih i lafurio fel gweinldog: ar y gylch- daith. Niid oes arnaf eisiau gor,pihwys eto, a thra y panhaf miewn nertth ac iechyd fel yr wyf yn awr, ni bydd arnaf eisiau. iHyderaf y byddaf yn aliuog i wneud gwaith gwein.idog teith,iol etorum rai blynydd- oedd. Na chymiered fy hen gyfeiilldon hoff yn ntghylchdadth Machynlleth eu camiarwain gan Mr. Marsden fy mod yn miyned i Ty Ccrrig i orphwys. Na, fy nghiyfedllilon, yr wyif yn dyfod atoclh i lafurio, ac nid i orphwys. Dylai, Mr. Mars,d,en fod yn fwy goffalus 'beth a gyhoedlda yn y Nodiadau Cyifundeibol.' Nid dyma y tro cyntaf iddo i wneud c'amgymeriad gyda g'celwg arnaf fi. Beth yw ci anncan nis, gwn. T. JONES-HUMPHERYS.
CYDNABYDDIAETH.
CYDNABYDDIAETH. At Olygydd Y GWYLIEDYDD. Dymuna Mrs. Tihionias, a'r teulu, Prospect House, Rhyimii, ddiolch yn garedtig i bawb am eu cydymi- deimlad a hwy yn awr eu profedigaeth. Y maei nifer y Uythyrau yn :lhy luaaog .i'w hateib bob yn un ac un, gan hydleru y bydd i bawb dderbyn y gydnaibydd- iaeth hon trwy gyifrwng y GWYLIEDYDD.—Ydwyf, ar ran y teulu, ISAAC EVANS.
• -§o§ — Y Golofn Gerddorol.
• -§o§ — Y Golofn Gerddorol. [GAN E. MAENGiWYN DAVIES, LLUNDAIN.] Byddi yn llawen gan ein diarllenwyr cerddorol ddeall fod Mr. Ffrangcon navi.els ar fedr dwyn a'llan lyfr ar y Gellfyddyd o Ddutganu. Credaf nad oes neb yn fwy addas i'r gwait'b na Mr. Davies. Dywedir fod y gwailth o nodwedd eang, ac yn dtebyg o greu ym- resymliad. Hyderaf y bydd ini fel Cymry roddd y geifnoigaeth ddyladwiy i'r cyhioeddiad. Ysgrifenir y Rhag-draeth gan Syr Edward Elgar. Byddai o fudd a mantais pe bai ein barweinydldion corawl yn darllen. ert'hygl Mr. J. Whewall ar 'Ar-! wain.' yn rhifyn Rihagfyr o'r Musical Herald.' — ——fc Llenwir y Gdair Gerddorol am y tro cynitaf yn Athrofa Birmingham gan Syr Edward Elgar. Rlhodd- it 10,000p. yn wadidiol gan Mr. Richard: Peyton. Llawen gennyf ddieiall fod gan ganiadaeith, gynl'aint i'w wneud yn llwyddiant y Diiiwygiad presennol yn Nghymru. 'Rydym ninnau yn Llundain yn dechreu teimillo gwres y fflain1, y Saeson yn gysital a Ohymry. Tra yn rhyibuddio ei igynulleidfa i oohel dyntia-red, y symudiadt Cyimredg, dywedai y' Parch. Dr. Camiplbell Morgan, Pa un by nag a wnawn ai peidioi, ni chawn welied yn Liundain y fath. a w'elir yn Ngihymru. Ni fedrwuh ganu emynau yn Llun-dain.1 D.yna'r gwir- ionedd hefyd. Collar llawer o'r eneiniad ar y gwa- sanaeth am nad ydynt y alluog i ganu gyda gwres a imedr. Dywed y Pardh, C. Silvester Horne, M.A., yn y London Opinion': Llawen ydd1 yw cyweirnod y diwygiad Cymreig, ffyna yspryd canu yn mhob man.' Ymdidan'go'soû>dd y gyfrol gyntaf o argraffiad newydd Geirdadur Cerddoxol Grove,' yr wythnos ddiwedldatf. Mr. Fulller Mait1:and sydd yn g'yfrifol am y gwaith. Cynlhwysa y gyfrol, hon erthygl ag amrai bwyntiau dyddorol ynddii ar 'Arwain' gan Dr. Vaughan, Will- iams. Pan yr yatyrir nad yw yr ysgrdfenyddi wedi cael ond ychydig o brofiad yn y oyfeiriad hwn, mae'n nhaid addcf fod yr erithyg1! yn hynod o dda. Hysbysir ni fod y masnachdy enwog, Ricordi a'u Cwimnu,- yn gwneud syimudiad pwysidg ynglyn a rhoddi cefnogaeth dedlwng ac ym'arferol i Opera Brydieinig, a'u cyfansoddwyr. Cynyigdr 500p. yn wobr aim yr Opera oreu, a sicrheir chw'arle'll'ad o'r gwaith y flwy- ddyn hon yn Chyareudy Covent Garden. Dytmia gyfleiusdra i grfansoddwyr Gymreig i ddan^os eu medr, onide ? Bu farw Madam Belle Cole, y 'contralto' fydeh- wog, yr wyithnos d'ditweddatf. Dywedir na fu iddi erioed siomi unrhyw gynulleidifat. Dyma fwy nag eHir ei ddweud am lawer o'n datgeiniaid. Ein llonigyfarchiiadau i Mr. Ben Davies, y .fenor enwog, yr hwn oeddi yn 47 ddydd Gwener diweddaf. Yn y Gynhadledd GerddoriOl yn Manceinion, y dydd o'r blaen, dywedodd Dr. Prout: Er mwyn polb peth. cyfanisiodder yn ol y modd' y'ah cynhyrfer gan yr yspryd, a gadawer y gweddill gymeryd igofal ohono ei hun.'
[No title]
• —§o§— Mae dyn ieuanc, pedair ar ddeg oed, yn Wood- church, yn chwe' troedffedd o uchder, ac yn pwysio 322 pwys. Torodd tanalllian boreu Sadwrn diweddaf yn mas- nachdy William Davies, tailor, &c., Treffynnon, ac ymhen ychydig amser yroodd yr holl adeilad yn aberth i'r fflamau. Mae'r golfled oddieutu l,000p.
Newyddion Lleol.
Newyddion Lleol. RiHYMNI. Marwolaefh Mr. Lewis Thomas.—Y mae gennyf y itro hwn i gbifnodd y newydd galarus am farwolaeth sydyn ac a'nnisgwyliadwy y brawd anwyl a'r Cristion distg.Iaer, Lewis Tihoimas. Y mae'r eglwys yn y Tabernacl wedi cael coiledion dinfawr yn ddiweddar. Yn ystod y imisoedd, diiweddaf cymerodd y netfoedd. oddiarnom dri o'r brodyr ffyddlonaf a imiwyaf gweith. gar, sef y brodyr Jah.n Jones, Thomas Morris, ac yn awr yr anwyl a'r addfwyn Lewis Thomas. Cyn bod yr eiglwys wedi IIawn sylweddoli ei cholled ar ol y brawd) Morris, dyma un arall wedi ei gymeryd oddi- wrthym, ac Ow! y golled, y mae yn anesgrifiadwy. Gorffenodd ein hanwyl ifrawd ei yrfa dda-earal yn eii bre-swylfod, Prospect House, Rhymni, nos y Nadolig, wedi puim: niwrnod o gystudd. Cafodd ddiwedd tang- nefeddus, bu farw yn gorfoleddu, a rhoddodd dyst- iolaeth amliwg iawn fod ei grefydd yn svlwedlol. Ymadawodd a'r ddaear dan ganu. Un or pethau olaf a wnaeith oedd canu, 'Diolch Iddo.' ac wedi canu dywedodd Amen, ac Amen, ac Amen. Yna ehedodd ei yspryd pur at y Crist a garai mor anger- ddol, ac a wlasanaeth-ai mor ffyddlon a diwyd. Gall. esid ysgrifenu llawer am ei oriau olaf, ond ymiatal- iwn, gan hyderu y bydd i law mwy celfydd na'r eiddolf adidurno eti goffadwriaeth a bywgraffiad teil- wng o'r gwritihddrych. Calfodrd ein hanwyill frawd angl'add tywysogaidd. Oladdwyd ef ddydd Mercher, Rhag. 28ain, 1904, yn nghladdfa gyhoeddus Rhymni. Daeth tyrfa fiwr ynghyd i dalu y gymwynasl olaf i un oedd mor anwyl geitny,m oil, ac i gydymdeiimlo a'r teulu yn eu galar dwys. Yr oedd y gladdedigaetth yn hynod alarus; pawlb yn cael eu llethu gan deiimiladau hirae'thlawn ar ei ol. Ond yn ein d'agrau nis gallem lai na chofio ein bod yn claddu un oedd yn gyfaill a Duw, a daeth yr ihsn air Seis,nig i'n medidyliau, Not dead, but gone before.' Yr oedd gofal y glad,dediga-eth ar y Parch. P. Jones, arolygwr y gylchdaith. yn cael ei gynorthi- Z, zY wyo gan y Parch. Isaac Evans, gweinidog y lie. Yn mhldith eraill yn bresennod yr oedd y Parohn. Rice Owen, Ferndale; T. J. Pritchard, Merthyr; David. Morgan, Mountain Ash; John Rowlands, Hirwain LLewelyn Morgan,, Neath Abbey; J. H. Williams, Bargoed; T. H. Johns,' Hirwain; D. C. Griffiths, Caerau; E. Peregrine, B.D. (A.), Seion, Rhymni; Davies (A.), Gosen, etc; ac eraill, o glerigyyr a gweinidrogion nad oeddym yn eu hadnabod. Yr oedd 'hefyd gynnrychiolwyr yn brese,nnol o'r Rhymni Iron Company, yn.ngwasanaethi pa un y ibu Mr. Thcxmlas am 43 mlynedd; a'r District Council, o'r hwn yr oedd yn aelod ffyddlon a gweithgar er's blynyddau. Gwasanaeitfhwyd wrth y ty gan y Parchn. Isaac Evans, T. J. Pritchard, a John Rowlands; wrth y bedd gan y Parchn. P. Jones ('arolygwr y gylchdaith), Rice Owen (Cadeiryd'd y Dalaeth), a David Morgan.. Ar hyd y ffordd o'r ty i'r fynwent canwyd emynau oy. faddas i'r perwyl ,gan gor y Tabernacl, yn cael eu cynorithwyo gan gyfeillion o'r gwahanol enwadau, o dan arwieiiniad Mr. John Morgan. Canwyd yn eiffeith- iol iawn. Bu ein hanwyl frawd yn hynod Iwyddianus yn ei ddydd. Ni chavodd ond ychydig waeledd. Daliai swiyddi pwysig mewn byd ac eglwys. Bu am 18 mlynedd yn oruchwyliwr Rbymney Iron Camipany.' ac yr oedd yn seren ddtisglaer yn ein Cyfundeb. Yr oedd yn un o ddiaconiaid eglwys y Tabernacl, yn ys- griienydd yr yimddiriedblwyr, yn oruchwyliwr, heblaw swyddi :cralll o bwys a lanwai yn y Lalaeitih, setf trysorydld Fund y Gweinidogion M'thedig ac arch. wdlliwr y Cthapel Fund.' Yn ei sy.mludiad collasom. un o ragoroliion y ddaear. Yr oeddi wedi ymgollli yn ngwaith yr Arlglwydd, ac yn un o'r cymeriadau disjglfeiriaf yn bosibl. Synais lawer gwaith at ei add. fwynder, ei ysprydl rs,el a mwyn, a chyloh ei awdur. dod, otblegid yr oedd eife yn awdurdod, ac eto nidi oedd dimi o'r 'officialism' yn d'od i'r amLwg. ynddo, end y brawd a'r cyfadll y ac etc, pa bryd byniaJg y siaradai, sia,radaii gydag, awdurdod, ond nid oedd yn rhaid aros yn hir heb eisbondad. Ei gymeriad oedd dirgelwch ei awdurdtod a'i lwyddiant. Gwyn eu byd y rhai addfwyn, canys hwy a etifeddant y ddaeiar." Yr oedd yn weithiwr diwyd ac egniol, ac yn wr o Ibroflad a doethinetb. Yr oedd eglwys y Taibernacl yn gorpihwys yn heladh arno yn yr argyfwng1 yr ydym1 ynddo yn bresennol.. Y mae'r babl ieuainc hefyd1 wedi colli un oedd yn teimlo y dyddardeh mwyaf ynddy-nlt. Yr oedd ef yn anwyl ganddynt, a. bydd ei goffadwriaeth yn fendigedig yn eu mysg. Yr oedd- ynt hwythau yn anwyl ganddo yntau. Bydded i'r Arglwydd eil11 bedyddio fel eglwys, a'r yspryd tra- igwyddol, a bydded i ddeuparth yspryd ein hanwyl frawd ddisgyn ar rhyw Eliseus yn y Tabernacl. Yi mae yn yr eglwysi bobi ieuainc, ardderchog. Duw a'u bedyddio. Ond er cymaint yw y golled i'r eg- lwys, y miae yn fwy i'r teulu; ni lenwir y gadair wag ar yr aeilwyd'. Y mae'r priod hawddgar 'a'I' tad tymer ac addfwyn wedi tewi, ac wedi ymadaell 'am wlad sydd well i fyw. Wrth feddwl am y goliled honi y mae pob cy-dymdeimlad dynol yn ymddangos yn wag ac ofer. Eto y miae ein cydymdteimlad a'n han- wyl chwaer a'r plant yn ddwfn; nis gallwn ei ddalt. gan, a'n gweddi ydiyw. am i'n hanwyl chwaer gael nertlh i ymddiried yn fwy nag erioed yn yr Arglwydd, a; i ddwyn i fyny ei phlant yn rhodfeydd1 y tad, ac yn ofn yr Arglwydd. Bydded i'r Iesu a gysurodd deulu bach Beth,ania gysiuro y teulu hwn yn eu galar trwm. Yr Arglwydd: a ddyddano ac a, fendithio y teulu yn y brolfedigaeth lem.—Isaac Eivans.
[No title]
H$o§— Mae Tokio, prdfdidinas Japan., ar ei huchelfanau y dyddiau hyn, ac wedi rhoddi; mwy o ysprydiaeth rhyfel ynddynt i ddisgwyl am fuddugoliaeitlhau mlwy. ow Rlhodd ardderahog ar ddydd Calan ydoedd 200,000p. gan Arglwydd Miountstephan i Gronifa King's Hos- pital, Liundain, trwy Dywysog Cymru. Mae Adolph Beck wedi, dterbyn 5,000p. gan y Trea- sury fel iawn am ei didau garchariad anghyfiawn, yr adieg pan gyhoeddwyd ef yn euog yn ol dedfryd cyf* reithwyr Llundain.