Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Sibrydion yr Awel.
Sibrydion yr Awel. [GAN LEO. J Caernarfon. Nid yw gwres y Diwygiad wedi llwyr ado'r dref, rnae yma gryn dipyn o hono ar gael a chadw ond fel pob man arall, o'r bron, bu y fewnol fflam yn nghudd tra yr oedd gwres yr Haf yn twymno yn allanol, ac ofnem na chawsid gweled na theimlo pethau cyffelyb i'r hyn a gafwyd yn ystod y gauaf ddiweddaf. Mae y rhagolygon lawer disgleiriach na'n hofnau, a'r fflam yn fwy byw a gwresog nag a dybiem. Nid oes foddion hafal i gyfarfod gweddio am enyn gwres a brwdtrydedd crefyddol. Bu eglwys Ebenezer yn hynod o ffortunus yn parhau i gadw cyfarfod i weddio nos Sadwrn a foreu Sul yn ddidor drwy yr haf,—cyfarfodydd ag y teimlwyd mwy o nerthoedd yr Yspryd ynddynt na dim ag a gatwyd drwy ys'.od gwres mwyaf y Diwygiad. Yr oedd moddion nos Sadwrn, wythnos i'r diweddaf, yn eithriadol o ddylanwadol (diwrnod angladd yr anwyl "J.P.") pawb fel pe wedi ymgolli mewn hiraeth a llawenydd, a'r nefoedd yn cyfranu o'u gorfoledd i saint trallodedig y llaivr. Cafwyd cyfarfod da y boreu Sal dilynol, ond nid mor ysgubol a chyffredinol ei ddylanwad a'r nos Sadwrn cyn hynny. Mae'r Eglwys yn sicr o dderbyn adgyfnerlhiad o'r cyfarfodydd bendithiol hyn. Maent eisoes wedi bod yn feithrinfa i weddiwyr ieuainc, ac yn foddion i'w codi o dir ofnadwyaeth, fel ag y maent heddyw yn addurno pob gwasanaeth gyhosddus. Caed prawf amlwg iawn o hyn yn y cyfarfodydd diolchgarwch eleni. Nid oedd brinder doniau a llanwyd y bylchau a wnaed drwy angeu y rhan fwyaf, gan ffrwyth uniongyrchiol y Diwygiad, nes peri llonder yn nghalon pawb oedd yn teimlo dros yr achos yn y lie. Dangoswyd fod yn eglwys Ebenezer ddefnyddiau ardderchog ond iddynt yn gael pob chwareu teg i ddad- blygu. Credaf fod ein parchus arolygydd wedi canfod hynny, ac yn ol a glywais ganddo y mae'n angerddol awyddus am eu cynorthwyo. -:0:- Teimlaf fod baich arolygwr cylchdaith Caernarfon yn ormodol. Yr wyf o'r farn fod y dref ynddi ei hun yn ddigon o gylchdaith i unrhyw ddyn, ac fod ynddi ddigon o waith Wesleyaidd ac efengylaidd i'w gadw yn yr harness o o Sabboth i Sabboth. Gresyn na welid y ffordd yn glir i wneud pob tref gyffelyb iddi yn un maes mawr i'r gweinidog cawsai Wesleyaeth well chwareu teg, mi warantaf; ond chwedl John Jones— fel y mae hi, mae hi ora," neu o leiaf, fel yna mae'n debyg y bydd pethau tra rhed yr afonydd i'r mor. -:0:- Dechreuwyd y gymdeithas Idnyddo* gyda swper achyfarfod adloniadol. Caf- wyd cynulliad da a chryno,-a swper teilwng o ferched Ebenezer. Yr wyth- nos ddilynol traddododd y Parch Daniel Williams, Penisa'rwaen, anerchiad ar Ei ymweliad a'r America." Mawr ganmolir y gwr ieuanc addawol am ei bertrwydd a'i hyawdledd. Llwyddiant iddo yn ei gylch newydd. Rhoddodd ein parchus weinidog, Mr Morgan, anerchiad ar y Bywyd Goreu y nos Fercher canlynol; yn ol ei arfer ef, gwnaeth waith rhagorol, a theimlid fod ei wersi ymarferol yn cael dyfnder daear." Mewn cymdeithas ag sydd yn cael ei gwneud i fyny o ieuenctyd nis gallesid meddwl am destyn a sylwadau mwy pwrpasol. Llywydd y ddwy noson ydoedd y ffyddlon a'r ymroddol frawd Mr John Price, Bryn Arfon. -0:- Nos Lun, o dan lywyddiaeth yr Henadur D J Lake (y cynfaer), tradd- ododd y Parch Richard Morgan ei ddarlith ar "Bedwar Dyn y Byd." Yr oedd y cynulliad yn eithriadol o dda. Nid. yw darlithoedd yn boblogaidd yn Nghaernarfon ond cafodd Mr Morgan fwy o wrandawyr nag arferol, ac, yn sicr, pe yr ymgymerid a'i thraddodi etc, ceid cymaint arall i'w gwrando. Mae y ddarlith hon yn un o'r rhai mwyat entertaining a sylweddol ag y cefais y fraint o'u gwrando, heblaw yr 1zumour dI-ben-draw, mae ynddi wersi gwerth eu dysgu, a cheir y darlithydd yn ei element, yn arddangos gallu a medr anesgrifol. Yn ddigamsyniol nid oes ar lwyfan ein gwlad cystal darlithydd a Mr Morgan a dywedaf fwy, mae yn anmhosibl cael iachach, purach, a godid- ocach darlith na Phedwar Dyn y Bydd." Carwn i bawb gael ei chywed end gwell genyf iddo gael heddwch, yr ydym yn rby hoff o honno i'w adael i fyned ar grwydr yn mhell ac yn ami. Cychwynwyd Dosbarth Duwinyddoli efrydu Holwyddorydd Pricharu, o dan arweiniad y Parch Richard Morgan. Cafwyd 64 o enwau, ond gan nas gellir lei gynal yn ei noson briodol, nos Lun, y mae y nifer sydd yn presenoli yn llawer Ilai. Daw rhywbeth yn rhwystr yn barhaus, ac fel mae gwaetha'r modd, ceir fod symud o'r naill noson i'r llall yn tynu oddiwrth ddyddordeb yr aelodau ynddo. Rhaid cadw yn ddigwymp at nos Lun, neu waeth taro'r mwgwd ar ei wyneb. -:0' Hysbysir ni fod Mr Evan Roberts yn do'd yma eto,-yr amser heb ei bender- fynu. Da gennym glywed y newydd ond byddai yn ganmil gwell gennym gredu a gweled eglwysi y dref wedi dod i ofyn ac i chwilio am eu Duw. Nid Evan Roberts sydd i wneud y gwaith ond ei Feistr. Gwendid eglwysi y wlad a'r dref yn gyffredinol ydyw dibynu yn ormodol ar allu dyn. Ddaw hi ddim yn wir. Methiant oedd ymweliad diweddaf Mr Roberts, a methiant fydd ei ail- ymweliad hefyd, os na fydd ei Dduw yn ngweddiau ac yn nghalonau y bobl sydd yn ei ivahodd. Mae Evan Roberts ei hunan yn alright; ond mae eglwysi'r dref, a'u cymmeryd fel cyfangornF, yn all-wrong. Rhaid symud yr aflvvydd ein hunain os yr ydym am i Genhad- aeth Evan Roberts fod yn llwyddiant- digarregwn y ffordd drwy ymddiosg oddiwrthym yr hyn ag sydd yn rhwystr i Dduw weithio ynom, arnom, a tal worn. -:0. Mae yr Yspryd Glan yn cynyg ei Hun mewn modd amlwg iawn i eglwys Ebenezer, nid oes eisieu dim ond agor y drws led y pen, a gadael iddo wneud ei waith arnom. Yr wyf wedi bod mewn ami i gyfr arfod gweddi a Seiat yn ddiweddar a'r Yspryd bron wedi do'd i siarad yn y lie ond rywfodd aeth y cyfleustra ymaith heb wneud y defnydd goreu o honno. Mae rhywbeth fel pe yn dweud wrthwyf mai Ebenezer ddylai arwain y dref, nis gan paham os nad mai hi garwn fod ar y blaen. 0 am lygaid i weled ein cyfleusterau, calon i deimlo'r sefyllfa, ac ysbryd penderfynol a gwrol i wneyd ein gwaith. Mae y Ceidwadwyr wedi codi eu calonau ar ol yr etboliad diweddaf. Ennillasant sedd ar y Cynghor Trefol a chawsant y tri lie blaenaf ar y rhestr. I'r sawl na wyr amgylchiadau'r dref gallesid tybio fod popeth ar ben ar y Rhyddfrydwyr, druain ond, ha wyr, na ddychryned neb, pan ddaw y gwron a'r glewaf o'r holl wyr ar y maes mae ei ddiogelwch gadarned a'r Wyddfa. Personolaeth y ceidwadwyr a bwngler- eiddiwch yr Hen Gynghor gariodd ddylanwad yn yr etholiad. Mae pobl wedi hen flino ar egwyddorion marw credant gymaint ag erioed mewnRhydd- frydiaeth, ond nid ydynt am lynu wrth Ryddfrydwyr Toriaidd er mwyn enw yn unig, rhaid cael gweithredoedd clir, pendant ac ymarferol cyn y sicrheir cydymdeimlad. Cymmered y miliwnau edmygwyr sydd gan Lloyd George gysur, bydd ei fwyafrif y tro nesaf yn fwy nag erioed. Mae Lloyd George yn berson byw yn nghalonau yr etholwyr. Drwg gennym ei fod yn dioddef oddi- wrth anhwylder neulltuol y dyddiau hyn. Dymunwn iddo adferiad buan. Fedr y byd mawr, crwn, a llydan, ddim gwneud hebddo efe ydyw leading light y byd politicaidd. Dywedwch, ein bod yn eithafol, waeth p'run, dyna ydyw barn mwyafrif etholwyr Bwrdeisdrefi Arfon.
log Marwolaeth Watcyn Wyn.
log Marwolaeth Watcyn Wyn. Dydd Sul, ar ol hir gystudd, bu farw Watcyn Wyn, yn ei breswylfod, Gwyn- fryn, Ammanford, yn 62 mlwydd oed. Yr oedd iddo le uchel yn mhlith beirdd Cymru, ac nid anhebyg fuasai iddo gael ei ddewis yn Archdderwydd yn olynol i'r diweddar Hwfa Mon. Mab ydoedd i Mr Hezekiah Williams, a ganwyd ef yn Brynamman, yn 1844. Bu yn gweithio mewn glofa hyd nes y cyrraeddodd yr oedran o 27. Wedi hyny aeth i ysgol yn Merthyr, a phan yn 31 mlwydd oed daeth yn fyfyriwr yn Ngholeg Bresby- teraidd Caerfyrddin. Am rai blynyddau bu yn cynorthwyo mewn ysgol yn Llan- gattock, ac yn ddiweddarach agorodd y Gwynfryn Academy yn Ammanford. Enillodd Watcyn Wyn y gadair yn Eisteddfod Aberdar yn 1885, yn Ffes- tiniog yn 1891, ac hefyd enillodd y goron yn Ffair y Byd, yn Chicago.
!Nodiadau Cyfundebol.
Nodiadau Cyfundebol. [GAN Y LLYFRBRYF WESLEYAIDD.) Yn y rhifyn presennol o'r "Traeth- odydd ymddengys erthygl ddyddorol a galluog o waith Tecwyn ar Fraslun o un o brif bregethwyr Cymru.' Pwy ydyw ? Cyhoeddir ar y dydd lau cyntaf o Ragfyr Christmas Number o'r Metho- dist Times." Cawn ar ddeall y bydd ei gynhwysiad yn un hynod o ddyddorol a darllenadwy. » m m Yn mysg enwau Ysgrifenwyr y sym- r udiad pwysig a elwir yn Methodist Union for Social Service, y mae enw y Parch D Gwynfryn Jones dros Ail Dal- aeth Gogledd Cymru. w ? Yn ystod y blynyddoedd diweddaf y mae deugain o Central Halls wedi eu hadeiladu yn y deyrnas gan yr Eglwys Wesleyaidd, pa rai a gostiasant dros filiwn o bunnau. « Mae'r drysorfa perthynol i'r Soldiers and Sailors' Home, yr hwn a sefydlwyd i godi 5o,ooop, wedi sylweddoli y swm ardderchog a thros ben. Mae clod mawr yn ddyledus am hyn i Syr George Hay- ton Chubb. n m Cyhoeddir Winter Number y" Metho- dist Recorder" heddyw. Bydd y rhifyn yn cynhwys 116 o dudalenau yn gynnwysedig o ystoriau Methodistaidd, a brithir ef a darluniau. Pris tair cein- iog. « )t. III Da iawn oedd gennyrn weled fod tua deugain o foneddwyr Wesleyaidd wedi eu hethol yn Faerod am y flwyddyn ddyfodol, a'u bod oil ag eithrio haner dwsin yn Rhyddfrydwyr. » « ? w Ymwelodd y Due a'r Duces o Con- naught a Chenhadaeth y Morwyr yn Poplar, brydnawn Sadwrn diweddaf i'r perwyl o agor cangen newydd o'r Queen Victoria Seamen's Rest. Gwelwn fod y teulu Brenhinol yn d'od i adnabod yr Eglwys Wesleyaidd 'rwan » is Yn y cyfarfod o'r Local Preachers' Mutual Aid Committee, yn Newcastle- on-Tyne, yr wythnos o'r blaen, myneg- wyd gan yr ysgrifenydd fod y swm o 7.142P wedi eu talu i mewn er dechreu Ebrill, ac fod y swm o 8,993P wedi eu talu allan ar afiechyd a blwydd-daliadau. Yr oedd 331 ar v sick list. mm m Mae yn y Wesley Deaconesses Insti- tute yn Ilkley, o dan lywyddaaeth Dr Gorman Stephenson, tua chant a han- ner o sisters ar waith. Un mlynedd ar bymtheg yn ol y dechreuwyd y sef- ydliad gyda phedair o ddiaconesau mewn ty ardrethol. Mae Dr Stephenson yn awyddus i sicrhau mil o 4 associates' i roddi gini yn flynyddol. Mae wedi cael 600 o addewidion. Da iawn y Doctor. Mae'n hyfrydwch gennym weled fod yr East Ham Mission wedi bod yn hynod lwyddiannus yn ystod y flwydd- yn ddiweddaf o dan arolygiaeth y Parch John E Wakerley. Gorlenwir y Neuadd Drefol, yr hon sydd yn cael ei hardrethu hyd nes bydd y Central Hall newydd yn barod, carreg sylfaen yr hon a osodwyd yr wythnos o'r blaen. Costia y Neuadd newydd tua 35,ooop. Mae'r dosbarth gweithiol a Mr Wakerley yn cydweithio yn ardderchog. Yn nghyfarfod mawr diolchiadol y Feibl Gymdeithas, oherwydd cvvblhau y Drysorfa Ganmlwyddol o 25o,ooop, pa un a gynhaliwyd yn yr Albert Hail Llundain, yr oedd yr Eglwys Wesley- aidd yn cael ei chynrycaioli yn amlwg ac anrhydeddus yn mhersonau Llywydd y Gynhadledd, y Parchn Marshall Hart- ley, a William L Watkinson, gyda Mr R W Perks, A.S. Yr oedd y cyfarfod yn un o'r rhai hynotaf a gynhaliwyd erioed. « » m Gwelwn fod y Parch D Gwynfryn Jones, Llandudno, Golygydd newydd Yspryd yr Oes," wedi tynnu allan a chyhoeddi rhaglen atdyniadol ar gyfer y flwyddyn nesaf. At y nodweddion sydd yn bresennol yn y misolyn rhagor- ol hwn ceir yn y dyfodol adranau new i yddion, megys 'Diffygion Pethau Cymreig,' YMannau lie magwyd Gwr- oniaid,' Byd y Merched,' Nofel Gym- reig, Adgofion am Wroniaid,' Diwyg- iadau Cymru Gynt.' » Agorir y Liverpool Central Hall (cofadail i Charles Garrett) ar y 5ed o'r mis nesaf gan Syr Henry Hartley Fowler, G.C.S.I.A.S., gan yr hwn y ceir anerch- iad. Llywyddir y cyfarfod agoriadol gan y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Faer Lerpwl (Henadur Joseph Ball). Yn yr hwyr, bydd cyfarfod mawr cyhoeddus, cadeirydd, Mr W P Hartley, U.H. M Fe allai nad yw pob un o'n darllen- wyr yn gwybod mai gweinidog Wesley- aidd cymharol ieuanc ydyw un o brif Ysgrifenwyr y Feibl Gymdeithas Fryta naidd a Thramoraidd, sef y Parch Jonn H Ritson. Mae'n hyfrydwch gennym nodi ei fod yn un o'r ysgrifen- wyr mwyaf ysblenydd gyda phobpeth yngIyn a'r gymdeithas a fu mewn cys- ylitiad a hi. M Yn rhaglen y Cymru," yr hwn, fel y gwyddys sydd gylchgrawn misol o dan Olygiaeth y lienor coeth ac adna- byddus, y Parch 0 M Edwards, M.A. yn mysg pethau da eraill gwelsom fod dau oleiaf, os nad tri o'n gweinidogion wedi addaw cyflenwi y Golygydd ag erthyglau ar I Ann Griffiths, yr Emyn- yddes, sef y Parchn R Lloyd Jones, Tryfan a Chadfan. Cawsom flas a budd tra yn darllen cynhwysiad Y Cofiadur," cychgrawn cylchdaith Llanfaircaereinion. Mae'r 4 Gair at yr Eglwysi," gan y gweinidog newydd, y Parch W H Roberts, yn fuddiol a dyddorol. Tameidiau blasus ydyw y Nodiadau Cylchdeithiol.' Mac.sylwadau Sylwedydd ar 'Ganiad- aeth y Cyssegr' yn haeddawl o sylw. Gyda phrudd-bleser y darllenasom ysgrif goffaol ar y diweddar Mr John Lloyd Humphreys, Llanfair. Ie, hawdd gen- nym gredu mai colled aruthrol i Lanfair ydoedd symudiad y brawd ieuanc gweithgar, rhadlon a christionogol. Ni annghofiwn ar frys ei brofiad yn Seiat Fawr Cyfarfod Talaethol Llanfyllin. Bydd ein coffa am dano yn felus bob amser. « "The Enthusiasm of God," ydyw teitl cyfrol ddestlus newydd dd'od allan o'r wasg, wedi ei. hysgrifennu gan y pregethwr hyawdl, a'r gweinidog poblogaidd, y Parch Dinsdale T Young. Y cyhoeddwyr ydynt y Mri Hodder and Stoughton, Llundain. Cynnwysa y gyfrol ddetholiad o'r pregethau a dra- ddododd Mr Young yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, yn nghapel enwog Great Queen Street, Llundain. Mae'r ffaith mai hon ydoedd y bedwaredd gyfrol o bre 'ethau y mae wedi ei ddwyn allan yn pn'ii poblogrwydd Mr Young. Nis gel darllen y pregethau hyn heb dei ■ lo fod y traddodwr yn llawn o frw rydedd ac o hyawdledd sanctaidd. Bye I yn anhawdd i neb ddodi y llyfr o'r neulltu heb ei ddarllen drwodd. Mae arddull yr awdwr yn un rymus a thlws Mae ei frawddegau yn fyrion, swynol, a tharawiadol. Nid ydym yn synu fod y pregethwr yn tynu tyrfaoedd yn wythnosol i'w wrando. Mae'r gyfrol yn gyflwynedig i Gadeirydd Ail Dalaeth Llundain, y Parch Dr Waller. Mae'n llawen gennym gofnodi fod cenhadaeth Mr Josiah Nix yn hen gapel Queen Street, Hnddersfield, am ddeng niwrnod wedi profi yn un llwydd- iannus ac o'r daioni mwyaf. Er gwaethaf niwl a gwlaw llanwyd yr addoldy yn orlawn bob nos. Yr oedd ycanlyniadau yn fendigedig, nis gallwn fanylu. Llan- wai hyn golofnau o'r GWYLIEDYDD. Darllener y "Recorder neu'r Times." Yr oedd y cyfarfod olaf yn un o ddylan- wad mawr. Dylifai chwareuwyr, godinebwyr, a thafarnwyr, dynion o bob math, i arwyddo yr ardystiad dir- westol. Cafwyd 750 yn ystod y cytar- fodydd wedi signio y pledge,' a thros 200 wedi proffesu troedigaeth. Dyn rhyfedd ydyw Mr Josiah Nix, mae ei bregethu a'i siarad yn ddoniol, hyawdl, ac yn argyhoeddiadol. Da gwnaeth y Gynhadledd drwy ei bennodi i gynnal y Gospel Temperance Mission [Y mae yn ofidus gennym orfod gadael allan o'r rliifyn hwn rai o Nodion dyddorol y Llyfrbryf.Cys.]
Advertising
flousslfE MEAL] I PERFFEITHRWYDD YMBQRTH ANIFEILMID rw GAEL BAN BOB MASHftOHWB YD, ETC. | ASS1NE C? lT.° 36.MARK lANE IQNPON ^BHBB—MiM LLYFRAU GWERTH FAWR A "2 RHAD! CYTTOKDDKDIG GAN "The Cymrol" em Publishing Gov., 8, PARADISE STREET, LIVERPOOL Cein Cocb MSS B,einlg Two MS'S of Welsh Poetry, mitten principally during the XVII. Century;' wiitlh ilni'tTod'uoti'on .and Notes by the Rev. J. Fisher, B.D., Cefn, Published price, 10s. 6d' Only few copies in stock. Pris Gostyngol, 7s. The Royal Tribes of Wales, By Philip. Yorke, E-sq., of Erthig; to z, which is added aln, accounlt of the Fifteen Tribes of Nbtfth Wales; edited by Richard Williams, F.R.H.S., Newtown. Published price, Zlsol Pris Gostyngol, 12Sm 6d. Y Parch/J. Hughes, D.D., Caernarfon. Ptegfeithau' a Chofianf, tan Olygiaeth Y1 Planch. John Williams, Prince's Road, Li* verpool. Pris 7s. 6c, I'w gael yn awr am 45. Y Parch. David Davies, Bermo. Cofianitia Llyjthyrau, tan Oüygia,etlh y l'arch.^ Wil'liam Joneis, David ,Street, Liverpool., Pris, 3s. 6c. Pris Gostyngol, 2Sm r- Llyfrau Hanner Coron YR UN MEWN LL.IAN. Qoronwy Owen. Yn cynn-wys ei hoil Farddbndla'eth, ei holl L'ythyr!au, ynghydlai Hanes ei, Fywyd. yr arignaffiiajd cyflawnaf a rhlaltalf o GORONiWiYJ s'ydldi ar gael. Barddoniaeth Elfed. Yn cynnwys y d'dwy gyfres o'r Caniadla'Qt, Gyda. Gilit top, 35. I Ceiriog Hughesl HiANiEiS El FYWYD A'I WAITiH, ynghyft t> -1 a'r ORIIAU OLAF," sett Caneuon, Rlhian- ge^didli, &c., gyirierwyd o lawysgrifiau 2 bardd wedi ei BairwoLaeth. Y Morthwyl. Llyfr o Adroddiadau, yn cynnwys 280 a •ddar;:au tarawia'dol o waith Beirdd A Llenorion hlen a. dliwedid'ar. Itelyntion Bywyd Hen Deiliwr. LLYTiHYRAU',R HEN* FFE;RIMWK, a CYFRINAGH YR AiELWiYD, gan Gwilym Fliraethog. Y tri llyfr wedi eu cvd-rwymic. Daniel Owen y Nofelydd. Gan Isaac Foulloes. Gydia Deg o Ddar- cl luniau. Gorchestion Beirdd Cymru. Yr Argrlaiffiad Cyntaf, tan Olygiaeth Cyn- ddelw. Dr. Lewis Edwards, M.A., Bala. Cbfenit a L'lylthyrau, gan ei fab, y diwedd- ar Brifathraw T. C. Edwards, M.A., D.D. Pris, 10s. 6c. Un o'r llyfitau pwysicaf gyfu'oeddwy'd yn Gj^mraeg er's hanner canrif. jS'^Gan nad oes ond nifer fechan o' Llyfrau uchod ar law, gwneler brys i'w harchebu. Anfoner arian gyda'r archeb. ff, mro' Publishing Co" UY 8, PARADiSE-ST,, LIVERPOOL. AMOS HUGHES & Co., Ltd., ARGRAFFWYR A CHYHOEDDWYR, Trafford Chambers, 58, South John St.. LIVERPOOL.