Y Gwyliedydd

fog Ystumtuen. 4 Y Gymdeithas Ddiwylliadol.—Tach. 26, cynhaliwyd ein cytarfod wythnosol o dan lywyddiaeth y Parch LI A Jones. Ar ol gorffen y wers cawsom bapur rhagorol gan Mrs Lizzie Davies ar y testyn, 'Ein dyledswydd tuag at y Byd Paganaidd.' Siaradwyd arno gan amryw o'r brodyr. Sylwyd yn benaf fod y meusydd yn addftd ar gweithwyr yn anaml. Y mae gyda ni fel cenedl le mawr i ddadblygu ynglyn a'r maes hwn. Rag. 2, yn absenoldeb ein llywydd, lly- wyddwyd yn fedrus gan Mr John Morgans, ein is-lywydd. Ar derfyn y cyfarfod hwn cawsom bapur gan Mr John Morgans ar y Testyn Cariad Duw a Chariad y Saint.' Cawsom bapur rhyfeddol o addysgiadol. Yr oedd cyfansoddiad y papur a gafwyd yn dangos ol llafur o gallu neulltuol i osod allan gynnwys y testyn mewn modd effeithiol.-D.S.J.

f Iol-t Llanfairfechan. Gymdeithas Ddiwylliadol y BobI Ieuainc —Cychwynodd y Gymdeithas ar ei gyrfa eto eleni yn hynod lwyddianus nos Iau, Tach. 9ed, pryd y cafwyd anerchiad rhagorol gan y Llywydd y Parch Hugh Evans, ar Ein Trefnyddiaeth a'n Hath- rawiaethau.' Tach 16eg, darllenwyd papur dyddorol ac addysgiadol, gan Mr J Rbys Griffith. Tach 23ain, treuliwyd noson ddifyr yn gwrandaw ar ddadl rhwng Meistri D Owen ac R Jones. 'Roedd yn amlwg fod y ddau frawd wedi myned i gryn dipyn o drafferth Y testyn oedd,' Pa un ai rhodd Duw ynte gweithred o eiddo ewyllys dyn ydyw Ffydd Tachwedd 30am, darllenwyd papur gan Miss Hughes, Bont Newydd, ar Ann Griffiths.' Teimlai pawb ei fod yn bapur hynod o dda a chynwysfawr. Yr un noson cafwyd papur ar Y Beibl' gan A M Thomas. Hetyd yr un noson dechreuwyd y Dosbarth Beiblaidd, y Parch Hugh Evans yn athraw, a'r Maes y llafurir ynddo ydyw Person a Gwaith yr Ysbryd Glan.-A.M.T.

"YSBRYD YR OES," 1906. t Golygydd Parch. GWYNFRYN JONES, Llandudno. UIIIIII"I"r"111 RHAGLEN. Dynion i'r Oes. Y sgrifau ar dayniaa byw, syddi wedi, ac yn enwogd eu Iiuimin wrtli ymladd brwyrf- itau Egwyddorion, ac wrth gyfo,ethogi LieinydldiaeJth y byd, a Chymru yn arben. nig. Bydd y rfnestr yn gynnyrcli nifeddyl- iau rfiai o lenonion goieu- y genedl Gymreig, megys Mr. Beriah Gwynfe Evans, Parch. John Wesley Hughes, ac eraill. Gogwycldiadau Crefyddol yr Oes. Gan y Parch. Howell H. Hughes, B.A., B.D., Blaenau Ffestiniog. Nodiadau Cyffredinol. Gan Mr. William George. Criccieth. Pobl Ieuainc a'u Hanawsterau. Gan y Golygydd. Yr Iaith Gymraeg. Gan y Parch. D. Tecwyn Evans, B.A. Adolygiadau Misol ar Lyfrau. Gan Llenor. Byd y Merched. Gan Eluned. Duwinyddiaeth Cymra. Gan y Parch. R. Lloyd Jones, Dinbych. Diftygion Pethau Cymreig: "Diffygion y Pulpud Cymreig," gan y Parch. D. Hughes, ac eraill. <1 Diffygion yr Addoliad Cyhoeddus yn Nghymru," gan y Parchn. Charles Davies, Caerdydd Charles Jones, Brymbo ac eraill. "DiffygioTI Cerddoriaeth Gymreig." Beiau'r Eisteddfod," gan Critic. "Brychau Enwadaeth yn Nghymru." "Mannau Gwan Addysg yn Nghymru," gan Dr. Emrys Jones, Manchester, ac eraill. Gwendidau Barddoniaeth Gymreig," gan Gwylfa. Llyfrau ddylent fod yn Llyfrgell y Cymro," gan Llew Tegid. Gwendidau'r Cymeriad Cymreig." Clasuron Cymru. Gan Mr. J. Morgan Edwards, M.A., Trenynon Pajrch. R. Williams, M.A., Llanllechid; ac eraill. Rhai o G-aniadau Anfarwol Cymru, megys Myfanwy (Ceiriog), ac Ystorm (Islwyn), gan Gwilym Dyfi a Mr. Wyn Williams. Y Mannau lie magwyd Gwroniaid, gyda Darluniau, gan y Golygydd. Ci Treialon Shencyn Morgan," Nofel Gymreig, gan Awdwr Newydd. Pethau y dylid eu cael yn yr Hen Wlad: Ysgrifau at Ddadgysylltiad, ) Ymreolaeth, )• Parch. Evan Jones, Caernarfon, ac eraill. Mesur Tir, &c. ) Ar ghenion Pentrefi Cymru. Gan y Parch. J. D. Richards, Trawsfynydd Haiyntion Athrawon Cymru. Gan Mr. D. Arthen Evans, Barry. Arwyc Cymra. Gynt LLEWELYN, gan Mr. W. O. Williams, Llandudno. GLYNDWR, gan Mr. J. G. Roberts, Llandudno. Addysg Grefyddol yn Ysgolion y Wladwriaeth. Yr Eglwys a Gwleidyddiaeth. Gan y Parch. E. K. Jones, Brymbo. Y Cymro yn trin y Byd. Gan y Parch. J. D. Richards, Trawsfynydd. Adgofion am Wroniaid- Henry Richard, r Tom Ellis, T7, r> uan, T- Herber Evans, L T t! VeriSr°°i Syr Hugh Owen, I Parch" T" EBdwln J°nes. M.A., John Evans (Eglwysbach), p -P TTT l Matthew's Ewenni, Parch' Berwyn Robf,rts. Wrexham, Mathetes. J ac erailL Beirdd Byw Cymru. Gan Ab Befin. Gemau'r Diwygiad: Cadwen o ddywediadau tlysion, a hanes troedigaethau z;1 hynod, gan y Parch. T. Talwyn Phillips. B.D., Bala, a'r Parch. Whit- tington Jones, Menai Bridge. Diwygiadau Cymru gynt a'u Dylanwad arnom heddyw. Gan y Parch. Hugh Evans, Llanfairfechan. Optimism Iesu Grist. Gan y Parch. Madoc Roberts, Conwy. Byr Ystoriau Cymraeg (Idylls). Gan y Parch. G. Bedford Roberts. UIIIIIIJJ8JNZH71/11/J'/lV.lUIH7.l7UIUUD/Ul/UlDlI2EIJIIPIlll7lTdrBEffUiIIUDfI&I'¥lIbDIIIIIIIIITllloa Heblaw yr uchod, ceir ysgrifau gan oreugwyr llenyddol Cymru, heb wahaniaeth mewn enwad na phlaid. Yn eu plith ceir Cadvan, Parchn. R. R. Morris, M.A., B.D., Dolgelley; J. Ll. Williams, M.A.; B.Se., Liverpool; Defynog, &c. Ein bryd -ydyw gwneud yr Ysbryd yn eang, yn fyw, ac ya ddi-wenwyn. I' Archeber ar unwaith, oddiwrth Secretary, "Ysbryd yr Oes," Leeswood, Mold.

§o§ Towyn. Yr ydym yn dal i gael cyfarfodydd da ac adeiliadol iawn ynglyn a'r Wesley Guild yn y lie uchod. Nos Fawrth, Tachwedd 21, darllenwyd papur galluog ar y Beibl," gan Mr John Richards, ac adroddiad Mynydd Duw" gan Miss Lydia Evans, yna cafwyd areithio difyfyr, a chan gan Miss Maggie Davies. Yr oeddem fel aelodau y Guild wedi cael siomedigaeth fawr yn y cyfarfod diweddaf Rhagfyr i, yn absenoldeb y Parch Garrett Roberts, Abermaw. Yr oedd Mr Roberts wedi bod mor garedig a rhoddi addewid i ddyfod i roddi Darlith yn y Guild diweddaf ar Peter Mackenzie," ond o herwydd afiechyd yn methu bod yn bresenol. Yr ydym yn mawr hyderu y caiff adferiad buan ac y cawn ei bresenoldeb gyda ni eto yn fuan. Darllenwyd pennod o Gofiant y diweddar John Evans (Eglwysbach) gan y llywydd Parch P J Roberts, yn absenoldeb Mr Garrett Roberts, a chaf wyd can gan Miss Cizzie Jones, ac adroddiad gan Gwilym Crug, a Ruth Davies. Y mae y cyfarfod darllen yn cael ei gynal yn rheolaidd bob wythnos. Teimla y rhai sydd yn mynychu y cyfar- fodydd hyn ein bod yn cael braint neulltuol. Y mae Mr Roberts yn sicr yn un o'r athrawon goreu, ac y mae y rhai sydd yn absenoli eu hunain yn cael colled dirfawr.-Ruth. Ar y Sabboth, Tachwedd 26, cafodd yr Eglwys Wesleyaidd yn y lie uchod ei breintio a gweinidogaeth gyfoethog Mr W 0 Jones, Aber, pregethodd y boreu a'r hwyr gyda nerth a dylanwad. Y mae W. O. er's biynyddocdd yn meddu a'r safle uchel, nid yn unig yn Towyn, ond trwy y gylchdaith fel pregethwr a darlithydd. Nos Lun traddododd ei Ddarlith ar y Diwygiad." Clywsom ef lawer gwaith o'r blaen yn darlithio ond erioed fel y waith hon. Yr oedd yn rhagori arno ef ei hun. Nid ydym yn cofio clywed, cymaint o ganmol erioed ar ol un ddarlith a'r tro hwn, Y mae yn sicr gennym y bydd iddi adael argraff er gwell. Bu y darlithydd yn siarad am am ddwy awr heb fod neb yn symud. Yr oedd y gynulleidfa fawr ar adegan yn cael ei chodi i yspryd y diwygiad i waeddi Amen a Diolch." Pasiwyd yn unfrydol yn mhlith swydd- ogion yr Eglwys i gael Mr Jones yma eto y flwyddyn nesaf. Byddai yn werth i Eglwysi y Talaethau Cymreig i wneud ymdrech neulltuol i gael clywed y ddar- lith amserol ac addysgiadol Y Diw- igiad," gan un sydd yn feistr ar ei waith.-Ilar.

< )o( Y Diweddar Mr. Cadwaladr Davies. EI GLADDU YN MANGOR. Dydd Iau y claddwyd gweddillion mar. wol Mr William Cadwaladc Davies, cofnod iad am farwolaeth yr hwn a ymddangosodd yn y rhifyn diweddaf. Dangoswyd arwydd ion amlwg iawn o alar a pharch Cyrraeddodd yr arch i Fangor nos Fercher a chludwyd hi i ysgoldy Capel y Presby teriaid yn Princes' Road. Ar gauad yr arch yr oedj arwyddluniau o serch oddiwrth amryw. Syml iawn oedd y cerfiad ar y gauadlen William Cadwaladr Davies, ganwyd Mai 2il, 1849 bu farw Tachwedd 25ain, 1905." Cynhaliwyd gwasanaeth fer yn yr ysgoldy, y Parch T J Wheldon a'r Parch D Row- lands yn cymeryd rhan. Bu gwasanaeth hefyd yn Nghapel Prince's Road, a'r ddau weinidog a nodwyd yncymeryl rhan. Yr oedd yno gynulliad cynrychioliadol o wyr o bob sefyllfa o fywyd-y colegau, y pulpud, Aelodau Seneddol, a gwyr lleyg o amryw gylchoedd. Yn mysg y perthynasau yn bresenol yr oedd y weddw, Mrs Mary Davies Parch E M Davies, y Wyddgrug, brawd-yn-nghyfraith Miss Enid Davies Mr Henry Williams, Parch G Henry Williams, prif athro Carlisle Grammar School; Mr Robert Williams, Porthmadog Mr a Mrs W G Owen, Glanadda, cefndryd Mr Glynne Jones a Mrs Glynne Jones, chwaer Mrs Mary Davies; Mrs Glynne, chwaer-yn-nghyfraith; Miss Ellen Wil- liams, cyfnither; Mrs D Griffiuh Davies, Bethesda, cynither Mr Robert Davies, Caernarfon, cefoder; Mr R Pickering, Colwyn Bay, cefnder; a Mr J Ashley Jones. Canwyd amryw emynau yn Saesnpg a Uhymraeg. Darlienwyd y drydydd Salm ar ddeg gan y Parch T J Whetdon a'r rhan arferol o'r Corinthiaid gan y Parch D Rowlands. Gweddiodd v gwr parchedig cyntaf yh Gymraeg, a'r olaf yn Saesnaeg. Wedi canu Crugybar," ac adrodd y fen- dithApostolaidd; ymifurfiwyd yn orymdaith, vn cael ei gwneyd o athrawon ac efrydwyr Coleg y Brif Ysgol, athrawon ac efrydwyr y Coleg Normal, ac ereill. Fel yr elai yr orymdaith alarus am Fynwent Glanadda, canwyd Lead, kindly light," gan y myfyr; wyr yn effeithiol iawn. Ar lan y bedd canwyd 0 God, our help in ages past a Bydd myrdd o ryfeddodau." Felly dodwyd i orffwys wr a garodd ei wlad a'i genedl a phobpeth o'r eiddynt. Y mae yn hanes ei fywyd elfenau ysbrydiaeth a symbyliad i wyr ieuainc eto.

iechyd, ac wedi ei gaethiwc i'w ystafell wely. Mae'n chwith gennym golli ei gyfroddiadau o'r GWYLIEDYDD. Gobeith- io y caiff adferiad buan i ddefnyddio ei ysgrifbin er mantais i'r eglwys, yn mha un y mae wedi bod mor wasanaethgar. < w Y dydd o'r bJaen darfu i'w Uchelder Brenhinol y Due o Connaught osod carreg sylfaen Cartref i Filwyr a Llong- wyr, yn Eccleston Street, Llundain. Wedi gosod y garreg dywedodd y Due ei fod yn falch o gael gwybod am y gwaith mawr a daionus yr oedd y Wes- leyaid wedi ei gyflawni ynystod y pym- theng mlynedd ar hugain ynglyn a chodi Cartrefi i Longwyr a Milwyr ein gwlad, pa rai sydd wedi costio cant a hanner o filoedd o bunnau. <t < < < Yn siarad y Sul diweddaf mewn cys- sylltiad a chylchwyl eglwys Wesleyaidd Wavertree, Lerpwl, mynegodd Mr Arthur Henderson, A.S., a phregethwr cynorthwyol, ei grediniaeth gref yn yr egwyddor gref o fod y gweithiwr yn gweithio allan ei iachawdwriaeth ei hun drwy drawsffurfiad moesol ei gymeriad unigol. Y ddau brif elyn oedd gan y dosbarth gweithiol oeddynt yfed a gamblo. Yr oedd yn methu deall paham yr oedd y dosbarth gweithiol yn parhau i gefnogi y prif rwystr i gynnydd moesol -sef annghymedroldeb. < « M Diau y bydd yn dda gan bawb o'n darllenwyr wybod yr ymddengys yn y "Methodist Recorder" am yr wythnos hon ysgrif ddarluniedig ar gylchdaith ardderchog Llanrhaiadr, wedi ei phari otoi, ar gais y Golygydd, gan y Parch John Wesley Hughes. Nid oes gennyni yr amheuaeth leiaf na fydd yr ysgrif yn un ddyddorol a theilwng o'r gylchdaith barchus, teyrngarol a Ilwyddiannus Gwna les i ben a chalon pob Wesleyad ei darllen. < < < Ymhlith ein gweinidogion llenyddol nid oes yr un sydd wedi d'od i fwy o amlygrwydd yn y blynyddoedd diwedd df na'r Parch William Kingscote Green land. Gwneir ceisiadau mynych am e i gyfroddiadau Ilenyddol i'r cylchgronau pwysicaf a phoblogaidd. Ein syndod ydyweifod yn gallu cyflawni cynnifer o honnynt. Cyfoethogir y British Weekly a'r Methodist Recorder yn wythnosol. Gwelwn ei fod wedi cael ei apwyntio yn Olygydd i'r Young Man," yn lie y Parch J E Campbell, gweinidog y City Temple.