Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

r Haul" a Gwaddoliadao Ymneillduwyr.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

r Haul" a Gwaddoliadao Ymneillduwyr. rAE'N debyg y gvVyr y darllenydd mai rnaeddiad nnsol yr Eglwys Sefydledig iyw yr "Haul." Na, dylem fod yn 'alus hefyd, oblegid ni chyfoiodd yr Haul" hwn yn mis Tachwedd o gwbl. hyfedd na buasai cysawd yr "Haul" *vn wedi myned ar ddifancoll, gan fod canolbwyntwedi ymgolli o fô1 Yn -.•r ddigon, nid yw yr "Haul" hwn or bwysig wedi'r cwbl, oblegid ni i!ywsom fod unrhyw anghaffiel wedi )d liyd yn oed yn ngwersyllosdd yr glvvys Gwaith anrhydeidus y cyhoeddiad nonaidd hivn ydyw pardduo, cam- vio, a drwgliwio Ymneilldiueth ac tnneillduwyr. Gwneir hyny mewn bryd chwervv ac iaith ddirmygus. Os ynir gwybcd beth yw chwaeth isel, hh garpiog, bust! a wermod ysbryd, ni id ond darllen yr Haul." Cododd Halll" yn mis Rhagfyr, ac yn hl¡th pethau eraill y mae yn gwasgar 'Oleuni—egwan mae'n wir-ar Wadd- :iadau yr Ymneillduwyr. Rhoddir estr o Waddoliadau yr Anmbynwyr dywed fod y Methodistiaid Calfinaidd i gyfoethog iawn o Waddoliadau, ac I chwanegu atynt felly hefyd v esleyaid. Ni roddir rhestr o'r naill ir llall. Hwyrach y daw hyny eto. tncan hyn oil ydyw dangos anghys- y C, ideb yr Ymneillduwyr yn ceisio arn- lifadu yr Eglwys o'i gwaddoliadau tra » ual gafael tyn yn eu gwaddoliadau eu inain, a dywed, "os ydyw yn iawn ac » onest ysbjilio yr Eglwys o'i gwaddol- iau, y mae yn onest ysbeU'o yr Ym- "Hduwyr. Tybed nad ftyr yr ys- ifenydd, pwy bynag ydyw, nad yw waddoliadau y naill o dan yr un lodau â gwaddoliadau y liall. Onid t perthynas yr Eglwys a'r Llywod- eth yn wahanol- iawn i berthynas f neillduaeth a hi ? Mae yr Eglwys un ar Llywodraeth. Nid ydynt ond 'y ochr yr un sefydliad. Y Penadur yw pen yr Eglwys, a'r Senedd ydyw Ilys gweinyddiadol. Gan y Senedd mae penderfynu safon ei chredo a refn ei gwasanaeth swyddogion y ywodraeth ydyw yr archesgobion, yr Tobion, y deoniaid a'r archddeoniaid, tsrigtor, y ciwrad, a'r 011. 0 ganlyn- I, nis gellir rhoddi gwaddol i'r Eglwys b ei roddi i'r Llywodraeth. Gan y ywodraeth y mae hawl o hono, a gall ddefnyddia a i atal yn ol ei hewyllys. )d nid dyna berthynas Ymneillduaeth Llywodraeth. Nid oes a fyno y ywodraeth fwy ag Ymneillduaeth nag id a fyno a phob sefydliad corfforedig .11, megis cymdeithasau y cleifion. n mai y Senedd ydyw gallu gwein- diadol y Llywodraeth, ati hi y rhaid med i ofyn am nawdd i feddianau ar amodau y penderfyna y cymdeithasau lynt. Os dewisa unrhyw gymdeithas wid ei rheolau, rhaid myned at y nedd er cael awdurdod i'r cyfnewid- os am gael ei nawdd dros ei medd- tau. Dyma y modd y bu gydag ;lwys Scotland. Od oedd yr Eglwys esbyteraidd Undebol wedi gwneyd newidiad yn ei chredo athrawiaethol, oedd y Senedd yn rhwym o bender- IU fod y meddianau yn eiddo yr Eglwys dd oedd heb newid ei chredo. Mae y Deed of Declaration sydd yn ffori ein Cyfundeb ni, reol nad yw un gweinidog i bregethu yn yr un capelau am dymor hwy na thair nedd Ar yr amod yma y gofynwyd Llywodraeth noddi ei meddianau J oes a fyno y Llywodraeth a newid 'deddr. Ond pe y cytunai y Cyfundeb tyn yr amser byddai yn rhaid myned at y Senedd i ofyn am i'r clause hwnw I gael ei newid. Mae y cysylltiad yn un hollol wahanol. Pan y gadewir gwaddol i eglwys neu gyfundeb Ymneillduol y rnae yn eiddo y cyfryw, ac nid yn eiddo y Llywodraeth. Neu, ir y liaw arall, os gadewir gwaddol i eglwys neu gyfundeb ar amodau sydd yn dyfod i wrthdarawiad a rheolau eglwys neu gyfundeb, nis gall ei dderbyn, am fod y Llywodraeth yn rhwym o ddal yr eglwys neu y cyfundeb yn rhwym Ïw rheolau, neu ynte iddynt gael awdurdod i'w newid. Ond am yr Eglwys Sefydledig, gan ei c T bjd yn un a'r Llywodraeth, y mae ei gwaddoliadau yn eiddo y Llywodraeth, a gall wneyd a fyno a hwy. Am y iheswna yma y dywedir fod yr eiddo sydd gan yr Eglwys yn eiddo cenedi- aethol, ac y dylai fod at wasanaeth y genedl ac nid at wasanaeth rhan o hani. Eiddo cenediaethol ydyw yr Eglwys Gadeiriol, yr Eglwysi Plwyfol, a'r mynwentydd. Dylent fod at wasanaeth y genedl yn gyffredinol. Dyma y ddadl dros Ddadgysylltiad a Dadwaddoliad yr Eglwys yn Nghymru. Mae corff y genedl yn Ymneillduwyr, a dyweyd y lleiaf, a pha reswm sydd dros gadw eiddo cenedlaethol i wasanaethu y lleiafrif? Ofer ydyw dyweyd y gall y mwyafrif fyned i'r Eglwys pan y mae eu hargyhoeddiadau yn sefyll ar y ffordd. Mae gan yr V mneiliduwyr gyd- wybod, a hono yn un dyner, yn nglyn a moes a chrefydd, ac nis gallant werthu cydwybod i foddio neb. Mae traha clerigwyr yn cymell gwrthryfelyn erbyn yr anghyfiawnder a ddioddefant. Os ydyw yr Eglwys a'i fynwent yn eiddo cenedlaethol, pa synwyr sydd mewn cau allan Ymneillduwyr o gael cynal y wasanaeth gladda yn yr Eglwys, ac o gael pob rhyddid rhesymal yn y fyn- went ? I ni, y mae cau drws yr Eglwys yn erbyn gweinidog Ymneillduol pan yn claddu aelod yn ei eglwys yn ormod 0 dreth ar amynedd Job, a'r clerigwr yn hawlio un am wasanaeth nad yw wedi ei gweinyddu. Mor fynych y mae teu- luoedd yr ymadawedig wedi cael dolurio eu teimladau gan chwerwder ac afres- ymoldeb y clerigwr Mae hyn oil yn prysuro dydd rhyddhad crefydd oddi- wrth y Wladwriaeth, ac yna rhaid i bob .1' clerigwr sefyll neu syrthio yn ol ei deilyngdod, ac nid llanw swydd nad oes ganddo gymhwyster ar ei chyfer. Fel mater o degwch a hawl rhaid cael cyd- raddoldeb crefyddol. Ar wahan i annaturioldeb, afresymoldeb, ac annys- grythyroldeb cysylltiad yr Eglwys a'r Wiadwriaeth, mae cydberthynas yr oil o'r deiliaid a'r Llywodraeth yn hawlio cydraddoldeb gyda chrefydd fel gyda phobpeth arall.

---<>1<>--Gair o Donypandy.

o: 0---"EWCtI RHAQOCH."

Nodion Golygyddol.

Ar fy Nhaith.