Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
"DADLEU YN NGHYLCH CYSGOD…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
"DADLEU YN NGHYLCH CYSGOD ASYN." IE, ddarllenydd boff, llawer o ddadleu sydd wedi ac ya ood mewn perthynas i gysgod asyn- Yr ydym yn cael i'r tien ddiareb Roegaidd uchod gael ei dechreuad fel y canlyn: —Aeth teithiwr unwaith o Athen i Megara ar gefn asyn .logedig dygwyddodd hyn ar ganoldydd yn ystod y dydd. lau cwn, pan oedd gwres yr haul yn annyoddefol o boeth; a chan nad oedd or hyd y ifuvdd y teithiai y gwr ar hyd-ddi Kymmaiht a llwyn nac unrhyw beth i ymgysgodi tauo, Jisgynodd oddiar gefn yr asyn, lie a yrnleebodd yn ei gysgod, 5au obeithio y buasai y poethder yn llai yn y pryduawn. Yr oedd perchen yr asyn yn teithio gydag ef, a phdU wel. odd hwnw yr hyn a tvnaethai y teithiwr, bu yn anfoddlon ganddo, a dywedai yn ddigofus nad oedd sou am gysgod yr asyn yn y fargen. Aeth yn ddadi bueth rhyngddynt, a'r diwedd fu, myned i ymgyfreithio yn nghylch cysgod yr asyn a rhyfedd y gwawd a wnaed am eu penau, fel pa bryd bynag y gwelai'r Groegiaid ddynion yn cweryla yn nghylch pethau dibwys, dywedent,—" Dadleuaut yn nghylch cysgod asyn." Gallwn ninnau, gyda phri- odoldeb mawr, gymhwyso y ddiareb yma at lawer o bethau iieblaw yr uchod, heb fyned mor bell yn ol mewn hanes- yddiaeth. Gwelwn hyn yn cael ei wirio mewn ymladdftjydd teyrnasoedd, ymrysonfeydd gwahanol gymdeithasau, a chynhenau teuluoedd. Dywedodd Napoleon o Ffrainc er's ychydig yn ol wrth genadwr Awstria, ei fod yn blino nad oedd y teimlad rhwng y ddwy wiad mor gynhes ag y bu. ferodd y sylw gytfro mawr trwy holl" Ewrop; dyna ychydig eiriau hen speotiil constable Linndatn ya ddigon nertholigreu cynhwrfdrwy'r holl deyrnasoedd. Mewn can- lyniad i hyn, wele dri chant o filoedd o tiiwyr yn eu llawn lIerth a'u hiechyd wedi cael eu crynhoi at eu gUydd i fucs y gwaed maent yno ar amnaid y ddau Amherawdwr maentheb weled eu gilydd erioed o'r blaen ymledant d os filitiroedd o dir yn nghymmydogaeth Solferino a chrda thoriad y wawr, dacw hwynt yn dechreu ar y gwaith dyyh. rynllyd o ladd eu gilydd. ISid oes dim i'w glywed end cwynfan y clwyfedigion, sn taranllyd y magnelauo a rhuthriad y milwyr ar draws eu gilydd. Buont yno,am bumtheg awr yn ddidor yn hurddio eu gilydd i'r tragy wyddol.yd ac erbyn bod yr haul yn machlud yn y gor. llewin draw, y mae pum mil ar hugain o feirwon yn gor. wedd ar y maes, a'u gwa(!d wdi lIiwio'r lie, ac yn y diwedd dacw'r ddau Amherawdwr yn troi eu cefnau ar eu gilydd, ac ar ol yr holl alanastra, wedi bod yn dadleu yn nghylch cysgod asyn." Pe baem yn gofyn i'r cadfridog baleD, pan yn anvaiu eu filwyr i faes y trwydr, i ba bethy mae ya myned i ymladd yn ei gylch, nis gallai yn ei tyw a ilweyd, Gwneir parotoadau mawrion, hwylir dros foroedd i wied. ydd pellenig gwastreffir ariau yn ddidrugaredd, ac aberthir miloedd o eneidiau, a'r cwbl am ddim yn y diwedd I Cawn brofion o hyn yma etto yn ein llysoedd gwladol. Golygwch ein bod yno rhyw ddiwrnod er cael gweled pa fodd y mae pethau yn myned yn mlaen. Mae'r cyfreithwyr yno mor lluosog a mwyar hydref, a'r rhan fwyat o honynt wedi eu gorlwytho a gwaith j a thyua Eidau ddyn yn myued yn mlaen pa rai sydd wedi bod yn cweryla a'u gilydd am y tair blynedd ar ddeg diweddaf, mewn perthyn- as i hen giawdd yn ngodreu eu tir, ar yr hwu uid (Je" un. rbywbeth yu tytu ond ychydig lwyui gwera yma a tiirsw,
GWLADYCHFA GYMREIG.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Un m? j' dderbyn Cymry, ant> y cant fantais i ddilyn y< ffafri ,wedlSaethau ag a ddilynant yma. Y trydydd rheswn yufiid W ^ydda' yn hawdd iawn cael gan y gened yn v R-'ki cymmydogaethau y sonir cymmaint am danynt yu y j6 ^y1*13 y rhesymau ffafriol i gael gwladychf.. ffafryioi wyra'n* Nodwn etto ychydig o'r rhesymau an- aiUfgjL^ un 0 ^°nynt—Y tebygolrwydd fod yr Iuddewon > Syffred ?n" CU ^en ar^re^e anwyl etto. Credir hyn yn 0 (Jir j'10? os ydyw o ddwyfol fwriad i gadw ysmotyn lieil»r Jj. Ser)edl wasgaredig, ffolineb fyddai i'r Saesoi. y Cyfr rancod, chwaethach i'r Cymry, gynnyg gwladychu v J)WyW. n* Peth arall, pe gellid cael gwladychfa yn mae rLfai"' Un fyddai ar hen ruins cenedloedd ereill. Y neu^Xi- bruddaidd yn y drychfeddwl o adeiladi tootyn as ar adfeilion un gyffelyb—ar rhyw hen ys- ben, w meddwl fod melldith yn hongian uwch ei ^hfa »« annhebyg fyddai mcddwl am sefydlu gvvlad tt)ewn ,j eT,n felly. Y mae dyddordeb, rhaid adde/\ evpjjj "len am, ac mewn ymweled 3,'r fath leoedd on a Brajdd y wwyafrif ydyw byw yn mhell oddiwrthynt- atlnRhvfia ed'r f°d y gwaed gwirion a dywalltwyd, yr 'avv>iWvdaWn^erau a weithiedwyd> a'r ysgelerderau a gyf- ddydd HHneWn r^a' manau> yn gwaeddu dial, dial, dial o flwyddyn i flwyddyn. Y mae ilwch fiQySgjr nau wedi ei gymmysgu a gwaed dynol fel y cym- patbat(Dao^;ei'^ dwfr; y mae pridd eu gerddi, a'r twm- ^id atnjCy^S°s, fwy naJu banner, yn weddillion dynol. felly, p/ personau yn hoffi ymsefydlu mewn manau S^Oevrf n. r^a'd addef nad vw byn yn un prawf nas gellii Po{ tf0 ychfa ^yddiannus yno. thebv symudodd cenedl y Cymry, y mae yn fwy dl'igolio ygl Iddynt ymsymud i wlad newydd, hollol ddi- Olaen. ic Ie nad oedd bod dynol wedi ymsefydlu erioed o'r v etto H °S oes.cyfran o honynt i ymsefydlu mewn rhyw dalu r'au 111 a' doetb iddynt i ot'alu fod y man hwnw i^iad ov^Tk 8^w 'ddo ^yd y° Nyni a sawn mai py^ed y p ydoedd Prydain pan ddaethant iddi gyntaf. pyiary fej uFC'1" Morgan, Trecynnon,yn eihanes o'r yd ties idd 1 —" Cymry a deithiasant rbag eu blaen ade-lad -Weled bryniau yr Ynys Wen yna 11wy a 4 ^yntner &au» yn y r'lai y croesasant y Mor Tawch, Un cread888^ dlant °'r Ynys. Ac ni chawsantynudi ^P^sters a" k ond bisons, elks, bears, leavers, water- ?ld trw»Vjjy^tterasant: feddiant o honi nid trwy ryfel, dyn a ^uSoHaetb, ac nid trwy orthrwm, ond trwy •ttewn Y mae hanesyddiaeth yn ein dysgu d°g ab O y§ gyflwr ydoedd America pan diriodd f*yr i nj Wam Gwynedd ynddi. Gwir y myn rhai han- • y^odraetb d p e^a'* ganlynwyr gael gwlad boblog a o'r devr re yn ^exico j ac iddo gymmeryd medd- P'kd bobloe-naSiia'r orsedd. Ond attolwg, sut y gallasai og oedd 3 "'ywodraeth fod yno, nis gallwn weled. O a dyf0d u yno felly, rhaid ei bod wedi ei phobl- »^r.n y mwvaf fa Inewn ai»ser byr iawn. O herwydd A dyn0j "ljdyw. mai tua'r flwyddyn 1000 y daetb y gy lvWyddyn liftn a yn adnabyddus o'r America. Yn) yniad, os m yr aeth Madog allan yr ail waith.. 0 gar;. Ijj 081eddwvi,yp1 y darganfyddwyd America gyntaf bHfkU Sefvdln fWrf0p' nid oeclti ganddynt ond 160 o flyn- ii_. nig Ba]1„ re nusrwydd modd y dywedwyd yr hyn 0 led ataser • a Sredu iddynt wneuthur mewn cryn yn v cvfnLnid oed,i S°gledd *7 r Ewrop yn by nod Oci, adoga»i i n. Hawddach genym ni gredu jv, d yno dinvn^"1!) lW^r Se^ydlodd dretn yno. Ac os driaid ^ai v bnhi° i pan aet^ ^ladog yno yr ail waith, ei"y wai,h 5ynt*f odriSatlt hi, Hyspeiniaid am sefyllfa Mexico, pan melyr ftyspei, £ } ,/aflarillaU y d.ybla"th hon. Dy wed- °ed i° Ce'^a« a gwvd 1° ^exicaniaid yn hynod o tedrus d y teulu breniif' pa" ^utVyd gyntaf. Y r s-1,u °"w" ™ Deunaw o longau a thair mil o ganlynwyr oedd gan ■ adog yn gadael yr ynys hon, yn 1160. Erbyn fod hordes, y cadfridog Yspaenaidd, yn ymosod arnynt yn 1521, yr oeddynt yn alluog i wneuthur gwrthwynebiad oadarn yn erbyn yr Yspaeniaid. Dengys hyn fod eu gwladychfa wedi llwyddo yn rhyfeddol mewn 361 o flyn. yddau. Hyn oeddym yn amcanu ddangos wrth fyned )ddiamgylch fel yma, sef mai ben drefn y Cymry ydyw gwladychu lleoedd newydd. Yn ein Ilythyr nesaf, nodwn y nanau ereill ag y siaredir am danynt fel rhai addas am Wladychfa Gymreig. Abemant, Aberdar. M. PAGE PRIeS.,