Seren Cymru

YR ERLIDIGAETH YN SIR ABERTEIFT. 11 LLYTHYR III. BEIXACH ni a geisiwn gofnodi rhai o'r gweitliredoedd arswyclawn sydd wedi cael eu dWJu odtliamgJlch gan Mari Morice, fel odbi-yn yn lIaw rhyw ddyrnaid o wehil- ion balcli a hunanol s.k dd n byw yn mhlwyf Llanddeiniol, o amser y warning hyd yn brest-ni)]. Ni raid i ti otni, ddar- llenydd hvnawa, ty mod yn ysgrifenu yn rhy anturiafthus, oblegid y mae y lady wedi cyfaddef fwy nag unwaith miti metbu caei ilonydd gan ddynion v mae ac yn wir, yr wyf yn )styrie, y rhai hyny (sefei cliynghorwvr) yn waeth ae yn fwy pechadnrus o lawer, na hi; ond ar yr un prJd r ajd addef ei bod hithau yu feius iawn, am wrandaw ar a chydsynio ag ystrywiau diehdlgar a gehniaethus y cyt- ryw, a rhaid i ni drafod y pwnc yn ei gssyiltiad a hi, gda rhoddi thai o brif nodwtddau ei chounsellors. Heblaw y gwr tew, lied di wsul ei gerddediad, a gaufyddir yn rhodio o dy ilw gilydd yn y phvI f. yr hwn a adwaenir gan rai wrth yr enw." Ltwr ycadach gwn," 0 herwydd ei lod yn arfer gwisgoycytbwhethamei wddf, yr yriym yn deal] fod riiai ereill i'w cael, I!uwn mop ddylanwadol ag yutau, os nad mwy ac y mae yn wir ofidus genyi Insbvsu fod rhai o'r rhyw deg" yn y finfai warthus bono, a phob amser pan welir y "liai hyny yn ymjjyrarneryd yn egniol a pbeth, gelhr penderfynu bron ar unwaith y byddaht ) n sicr o Iwyddo, gan nad pa un ai da ai drug a (ddo. Y tnue un lied fechau o uorttolaeth,y«?7' complexion, yi- lion sydd wedi cael ei dwyu fyny gyda'r imrieiliduwyr (gyda'r Methodist- I iaid Calfiuaidd yn y B >rf}i, os di wyf yn coB >) yj! t bt-esenol y raau yr Eglwysvddes fwyaf pt-nboeth yn yr 0 wlad, ac yn un o'r gelynion penaf i ynmeillduaeth cyJDrU Y mae y cyfryw un yn ngwasanaeth yr lien fer. h er J3 arnryw flynyddoedd bellach. ac yn y cyfwng presennol »r. ei thenantiaid, y uiae yn rhoddi ei boil ddyfais ar waith iyru ei meistres yn waeth :'w berbyn yn llawer mwy ie r, iy mae yu debyg.Ti^'i chydforwyn, yr lion sydd jo'i inehyd. Hefyd, y mae gwr o faintioli cyffredin, oS .n»d ychydig yn fwy, yn byw bron ar Ian afon Carrog. teimlo cryn ddyddordeb yn y gwaith. Y mae yntau n wedi bod yn aflod gyda'rMefhodistia/dyn PenU"yi>- MeWtl gwirionedd, hen Fethodi t'aid ac Independiaid jdy-W y ■fliai mivyaf blaenllaw yn yr eilidifiueth. Nid ydyf" Yo ■infddivl tnai Jrwyddiant y llan ydyw pi-if timeati y g%vr na, yr ydvm wedi cael ani'vaiad amgenach o'i amcan. Ond i ddycliwelyd at weithredoedd Mari Morice. ^yn y caws'ii neb o'r hen ddeiliaid ail-gymmeryd eu fferroydd' yr oedd yu rhaid iiidynt gydsynio a rliywbeth tebyg i ^yn' -Na (yddai iddynt lyned i un He o addoliad ond E Wna Loegr yn unig, na hoddi llettv noswaith i bregetbW blaenor Y mneillduol, na rboudi cymmaint a dimai tua^_ft. ddwyn eu haehos yn miaen, gan nad mor anghenrb^'0. bynag y byddo hyny yn ytnddatigos iddynt; i'e, pe eh want arnynt ni chant. Y fath afresymoldeb P» w8* lianiafth idtii hi i ha le yr elont i addoli, na pha bet dUS vvnelont a'u harian, ond iddynt dalu yr adreth ddylet|" iddi hi ? Nis gall ofvn cbwaneg, oblegid yr unigpgyssj ad sydd rhwng tir fiddianydd a'i ddeiliad vdyw, f0(1 ■n"ill yn elwa yn ei bertbynas a'r llall. Ni Uydilai y o un lies i'r purchenog oni bai y deiliad, a rhaid i gael y ffMiu cvn y byddo yn hapus a chysurus; a uiaint tg a all yr olaf elwa yn ei tryasylltiad a'r jfall ei (idefuyddio fel y byddo da yr ei olwg. O'r hyn "t*'a d na fel y mae synwyr naturiolyn ein dysgu. Ond Y 0. f. b> ii)m yn gro: s gyd wybod Mari Morice. Mewn d"' nf, ddarlle iydd, onid oes rhywbeth rhyfedd i'w ganio^ y, y weithred \na. Ti weli, nad oes un attalfa yn cael 0 u blaen rhag inei/dvci na godinebu, tyngu na rhegu—ca,?t wneyd hyny os byddant yn dewis heb groesi J neu pahatn na buasai yn rhoddi gorchymyn iddynt beid>f' Os bjdd eu tueddiadau llygredig yn eu oyniheil i 0'ne<J|1 ihwareu dai a'r cytfelyb, cdnt gydsynio a'r tueddia" yny heb golli flafr eu meistres tir; ond os bydd rbj,vl n cymhell i fyned i Ys-ol Sabbathol, cyfarfod neu i wrandaw pr geth i un o gapeli yr YmneiUdu^y dyna drosedd J ie, pe na byddai dim yn y llan f liono. Beiddiaf ddywedyd, nad oes ganddi un jsgrytbyrol na rhesyin >1 i ymyraeth a chrefydd ei iaid. Hwy eu iiunain sydd yn gyfrifol am bono. ^r r• onide fod rhaid i ddynion svdd yn meddu barn a ie, crafFach barn, a chryfach synwyr o lawer n& Mat"' „ rice a i cliefnogwyr, roddi eu rhyddid yn abertb W1'1 mympwy hwy neu, ymadael a'u fferuiydd." ed Nid ois dim wedi peru mwy o syitdod i mi, na cliv lod rhai o r hen ddeiliaid wedi ail gynuneryd eu ar v telerau eaethiwus a enwais —y rhai, er ys ychyd^ .j,. Ofdd yn oI, oeddynt yn aelodau eglwvsig yn Eiioii esid ineddwl mai hwynthwy Oeddynt y rhai m«y*f'sS ond er hyny, yn "nydd profediiraeth," cilio a wnaet Yn wir, y mae yn ddrwg gan ein calon ulywed cwyn|fl",tt Jl.awer o honynt. Metldai un, '• Yr wyf wedi gweled c a mam, brawd, a chwaer; ond Di effeithiodd yr anig)'Icbla ib hyny arnat, er mor agos oeddynt, ddiro mewn c.vlll',ai^rin i r ytnrwymiad a wnes wi th ail-gymuieryd yr yna." Cl .will$ iiii arall yn tiwey(i yti y iuod(i lu'vyaf,,edi calonus, a'r dagrau yn biio dros eiruddiau, Yr wy bvd rhwymo ly enaid er mWJu cael ychydin fwyniant y" Y "0 hwn Nid wyf yn cael eyeur na dydd na nos bron., go dill y mae fy nghydwybod yn fy nghyhuddo." Buaaa' y" is genvf allu rhoddi llawer 0 bethau ereill a glywais; gallaf yn bresenol, a gadawaf hynyna i was*'naet si itnpi o deimladau amryw ereill. Y mae naw odeu^ „ cyfain wedi cydyaiWavtio « thelerau ystad y CMr0&'