Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
AT Y PARCH. T. PRICE, ABERDAR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
AT Y PARCH. T. PRICE, ABERDAR. Sya,—Wrth daflu golwg ar y Grefydd Gristionogol Nghymru, canfyddwn fod ytna anarywiol iawn o e»wadaa crefyddol: un blaid yn pleidio yr egwyddorion hy»» phlaid arall yn cefnogi egwyddorion creill, ac ■aB! wy i en wad yn cefnogi pob egwyddorion, ond iddyn* gael ychwanegu at eu nifer, Gwelwn fod Ilawer °. ,u" ynt, os nad y rhan fwyaf, wedi yraneillduo oddiwr Eglwys Loegr, ac y mae John y Mab," yn Gof," yn ein dysgu ei bod hithau yn ferch i EgW Rhufain. Yr wyf wedi clywed llawer o Fedyddwyr yn frawddeg hon, Ni, yr Ymneiilduwyr." Yr oed<o innau wedi arfer meddwl bob amser nad oedd y VI1 wyr yn Y mneillduwyr mewn un modd, am eu bod j pleidio yr un egwyddorion yn awr a'r Bedyddwyr y am danynt yn y Testament Newydd. Gan hyny, a 0"* wch chwi mor garedig a gwneyd sylw ar y gofy»*a canlynol '1 Oø Ai priodol galw y Bedyddwyr yn Ymneiildu wyr • '11 felly, pa bryd yr ymneillduasant, ac oddiwrth bwy • EIC", sylwadau ar y gofyniadau a rydd foddlonrwydd i avary o ddarllenwyr y SEREN, heblaw eich gwas ffyddlonaf, GWALfALAW, ATEH. Nid yw yn briodolgalw y Bedyddwyr yn Ynineil^^j wyr, am y rheswm nad ydynt fel cyfenwad erioed ymneillduo oddiwrth unrhyw enwad crefyddol a',a Mae pob enwad arall o Gristionogion yn ngwlad c1 1 dydd heddyw yn Ymneillduwyr, ond y Bedydd^Jj Dyma y rhai rawyaf adnabyddus a phwysig ohony"*5 Y Sabeliaid u ymneillduasant oddiwrth y wir eglwys flwyddyn o oed Crist 280 yr Ariaid a ymneillduasant y g y flwyddyn 335 yr eglwys Babaidd a ymneillduodd* a ffurfiodd ei chyfundrefn Babaidd rhwng y 675 a'r flwyddyn 700. Chwi welwch mai cangen b^J' o'r Ymneillduwyr yw Eglwys Rhufaiu er mai nid lj1 # yr henaf. Yn y flwyddyn 1580, ymneillduodd Eglwys Rhufain; yn 1533, y darfu Harri VIII. duo oddiwrth y Babaeth, a sufydlu Eglwys Loegr; J Calfin a ymneillduodd o Rhufain, a sefydlodd Geneva, yn 1540. Y Sosiniaid a ymneillduasant J 1550; yr Antinomiaid yn 1570. Ymneillduodd Setydledig Scotland yn 1592 a'r Arminiaid yn y yn 1000. Ymneillduodd yr Independiaid oddiwrto io Iwys Loegr yn y flwyddyn 1616 yn y flwyddyn J10,^ sefydlwyd eu cynnulleidfa gyntaf erioed. Dilynvjf gan y Crynwyr yn 1650. V blaid nesaf a ddaeth » 0 o Eglwys Loegr oedd y Wesleyaid yn 1740. flwyddyn y daetb allan y Whitfieldiaid, neu y Met" iaid Culfinaidd Seisnig. Ymneillduodd y Morafia'd 1760, a'r Sandemaniaid yn 1765 sefydlwyd y Soot iaid yn 1792. Mae y Methodistiaid Caliinaidd wedi ymneillduo o Eglwys Loegr er y flwyddyn Daeth yr Irfingiaid allan yn 1826; a'r MormOnlal t sefydlwyd yn 1835. Ond am y Bedyddwyr, 11 hwy fel corff o bob!—fel cyfenwad crefyddol—wedi i neillduo oddiwrth neb pa bynag. Cawsant ^Trjgt dechreuad ar lan yr lorddonen, pan fedyddiwyd Iesu yr Arglwydd. Sefydlwyd euwad y 0 Grist a'i Apostolion, ac mae yr enwad hwn wedi ddyddiau yr Apostolion hyd yn awr i gredu, dal, tt'yn, a phregethu yr nthrf.wiaeth a draddodwyd 0|J» Apostolion i'r saint, ac i weinyddu yr ordinhadau J ion fel y gorcbymynodd ei Sylfaeflydd Dwyfol.
GAIR AT Y PARCH. LEWIS EVANS,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ngolwg yn llai euog, am y dylasech wybod yn amgenach. Tybiaf gan hyny, fod genyf gyfiawn hawl i amddiffyn fy him rhag y cam, yn gystal ag i'ch hysbyau chwithau, eicli bod yn dygwydd milwrio yn erbyn y gwirionedd y tro liwn o leiaf. Gresyn o beth yw hyny yn wir. Bydded i chwi beidio tasgu na ffromi, am fy mod yn beiddio dweyd fel byn wrth ddyn o'ch sefyllfa chwi-un sydd yn cymmeryd arnoch i arwain y bobt mewn chwaneg nag un ffordd. Yn eich ysgrif, dan y teitl Gonestrwydd Gohebol," yr ydych wedi defnyddio brawddegau, i'm tyb I, mor anmliri- cdol, tywyll, disynwyr, ac aneglur, fel yn fy myw yr wyf yn methu dyfod i un penderfyniad boddhaol beth ydych yn ei feddw!. Ac yr wyf yn sicr y caf 99 o bob 100 o ddar- llenwyr y SEREK i gyduno k'r gosodiad hwn. Dyma'r geiriau fel y Uefarwyd (neu yn hytrach ysgrifenwyd) liwynt genych, a bydded holl ddarllenwyr y SEREN yn rheithwyr arnynt. Cyflafan y claddu yn Llandybie ac yr nes yn mlaen, o ddydd cyftafan y claddu yn Llandybie hyd y dydd heddyw. Yn awr, yr wyf yn gofyn o ddifrif i chwi, Mr. Evans, beth ydych yn ei olygu wrth yr ymadroddion uchod ? Ac yr wyf yn gofyn yn ostyngedig i holl ddar- llenwyr y SEREN, ac i bob Cymro goleuedig o Gaergybi i Gaerdydd, pa gasgliad maent hwy yn dynu oddiwrth y brawddegau cyrhaeddbell hyn ? O ddyfnderoedd dysg Dyma wybodaeth ry ryfedd i mi, ac ni fedraf oddiwrthi. Digon tebyg y ceir esboniad plaen a dealladwy arnynt, a hyny yn y SERLN nesaf, gan y doethwr—y collegian-y classical man o Landilo. Wrth y gair cyft.afan" y byddwn I bob amser yn golygu gweithred neu weithredoedd erchyll, ysgeler, mil. einig, cigyddlyd, megys rhyw lofruddiaeth farbaraidd, tu hwnt i'r cyffredin fel eiddo yr Indiaid gynt ar yr Ewrop. iaid yn Delhi a Cawnpore neu, os mynwcb, fel gwnaeth y Drussiaid, y Mahometajiiaid, a'r milwyr Tyrcaidd, yn ddi- weddarach, ar y Cristionogion yn Syria. Mae eich gwaith yn defnyddio iaith mor isel a dirmygus am gladdedigaeth fy anwyl blentyn yn libel ar synwyr cyffredin, ac yn peru i ddynoliaeth i wridio, heb son am yCristion. Na, na, Mr. Evans bach, yr ydych yn camsynied yn mhell; nid cyf- lafan mo honi, ond claddedigaeth syml a diaddurn, heb gydymffurfio, mae'n wir, a defodau gwag, ac a seremoniau eglwysig Rhufain Babaidd. Nid oedd gommeddiad myned a'r corff i'r eglwys yn pwyso o'r blaen ar.fy meddwl I; y petli oedd yn gwasgu fwyaf oedd rhagfarn a pharti sel gib- ddall y bobl; y rhai nid ydynt erioed wedi arfer chwilio na barnu drostynt eu hunain. Mae hyn yn dwyn i'm cof eiriau y prophwyd, Fy mhobl a ddifethir o eisiau gwy. bodaeth." A aethoch chwi, Mr. Evans, trwy y process o gladda plentyn, neu blant eich hunan ? A chwi yn Fedyddiwr selog (gyda pharch wyf yn dywedyd), yr oeddwn yn dys- gwyl chwaneg o foneddigeiddrwydd oddiwrthych; ond mae'n debyg nas geliir cael gwlan rhywiog ar glun gafr." Byddai yn ddoethineb mawr ynoch i adael llonydd i'r marw o hyn allan, a pbeidio tratferthu na threulio eich ewinedd i grafu'r mynwentydd. Os ydych chwi a'ch cydweinidogion yn myned i dafodi ac i Hi-aeo &'ch gilydd, gwnewch hyny, da chwi, tr d r teg; one gofalwch, er eich perygl, na son- iweh am farwolaeth fy anwyl blentyn ond hyny, bedd yr hon sydd wedi ei chyssegru a dagrau ei phertbynasau galarus. Afreidiol yw i chwi befyd dreulio eich nerth yn ofer ac am ddim i loywi cymmeriad yr offeiriad myfi sydd yn gwybod oreu am yr ymdrafodaeth bono. Ac cr boddloni eich cjwreinrwydd, mi a'ch bysbysaf o'r holl ffaithiau yn fy llythyr nesaf, os caf ganiatad gyda chwi, Meistriaid Golygwyr. Hwyrach y dywedech chwi, Mr. Evaus, fod Calcrqft yn ytnddwyn yn berffaith y boneddwr," pan yn cyflawnu y'weithred anrhydeddus o osod rhaff am wddf ei gyd- greadur. Yr oeddwn wedi bwriadu taflu gair i mewn yn nghylch yr helynt Daenellyddol yn Llandybie; ond mae'r ganwyll ar ddarfod, fel mae liyny o orcbwyl allan o'r cwestiwn. Bwriadaf anfon llytbyr arall ar y testuu uchod gan ofalu cofuodiy gwir, yr holl wir, a dim ond y gvr*r' Yr wyf mewn sefyllfa i wybod yr holl helynt o'r dechret t'r diwedd. Yr eiddoch ar ffrwst, JOB DAVIES (y Ffactrwr). Llandybie, Gwyliau Nadolig, 1860.