Seren Cymru

g At Olygydd SEREN CYMRU. Sere^11^- ^YRs—Yn hanes Eisteddfod Aberdulais yn y ^obrwy01We^^a^ Svve'ais fod un o feibion Nedd wedi ei thride^nfl1 englyn aS sydd ar fy nghof er ys mwy na a ddarlin0 -vnyddoedd. Yr Oedd yn rhan o anerchiad Calan i Lywydd Eisteddfod Merthyr, ar ddydd Mawri 1827. Cyhoeddwyd ef yn Lleuad yr Oes, am Tred ) yr un flwyddyn, a dywedir yno mai D. Morris, gan y yr awdwr. A fyddai yn ormod i mi geisio CYMru a") hwn i Nedd roddi gwybod i mi trwy SEREN iaeth rli'J1611 w gyfrwng arall, os xnjn ef, y gwahan- yr hwn n y Pec'lc,d o werthu Englyn lledrad, ar ,eiddo ^«<a/«^Wer^° ^dilledyn neu anifail lledrad ? *'em' Ion. 21, 1861. JOHN DAVIES,

Mr. g Y COEG-FEDDYG. 0Jt"»—O holl dwyllwyr, a holl hudladron, eel- fyitackj ll scamPs y cyfanfyd, credwyf mai y coegfeddyg Sy<^d yr, y mwyaf haerllug a digywilydd. Dyma un ^letmg ayW ar dwyllo, vspeilio, a blingo yr anffodus, y ^a hyny'&v!iC^tU(^0'' Yr oeddwn 1 wedi arfer meddwl Dad oedd n k *^ad<^ ° ^awenydd ac ymffrost gwladgarol), ytl y^ddarf? » 0 ia ,cydSenedl anwyl y Cymry, a fuasai byth *esu eu hunS- *'r ddygn.waith enllibaidd, ag i ym- siom j1-11 yn y dosparth hwn ond Ow er fy tr„f ^gaeth, pan oeddwn ar daith yn ddiweddar, ^.rth rodi0 .°W°gaidd yn ngogledd Lloegr, nid pell oM—, n Vma-Wy y fa^chnadle* tynwyd fy syl^r at un o'r Ma '>aC ddynesu ato, deallais mai Cymro 0s hyn vC urhaid cyfaddef fod rhai o'r bodach twyll- am h»n i ynod ddoniol yn eu celfyddyd anrhydeddus; J d°dqe OWo jan> nid oes fawr obaith y daw byth i fyny >°|egid ma °yddol> er ei fod yn ymestyn ei oreu at hyny Oh- ^yna i 5 1]'wyddo i gael p&r o ddillad duon, a menig lite ? "j "darllenydd, gynnyg go lew at y marc, Mae» Jrd°d; wedi tyngu 11 w o ffyddlondeb i seg- nUnan hefvd y3we11 ganddo newynu ei wraig a'i blant, a'i i>W • Wasaiac enn^' e' fara yn onest. Ond, d(Tweyd atl j Senyf pe na buasai genyf ddim gwaeth i facyw hwn vn DrwS genyf orfod dywedyd mai gvmripfii, ystF o'r gair mae wedi ymlusgo gwacvddolSrfydd01 /n y "e hT"' ,aC y mae yn hiritllai yn rnhfith°i yn?-ag ydyw ar y farchnad' Dea11- v -11 Wedj trenlir. eiI,t,au y Dyddiau Diweddaf y mae Vn Uasai yn fenHUK r r! fwyaf 0,i fywyd crefyddol; a diau ar°s yn annhraethol i'r eglwys yma pe buasai ^ddranc' oblegld y J ^Wydd° 1 rwygo yr eglwys yn y lie. Beth sydd v ^ydi!™0 Crefyddo1' Yr oedd yr eglwys yma ^ob!ie y Crachfeddr y101 y" 1Iewyrchus 'awn > ond oddiar a g. dydd, a hvnv n yn y ^e» mae'r achos yn gwywo hwv e*grefyddol vn nie^y<ldf°u rhyw gethern benboethlyd y rh e," kunain t f ? Pob s°thach hudoliaethus fel hoddaf ychydiJn'-ff' Mr- Go1-' y waith h«n dichon V h-tyiVn ml,ellacb ryw dro etto. x r eiadoch yn gywir, UN YN DYODDEF O'J ACHOS.

ETHOLIAD DIWEDDAR SWYDD BENFRO. At Olygydd SEREN CYMRU. ANWYL SYR,—Chwi a wyddoch am y cyffroad gwleid- yddol fu yn y swydd hon yr wythnos ddiweddaf mewn cys- sylltiad a dewisiad cynnrychiolydd dros y Sir i'r parlament. Yr oedd dau ymgeisydd Tori caeth, annghyfarwydd a gwleidyddiaeth ac yn ei agweddiad crefyddol, yn eglwys- wr o'r rhywogaeth fwyaf gormesol; a'i brif dueddfryd ar ol cwn, llwynogod, a rhialtwch. Y llall yn whig haelfryd- ig; yn foneddwr syber agloyw; ac yn gefnogydd i'r Uyw- odraeth bresenol. Yr oedd digon o wahaniaeth rhwng y ddau, fel nad oedd galwad am betrusder. Yr oedd sel unol yr offeiriaid o un tu,a'u gwrthwynebiade'gniol o'r tu arall, yn ddigon o ddangoseg ac o ||br&wf dros y gwahaniaeth; oblegid lie bynag y byddo y gelain, yno yr ymgesgl yr eryrod." Nid ydym yn eu beio hwy, druain, am wneyd eu goreu i ddal gafael yn eu hysglyfaeth y maent wedi arfer gormesu ar eu cydgreaduriaid, masnachu mewn eneidiau a phethau cyssegradig, a thrawsarglwyddiaethu ar gyd- wybodau dynion ? Yr ydym yn casglu oddiwrth arwyddion yr amserau, ac nid ydynt hwy eu hunain heb ofni hyny hefyd, fod y cyssylltiad sydd rhwng y wladvriaeth a chrefydd yn cracio. Y mae felly o bwys dirfawr iddynt i gael rhyw ddrel i'w phleidio,—rhywun digon hurt i beidio cywilyddio codi ei law a'i droed hefyd o du gormes ganol dydd. Darfu iddynt fod yn llwyddiannus yn eu hamcan y tro presenol yn Swydd Benfro Nid oblegid eu dylan- wad hwy, ond oblegid meddalweh ereill! Yr ydym yn dywedyd hyu ar air a chydwybod, heb ofni ein gwrthddy- wedyd. Ni fu, ac ni fydd dim, yn profi llai, o ddylanwad o:eiddo yr offeiriaid ar eu plwyfogion na'r etholiad diweddar yn Swydd Benfro; acjetto eu dyn hwy ddychwelwyd gyda mwyafrif annysgwyliadwy! Goddefwch i Ri, Mr. Golygydd, gyfrif dros hyn. Yn gyntaf, y mae yn mhlith yr etholwyr anwybodaeth cywil- yddus mewn pethau gwleidyddol; ni dderbynir na Haul, na Seren, na Newyddiadur, gan draian etholwyr y Sir. Yn ail. Y deiladon a ofnant ymddwyn yn annibynol rhag tramgwyddo eu harlwyddi. Y mae un peth heb ei ddeall gan y ddwyjochr,sef fod pleidlais y deilad yn perthyn iddo ei hunan mor gyfangwbl ag ydyw eiddo yr arlwydd. Pleidleisia yr arlwydd ar y tir; y deilad ar yr ystor fstock) ac y mae ystor mor deilynged o fod yn eiddo i'r deiliad ag ydyw pleidlais y llall. Ond nid yw hyn yn cael ei ddeall na'i deimlo, o ganlyniad, nid oes ond ychydig yn gweithredu arno. Gwasanaeth yr offeiriaid trwy gydol yr etholiad ydoedd, bod yn fath o feginau i chwythu ac i ennyn yr arlwyddi, i ormesu ar eu deiladon, ac i'w bygwth. Nid ydym yn golygu-a phell oddiwrth feddwl hyny—fod y cyfryw ddeiladon, a offryment eu hegwyddorion -er boddloni eu harlwyddi, wedi bod yn llwyddian- nus yn eu hamcan. Yr ydym yn chwennych ysgrifenu yn eglur,—yn dymuno cael ein ddeall. Wele Ym. neillduwr; ac efe trwy gyfrwng goleuni SEREN CYMRU wedi ei alluogi i wahaniaethu rhwng Tori a Liberal; a'i arlwydd yu gwybod ei fod yn proffesu Ymneillduaeth y mae efe ar gais ei arlwydd yn aberthu ei broffes, ac yn gwadu ei egwyddorion ac o ganlyniad, yn dirymgu ei hunan yn nghyfrif ei arlwydd ar ei waith yn amcanu ennill parchusrwydd Mae y deiliad yn barnu yn uchet am ei arlwydd, ac nid ydym yn chwennyeh ei luddias; ond er ucheled ydyw, nis gall efe barchu y dyn sydd yn an. mharchu ei hunan. Mae y dyn sydd yn proffesu ei hunan yn Ymneillduwr, ac yn pleidleisio ei hunan yn Dori, yn y naill ymddygiad neu y llall yn dirmygu; ei hunan; ac os yw efe yn djrmygu ei hunan, nis gall efe ddysgwyl i'w arlwydd ei fawrygu. Ofnwn, yn drydydd, fod Uwgrwobrwyo wedi ei ddef- nyddio. Gwyddom fod llythyrau dienw wedi eu danfon, yn cynnyg cyflogi gwasanaethiad rhyw gynnifer o bersonau; ac y mae genym le i farnu fod amryw o'r rhai a berthyn- ant i hiliogaeth Balaam wedi eu hudo! Prophwyd, ac efe yn cymmeryd arno ei fod yn adnabod yr Arglwydd, gyflog-