Seren Cymru

[ LLANDDOWROR A'l HELYNTlON PïtESENOL Pentref bychai yxv Llanddowror, yn gorwedd dyffryn teg a ffrwythlon. tua dwy filltir i'r 0 Sant Clears. Mae y pentref yn gyfansoddedig o efail gof, ty fforester, raelin fawr a phrydferth, dwy fechan, dau dafarn, saer, daii neu dii o dai amaetHw^ a thua deg ar hugain o dai gweithwyr. Tua chanol y tref y mae capel hardd ac eang o eiddo y Calfinaidd; ac ar ochr ddwyreiniol y pentref y Hen Eglwys y plwyf, He y bu yr enwog Griffith ^oae\e( pregethu am flynyddau, a lie gorwedda ei ran farwa hyd foreu udganiad yr udgorn diweddaf. Yn mynwen^ y Llan hefyd y gorwedd yn dawel yr hyn sydd far*0 gannoedd o ddynion y plwyf gynt, ac yn eo my«g enwogion mewn crefydd a duwioldeb. Ond mor aiinheDys i deuln y fynwentjyw bywiolion y pentref yn y dyddiau pT senol. Mae yn ferw o ben bwy gilyud; mae cariad CX mydogol.wedi darfod,neu wedi myned tan gwmwl, ac y gair rf^Hwgilydd wedi myned yn brin yn mhlith y wyr." Un amgylehiad sydd yn achosi y berw pretenot ynl1 lie, ydyw ychydig o ddyryswch sydd wedi gylchiadau masnachwr enwog yn y Ue ond mop bett *S ydym yn adnabod y dyn a'i amgylcbiadau, ycbydllt 0 amser a rydd olwg lawer mwy eysurus a tjoddhaP1 ør bethau nad yr ymddangosant yn awr. Rhodder chware teg. Mae yma hefyd fenyw nid anenwog yn byw yn y cynnorthwyo llawer er ychwanegu at destunau9,a jj Gwir fod iddi ftr, ond nid yw ef ond llythyren farw» oes s6n am dano ef,—hi yw'r cwbl. Hi sydd yn ar deyrngadair y teulu, ac yn cael ei hystyried yn y pentref. Adwaenir hi yn llys y måo ddyledio" ? Nghaerfyrddin, ac yn llysoedd ustusiaid heddwcb ygyaq d mydogaeth, gan nad oes nemawr o honynt yn 01 heibio, heb ei bod yno, naill ai yn llusgo rhai o'i cb? mydogion yno, neu gael ei Uusgo yno gan ereill. «^!JI hi yn y lleoedd hyn weithiau fel achwynydd, brydi»U fel amddifFynydd ac.yn ami iawn fel tyst mewn achoa pwysig. Yn ddiweddar, mae siarad mawr am yspeil^y'.P^j ffordd yn y gym mydogaeth. Gofynodd rhyw ddau dQT ferch o'r pentref uchod, pa le cawsent le i gysgu waith. Tybiodd hithau eu bod am ei hyspeilio, oPn cyflaxvnji gweithred waeth cafodd gymmaint o ddychj? fel y rhedodd adref, ac y mae yn y gwely byth oddiar hy mewn cyflwr gwael iawn. Dywedir hefyd fod wedi gwneyd cynnvg i gydio yn ngheffyl y PuJfP*1- Thomas, pan yn dychwelyd gartref o'r cwrdd ryw j nes peru iddo yru £ i geflPyl yn gynt na Jehu, nes cyta* diogelwcb. f JJ Mae yma fab i saer o'r gymmydogaeth hefy°>, u rhoddi'r cri allan ei fod ef wedi cael ei yspeilio ga°a. vn ddyn gerllaw y pentref. Yr oedd, medd efe, wedi bo St. Clears yn gwerthu ychydig o gwningod oedd e'* jj. gyfaill wedi eu dai ar yr eira diweddaf; ac wrth ddycll welyd, ymosodwyd arno gan ddau ddyn yn gwisgo^cap ac yn arogli o olew. Torasant eu god ymaith a cJiy ac wrth gwrs, collodd holl arian y cwningod. geidwad Saer, wrth wneyd ymchwiliad i'r amgy^MJ gafodd allan pwy oedd yr yapeiliwyr hyn—yr dai oeddynt, lle'r oedd mab y saer wedi bod yn g jg oil o'i arian; ac o'r braidd y diangodd hwn rhag cfte o garchar am ei dwyll. „f«.f hwn Yr amgylchiad mwyaf chwerthingar yn y penir yn bresenol oedd yspeiliad y clochydd o'r cwdyn ba ddiweddar, gan wehydd bycban o'r gymmydogaetn hyn gorwedda yr hanes. Yr oedd y clochydd a i ddiweddar yn dychwelyd adref wedi bod yn casglu Daw-_ dolig, a roddir yn flynyddol i'r clochydd gan plwyf, fel rhandal am ei wasanaeth fel clochydd yn y plwyf? Yr oedd ef a'i wraig ar y noswaith ddyw yn dychwelyd yn llwythog, a phan yn ymyl yspeiliwyd mab y saer, siaradent a'u gilydd y

10. Fod y cyfarfod hwn yn awdurdodi Trysorydd y Gym manfa—Mr. P. John, i godi a pharotoi yr arian angenrheidiol er amddiffyn ein hunain yn erbyn William Gravell. 11. Os lIad yw cyfarfod chwarterol Sir Gaerfyrddin wedi paøio, fod ysgrifenydd y gymmanfa i fyned iddo, er edryoh i mewn i sefvllfa Wm. Gravell, &c. 12. Fod Mr. T. Price, Aberdar, a swyddwyr y gymmanfa, i fod yn Is-bwyllgor o dan y pwyllgor cyffredinol, er edrych i mewn, a gwylied dros amgylchiadau y prawf dyfodol, rhwng W. Gravell a'r Parch. W. Owen. 13. Fod y gynnadledd yn ystyried, os na fydd i Ainon, Ystradgynlais, gydymffurfio a phenderfyniad y cwrdd trimisol, Chwefror, 1859, sef talu y gyflog ddyledus i'w chynweinidog, D. W. Morris, y dylid g wneyd cynnygiad yn y gymmanfo nesaf, -Na fydd i eglwys Ainon gael ei chadw yn y cyfundeb byd nes y cydymffurfia a'r cytryw benderfyniad. 14. Y cwrdd chwarter nesaf i fod yn Nhrefforest, ar y Mer- cher a'r lau, yr 8fed a'r 9fed o'r mis; ac nid ar y Mawrth a'r Mercher, fel arferol; felly yh taflu diwrnod yn mhellach, o berwydd marchnad Pontypridd. Y CYRODAU CYHOEDDUS. Am banner awr wedi chwech o'r gloch, hwyr dydd Mawrth, yn y capel, dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y brawd C. Griffiths, Sion, Merthyr; a phregethodd y brodyr W. Jenkins, Troedyrbiw, 2 Cor. 5. 1, 2; T. Price, Aberdar, Lue 19,'28—40; acO. Michael. Penybont, Luc 19, 1-10. Am ddeg o't gkch, dvdd Mercher, dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan yBKxvvd" W. Lewis, Dowlais; a phregethodd y brqdyr J. Rowland Cwmavon, Col. 3. 11; B. Evans, Heol- yfelin, Can.*8. 5 ae'E. Evans, Dowlais, Rhuf. 10. 8—13. Am ddau, dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan J. Jones, Dowlais; a phregethodd y brodyr J. E. Jones, M. A., Penycae, Actau 5. 31; a J. Evans, Abercanaid, Heb. 4. 14. Am hanner awr wedi chweeh, dechreuw, d trwy ddarllen a gweddio, gan Owen o'r gogledd; a phregethodd y brodyr Dl. » Morgan, Pontypwl, Job*M. 31 a >4. Thomas, Caerdydd, • Dad. 2.4,5. Nid ydym yn cofio am unowrdd chwarter yn cael ei roesawi vn well,a pharotoadau amgenach i'w dderbyn, na'r hyn a gafwyd 'Nid ydym yn cofio am unowrdd chwarter yn cael ei roesawi Nid ydym yn cofio am unowrdd chwarter yn cael ei roesawi vn well,a pharotoadau amgenach i'w dderbyn, na'r hyn a gafwyd gan hen eglwys Caerphili, ei gweinidog parchus, a'r ardal, y trtfAwn; adywedwnamy cwrdd ei hun yn ngeiriau Mr. ffircraardB,—" Cawsiim o'r dechreu i'r di wedd gvfarfod rkagorol. Beftditfc weledig a'i dilyno."—BKN. EVANS, Ysg. ■ ii 1-'