Seren Cymru

y«it IGIWTSIG. r, GAIR AM Y DYFODOL. A GYDUNWCH âni i godi ein Hebenezer i fyny ar ddechreu y flwyddyn, gan briodoli, H chalon dddiolchgar, i Dduv/pob daioni ein cvniialiad hvd yma. Dvma ni yn cael v fraint fawr o ddechreu y flwyddyn 1862. 0! am yas i dreulio y flwyddyn er gogoniant Duw, anrhydedd achos v Gwaredwr mawr, lies eneidiau ein cyd-ddynion, a'n cynnydd ys- brydol ni ein hunain. Mae y flwvddvn sydd on blaen yn debyg o fod yn un bwys;g jAwn. Mae y tpw gymmylau yn gordio awyrgvlch y gorllewin pell, ac nid ydym heb le i ofni toriad allan ryfel rhwng LJoegr ac America. Dylai Spion ddeffroi, a gosod y mater pwysig gerbron gorsedd y Duw sydd yn llywodraethu yn mreniniaethau dynion. Byddai cael rhyfel rhwng Amerca a Phrydain yn un o'r pethau mwvaf dvch- rynllyd a fu yn y byd erioed. Ni ddylai unrbyw foddion gael eu gadael heb eu harfer er rhwvstro y fath alanastra ar v byd; a chydag arfer moddion, nag annghofiwn or. sedd Duw y tangnefedd, gan goto tnai llawer a ddichon taer weddt y eynawn." Mae yr hen ddyweiiad Saesnig^ yn wir, War if a game, were the subtests wise, kings would not play at." Os gwelir gan hyny, fod yr awdurdodau am godi 1 corwyut rhyfelog, ymdr chwn ninnau i ostegu y storom. Byddai rhyfel rhwng yr hen fyd a'r newydd yn attalfa gtr weith- rediadau dyngarol a chrefyddol y ddwy wlad am llynyddau, os nid amoesoedd. Nid oes yr un tafod a all fynegu, na'r un pen a all d4arlunio y dychrynfeydd a ddilyn garnauy wnrch coch, os bydd iddo gael ei ollwng yn thydd gai, awdurdodau y ddwy wlad fwyaf waJeiddiedig a chrefyddol yn y byd. Y nefoedd a n gwaredo rhag bod yn dystion o r fath gelanedd torcalonus. Dyma y flwjddyn sydd yn cael ei hynodi fel y ddau ganfed o'r pryd y darfu i 2,000 0 offeiriaid ddewis ymadael o'r eglwvs wladol hytrach na gwisgo Uefetheiriau brenin erlidgar, creulon, a gormesol. Beth a faY'\ar ben tymhor rnor ddyddorol ? f' j ni' Bedyddwyr. adael y fafch Syfnod fyned heibio heb i ni gvmmerya ntiesurau priodol i enwogi yr adeg? A fydd 1 Ui adael y mater yn holloi yn nwylaw en- wadau vmneillduol ereill, a bod yn ddystaw fel Bedyddwyr ? Mae eisieu i gadw mewn cof fod llawer o'r 2,000 yn Fedyddwyr. Mewn gair. nid yw y DDWY FIL yn perthyn i un enwad neillduol. Yr oedd yn eu piith Bresbvteriaid, Independiaid, Bedyddwyr ac Undodiaid ond yr oeddyrit un ac oil yn An- nghydffurfwyr, ac fel rhan o annghyd- ffurfwyr y wlad, credwnniyn ddivs- gog y dylem fel cyfenwad i nymmeryd mantais o'r arrigvlchiad pwysig hwn, er dwyn v mater i sylw ein cyonulleidfao< dd, ac hefyd i wneyd rhywbeth ag a fyddo yn golofn goffadwriaethol o'r aberth a wnawd gan yr enwogion hyny 200 mlynedd yn ol. Ond pa fodd i weithredu? Pa Iwybrsydd oreu ? Beth a ddylai fod y nod y dylem gvrchu ati ? Nid ydym am osod un cvnllun o ftaciryr enwad, gan ein bod wedi deall fod rhai o dadau a blaenoriaid y cyfenwad wedi bod yn siarad ar v mater, ac wedi bwriadu dwyn ypwnc i svlw. Goddefer i ninnau aw- grymu nad oes ddiiprnod i'w golli. Dylai fod ein cynlluniau vn cael eu dwyn gerbron yn fuan, fel y caffom amser i'w gweithio allan i bwrpas cyn mis Awst. Y Dreth Eglwys.—Dyma bwnc etto ag a fydd yn sicr o gael ein sylw yn ystod y flwyddyn hon. Dylem ysgwyd v llwch oddi- y Z.1 ar ein harfau, a pharotoi i'r gâd. Mae Mr. Disraeli wedi cyhoeddi telerau y rhyfel am yr eisteddiad nesaf, a hyny yw, "No Com- promiseI hyn yr ydym ni yn hollol foddion. Mae hwn yn dir dealladwy i bob ochr. Yr ydym ni am i'r fantol droi naill ai o du llwyr ddiddymiad, neu adael pethau fel y maent. Mae yr achos yn awr yn nwyIaw y trethdalwyr, a phe byddai iddynt hwy ewvllysio, ni chaed treth byth mwy, y pe na bai i'r Senedd wneyd dim yn y mater. Addysg i blant y tlodion, sydd bwnc arall a fydd yn sicr o gael cyfran bwysig o svlw y wlad yn y gwanwyn a dechreu yr haf dyfodol. Mae y Code newydd wedi achosi cynhwrf mawr yn mhlith yr ysgolfeistriaid a Phwyllgorau Ysgolion dyddiol ag oeddynt o'r blaen yn derbyn cynnorthwy oddiwrth y cyfrin-gvnghor. Ond er yr holl dwrw i gyd, mae cyfnewidiadau pwysig yn sicr o gyrnrneryd lie ar yr hen gyfundrefu a gwell i'r wlad barotoi ar gyfer hyny. Mae o bwys i gyfeillion plaut ein gweithwyr i geisio deall sefvllfa pethau, yn eu gwahanol agweddau, fel y byddont barod i gymmeryd y mesurau goreu pan ddelo y pwnc yn mlaen. Yr vdym ni yn gwybod am lawer o offeiriaid yr Eglwys Sefvdledig ag ydynt yn gwneyd y mater yn brif bwnc eu myfyr- dod y dyddiau hyn. Maent i fyny Ag ef yn ei holl ranau. Nid ydym yn eu beio am hyn; ond nodi y {faith < r ein cvnhvrfu ninnau i fyned a gwneyd yr un modd. Ym- drechwn i adtiabod y tir cyn dydd y frwydr. Gall hyn fod o gryn fantais yuyr ymdrechfa. Claddu y marw yn mynwentydd y plwvf- ydd, a ddaw i fyny i'r wyneb mewn gwa- hanol ffurfiau yn ystod y flwyddyn. Mae o bwys i ni gael terfyn ar ystranciau y llwyth ofleiriadol ar y mater hwn. Mae wedi ei ddal allan fod ganddynt hawl, yn 01 ei cyfraith hwy, i wrthod darllen y gwas- anaeth arferol, nag unrhyw wasanaeth arall, uwcbbt-n corflF un difedvdd, neu un a fyddo hob ei fedyddio gan offeiriad mewn urddau santaidd. Mae hyn wedi cael ei brofi dair neu bedair o weithiau yn ystod v flwvddvn ddiweddaf. Gwrthodwyd claddu aelod efo yr Independiaid, a phlentyn wedi ei daenellu gan weinidog Wesleyaidd, ac un wedi ei daenellu gan un o weinidogion v Cynfeth- edistiaid. Ynddo ei hunan, nid vw o bwys yn y byd genym am hyn lei Bedyddwyr; ond mae o bwys genym fod swyddog gwladol-canys math o Boliceman ysbrydul yw yr otfeiriad yn y diwedd—swyddog sydd yn cael ei dalu ean yr holl blwyfolion, yn gallu cymmeryd mantais ar ei swydd i daflu sarhad ar y plwyfolion aradego'r fath hon, a hyny er mwyn cilgwthio ei athraw- iaeth o ailenedigaeth yn y bedydd i lawr i wddwg y bobl. Ond nid digon iddo wrthod cyflawnu unrhyw wasanaeth ei hun, ond mae yn llanw cymmeriad y ci yn y manger- nid yw yn ioddlon i neb arall wneyd hyny. Mac yn myned yn mhellach na hyn etto, mae yn gwysio y clnddyf gwladol i gospi y dyn a feiddio draddodi anerchiad, rhoddi gair o emyn allan i gauu, neu unrhyw was- anaeth arall. Ymdrechodd Syr Samuel Morton Peto gael math o ganiatad i wein- idog rheolaidd i gyflawnu cymmaint o was- anaeth a darllen cyfran o air Duw, canu emyn, a gweddio, pan y byddai yr otieir- iad, yn gwrthod a bod yr offeiriad yn cael y tal yr un fath ond gwrthodwyd y cynnyg