Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
At Bwyllgor yr Eisteddfod.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
At Bwyllgor yr Eisteddfod. Ponedcfigion,-Daeth cyfansoddiadau cystadleuol eich eisteddfod, o law eich parchus ysgrifenv Jd, i'r glorian feirniadol yn brydlawn ac y mae yn achos o lawenydd i ni, a diau y bydd felly i chwithau, na ddaeth un o bonynt allan o boni a Mene Tekelar ei Sfer. Mae un peth yn ymddangos yn rhyfedd, a ny jrw, na buasaj yr ymgeiswyr yn lluasocacb Vn ddiau, nis gall hyn fod o herwydd diffyg chwaetb, na diffyg medrusrwydd i ysgrifenn yn yr ardal bob- tog a llenyddol bon. Os caniatewch i ben gymmydog ddatgan ei farn ar yr achos, bydded wiw getivch oil, yn w^r lien a gwtr lleyg, trraffu ar y syniad canlynol. Mae rhy ychydig o'r elfen boblogaidd (papular dement) yn nhrefniad cyffrediii eich testunau. Mae,eich tes- tanau yn dda ac yn fuddiol, ond y maent yu rhy drymion i ateb i brirvder amser gweithwyr yn gyft- redin. Dy lai fod englynion i bethau a pherso nauo ddyddordeb Heawl flocai interest), megy# ryvr wrthddrychneubersonhynodyn y lie—-engl ynion bedd-argraif i bersonau oeillduol-marwnadau am ddynion o'r lie, hen a diweddar-—can 0glod i ber- sonau neu bettiau o bwya lleawl—englynion i ry- fedd bethau natur, megys y mdr a'i fawrion ryfedd- odau, megys y nflorfil, y shark, yr asgell-bysg. (Hyingfish), y llawhidydd (porpoise), y morfarcjh (hippopotamus), y crocodile, y dyfr-bistylloedd (waterspouts), llanT a thrai, &c., &c., hefyd, rhyfedd bethau y ddaear a'r fiurfafen. Gallai gweithiwr wneyd englyn, neu englynion, i rywbeth, adnabyddus yn y lie, heb roi ei huu allan o tfordd nac achosi un annghyfleusdra yn y teulu, Hefydj dylai fod gvvobrwyon cymmedrol am gyfansodd penoillion mewn eisteddfodau Ueol o fath yr un boil* Mae miloedd o weitiiwyr yn ge fydd ia n mewn gwneyd pennillion na allant wneyd englynion, na thraethawd, nac unrhyw beth arall or faes caethiwus y gynglianedd, Dylai y testunau gael eu trefnu i ateb amser a gallu y gweithiwr, ac nid yn unig, nac yn benaf, i ateb gulluoedd llenorion prafedig, Wrth gwrs, dylid cael rhai testunau detholedig yn mhob eisteddfod, i roddi cyfleustra a mantais i ysgrifenwyr profiadol; ond naanngbofier y gweithiwr uiaith,n yr hwn sydd yn brin ei lyfrau, ac yn brinach ei amser. Yn eisteddfod ddiweddaf y Dinas, yr oedd 4 gwobr am englynion Beddargraff, a cbynnif< r a 35 yn ymgpiswyr ar rai o bonynt. Yr oedd yno wobr o 5s. am yr englyn goreu i'r hew, ar yr hwn yr oedd 22 o weithwyr y He yn cystftdiu. Yr oedd yno wobr o 3s. 6c. am yr englyn goreu i gadair *eljt Gellifoasal (t9 fierm gerllaw), ac yr oedd ar hwnw 28 o weithwyr yn cystadlu. Dim ond talu sylw i gyfleusdra y gweitbiwr, fegeir digon-o waith ar bob testun. Yr eiddocb, &c., ARWYfTL.
Y Feirniadaeth.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y Feirniadaeth. 1. Dyledswydd Rhieni i roddi Addysg i'w Plant. Ar y testun hwn, derbyniwyd pedwar cyfansodd- !ad, sef eiddo "Mab y Pregethwr," "Ifor ab Gomer," Anfedrus Glan Cynon," a Dysgybl." Nid yw cyfansoddiad "Mab y Pregethwr" ond ysgrif fdr iawn-ddim mwy na llytbyr cyff- redin at gyfaill. Mae yn ainl w g iawn mai deehreu- wr yw yr ysgrifenydd hwn, canys y mae ei driniad o'r testun yn lied ddiamean, a'r sillebiaeth yn hynod wallus; ond ni fynem erdim roddi yclwyf lleiaf i'w deimlad yn hytracb, diolchwn iddo am gynnvg at gyfapsoddi; y otae rhai o bonom yn cpfia amser pryd na allera w ueuthllr cystst ag ef. Bydded iddo lynu wrth ddarllen, a gall ddodyn ys- grifenydd anrhydeddus. Traethawd Ifor ab Gomer yw y nesaf. Mae yr ysgrifenydd hwn yn amcanu yn lled dda at y testun, a cheir ynddo amrywiol awgrymau a sylw- adau buddiol iawn, yn gystat ag annogaethau dwys- ion i rieni yn gyffredinol. Yr ydym yn ddioilchgar i Ifor am ei nodiadau trueni na byddai Ifor yn deall sillebiaeth, yn yr hyn beth y mae yn dra gwallus, o ba herwydd rbaid ei resu yn mbellach yn ol na rhai o'i gydymgeiswyr. Hyderwn y bvdd i'r ysgrifenydd hwn ymroddi i ddeall llythyreriiaeth, os na all Iwyddoi gyrhaedd rhagor o berffaithrwydd. Nis gall un ysgrifenydd ddysgwyl bod yn llwydd- iannus mewri cyrttidleuaeth" heb ddeall llythyref) iaeth, yr hon yw y gangen tiaenaf mewn gramadeg. Y mae Ifor ab Gomer yn ysgrifenydd gobeithiol. Anfedrus Glah Cynon yw y nbsaf. Nid yw Anfedrus" mor anfedrus a rhai o'i gydymgeiswyr, er Ý byddai yn ddymqnol iddo fedru sillebu yn rheolaidd. Mae gan hwn amean da ar frawddegau, ac y mae yn tria ei bwnc yn lied. ddeheuig. Ceir ganddo nodiadau tra phwrpasol, a theilwug o sylw rliiefii plant yn gyfiredinoh Mae llawysgrif yr awdwr hwn hefyd yri ddestlas —eisieu rhagor o egni sydd yn ei draethawd trwyddo. Credwn y gallai Anffed- rus ddod yn fedrus gydag ymroad. Mae ei gys. trawen yn rhaprori ya. maeM ar eiddo y tri arall, ac y mae ei driniad o'r testullbwn bron cvstal ag un o honynt- Traethawd Dysgybl yw y nesaf. Mae Dyag- ybl yn rbagori ar y lleill yn ei yntdriniad cyffre- dinol o'r testun ond y mae ei sillebiaeth yn hynod ddrwg, a'i gystrhWrfn yn druenus, ond y mae yn rhagori ar y lleili ó ran cynlluu ei draethawd, ac o ran cymhwysiad yiuarferol o'r testun. Dylai U Dysgybl" fod yn well gramadegydd mae yn gywilydd i yagrifenydd mor feddylgar fod mor fong- lerus mewn broddegiaeth ond na chyrnmered yn chwith ein bod yn arfer iaith mor gref, canys dylai cynnydd pob dyn fod yn weddol gyfartal i'w allu- oedd. Mae y dorch ar y testun hwn rbwng An. fedrus" a Dysgybl a chan fod y naill yn well mewn un peth, a't Hall yn well mewh peth arall, b|44ai rhoddi y wobr i uu 6 gadael y llall heb ddim ID dra annghyfiawn. Gan hvny-gao eu bod mor igyfartal-bvdded y wobr rhyngddynt. I 2. Traethawd ar Pa un ai Daioni ynte Drygioni y mae dadleu yn ei gynnyrchu. Un cyfansoddiad a dderbyniwyd ar y testun yma. Yroedd cael traethawd athronvddol a llafurus ar y testun dyddorawl hwnamwobr mor fychan yn btth nag gellid yn rhesymol ei ddysgwyl. Mae yn ddy- wenydd i ni allu dweyd fod y cyfansoddiad a dder- byniwyd yn llawn o synwyr cyffredin ar y pwnc, ac yn amcanu yn lew iawn at yr amcan mewn golwg yn rhoddiad y testun. Cymmer yr awdwr olwg ary testun yn ei gyssylltiad a Gwleidiadaeth, Llenydd- iaeth, a Chrefydd. Dengys ddylanwad Dadleuydd- iaeth ar ryddid a chaethiwed, ar ryfel a heddwch, ar ryddfasnach a deddfau yr 'd, addysg y genedl, rhyddid crefyddol, rhyddid y wasg, erlyniadau eyf- reithiol eglwysig, &c., &c.; a cheir yn y traethawd gerbron svlwadau ymarferol, da, a buddiol ar DdadI. euvddiaeth yn ei chyst, lltind a'r naill alr llall o honynt. Yr enw wrth y traethawd hwn yw "Dyn- I garwr," ac y mae trwyddo oil yn ateb i'r enw, canys er mai yr un ochr a gymmer efe ar bob pwnc, y mae yn dda genym allu hysbysu fod hono, yn ol ein barn ni, yr ochr iawn. Nid yw "Dyngarwr" wedi cloddioyn ddwfn ymarferol yn mhob ystyr nac yftyw, a thybiwnei fod, dan yr amgylcbiadau, wedi dewis y dull buddiolaf. Mae traethawd Dyn- garwr yn dangos tymher dda ac ysbryd rhydd- frydig. Buasai cynlluniau instances) o ddeddfau Dadleuyddiaeth atbrongar yn ddymunol mewn traethawd ary iestun dan sylw, a phe buasai y wobr yn un bwysig, bu«sai yr hyn a nodwn yn an- hebgorol. Mae Dyngarwr wedi gweithio llawer mwy na gwerth punt yn yr hyn a ysgrifenodd. B-ydded y wobr iddo. Wael, wru8, brudd olygus-anfoddus, »■ Na fydded yr awr'on— Gilwg laes, ond golwg lon- Dyngarwr dan ei goron! 3. Traethawd ar Y Ffordd i ladd Cenfigen. Un eyfansoddiad a dderbyniwyd ar y testun pwvsig yma, sef yr eiddo Byr ei Ddeall." Lied Cyr yw y traethawd yma, ond cynnwysa nodiadau pwrpasol iawn ar y mater. if mae amynedd yr ysgrifenydd hwn yn fyrach nâ'i ddeall; mae yn sillebu yn dda iawn, ac yn brawddegu yn gelfydd. Am wneyd sylwadau manylaidd o ysgrif o fath yr un bon, ni,dyw ond coll amser, canys amlwg yw mai ysgrifenydd cyffredin yw yr. awdwr heb fod yn boni dim ond yrhyn ydyw, yr hyn sydd yn glod iddo; mae iaitu yr ysgrifenvdd hwn yn glir, a'isyn- iadau yn ddehongladwy. Tipyn ddyfnach i lawr y dvlasai yr awdwr gloddio a chodi mwy o waelod y gloddfa. Os yw yr awdwr yo bresenol, byddefii mor fwyn a sylwi y gellid gwella twysged ar ei ysgri ond eistedd i lawr i feddwl cyn ymaflyd yn yr ys- grifell; and rhaid dysgu meddwl fel dysgu pob peth arall, adymunem i Byrei Ddeall" bob llwyddiant < fammaethu y gelfyddyd. Buasai yn ddymunol cael rhagor o ymgeiswyr ar y testun hwn, ond di. angodd Cenfigen y tro hwn heb ddim ond un ffrewyll; ond da genym ddweyd fod hobo wedi tynu gwaed fwy nag unwaith ac er na chaed yn Aberdar y tro hwn ond un i'w fflangellu, da genym ddweyd nad a cenfigen o'r eisteddfud bon heb fod dan ei gleisiau. Bydded i "Byr ei Ddeall" ein cydnabyddiatth ddioichgar, a'r wobr. 4. Cywydd ar Ddinystr Dinasoeddy Gwastadedd. Derbyniwyd, ar y testun hwn, ddau gyfansodd. iad, sef yr eiddo Dysgybl a Jeremiah ac y mae yn ddywenydd genym allu dweyd fod y ddau yn rhagorol. Mae.cywydd Dysgybl" yn hfryn& chywydd "Jeremiah," ond y mae yr olaf yn ennill y goiled hono yn y lied. Mae y ddau awdwr hyn yn feirdd a allantragori-os ieuainc ydynt, y mae oes flodeuog yn eu haros. Mae yn nghywydd Dysgybl" bum ugain a dau o ryfeddnodau (in- terjections), yr hyn sydd yn anafwch ar y cyfan- soddiad. Mae dau cymmaint o ryfeddnodau yn y cywydd hwn ag sydd yn awdl Dewi Wyn ar Elusen- garwch; y mue beichio cyfansoddiad o btd y cjw
YSPEILIO YR AMDDIFAID.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
fuasai yn croesi ei lwybr rhyw dro neu gilydd Otto. II Mawr mor dda oedd genvf i chwi siarad fel y gwnaethoch a'r hen Long; 'does genyf gytmyg iddo," meddai Mary Morgan wrth Wilson. ■ Ychydig y mae y gwr da yn ei feddwl y gwr I ei hyd a'i led," atebai Wilson. "Dyn o'r Drefawr ydyw Dr. Long," meddai Mary. Ie. Ye, Mary," meddai Wilson. Yr wyf yn cofio i mi glywed Mr. Price, y Cyfreithiwr, yn s6n am dano wrth fy meistres, meddai Mary. Dydd da i chwi, Mary." "Na, Mr. Wilson, beth yw eich meddwl am Iy meistr 1" II Wel,. Mary, ni bydd yn hir fel y mile." "Dynaydyw fy meddwl innan, gan ei fod yn pailu agadael llonydd i'r dillad syddar y gwely." "CM Mary, Mary, yr oeddwn yn arfer meddwl yn uwch am danat nâ hyna; gobeithio nad ydwyt o'r llwyth ofergoelus sydd yn creilu; pob peth. "le.ymaeynmMW.Mr.Wtlson." Ydyw, yr wyfyn credu." U Beth ddaw ar ol y troion hyn ?" gofynai Mary. Yrwvf yn ofni y ceir peth gofid cyn y daw pethau idd eu lleoedd priodok" Ie, gofid, ond mae fy tneistr yn cefnu ar v gofid i ffyd," meddai Mary,- a'i llygaid yn Hawn o ddagrau. Ydyw, a hyny mewn sicr a diogel obaith am etifeddu etifedcliaeth helaethach ei ther- fynau nag etifeddiaeth y Llys," meddai Wilson. Dim gofid yno," meddai Mary. AB ARTHUR. —■—