Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
YSTADEGAU NEWYDDIADUftON.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YSTADEGAU NEWYDDIADUftON. Yr ydym yn dyfynu a ganlyn o'r Newspaper Press Directory am 1862, ar serylifa bresenol y wasg newyddiadurol: — Cyhoeddir yn awr yn y Deyrnas Gyfunol 1,165 o newyddiaduron, wedi eu dosparthu fel y canlyn Hoegr 845 :). Cymru 33 II"{' Y sgotland 139 I Iwerddon. 134 Ynysoedd Prydeinig 14 z, O'r rhai hyn, y mae 43 o newyddiaduron dyddiol yn cael eu cy. hoeddi yn Lloegr. 1 etto yn Nghyraru. 9 etto yn Ysgotland. il -1' i 16 etto yn Iwerddon. 2 etto yn yr Ynysoedd Prydeinig. Wrth edrych i argraffiadaii blaenorol o'r un Hyfr.yrydyfn yn cael y ffeithiau dyddorol a ganlyn, sef fod 267 o newyddiaduron yn caei eu cyhoeddi yn v devrnas yn 1821. 295 „ yn 1831. 472 „ yn 1841. 563 „ yn 1851. Ond yo, awr, yn 1862, y mae 1,1 ba wedi eu sefydlu, ac yn cael eu lledaenu, yr hyn sydd yn dangos fod cynnydd annghyffredin wedi cymmeryd lie yn niter pob math o newyddiaduron.* Y mae nirer ycytchgronaa aydd yn awr yn cael eu cyhoeddi, yn cynnWys y cyhoeddiadau cliwar- terol, yn j516 o ba rai, nid oes dim Uai na 213 o nodwedd grefyddol."
CifTUNDEB PRIODAS Y DYWYSOGES…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CifTUNDEB PRIODAS Y DYWYSOGES ALICE A'R TYWYSOG FREDERICK 0 HESSE. Y mae cyfundeb priodas rhwng y Dywysoges Alice' Maud Mary a'r Tywysdg Frederick o Hesse wedi ei gyhoeddi. Dechreua y cytundcb gyda'r geiriau, U Yn enw y Drindod Santaidd a Bendig- edig," a diwedda gydag enwau y dirprwywyr a ap- pwyntiwyd gan y Frehijies a'r tJchfl Ddug o Hesse. Telir treiiliadau y sefydliad teuluaiJd unedig allan o'r arian a ganiateir i'r priodfab, sef 40,000 o fflorins yn y flwyddyn, a llog cynnysgaeth priodas y Dywysoges Alice, sef ^30,000. Y mae ei Mawr- hydi yn sicrhau i'w merch o amser ei phriodas y swm blynyddolo -061,000 i gael eu derbyn gan y dirprwy- wyr a enwir gan y Freniues, at wasanaeth personol y dywysoges.
d..-•"'''4. ' " ■ ' ..1...:i:…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
d.. 4. ■ ..1.i: BYDDINOEDD LLOEGR A FFRAINC. PRYDAiN FAWR. — Byddin, 212,773 o Wyr, 21,904 o geffylau. Llynges, 893 o lestri, yn cario 16,411 o fagnelau. Nifer y dwylaw 78,200 o wyr. •• FFBAINC.—Byddin, ar amser rhyfel, 767.770 o w^r, 130,0000 geffylau mewn amser o heddwch, 414,868 o wyr, 72,850 o geffylau. Llynges 600 o lestri yn nofto, yn cael eu hadeiladua'u trawsflurfio, yti cario gydalu gilydii 13,355 o fagnelau. Allan o'r nifer hwnw, y mae 373 o agerlongau, o ba rai y mae 55 wedi eu gor.-liudclid'i haiarn. Nifer dwylaw y Hynges mewn amser o hedtlwch ydyw 38,375, ond gellir eu codi i 60,000 mewn amser o ryfel. i
Tanchwa .D iyclirynllyd ya…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Tanchwa D iyclirynllyd ya Mhwll Gli Cethin, ger Merthyr. Mae yn dygwydd i'n rhan y pythefnos hon i gofnodi hanes un o'r dygwyddiadau mwyaf torcalonus, yr hwn a suddodd yn agos i hanner cant o deuluoedd i alar dwys. Mae gyrfa y glowr, ar y goreu, yn un beryglus; ond y mae efe, i raddau helaeth, yn ymgynnefino a'r marwolaethau achlysurol a ddvgwyddant mewn cyssylltiad a'i alwedigaetb. Ond pan y byddo yn agos i hanner cant o fodau dynol, drwy fflachiad disymmwth tanchwa yn nghilfachau tanddaearol y pwll, yn cael eu hyrddio i dra- gywyddoldeb, y mae teimladau hyd y nod y dyn mwyaf ealongaled yn cael eu cynhyrfu, ac ym- daena galar cvffredinol dros y wlad. Dydd Mercher, Chwefror 19eg, rhwng deu- ddeg ac un o'r gloch, yn mhwll isaf Cethin, perthynol i R. T. Crawshay, Ysw., taniodd y nwy, a hyny mewn ffordd na wyddis etto. Ofnid af y cyntaf fod y marwolaethau yn lluos- ocach nag ydynt mewn gwirionedd, gan y gwyddid fod dros 150 yn arferol o weithio yn y pwll; fodd bynag, y fath yw y trefniadau yn y pwll, fel, pe dygwyddai tanchwa, y mae yn cael ei chyfyngu yn hollol i'r man y cymmera Ie. Ymdaenodd y 8wnam y dygwyddiad gyda buandra y fellten, nes cynbyrfn yr holl gyrn- mydogaeth a gwelid dynion yn ymgasglutua'r 6 9 lie o bob cyffeiriad. Ac O! yr olygfa a gan- fyddid. Clywid maiuau tyner-galon yn ymofyn am eu bechgyn, gwragedd ar wallgofi yn ym- ofyn am eti gwjr, a phlact yn wylo am eu tadau Safai y meddygon ar ben y pwll, yn barod i weini ar y trueiniaid o bosibl a ddeuent i'r lan oud o'r nifer ag oeddynt yn gweithio yn y pwll pedair troedfedd, ni ddaeth, mae yn debyg, ond rhyw dri i fyny, sef Thomas Tho- mas, tanwr, a'i fab, a rhyw un araH a phe buasai y rhai hyn ond ychydig yn hwy cyn cael cynnorthwy, buasenthwythau fel y gwedd- ill o'u cydweithwyr, wedi syrthio yn ebyrth i'r trychineb ofnadwy. Gwnaethpwyd pob ym- drech dichonadwy er cael gafael ar y trueiniaid anffodus; ac y mae canmolitieth fawr yn ddy- ledus i Mr. W. Jones, Mr. Kirkhouse, Mr. Moody, a Mr. Laverick, am eu hymdrechion yn y gorchwyl hwn. Gosodvvn yma enwau, oedran, a galwedig- aethau y personau auffodus a gawsant eu lladd drwy y ddamwain dorcalonus hon Thomas Evans, 14, gyrydd, r, gadawodd fam weddw. Samuel Jones, Ynysfach, glowr, gweddw a dau o blant. Thomas Evans, Pendarren, 30, gyrydd, unig. William J. Edwards, 37, glowr, mam weddw. Lewis Rees, 22, glowr, unig. James Gwynne, 82, glowr, gweddw a 4 o blant. William Davis, Troedyrhiw, 21, glowr, unig, William Humphries, 13. dryswr, ainddifad. William Hughes, 11, dryswr, amddifad. Griffith Griffiths, 17, gyrydd. William Evans, 24, glowr, gweddw ac I plentyn. John Edwards, 52, glowr, man weddw. Daniel Griffiths, 48, glowr, gweddw a dati o blant. Griffith Griffiths, 13, gyrydd. Thomas Evans, 38, glowr, gweddw a 6 o blant. Samuel Morgan, 27, glowr, gweddw a 3 o blant. William Williams, 32, glowr, unig. James Turner, 35. glowr, gweddw a 2 o blant. Silvanus Griffiths, 43, glowr, gweddw a 3 o blant. Thomas Jones, 20, gyrydd, unig. Richard Lewis, 56, glowr, gweddw a theulu yn eu maintioli. !S ( • "rj I.f [) Etenezer Jones, 44, saer ceryg, gweddw a 6 o blant. Titus Jones, 16, saer ceryg. Morgan Griffiths, 25, glowr, unig. Thomas Morris, 13, dryswr, mam weddw. Rees Morgan, 35. glowr, gweddw a 4 o blant. Daniel Rees, 33, glowr, mam weddw. Herbert Davies, 20, gyrydd, unig. Evan Davis, 45, glowr, gweddw a 6 o blant. Griffith Powell, 56, glowr, gweddw ac 1 plentyn. John Jones, 26, glowr, unig. John Lewis, 62, gweddw. William Lewis, 47. glowr, gweddw a phedwar neu hump ohlant. William Lewis, ieu., 18, unig. Morgan Evans, 13, gyrwr. George Rees, 20, collier, unig. William Jenkins, 29, a'i frawd David Jenkins 21, dau lowr, ac unig, mam weddw. » William Richards, 43, glowr, gweddw a 4 o blant. Isaiah Davis, 41, glowr, gweddw a 5 o blant. Jenkin Jones. 39, glowr, unig. John Jones, 31, glowr, gweddw a 2 o blant. Edward Beynon, 37, glowr, brawd Mr. Rosser Beynon, gweddw a 3 o blant. Benjamin Richards, 30, glowr, gweddw ac un plentyn. Thomas Griffiths, 17. glowr, unigr. Pa fodd y cyolmerodd y ddamwain Ie, a pha beth oedd yr achos o honi? ydynt ofyniadau y nas gellir eu hateb yn bresenol. Ymddengys fod y rhan arulaf o'r bobl antfodus hyn wrth giniaw pan gyrnmerolld y tan Ie; ac nid yw yn annhebyg iddo ddygwydd drwy i ryw un an- wyliadwrus agor ei lamp, er cynneu ei bibell. Dydd Gwener, aetli y rheithwyr i weied y cyrff, taith o ddeuddeg inilltir o ffordd, a chyf- rif o un i'r llall. Wedi gweled y meirw, gohir- iwyd y rheithfard hyd y 4ydd o fis Mawrth. Claddwyd gweddillion y trueiniaid anffodus dydd Sadwrn; a rhwng dau a phedwar o'r gloch, gorlenwid heolydd Merthyr a gorytn- cleithiftu angladilol. Gorymdeithiodd meibion Dirwest, a chauoddd cor y Bedyddwyr, o flaen angladd diacon Enon, am yr hwn y teimlir galar dwys, gan 6i fod yn ddyn gwir ddefnydd- iol a hynaws. Mae Mrs. Crawshay wedi bod yn dra char- edig, yn cliwalluangenrheidiau y uweddwon a'r amddifaid. Cyfarfu pwydgor dydd Llun, er trefnu mesurau i gael tanysgrifiadau er cyn- northwyo y rhai ydynt fel hyn yn ddisymmwth wedi eu hamddifadu o ffon bywyd. Dywedir y bydd i Mr. Crawshay ddechreu y gofres a .£500; ac y mae boneddigton ereiU yn debyg o ddyfod allan yn dra haelionus. t*»-
EIN MILWYR GWIRFODDOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
EIN MILWYR GWIRFODDOL. Y mae Adroddiad Swyddol Arolygwr y Llyw- odraeth gyda golwg ar ein Milwyr Gwirfoddol wedi ei gyhoeddi. Y mae yn awr yn agos i bedair blyriedd er pan ddechreuodd y syniudiad. Ymr chwyddodd yn raddol o ddechreuad bychan yn 1859 i 119.283 ar y laf o Awst, 1860; ac y mae wedi parhau i gynnyddu yn raddol byth ar ol hyny. Ni chyfyngwyd ef i wj-r traed, oitd daeth yn fuan i gynnwys poh peth petthynol i fyddin reolaidd.sef J:wyr meirch, cyflegrau, a pheirianwyr. Erbyo y ■ laf o Awst, 1861, yr oedd nerth y fyddin newvdd wedi cvnnyddu o 119,000 i 163,000, a chynnwysai y gallu hwn 280 o gyflegrfeydd, yn cae) eugwasan- aethu gan 25,000 o fagtielwyr gwirfoddol, wedi eu haddysgu yn dda. Ni chodwyd dim Ilai na 87 o gyrff newyddion yn y chwe mis diweddaf. o ba rai y codwyd 17 yn ystod y ddau (is diweddaf. Gan fod ysymudiad. wedi ennill y fcitfi nerth mewn byr l. amser, eredir y bydd yn sefydliad parhavis yn y wlad hon.
- BEIRNIADAETH Y GANIG I EISTEDDFOD…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
u Dygwn olewydd, Bloeddiwn y newydd, Dyrchafwnygan, Tn nghanolibloeddiadau o lawenydd." Prif ogoniatti y ganig hon ydyw ei thlysni, a'i phrif fai ydyw ei byrdra. Etto, dyfarnwyf hi vn oreu • lawer, ac yn deilwng o'r wobr. Hyn ar air a chydwybod. Ydwyf yr eiddoch yn gywir, Britton Ferry. ASAPH GLYN EBwr.