Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

TRAETH^AUt ~

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

TRAETH^AUt ELUSENDOD THOMAS HOWELL, 1540. O BWYS I YMNEILLDUWYR CYMRtH (Parhad.) Felly, y mae amcan cyntefig yr elusendod wedi methu. Pa fodd bynag, yn gymmamt a bod elubendod yn cael ei gyfrif yn beth i dd-ben gwerinol dvffredmol (a general public use),"—a golygu wrth y gair "gwerinol" anflcan sydd* pa bryd bynag y gall fod felly, nid i ddyben a oiwynhad unrhyw berson neu bersonau neiitduot "—cyBawn ydoedd gosod rhyw ddyben arall i'r elusendod heblaw yr hwn a nodwyd gan y cymynvvj-, a hwnw yn r un y gellid ei gyfrif yn agos at yr amcan gvvreiddiol. Ac yii ganmoladvvy iawn byddai sefydlu Ysgolion i Ferched y-n gyfryw ddyben, eithr ni ddylid gwneyd y cyfryw ysgolion ya fynachlogau, yn mba rai yr addysgid merched gyda'r bwriad addefedig i'w gwaddoli mewn priodas. wedi en pwbl gyaibwyso • hyny o dan nrolvgiaeth a board of reverend and venerable gentlemen (gwel yn flaenorol). Hen arferiad gwledydd Pabyddol, arferiad sydd hyd heddyw yn gyfTredin yno, yw swaddoli gwyryfan pan yn priodi. Rhaid fod llawer wedi sylwi itfai peth arferol yn Ffrainc w i'r Teyrn bysbysu, fel arwydd o'r boddlon- rwydd a'r hwn y eyfrifa ei dderbyniad mewn rhaodir arbenisr, y cyfrenir, gan y maer neu ryw swyddog cyhoeddus arall, marriage por- age tions byd hyn a hyn o nifer. Yn Lloegr condentniryrarfenad, ac y iiine y rhesymau cryfaf dros ei gablu. Eithr y inae dwy ffordd drwy ba rai y gellir pennodi merched i dder- byn marriage portions, naill ai drwy ddewisiad ae etholiad uniongyrchol, fel naa teimlir, hyd oni byddo y rhodd wedi ei bysbysu, ddylan- wad y dysgwyliad o honi yn effeithio ar £ edd> yliau dydmol a chalon y saw! sydd i'w derbyn; neu drwy hyfFordai y derbynwyr, pan etto yn blant, yn y dysgwyliad sicr o'i derbyn, os canlvnant, dros dymbor pennddol, y llwybrau a osodir ger eu bron. Y dull cyntaf yw yr un a enwir gan y cymynwr, ac nid yw mewn un modd yn agoied i'r, gwrthddadieuon pwysig ddylent attal dertyniad y dull arall o gyfranu. Tebygol yw v dvwedasai y cymyn- wr, Na fedded bir byfforddiad jn yr ysgol, gyda bwriad addefedtg i dderbyn Syrian y briodas ar ol gadael yr ysgol. Os oes anan i gael eu rhoddi at ymadael ftr Vsool, gadawer allan bob gair sy'n eyfeirio at briodi." Felly y dylai pob dyn feddwl, a gellir. dangos fod y cynllun^ f t hysbysir yn awr, yn agored i'r condemniad dwysaf ar y tir a nadwyd. Pa fodd bynag, gwell |ydd;yrnaUal rhag dadleu y, gwrthwynebiadau, am eu bod yn sicroytn. v gynnyg i feddwl pob dyn ystyrbwyll. Y m. 4dengys fel pe gosodid y fnerched ar wertb (it has the appearance of a coarse disposal of the girls), ac atnlygu diofalwch ffiaidd o led- neisrwydd meddwl pob dvnes feddianndl ar gywir ddysg. Ceir fod y cypllun wedi ei ffqrfio o da» arolygiaeth yrr.ddiriedolwvr parbaus yr, elua- eindod, sef y Draper's Compaay, a bod yr adeiladau newyddion wedi eu codi dtwy eU hawdbrdod, ac yn ddarostyngedig i'w cym- raeradwyaeth hwynt. Pe buasai y Draper's Company wedi eu aymud o'r ymdmnedtdaeth o dan orchymyn Lord Langsdale, fel yr oedd yn ddymunol gwneyd, tebyg yw yr arbedasid ariaa yr elasendod. Dichon yr ymgynghorid a barn y cyhoedd yn esg^>aeth Ijahaaf o "ber- thynas i weinvddiad yr elusendod (a dichon nas gwneyd hynvO, ac o bosibl buasai ysgol- ion dan lywyddiad athrawon cynahwys,, yn derbyn tAl da, wedi, eu sefydlu drwy y dos- parthiadan mWn^wl. I'r ymddirifedolwyr ac nid i'r Uywyddion y' priodolir ybai, oddigerth, ysywaeth, y llyw- yddion hyny (os oedd rhai felly) a gydsynias- Ant, tra yr oedd y cynllun ar droed, a hwy etto heb ddyfod yn Uywyddion, a'r hyn a benderfynwyd yn y pendraw. Rhaia fod rhyw rai yn cynnorthwyo y wybodaeth yn y Chancery, a rhaid casglu fod eu cydayniad hwy wedi ei roddi i fudiadau yr ymddiriedol- i ftyv wedi dyddiad y gorchymyn. A ddarfu iddynt gydfwriadu y gwastraff a ddynpetbir yn y tudalenau byn.), pa; bath a ddylid et-wneyd yn awr ? • 1. Dylid symud y Draper's Company a u swydd fel yrnddiriedolwyr. 2. Dylid cael cynllun newydd er gwemydd- t<ji iad yr elusendod. I 3. Dylid gwerthu yr adeiladati yn Llandaf a Dinbych cyn gyoted ag y byddo modd. Os oes diffyg gallu i ddwyn i ben y ipesurau yma, yna gellir gwneyd hyn 1. Dylid symud y Draper's Coi^PADY O'II swydd fel yrnddiriedolwyr. 2. Dylid cetsio awdar^od i. sicrbaugweio. yddiad newydd o'r elusendod. 3. Dylid gwerthvl v sefydliad yn Nmbych. fel y dychwelid i Forganwg a Mynwy ban- nereg (moiety) daered blynyddol yr elusendod. 4. Dytid troi yr adeitad yn Llandaf i fod ya sefydliad i'r Mirf a'r Byddar, agored i'rholl Dyvyysogaeth, megys y mae ysgol, Abertawe yn awr, a gosoder rh»B o gyllid v cyfryw ysgol i ddibynu ar roddion gwirfoddol, ar gyfer derbyn bechgyn ffel ysgolheigion. '5. Dylid, o bryd i bryd, godi ysgolion i ( ferched allan o'r-, daered cy nay ddol a josodid o'r neilldu i'r cy.fryw ddyben, ae o'r arian a geid drwy wertliu yr adeiladau yn Ninbych, a dylid gosod cynnysgaeth ar gyfef y cyfryw ysgolionallan o'r daered blyny ddol fyddo yo weddill.. Hyd y nod pe dinvstrid yr adeiladau, byddai yn fantais i bob! Morganwg a Mynwy, os gellid cymhwyso y daered at ysgolion i ferched* Pa fodd by nas, nid rbaid Z5 gadael iddynt syrthio i ddinystr. oblegid gwpelai yr un yn Llaridaf Ysbytty Sirol ardd^rchog, sefydliad' sydd dri jkngenrheidiol ynj JMdr<janwg. Bftj asai yn gymhwys i fod yn Wkllgofdy Sirol; oni ballod; adeilad newydd i'r pervi(y.ly byny wedi ei bennodi eisoes. Dylai yr hysbysiad hwn o atpgylchiadau ^iusendod HoweJl, i'r dyben i*w. wne\d yn gyflawri, orphen gyda hanes daered a thfeuliad yr arian o r flwyaayn 1838, hyd yr amser presenol, gan ddangos yn- aibenigol pa faint a Wari#yd mewh, Coscau cyfraitb, pryniad tir, i!treulion prifsaer, ae adeiladydd, yr arian a dderbyni«vd ar gy/rif,' gwertbiad y Draper'8 Hall a'r ardd, &c. Hyd yn hyn ni chyhoeddwyd y cyfryw gyinf, eithr diau ycyMfa yr ymddiriedplwyr ef fod yn ddyledswydd arnynt hwy ei roddi, ac ar lyw- yddion yr elusendod ei argraffu, ac hefyd i

,,llJiny"ft'tWT"'I,I.n,'"…