Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
,.'.."! K 'nI"', AR YR ANNHEBYGOLRWYDD…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
K 'nI" AR YR ANNHEBYGOLRWYDD t tiDfN GAELEI GYNNYRCHU GAN NATtjR. "Nis gall riatur roddi yr fiyn nad'yw yn ei gynnwys." —DR. TUM.OCH. • O feddwl i feddwt wyt for 6 ryfeddod, Ni pblymia maifh linyn athroniaeth dy waelod; Pa wyddor ddudlena dirgelwch dy hanfod ? Bethbedditt betb ydwyt? beth fyddi'n ddiddar- fod ?" Nro heb ario lJáwer 0 hunan adnabyddiaeth o wendirf ac anfanteiaipo ereill, y gweddai i mi an- turio dweyd gair ar yl pwne gwir bwysig bwn. Gan na .chreasom ein hunain, ac fod ammbeuaetji yn gwrthod yr unig dystiolaeth hanesiol o'n creadig- aeth, y mae lie ein prawf mor gyfyngedig. Ac ychwanegir anhawsder arall, gan anmberffeitbrwydd ein gwybortaeth i'n cario yn ol ar hynt mor ddy- eithr a pheil; ac y mae'r ammheuwr mawr hwnw, Hume, yii Cymmeryd arno brotinad yw gwybod- aeth yn ridim arirgen na tbebygolrWydd, ac fad y tebygolrwydd hwnw yn diflanu yn llwyr wrth ei chwilio. Ond gellir meddwl fod lleferydd y gwr ei htrn yn ei gyhuildo, canys rhaid oedd ei fod ef yn wybodHS o't byn a baerai, sef nad oedd gwybod- aeth yn ddim ond tebygolrwydd diflanol. Rhaid mai trwyddeddfau gwybodaeth y flurfiodd fefe ei athra wiaeth gj feiliornus a dinystriol. Y mae bod- olaeth amruheuaeth ei bun yn profi ar unwaith fod- olaeth arall, drwy yr hori y mae hi In hanfodi; a'r fodolaeth hono yw gwybodaetb. Gellir meddwl mai y cwestiwh mawr hwnw Pa beth sydd wir- iotiedd ?" a arhlysurodd i wybodaeth fodoli ar y cyntaf; ac y mae'r atebion i'r gofyniad mawr hwn mor ami a chroesion, fely mae'rgwirionedd ei bun yh fynych dan gwmwl. Y mae Mr. Farrier, o Scot- land, yn gatir y rhan hono o athroniaeth sydd a'i hamcac i benderfynu beth sydd wirionedd, yu On- tology (bodeg). Ki arddull sydd fel hyp Mewn atebiad i'r cwestiwn, Pa beth sydd? yr ateb yvv, Yr byn svdd—yr hyn a wybyddir." Ceir sylwi etto ar y cwestiynau, Pa beth a wybyddir ? Pa beth yw gwybod ? Pa beth yw gwybodaeth ? jOnd tra y dáliwn fod gwybodaeth yn bod, ac fod gwirionedd yn gyrhaeddadwy, etto y fath yw gwen- did ein diall a diffygion ein rheswni, fel nad allwn yn hawdd olrhain llwybrau anhygyrch y naill, a darganfod gorsaf orucbel y llall. Ni adewir i nlyn ein sefyllfa bresenol o wybodaeth y gradd lleiaf o le i ymffrostio mewn dim; "yr ydym wedi, ein cadwyno i lawr i foment o ran- amser, ac i bwynt o ran lie;" gwybodaetli gyfyngedig a tberfynol iawn yw ein gwybodaeth ni am bethau yn ein hymyl, ie, hyd y nod am danom ein hunain. 11 Y mae genym ganfyddiad digyfrwng aeffeithiau, ond byth ddim oud gwybodaeth gyfryngol o'u hachosion," meddai M. Thompsdn o swydd Lincoln. 11I ttveddai yr un athronydd yn mhellacb, i ba raddau bynag y bydd i ni chwilio i egwyddorion, ac olrhain syl. faen dilysrwydd, fe fydd bob amser, mewn cymhar. iaeth i arbrofiad mesuronol, y posiblrwydd noeth o dybied nad yw y hyd jtydan a't luoedd o greadur- iaid bywiol, y fluifafen ddofn a'i goleuadau afrifed, yn nghyd a'n holl wybodaeth brawfradol CefttpiricalJ yn ddim ond drychiolaethau gweledigaeth." Ac nid yw yn hawdd i ddyn brofi hyd y nod ei fodol.
'• •••'.» 'i-'li i ■ • ' •…
l| V {)*(:" :ii(hlv jiiYd iriid H! ATHROF^DD ^BEOYI)D^R W SIR FYNWY. 6" class="col-xs-12 no-padding">
l| V {)*(:" :ii(hlv jiiYd iriid H! ATHROF^DD ^BEOYI)D^R W SIR FYNWY. 6"
class="col-xs-4 article-panel-category">
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Reynolds, T. Thomas, T. Lewis, J. Watkins' ac E. Jones, i fod yn bwyllgor (committee) i drin acbosion yr ysgol dros y Gymmanfa hon; hefyd fod i'r. eglwysi wneyd casgliadau ati, a'u hanfon i'r cwrdd chwarter nesaf yn Maesy- berllan." Felly, dyma holl eglwysi Cymru yn y ddwy Gymmanfa (nid oedd ond dwy yn y blynyddoedd hyn yn Neheubarth Cymru) yn cyduno i gael Athrofa, a'i chynnal hi. Nid oedd dim ynaros yn awrond agor y sefydliad, yr hyn a wnawd ar Ionawr laf, 1807 ac ar y 14eg o'r un mis y derbyniwyd i mewn y my- fyriwr eyntaf, sef Mr. Jonathan Davis, o Gapel Iwan, Sir Gaerfyrddin. Caerfyrddin yw y Sir a gafodd yr anrbydedd hon, sef anfon y my- fyriwr cyntaf i Athrofa y Fenni, yr hon a ddaeth wedi hyny naorenwog ac o gymmaint bendith yn Ngbymru. Yn mis Chwefror canlynol, derbyniwyd dau ereill i mewn, sef Mr. Marmaduke Jones, o Seion, Merthyr, a Mr. John James, o Gilfowyr. Dyma dri o fyfyrwyr dan ofal Mr. Micah Thomas i ddech- rea yr Athrofa; ond nid oedd yma iddynt un matbo lyfrgell, nag un llyfr, ond yr hyn a allai fod ganddyut hwy eu hunain. Ac ni fu i'r Athro%lyfrgell, ond llyfrau benthvg, hyd yflwyddyn 1810 neu 1811, pryd y rhodd- wyd rhyw nifer o lyfrau i'r sefydliad gan W. Skinner, Ysw., o Frystau, a Mr. Thomas Parsons, o Bath. Y ddau foneddwr uchod, A yn nghyd a'r rhai canlynol, oeddent yn mhlith cyfeillion cyntaf, goraf, a ffyddlonaf y sefyd- liad :Y Parch. Joseph Hughes, ftattersea, a'r Parch. Timothy Thomas, Islington, a Messrs. J. Bransford a J. W ClodhousEI. Brys- tau. Bu i'r sefydliad aroryw o gyfeillion da ereill, fely dengya y daflen ganlynol BENEFACTIONS AND LIFE SUBSCRIPTIONS. Blwyddyn. Enwau. £ s. d. 1807 Mrs. T. Evans, Brystatt ..10 0 0 Mr. J. Evans 5 5 0 1808 Mr. D. Smith, Cosely 5 0 0 Mr. R. Smith, Coseiy. 5 0 0 Mr. C. Rogers 5 0 0 1810 Miss Rebecca Tompkins, Llundain.100 0 0 1812 Mr. John Williams, Mtddlo. tOD Chessey .< 5r 0' 0 1815 Pae,lobaptist, Friend, by Dr. Ryland 5 0 0 Parch. Mr. Donne 27 0 0 h,.1819 H. Goring, Ysw., Oxford.. 5 0 0 t 1820 Parch. Joseph Hughes, A.C., Battersea. 5 0 0 1821 Parch. T. Boyce, Llundain 5 5 0 E. Harrieis, Ysw., Brystau.. 5 5 0 „ Mr. Edwards'Legacy.17 0 0 1822 Cyfailt o Lundain 5 0 0 1824 E. Probyn, Ysw., New York 5 0 0 1827 T. Edwards, Ysw., Chelsea 30 00 W.B.Gurney,Yaw.,Hundain 10 10 0 Parch. Joseph Hugbes; A.C., 11 Battersea. 5 5 0 S. Falter, Ysw., Battersea.. 5 5 0 W. Burls, Ysw, Battersea.. 500 E. Harris, Ysw., Bristau 5 5 0 1828 Legacy of the late Miss Tom- kins, London, with 2 di. vidends 112 17 0 1831 J. N. Tanner, Ysw., Sher- well House 5 5 0 Legacy of the late Rev. D. Rees, Froghole 100 0 0 1835 J. J. Guest, Ysw., A.S., Dowlais & 0 0 Parch. T. Warren, Alcester 5 0 0 J. Tompkios, Ysw.,Abiogton 5 0 0 1 (f £ s. d." 1835 Miss Tompkins, Abingtor).. 5 0 0 —— D. Walters, Ysw., Abertawe 55 0 —— W. Conway, Ysw., Pont- newydd TO 0 0 :1/1" G Conway, Ysw.y ■ Potvt-. < iit itewydd »t! j. 5" 0 > 0 giiwn'ii .hbxvnac.-IHtiTn'i'i ■■ r: ■. r — 'lyifc-H f,-d fig"! -634 7 0 Am y blynyddau (jyptaf q'j sefydMad, byddai y -casgliadau blynyddol yn cael eu gwneyd gan yr eglwysi eu hunain, neu gan ryw rai o'r gweinidogion ag oeddent yn dwyn mawr sel drosyr Athrofa, ac nid gan y myfyr- wyr, felyn ein dyddiau ni. Yn y ddwy Gym- manfa Gymreig bob biwyddyn, byddai acbos y Fenni yn cael ei ddwyn dan sylw, vr eglwysi yn cael eu taer annog i wneyd eu goreu dros ein hysgol yn,y Fenni, a dwyn eu casgliadau yn gryno i'r cwrdd chwarter nesaf. Mae yn debyg nad oedd yr oil o'r eglwysi yn gwneyd cy dwy bod a'u rhan yn byn o orchwyl, c^nys yn y flwyddyn 1816, cawn y pwyllaor yn y Fenni, ar gynnygiad y diweddar Barch. Christ- mas Evans, yr hwn a brofodd ei hun yn gyf- aill diffuant i'r sefydliad AthjrofaoJ, yn pasioy penderfyniad a ganlyn :—" Fod un o fyfyr- wyr yr Athrofa i dalu ymweliad ag eglwysi Gogledd .Cymru, er casglu, tuag; ati. Felly, yn y flwyddyn ganlynol, 1817, <lyn^a y my- fvriwr cyntaf yo myned allan yn nerth y pen- derfyniad bwn i wneyd ei oreu drps ei Athrofa. Y myfyriwr hwnydoedd Mr. Daniel Jones, yn awr o'r Tongwyrddlas, a swm y casgliad o Ogledd Cymru oedd rbywbeth fyda £ 21. Am y daith hon cafodd ef a rhai ereill a'i dilyn- asant. eu gwneyd yn life-members. Yn y flwyddyn 182], penderfynwyd anfon myfyr- iwr i'r Dehau fel i'r Gogledd. Yn yr un flwyddyn, cawn bed war o honynt, ac nid dau, wrth y gwaith gwir boenus a llafurus o gasglu, sef dau yn y Gogledd, a dau yn y Dehau. Ni a roddwn yma daflen yn daugos y gwa- hanol symiau o'r casgliadau a'r tanysgrifiadau blynyddol tuag at y Fenni, o'r nwyddyn 1807 i 1834. Nid yw y rhoddion na'r llog, na pbethau cyrfelyb, yn cael eu cyfrit In y sym- iau, hyn:- BL £ s. pLnd. 1807 130 15 7 1821 22317 4t 1808 109 10 4 1822 .0' 259 0 7 1809 109 19 11 1823 208 0 0 1810 .29719 6 1824 6418 5 1811 135 0 2 1825 402 3 2 1&12 154 17 6 1826 237 111 1813 103 17 6 1827 337 6 2 1814 166 lb 0 J828.. 372 8 10 1815. 146 5 5 1829 202 9 6 1816 193 2 11 1830 2691411 1817 125-12 4 1831 246 15 10 1818 153 1 6 1832 217 11 9 1819 15AM 1 1833 .206 2 6 1820 19017 0 1834 268 6 7 .m¥ qrfiMMwn yn £ 5686 4s* 3 £ c.. Fe' welir oddiwrth y daflen uchod fod cyf- rif atfl gasgliad un flwyddyn, sef 1835, yn eisieu, a byny am fod y Mynegiad am y flwyddyn hono ar goll. Yr ydytn W6di itaethu k dyfoa o hyd iddo er yggrifeAu at amryw o weinidogion a addysgwyd yn y Fenni. Os yw yn meddiant neb, a fydd y perchenog mor dda a'i anfori drwy'rpost i Dr. Thomas, Pontypwl, yn feddiant ir Athi-ofa, fel y byddo gweith- rediadau y sefydliad, yn' ngbyd A'i hanes yn \.4.- 'O! íi-; 'i. gyflawn. Yr ydym yn cymmeryd mantais o'r cyfleustra hwn i ddiolch yn, wresog i'r Parch* J. Evans, Abercanaid, am ei barodrwydd yn rhoddi, ar ein cais, Fynegiadau y blynyddau 1831, '32, a '33 i Athrofa Pontypwl. Mae yr boll Reports ar gael yn awr, ondyn unig yr un am y flwyddyn 1835. Y Mynegiadau 4m y blynyddau 1807 hyd 1830 ydynt yn un gyfrol, wedi eu rhwymo gan y diweddar Barch. Athraw Micah Thomas. Felly hefyd y gwneir h Mynegiadau Athrpfa Pontypwl gah y.Parcb. Dr. Thomas. F:}:" .1, —^birr.'