Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
•>GOHEBIAETHAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
•> GOHEBIAETHAU. NtB YDTM TIé TSTTMBD BrHRUNAIN TN GTPRIFOL AM 8KNUBAU ErN GOHEBWITR, < "YTAENELLWYE, EVANS, PHILADEL- PHIA, A JONES, LLANGOLLEN. ANWYL DBARLLENYDD,—Dichon dy fod yn cofio dy fod .wedi gweled ychydigvn flaenorol ary iesfcun, Twalltiad dwfr ar-fabanod; ond ni ddy- wedwyd y cyfan y tro hwnw, ac nid ydym yn meddwl y gallwn wneyd hyny y tro hwn ych- waith. Rhyfedd fel y mae yr ysgrif fechan h,ono wedi effeithio ar y Taenellwyr yn y gymmydog- aeth hon; mae llawer o honynt yn cablu, yn gwawdio, yn difrio, ac yri lluuio anwireddau noeth- ion} a'u tadogi i mi ac ereiil; ond nid oee achos rhyfeddu, mae hyn yn arferiad gyffredin ganddynt, a rhwyddach iddynt wneyd hyn, n& phrofi o'r Beibl Dywalltiad ar fabanod." Meddyliwyf dy fod, ddarllenydd, wedi bod yn dysgwyl gweled Mr. Evans, Philadelphia, yn dyfod i'r maes i brofi ei haeriadau yn Ty'r-mynydd, pa rai a gofnodwyd genyf yn fy ysgrif flaenorol; ond yn ol yr hanes sydd genym yn awr, mae yn debyg- ol nad ydyw yn bwriadu gwneyd hyny; mae yn ystyried y bydd peidio yn fwy o ogoniant i grefydd. Mawr fel y mae Mr. Evans wedi myned i deimlo yn ddiweddar dros ogoniant crefydd Pa Ie yr oedd y teimlad hwn ganddo, pan yn Ty'r- mynydd, yn arllwys ei lysnafedd afiachus ar y Bedyddwyr, ac ar y Beibl ? A oedd hyny yn dwyn rhyw ogoniant i grefydd ? Ai tybied fod amheufy ngras yn dwynrhyw ogoniant i grefydd ? A oedd croesi yr ystafell i gyrhaedd y ganwyll, ei dal yn fy ngwyneb, i gael gweled os oedd chwys arnaf, yn dwyn rhyw ogoniant i grefydd P A ydyw y crefydd yn gofyn am y fath ymddygiadau brwnt, annheilwng o ddyn, hebsôn am y cristion a'r gweinidog? Wfft i'r fath grefydd! Ond fe ddylid cofio, yr ystyrir pob peth a gyflawnirgan Mr. Evans, yn dwyn gogobiant i grefydd, ac yn ei ddyrchafu ef i'r lan; ond pe byddwn I, neu ryw Fedyddiwr arall, yn cyflawnu y cyfryw bethau, byddent yn warth i grefydd, ac yn ein darostwng i'r ffos. Onid yw peth fel hyn yn hynod P Dy- wedir, Dyn duwiol yw Mr. Evans." Pwy sydd yn ammheu hyny ? Nid oes a fynom ni a'i dduw- ioldeb ond dywed y llyfr anwyl sydd yn fy ymyl, Wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hwynt." Ai ffrwythau 'duwioldeb yw yr ymddygiadau a nodwyd nchod ? Barned y darllenwyr. Ond yn wrthwynebol i hynyna, dywedir am danaf fi, fy mod yn ddyn annuwiol; mae dyn duwiol wedi amrnheu fy ngras; yr wyf yn dynoethi gormod ar y cyfeiliornad o Dywalltiad dwfr ar fabanod," ac yn amddiffyn yn rhy selog fedydd y Testament Newydd, yn nghyd a chodi araeth Mr. Evans i'r "gwynt," a galw arno i brofi ei haeriadau, neu ynte, eu tynu yn ol; pethau fel hyn sydd ynfy ngwneuthur yn ddyn annuwiol; neu profed y Taenellwyr, os gallant, yn wahanol. Hefyd, dy- wedir, Mae Mr. Evans yn hen weinidog, o ganlyniad, dylid ei gredu ar ei air, a gadael llon- ydd iddo." Mae y diafol yn hen, ac yn hen yn ei waith; ond a ydyw hyny yn rheswm digonol dros ei gredu, a gadael llonydd iddo? Pell wyf o feddwl hyny. Nid yw bod yn hen yn ogoniant i ddyn, ond yn warth iddo, os na wna ymddwyn fel y cyfryw. Yn y fan hon etto, caiff y darllenwyr yr anrhydedd o farnu oddi- wrth ymddygiadau Mr. Evans, pa un ai gogon- iant ai gwarth, mae henaintynddwyn iddo. Ond am danaf fl, dywedir, gan Mr. Evans, ac ereill o'i ddeiliaid, "fy mod yn ieuanc iawn,—yn-rhy ieuanc i siarad ar brae o fedydd." Yn sicr, dyma fantais fawr i Mr. Evans, ei fod ef yn hen, a minnau yn ieuanc. Dyma logic newydd nid oeddwn yn gwybod o'r blaen fod oedran yn eff- eithio ar wirioneddau y Beibl Santaidd; nad yr un yw gwirionedd o enau'r ieuanc ac o enau'r hen; ac nas gall yr ieuanc ddweyd y gwir yn gystal a'r hen. Syndod! a oes gwirionedd mewn pethau fel hyn ? Nac oes y gwr o Blasymynydd a'u glients sydd yn ymresymu yn dwyllodrus. Nid yw fod dyn yn hen yn ddigon o brawf ei fod, yn dweyd y gwir, ac nid yw fod dynyn ieuanc yn ddigon o brawf ei fod yn dweyd anwiredd. Mr. Evans, os nad yw hynyna. yn ddigon i'ch argy* hoeddi, fod y dull hwn o'ch eiddo i ymresymu yn dwyllodrus, sylweh ar y ddwy enghraifft. gan- lynol— Mae dynion ieuainc yn dweyd anwiredd Mae John Evans yn ddyn ieuanc gan hyny, Mae John Evans yn dweyd anwiredd. Efallai fod yr enghraifft yna yn eich boddloni; ond sylweh unwaith etto ;—
''r'! tii.' - 1ff v-rf Htni…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
proffiesu rhoddi rhesymau Mr. Hughes dros ei arfer- iiid o fedyddio—dyna broffesu. Ond gwaith yr awdwr drwy y cyfansoddiad yw profi nad yw ef yrt bedyddio o gwbl. Mae yn rhoddi wmredd o'r peth y mae ef ya alw yn garedig yn rhesymau dros dywaUHx-udaeneHu. Dros" dywaUt. neu daen- ellu," meddai Mr. Hughes; ond cofied ef mai nid tywallt na thaenellu yw bedyddio. Mae gan yr awdwr lawerwtwn o'r pahaatatt dros gyflawnu ei wcithredlef odaenellu dwfr "o gwbl "—taenellu ar "fat roewnoed "sr "blant bychain"—ar blant pawb;" ae yn olaf, pahacn fniae yn cyf- lawnu ei seterttoni anysgrythvrol 41 frwy dywaUt neu daenellu," Ac er cael sail i'r pahamau, mae y pregethwr wedi teitbio bro a bryn ymwelodd ag Abraham, y M6r Coch, y taenelliadau cysgodol, y galcliiadau seremoniol, a rhaeanodd at eu gilydd y geiriau taenellu a thywallt trwy y prophwydol- iaethau ond nid oedd yn gyfleus i Mr. Hughes i ymholi dim am y cymhwysderau a ofynwyd cyn bedyddio gan loan Fedyddiwr, gan Grist, gan yr Apostolion ar ddydd y Pentecost, gan Pedr yn nhy Cornelius, gan Philip yn Samaria, ac oddiwrth y gwr boneddig o AfFrica, Ond o ran hyny, nid oedd dim piaieu. gan mai taenellu neu dywallt yw pwnc Mr. Hughes, a bedyddio oedd loan a'r apos. tolion. Mae gwahaniaeth dirfawr rhwng Mr. J Hugbes a mab Zacharias. Yr oedd loan yn ei bedyddio hwy mae Mr. Hughesyn taenellu neu dywallt dwfr arnynt hwy. Y na nid yw yn gyfleus I fyned at loan i ymofyn am slam pi o arferiad y dysgawdwr o Ben main. Mae yn degacyn gyflawn i ni ddwyn ein tystiolaeth i la fur railed ac ym- drechion gorchestol Mr. Hughes ityda y gorchwyl pwysig o gyfansoddi y pregethau hyn. Mae yn rhaid i ni gyfaddef y gwir, ni welsom erioed o'r blaen yn yr ar. cwmpas y fath gruglwyth o niwl, tarth, a thywyllwch-y fath wmredd o hygoeledd, tw> U, a hoced-y fath ymgais beiddgar i ysbeilio Cristionogaeth o'i symlrwydd, yr eglwys o'i hor- dinhadau, a Christ o'i awdurdod—y filth ymgais haerllug i geln a gwyrdroi yr Ysgrythyrau er tynu sylw y bobl oddiwrth eu dyledswydd o dalu ufydd- 4ed personol i Ben mawr yr eglwys. Ond nid ydym yn cofio. ini weled cynnyg mwy annghelfydd er cyrhaedd yr amcbnâ hwn oeiddo Mr. Hughes. Os yw y ddwy bregeth, hyn yn siampt deg o ar. ddull, talent, gwyhodaeth, a chynllun Mr. Hughes o drafod yr ysgrythyrau, Duw o'i drugaredd ahelpo y bobl sydd yn ei wrandaw. Mae mwy o duedd yn y dull hwn o drafod gair Duw i greu anttyddwyr yn Nghymru na dim arall a wyddom am dano. A bydd gan y dyn a all fod yn euog o'r fath deyrn- fradwriaetb yn erbyh y Nef, gyfrif dirfawr i'wroddi yn. y dydd a ddaw. Nid ydym yn cjnnyg unrhyw atebiad i osodiadau rhyfedd Mr. Hughes yn y pregetiiau hyn, gan y deallwn y bydd i hyn gael ei wneyd gan y Parch. Thomas Lewis, Rumni; ond nis gallwn lai ni nodi yr hyn sydd yn debyg o daro daritenydd pregethan Mr. Hughes:— 1. Mee yn amlwg nad yw awdwr y ddwybregetb Jà deall fud un gwahaniaeth rhwng yr eglwys gmi. eidlaethal o dan yr Hen Destament ag eglwys y credintfyr o dan y tiewydd. 2. Mae yr awdwr yn Hwyr gredu fod bedydd yn vleni. 3. Fod pcib baban a fedyddier ya dyfod yn adq^l cyflawn o eglwys Dduw.. 4. Tra mae Mr. Hughes yn dysgu hyn mewn g«»riau, etto y mae yn ei wadu yn eithaf btf mewn Weriad. *5. PeMy, er yr Boll broffes a'r sicrhad am feeiiitiail y cyfamrnod," mae Mr. Hughes yn trin y babanod fel yr ethnig a'r publican. 6. tod yr awdwr yn gwneyd ymdrech i dywyllq cynghor, 7. Am hyny, ei fod ef yn wirfoddol yn twyllo y bobl. t. Mae yr awdwr yn ymladd yn erbyn y gwir- lonedd, ac yn ymladd y yn erbyn pwdwr gwjrion- edd ei hun. 9. Mae y fath ddull o drin gair Duw o angen- rheidrwydd. yn arwain dynion i golli pob ymddiried mewn dysgawdwyr cyhoeddus, ac yn y diwedd yn y eu tywys i anffyddiaeth. Mae yn achog ootid. i ni ein bod yn gorfod ys. grifenu fel hyn am un 8fC y mae genyro bob parch iddo tel dyn, ond mae y gwirionedd yn galw arnom i wrthdystto yn erhyn ei ddull o drafodordinhadau ty yr Arglwydd. Ni a'i gadawwn efarhyn i drugaredd y brawd Lewis, yr hwn a fydd yn stcr o wneyd tegweh a chyfiawnder Ag ef. Wedi ysgrit'enu yr nchod, daeth BaMM* Cymru i law, yn yr hon y gwelsom fod cyfarfod Mynwy wedi mabwysiadu y penderfyniad eanlynol:- 4. Fod y cyfarfod bwn yn dymuno bod yn ddi- olchgar i'r Patch. E. Hughes, Penmain, am ei bregethau eglur, grymus, ac ysgrytbyrol, ar yr "ofdinhado fedydd;" yn llawenhau fod galwad mor fuan am ail argraffiad, ac yn mawr ddymuno cylchrediad helaeth iddynt." ..1 Gallwn bellach, ddarHenydd, gymmeryd y pre- gethauhyn fel dadblygiad tego arddull. dadleu- aeth grefyddol, gwybodaeth ysarythyrol, a gwrth wynebiad trwyadl i hawliau Crist yn y bedydd Cristionogol, y cortf o Independiaid vn Mynwy, o leiaf. Mae hyn yn brawf diymwad i ni nad yw wahaniaeth beth a bregetbir ac a argreffir yn erbyn bedydd y Testament Newydd, bydd yn sicr ogael derbyniad calonog ganyr Independiaid. Nid gwiw celu y ffaith ntae hyn yn wirionedd mor safadwy ilr WyOdfa, nea nis gallant, heb wridio, gymmerad- wyo gorchestgamp eu brawd o Benmain. Mae yn anmhosibl fod gan y dynion hyn wybodaeth na pharch i eiriau y Gotuchaf. Mae eu sel enw- adol yn orchudd ar eu llvgaid rhag canfod syml- rwydd yr efengyl a'i hotdinhadau. LLYFR Y PJ,AST, sef cyhoeddiad chwarterol at wasanaeth yr YsgfJl Sabbothol. Dan olygiaeth A. T. Parry, Ce/nmawr, a J. Jones, Gtynceiriog. Prit dimai. ° Dyma ymgeisydd newydd am ffafr plant ein hya- golion; ac y mae ef yn un bach twt, cryno, a thtws mae golwg se-ebus ar ei wyneb mae'n hollol anymhongar; mae yn garedig yn cynnyg ei wasan- aeth i blant ag ydynt etto yn rhy ieuainc i werth- fawrogi ein hen gyfaill ffyddlon, yr Athraw. Bwr- iedir ef, reI y gallwn gasglu oddiwrth y Rhifyn eyntaf, i gynnwys bywgraffiadau plant, traethodau byrion cytatebot i blant, hanesion, &c., &c. Bydd ei ymweliad & ni unwaith bob tri mis. Mae yn dda genym hefyd ei fod wedi ei addurtioag amryw gerfiadau. Bydd hyn yn dderbyniol; gan y plant a bod yn aiwr. Mne ein. teimiad am i'r cenadwr newydd hwn gpel ei dderbyn yn serehus i'n boll ysgolion, a mawr lwydd i LYFR Y PLANT i wneyd lie* lawer. Hit- oea i'n brodyr da Parry a Jones i wasanaethu y d6 ieuainc ag ydynt yn awr yn blant, ond a fyddant yn cymmeryd ein He ni ar yr esgyn- awr yn fuan, buati iawn.