Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
I"———————!... ui t&ai j ATEBION,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
"——————— ui t&ai ATEBION, u t &it 1H* it Ateb i citid Vivilvin: Iorwwffn- .h"" Mae y guirSarriyn grybwylleilig yn FDiaidMon tÚ(w 17, ac mae e'n arwyddo yn y dull Cfffredinv paluiaht ceryg i giimn afnynt. Ond yn 01 yr Hebraeg, pfit" ffoitkl, set llwybr cyhnefin y cyfiawn yw myned loell. ■ ach bellaeb oddiwrth ddrwg, fel un yn teithio ar hyd prif ffordd heb droi oddiarni. jfaidycaws. IAGQ ABMORGAX. Ateb i ofyniad t' A thamsus yny SEItEN. ddiJf!eddaf. ■■■>■ y gair eeffylau weilir -• • J IJ O^fewn i'r Beibl gwiw, ,«i < b'h-tYn nghvntaf y Breninoedd, Ddeunawled bennodj clyw, thh.'vr' Ac yny bumed adnod lip Y mae y gairi w gael• t-_ Maddeued Athan^sius ? :.V'7'- Am gynnyg ateb gwael. J^aeAffbs. MARGEU. [Cafwyd atebiad cyfltelyb oddlwrth B. Evans, XKMuitiMft •Ash.]^ • • jftiA .(foiiol "7 iiaol -.———x <m
.n)(„i C®FYNIADAU.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
n)(„i IVI R GOT.—Dymunwn yn fawrgaelg'wybodjfeirj^h chMi, neu ryw nn o'tfh gohebwyr gwybodus, trwy gyf- rwng eich SntEN glodwiw, pa le yn Nyffed y mae y lie a elwid Llofrwion, ag y soiiir am d»n<? yn y Trioedd lel yn hynod ma farlys At y Parch T. Price, Aberdar. v>«,-wq BARCH. ISYH, —Dymunaf eich sylw at a ganlyn. Tybiwch fod dyn. ag oedd yn aelod mewn eglwys, o hecw>dd l'iiyw drosedd neMlduol wadi cael ei ddi- aelfidi, opiuai yr ijm pryd yn dilyn cyiarfodydd neill- duol } r t^lwys, mfyjys y gyfeillach a'r cwrddparotoad. Nia gwna, mewrji un modd gydyintfurfio: a rheolau .yir.. eglwvs, lilt, turned allan pan geMei'gahddowneyd' hyny. 1. A -yd;. V? jTti gysson ag egwyddorion a rheolau y 11) fr Dwyfol i ynidrin a phethau cyssegredrg y ty yn nghlyw y firtk gymmeriad, yr hwn a yutyrir gan y cyhoedd yn ddyn hollol annuwiel ? 2. 4)s nad yw, pafbdd y mae i'r eglwysadfed&amw. ei chael gwaredigaeth o'r feth ddyn i HEUMONIA". Ateb. t' 1. Nid ydym braidd yn gweledangen i t.teb v goiyniau cyntaf, gan fod pawb yn ein plith yn gwybod mai tiefn y Bedyddwyr yw trin mateiion ty yr Aer glwydd yn-ng wydd ac yn nghlyw yr aelodau yn unig, ac ymgeiswyr rfieolaida am aelodiaeth. Mae goddef cymmeriad o'r fath a nodir yma i fynychn y cyfeill- achan a'r cyrddauparotoad yn hollol afreolaidd. Mae yn amlwg i ni fod gan y dyn dan sylw ddyben mewa goiwg-a hyny yw, rhoddi her i'reglwys—a thrwy; hyny gondemnio y ddysgyblaeth arno ef yr amser a aeth heibio. Yna dylai yr eglwys amddiffyn ei Ityiwli iau fel cymdeithas grefyddol. J 2. Y peth cyntaf sydd i wneyd yw, os nad yw wedi ei wneyd yn batod, cofrestru y capel. Ceweh 'y cyf. arwyddyd a'r pajryrau gofynol gan golresteydd cyflk redinol eich cymuiydogae-th, a bydd gost i wneyd- hyn yn 2s. 6ch. Yria y tre <:yataf y daw y dyn i gyf- t^o4 neiUdnol, pa un ai cyfeillach neu gwrdd paro- toadi ceisiwch ganddo i ymadael, gan ddywedyd wrtho mai cyfarfod i aelodau ac ymgeiswyr am aelod- iketh yn:isdg sjrdd yno af -y ppyd. Os gwrthoda fyned allan, rhoddwch y mater yn llaw cyfieithiwr, a hawliwch nodded y gyfraith fel cymdeithas grefyddol. Ceir summons gan yr ynadpn, dygir y dyn o'u Maen, a bydd proh ei fod yn gwrthod myned allan yn ddigon 0 flaen yr ynadpn, a byd^ant yn rhwyjn o'i draddodi 1 garchar hyd adeg y Chwarter Sessiwn. Nid oes'un dewisiad gan yr ynadon ar y pwnc—rhaid ei anfon i farchar. Mae y troaedd 5*11 beth a elwir vn Utibail- ble offence. Os bydd i chwi ddewis adeg iaWn, gallwch garcharu y troseddwr am yn agos i drimie, heb fyned ar ei ol i'r Sessiwn. Erbyn hyny, mae yn fwy na thebyg y bydd wedi oeri tipyn, a'i bengam- rwy<m w#di efiio draed ei hosanau, 'a. bydd
•>GOHEBIAETHAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Mae dynion rhwng canol oed a henaint yn dweyd anwiredd; Mae Mr.: Evans yn ddyn rhwng .canol oed a, lien- aint; gaa hyny, < Mae Mr. Evans yn dweyd anwiredd. A ydyw yr erjgliraifft hon yn eich boddloni, Mr. Evans ? Meddyliwyf nad ydyw, ond dyna eich dull chwi o ymresymu. Meddyliwcli ragor ar hyn gall fod yn llesiol i chwiyn ol llaw. Hefyd, yr wyf yn foddlon, Mr. Evans: (er fy mod yn ieuanc) i yagrifenu bob yn ail lythyr a chwi ar y pwnc o fedydd, a chaiff y darllenwyrfodyn rheith- wyr pa un ai yr ieuane ai yr hen sydd yn fwyaf asddas i siarad neu ysgrifenu ar y pwnc, a pha. un o honynt sydd yn dweyd ac yn gwneyd yn ol y Testament Newydd. Nis gwn am well cynllun ar hyn o bryd. Ond, anwyl ddarllenydd, y mac genyf un newydd arall i ti, ac nid wyf yn meddwl dy fod wedi clywed am ei fath, er ys blynyddau lawer. Bu Mr. Evans yn ymdreohu cael cyfraith arnaf am libel yn yr ysgrif ar Dywalltiad dwfr ar fabanod;" neu, os na ymdrechoda ei oreu i'w chael, y mae ef ei hun wedi dweyd anwiredd, oblegid dywedodd pan yn myned un diwrnod i Gaerfyrddin, ei fod yn myned yn gywir i'r qffice, i gael gwybod os gallasai gael cyfraith arnaf,, ac os gallai y byddwn yn sicr o gael suffro." Nid wyf wedi cael ar ddeall, fod neb yn meddwl nac yn breuddwydio fod libel yn yr ysgrif hono, ond Mr. Evans & Co. ac yn hyn y maent wedi dan- gos eu hanwybodaeth. Barned y darllenydd, dan lywodraeth pa ysbryd yr oedd Mr. Evans y pryd hwn. Ond Mr. Evans, caniatewch i mi ofyn i chwi, Ai gOgoniant crefydd oedd yn gofyn am hyn oddiar eich Haw ? Ai dyma beth yw ysbryd yr efengyl? A: ydyw bod mor barod i fyned i gyf-, reithio, yn beth priodol mewn dyn duwiol, ac mewn un sydd yn hen yn y weinidogaeth ? A ydyw cyfreithio ar fedydd, yn dwyn mwy o ogon- iant i grefydd, nag ysgrifenu arno; neu ynte, a ydyw cyfreithio ynhawddach genychnagysgrifenu ? Peth dymunel iawn fyddai cael atebion i bynciau dyrus o'r fath hyn,; Mr. Evans, a wnewch chwi eu -Y hateb ? Bydd hyny yn waith mwy anrhydeddus na chyfreithioj ac yn sicr o ddwyn mwy o ogoniant 1 grefydd. Y peth nesaf a ddaw o dan ei.n sylw yw, yr hyn a ddvwedodd Mr. Evans am Jones. Llangollen. Yn ei araeth cyn tywallt y dwfr ar y plentyn, dywedai am rywun (ni chawsom ei enw y pryd hwnw), ei fod y fath ysgolhaig, fel na osododd neb ei gefn i lawr erioed." Ond wedi diweddu y cyfarfod, ae wedi i Mr. Evans ddechreu siarad drachefn (cotter mai Mr. Evans ddechreuodd), yn mhlith rhai pethau ereili, gofynais iddo,: Pwy oedd yr ysgolhaig mawr yr oedd wedi bod yn soft am dano yn ei araeth? ond nid oedd yn ejvyllysio mynegu ei enw; ond wedi i mi ddweyd wrtho, os oedd y cyfryw ddyn uwchlaw pa\\b fel vsgolfiaig, nad oedd yn gywilydd iddo ddywedyd ei enw. Yna dywedodd, mai Jones. Llangollen, ydoedd. Yn awr dywedais, nad oedd eisieu i neb "drefferthit i osod cefn Jones i lawr, ei fod wedi gwneyd hyny ei hunan pan y cafodd ei fedyddio gan y Mormoniaid. Effeithiodd y frawddeg hon ar Mr. Evans ac ar, ereili o'r tywalltwyr oedd yn bresenol, yr un fath yn union a. Ehe boasai tan; yn disgyn arnynt. Yr oedd rhai o onynt yn wyllt ofr.adwy, ac mewn tymher boeth cy- huddent fi o ddywedyd anwiredd,; etto, dywedais wrthynt fy mod yn sicr o fod yn dywedyd y gwir, ac ond i mi gael atiiser, y biiaswn yn profi hyny ond waeth beth a ddywedwn wrthynt, nid oedd taw i'w gael arnynt. oblegid dull amryw o'r Tywalttwyryn y gymmydogaeth hon i brofi pethau ydyw eu haeru mad hyny yn dangos ar uh waith nad oes difli profion i'w cael. Yn awr, cyflwynaf i sylw Mr. Evans, ac ereiH o'r Tywalltivyr, yu neillduol y rhai oeddynt yn bre- senol yn Ty'rmynydd, y profion canlvnol fod Jones, Llangollen, wedi cael ei fedyddio gari y Mormoniaid. Yn y Bedyddiwr am Mehefin, 1854, ttid. 178, dy- wedir fel y cRnlyn Treuliodd y dyn mawreddet^ hwn y rhan oreu o'i fywyd i adeiIaducastell y Daenell, a mawr oedd y clod a'r ganmoliaeth a ioddwydPw jideilad gorwych,—pa le y gwelwyd erioed y fath balas hardd o'r blaen? Yr oedd yn un demyn cyfanwaith, wedi ei gyfodi ar sail yr Apostolion a'r Prophwydi, ac nid gwiw i neb geisio syflyd maeno-,hollo ond er holl gadernid tt harrddwch castell y Daenell, ^tynodd Quick ei hun yr adeilad i lawr yn ganddryll a'i ddwylaw ei ,hll0 mewn un noson, canys er mor haerllug oedd ef, ni anturiodd wneyd hyn ar liw dydd ac yn y weitltrcd 0 gymmeryd ei fedyddio trwy drothiad gan Sofntiau y DyddMnDtweddaf,cyfadde<oddm!U twyll, rhagrith, a chelwydd y buasa.i yn amddiffyn o'r blaen trwy ei holl oes! Pa ie y mae ei bletdwyr Taenellyddol ,yn awr ? Pa beth a ddywedant am hyn ? Chwi Aonibynwyr, Trefnyddion Calfinaidd, a Wealeyaid, pa beth a fedd- yliwch am ymddygiad. eich blaenor ? Osoeftd Jones, Llangollen, yn werth i chwi ei dderchafn felchampiou o'r blaen, a rhedeg ar ei ol o'r naill ben o'r wlad i'r llall, onid yw yn werth i chwi ei ddilyn yn bresenel ? neu os na wnewch, rhoddwch ryw reswm am beidio? Ni thai ddim i chwi ddywedyd mai at y Seintiau yr aeth, ac nid at y BedyddWyr, ac felly nad 088 gan yr olahn lie i ymtfrostio yn yr amgylchiad. Rhaid i,1 chwi wybod, fod yr egwyddor fuivr o fedydd drwy drochiad yn sefyll yr un, gan nad k ph wy yr ymunodd eich champion, yr hwn sydd yn awr wedi rhoddi y cehvydd i'r hyn oil a wnaeth droaoch yn y dyddiau gynt. Mae yn ifaith ei fod ef wedi ei fedyddio drwy drochiad, ac y m.ae, hynv yn ddigonol i ddad wnevd yr oil a wnaeth ef o blafd taehelln babanod, pan wnaeth- och chwi doolo hofib i ateb eiccfdybenion eich hunain ac am ei broffes o ffydd yn Mab Duw, nid wyf yn ammheu nad yw yr un a. wnaeth yn ei tedydd diweddav gystal ae mor ddiragrith a'r hon a, wnaeth pan oedd yn amddiffyn y Daenell drosoch chwi a'i fod cystal ei egwyddor yn awr a phan oedd yn Ffair Rumni, yn traddodi ei ddajUthiau cableddus yn erbyn Bedydd, ac yn cael dwyargraffwasg Independaidd yn i-liydd a rltad i gyhoeddi ei sothach i'r wlad." Dyna un ran o'r ysgrif, a phwy bynag a ewyltysio weled yr- oil o boni, bydded iddo alw gyda mi, at unrhyw ad eg, a gall gael ei foddloni. Ond rhag emy bydd Mr. Evang, ) n nghyd: ag ereitl -o'r Tywalltwyf yn y gymmydpKaeth hon, yn tueddu i ammheu geirwiredd y dysti(J.aeth uchod, ni a ddygwn yn mlaen etto dystiolaeth Jones ei hun, yr hon sydd yn rhan o't.ymadroddion oiat cyn vmadael a'r byd hwn. Gellir ei chanfod yn a^gtaflf- edig yn y rhifyn am Ionawr, 1857, tud. 23-4, o'r Seren Orllewinol, cyhoeddiad misol Cymreig, a argVeffir yn Pottsville, America "Cyfod wyd fi gan wewiidogiorty CynnntteidfawyT i Wneuthur cyrihwrf tymhestkig. Terfyagais—pwy.y Bedyddwyr call? ISaddogyttt- maint ag un. Methais gyMi Datydd RhysStephen, Dafydd D. Evans, Pontrhydyryn y ddau Jones, o Gaerdydd; y dysgawdwyr enwog George a Thomas Thomas, Pontypwl y Dr. Jenkins, Hengoed a'r gwr o Lanwenarth. Y Beibl a ddywed, Y rhai anwir sydd fel y mor tymhestlog, yn ddygyfor.' Fel y mae y mor yn ddvgyfor gan ryw gynhwrf ac aflon yddwch diorphwys, felly y mae cyfeiliornwyr. Mftti'- ais, do, a thetha pawb hyd ddydd y fatnj acbad y- patent a\ Beibl anwyl i daenellu babanod. (ian i mi ftfthu fel ein tadau, ni cha.wswn seipiant i frnjid at Ddiiw i ymofyn maddeuant am fy,mawr bechodau. Yr oecWyntfelymôr, yr hwn a chwythir arno gan wynt. oedd. Cynhyrfent bawb yn erbyn Poor Llangollen? gan ruthro arno, yr hwn megys doe yr oedd ex pwipid- wyr mwyaf yn cweryla am gario ei umbrella. Penaf gwr oedd Llangollen pan yn ddiorpii wys yn.pechu ei hun, ac yn annog ereill -ifr aw gwaith oad heddy w, mynent, pe gallent, William Jones anwyl, gael rhyw un i chwythu uwchben yr anwybodus yn ei Ie, er eael un tlawd a gresynot, Ajgwae i'r neb a ddaw ag un cysur ir hen chwythieata&, £ a fodd y diirDb i chwi, Mr. Jones, anturio i alw am yr hen Langollen ?' Os ce's fy nhrochi (gan y Mormoniaid), be' ydyw hyny i bqbj, y Capel Isaf (capel yr Annibynwyr) ? Oni ddysgir ni am gariad,' Ni feddwl ddrwg ?' Ond en hiaith hwy yw,' Lladdwn.' 01 taith diwrnod sydd gan poor old Llangollen. 'Cha'i m# tiyayj pe gnlleot. hwy." Yn awr, Mr. Evans, os gelhvch droi yn ol y tystfol- aethau hyn, gwnewch hyny.! Ddarllenydd mwyn, beth yw dy farn di am dystiol- aeth y dyn ag y bu y Taellellwyroyn hyn yn gymarei ol fel cwn ar ol cadnaw ? Daenell wyr, ystyri wcbmai fiid peth dibwys yw dywedyd anwiredd ar Dduw a'i Air: meddyliwch lawer aaa deimiadau eich champion pan yn ymyl gadael y byd presenol, ac ymddangos gerbron ei Farnwr i roddi eyfrif am ei weithredoedd. Cymmerwch rybydd mewn pryd. Rhaid i mi roddi 11 fynyytrohwnetto—maefy ysgrif wedi chfcyddo jrn iwy nag a fwriadwn ar y cj"lltàf j'oníVbWriadMl" ar ¡ ryw adeg ddyfddol, bwyso Mr. Evans a'i olygioai;, yA, nghloriannau ei frodyr Taenellyddol a Gair Du w. Elim, Park. JOHN ET4NS.