Seren Cymru

N SABBOTH YN VICTORIA. < Mr! Gol.,—Gan eich bod yn arfer rhoddi banes le'thiau dyddorol yn y Seren, yr wyf yn erfyn 6rnocli roddi hanes fy ymweliad innau a'r He uchod ynddi, fel y gallo oyfeillion lluosog Iesu "'ist wybod fod achos y Bedyddwyr yn Nghar- w'em, Victoria, un waith etto yn dyfod yn lied Syflym i'r lan o'r iselder mawr ag y mae wedi bod yttfolo. Dydd Sadwrn, Mawrth 8, 1862, aethym i ym- Weled a hen gyfaill yn Nglyn Ebwv, a mawr mor dda oedd genym gael cyfarfod a'n gilydd, ar ol !haith absenoldeb a'r lie y darfn i ni benderfynu ^dreulio y Sabboth oedd myned i lawl- i Victoria, oblegid yr oedd y Parch. W. E. Jones yn bed- Yddio yno am 9 o'r glocb ac er y cur-wlaw mawr yr oeddym wrth y dwfr ychydig fymdau cyn 9, a amryw yn dyfod oddiwrth yr addoldy, wedi tiod yno yn" cadw cyfarfod gweddi, a gwekiis y Jones yn eu plith, a chynimaint o arwydd- l°n bywyd ynddo yn awr nag erioed, DaiHenodd ychydig adnodau yn dal pyssylltiad a bedydd, gweddiodd i'r pwrpas, a. cbanwyd pennill yn drs swynol, ac yna bedyddiodd y. brawd Jones 3 o bersonauaddywedent eu bq J yn credu yn Mah Duw; yna aeth y dorf i'r addoldy, ac yno yr oedd hen "T, o edrychiad lied buritanaidd, yn declireuy rvfarfod, Darllenodd bennod, ag oedd yn dangbs 9 ychydig'yn feiclius i'r gynnnlleidfa o herwydd ei ineithder ar adeg o'r fath ond gwnaeth y canu a'r weddi iawn digonoi am hyny. Yna gwelwn y brawd Jones yn esgyn i'r pulpid, ac yn darllen ei destnn gydag awdodod meistr y gynnulleidfa. yr hwn oedd hanes bedydd yr Eunuch. Dywedodd mai hanes un o fonedd igion penaf y byd aKlnahyddus oedd ei destun, &c., na raid cywilyddio o'r enwad Bedyddiedig, oblegid nad oes yn pertbyn iddo hyd yn bresenol brifddyniony hyd mewn gwybodaeth, cyfoeth, tfilent, a duwiotdeb; dywedodd mai bed- ydd un oedd vedi cyfiiewid yn ei farnam. yr ordin- had oedd, ac nid wedi cael ei daflu allan o un cyf- enwad am ei fai yr oedd, a'i fod yn feddiannol hefyd ar y cymhwysderaugofynol yn y Testament Ncwydd i'r bedyddiedig, credu fod Iesu Grist yn Fah Duw. h Ar ddull a deiliaid bedydri, yr oedd ei resymau yn gedyrn, goleu,,ac addysgiadol; ond ei atebiad i her Mr. Hughes, Penmain. am fedvdd y pente- cost a'n tarawodd oreu o'r oll-digon o ddwfr, 1 di!!OT< o weinyddwyr, digon o amser, a digon o ddillad, fel yr oedd yn amlwg i bawb mai eu trocbi a gawsant. Wel, ar ol ilr gwasauaeth ynafyned heibio, derbyniodd y 3 a fedyddiodd i'r eglwys, yn nghyd a naw ereill o wrthgilwyr, a thrwy lythyrau o wlthanollroedd, ac felly, ychwanegwyd at yr eglwys y dwthwn Iivvnw yn nghylch," 120 eneidiau. Y maey waelar y fforrid i fyned yn genedl gref yno, oblegid y ma'e tna 30 wedi eu derbyn er myn- ediad Mr. Jones i'w plllh. Wel, ar ol darfod o'r cymmundeb; gwelwn ddyn a thoraeth gwallt Ab- salom ar ei ben, yn cyfodi i fyny, a cbyda threfn dda yn cyhoeddi fod ysgolion \ictoria a'r Cvvm i gyfarfod yno am ddau, er adrodd jswahanol ddarn- au adeiladol, a chanu. V Wei," Meddwn wrth fy nghyfaill, "dyna wledd i ni etto.^ Wei, erbyn dau yr oeddym yno, ac ar ol ychydig fynydau rym- merodd y brawd Jones y gadair er llywyddu y cyf- arfod, a cban fed adroddwyr y tennod heb ddyfod i mewn, ac yntau, feddyliwyf, yn un lied gywir at I yr amser i dechreu,adroddbdd dau o'r ysgolheigion y ddwy Salni gyntaf; ond edrychai y cadeirydd ychydig yn ddiflas ar hyny, a rhoddodd y Beibl i un o'r brodyr, ac adroddodd Esai&h 42 mor gywir ag un crwt o'i faint oedd yn y tie yna gweddiwyd yn IJIed d democrataidd gan un o'r hen frodyr^« tbyma ysgol y Cwm i mewn. Tf n awr, Mr. Gol., ni wn yn y byd pa ffordd i fyned yn mlaen; rhaid i'r Victoriaid fy esgusodi am beidio rhoddi eu henwau hwyna'u darnau i mewn, oblegid ni feddyliais mewnpryd.i holi am danynt; ond gweiais yno, unawd, deuawd, a thriawd yn canu, a'r rhai hvny gan berspnau o 8 mlwydd oed hyd 25 feddyliwyf, a'r ror. yntau yn canu yn ei dro, dan lvwyddiaeth y dj fii-ddoeth W. R. Davies, a gwabanol ridarnan yn cael eu hadrodd, Cymraeg a Saesneg, a plvob darn yn hollol foesol, er cyd- weddu a dydd yr Argtwytid, a dyna lie buwyd, erbyn edrych ar yr awrlais, hyd bedwar o'r gloch, pany clywem.er ein mawr lawenvdd, gylioeddiad 0 gyfarfodeyfli-lyl)i gael ei gy 111181 (UIl ehwech, y pryd yr adroddolld un o'r brodyr Math. 3, a gweddiodd yn dra doniol am fendith lor ar v cyfarfod ac yn awr, dyma ddechreu cydio ynddi hi o ddifrif, fel yr oedd yr adrodd a'r canu yn mhell tuhwnt i'n W. I dysgwyliad, cvmniaint felly nas meddw\f ar eiriau i'w osod allan a chlywsom Mr. Jones ary diwedd, yn adrodd ei deimlad yn tigliylcll PTPgeilltk yn y dy- fodol, ar ol yr boll bregethwyr du oeddyro wedi glywed y dydd hwnw, ond ymogoneddai arnynt mewn un peth, sef yn r gwreiddioldeb ei breH«'thau —eiddo ereill oedd ganddynt hwy, ond ei fod ef yn pregethu ei eiddo ei hun, a deallwyf.ei fod yn lied uchel yn meddylian. trigolion y. lie poblng,hwp. Dyma y Sabboth mwyaf cysurus a dreuliais er ys Upwer dydd. Cefais ar ddeall, wrtli ymddyddan Ag un o'r di- aconiaid, fod Mr. Jones, y gweinidog, wedi Hwyddo i gael gan y Parch. H. Stowell Brown, Liverpool i ddyfod i draddodi tair o ddarlithiau drostynt ar Meh. 9, 10, 11, sef y flaenaf'jrn Seilo, Ti-edegariyr aHyn Saron, Glyn Ebbwy, a'r drydedd yn Her. mon, Nantyglo, er lleihau y ddyled sydd areu haddoldy. Dyna ddarlithiwr penaf y deyrnls iddynt, yn ddiau ac nid oes dadl, ond iddylnt bwy fod yn ddoetb yn eu parotaadau, na ivydda y cyh- llun i'w cael yn g«bl y'u. dyled, oblegid nid ydyw ond £ 150 a beth yw ljyny i drigolion y tri chwm uchod ? Digon tebyg y byddant yn rhoddi hysbysrwydd prydlawn, yn y cyhoeddiadau Cymraeg a Saeson- aeg, am amser dyfodiad Mr. Brown, yn gystal'a thestunau ei ddarlithiau. Crefaf eich maddeuant, Mr. Gol., fpjthder fy- ys^rif y tro bwo." ■■n timinii. YMWKtViil' or ft'

CYM.V "fit ,\1t"f'{JI'" SIR FON. '• j Agorwvd y- brawdlys yma dydd Gwener, Mawrth 21, gtirbr-on yr Anrhyd. Syr Henry- Keating, yn neuadd y Sir, Beaumaris. Wrth gyiarch yr uchelreitbwyr, dvwedodd ei arglwyddiaeth, —- Foneddigion, — Ychydig ydyw nifer y carcharorion sydd i gael eu proi. Y niae yn ddrwg genyf ddvwedyd fod yn eu plith un achos o nodwedd ddifrifol iawn, aief achos Richard Rowlands, yr hwn a gyhudklir o lnfrnddiaeth wkfoddol Richanl Williams. Nis gall fod amtnheuaeih mat cael ei lofruddto ddarfu i'r trancedig. Eu gwaith bwy (yr uehelrheithwyr) fyddai edrych a oedd.digon o dystiotaeth dros ddanfoo yr achos i gael ei brott CybuddwydJane Jones. o osodtyar din, eiddo Cymdeithas Adeiladau Bethesda, ar y 18fed o Oiphenaf, 1861, yn mhlwyf Aherffraw, Men, gyda'r amcan o dwyllo y Provincial Welsh Insurance Company." — Rheithfam, Dieuog. Cybuddwyd Rice Parry ac Edward Pwry o archolli Robert Hughes, yn Besuuiaris, gyflir bwriad o wneyd niwed corfforol iddo, ar yr 11 eg haWY(l, o Ionawr diwe(i(laf .-Rhvdd I PoiePaiiv, nnd cafwyd Edward Parry yn eueg, a dedfryd- wyd efi ddau fis o garchariad. Addefodd Margaret Jones ei bod yn eubg o ledrata M30, eiddo Hugh Thomas, vn Mhen- traeth, ar y 7fed o Chwefror tllueddaf.-Chwe mis o garchariad gyda Hafur caled. Cyhuddwyd John Pritehard o dderbyn a noddi Margaret Jones, acyntau yn gwybod ei bod wedi cyflawnu'r trosedd.—Rhyddhawyd. Cafwyd Jane Eyans yn euog o ledrata dillad, eiddo Mr. Richard Williams, yn Llangeiiiwew. Profwydiddi gael ei heuogfamu am drosedd blaenmol.—Deuddeg mis o garchariad gyda llafur caled. Gohiriwyd y llyg hyd dranoeth, pan ail agoc- wyd ef am hanner awr wedi naw yn y boreu. Yr oedd y neunda yn llawn hob civr o liani, a channoedd o'r tu aUan yn methu caiel tie, yn ganlynol i'r dyddordeb RAgerddola deiaiiid drwy Fon ac Arfort yn achos Richard Wilitanis, yr hwn a safai o dan y CYHUDDIAD 0 LOFRUDDIAETH YSl II ILANFAETHLU. Cyhuddwyd Richard Rowlands, 45 Oedi, llafurwr, o lofruddio Richard Williams yn mhlwyf Llanfaethlu, M6n, yn mis Tachweild diweddaf. Pleidiotid y tareii-oror, Dieueg; ac

ffuano wedi dyfod i ymarferiad genyiri, y mae un aderyn wedi ymadael o'n hynys, sef y barOutan; nis gwyddom pa le yr aeth, na pha beth a ddaeth o ^°no. Dywedir fod y cigfrainyn arogli eu hysglyf- feeh dri diwrnod cyii by ldo marw ac os yw adar MgeHog mor hynod a hyn yn eu havogliad, pa ry- fedd i'r barciitan fyned i wlad arall, neu farw yn y wlad hon, Os yw sawyr y guano yn niweidiol iddo. ^Yrth ystyried" y pethau yma, pa ryfecld ei fod yn effeithio ar y cloron, nes peru iddynt gollieu cyn- nydd, a myned yn afiach, ac ar yr haidd, ires yw yn ?lethu llyncu ei gol, as hefyd ar yr anifeiliaid corn- logf lies ydynt yn methu lledu eu eefnan, a'r gwartheg yn metbu rhoddi eu ffrwyth. Ni Chlyw- 1I.1S I son am y blast cyn i'r guano ddyfod i ymar- feriad ond y mae hai o ymwneyd a'r guano nag °edd, ac y mae y blast befyd yn lleihau ar y cloron. Yr wyf fiyn cael fynhueddu i gredu mai yr ym- arferiad o guano .sydd wedi achosi y blast; ond dy- tnunwn gael sylw amaethwj r profiadol ein'gwlad ar y mater. Stielau. "4» "111(.1. T