Seren Cymru

iad y Llywydd i ryefdhau y caethion trwy fwyafrif o 88 yn erbyn 31. Y mae y senedd wedi pasio vsgrif na chapiateir i un swyddog na milwr perthynol i'r Undeb ddychwelyd ffdedigion. Yr oedd y Llywydd Lincoln, fel prif gad- lywydd y fyddin, wedi anfon gorchymyn rhyfelgar allan, yn peri i holl alluoedd yr Undeb ddechreu ymsymud ar y 22ain o Fawrth yn erbyn y gwrthryfelwyr. Yr oedd 0 r y galluoedd yn Amddiffynfa Monroe, galluoedd y Potomac, bvddin Virginia Or- Hewinol, a'r gallu llyngesol yn Nghulfor Mexico, i fod yn barod erbyn hyny. Oyf- arwyddir yr Uch-Gadfridog M'Clellan, yr hwn sydd yn llywyddu y Potomac, i barotoi y rhan hono o'r fyddin i weithredu yn erbyn y gelyn. G-ohebydd y New Tori World a ddywed fel y carilyn "Gwnåeth byddin y Gwrthryfelwyr y symudiad enciliadol mwyaf llwyddiannus a diogel sydd ar glawr hanesyddiaeth. Diang- odd yn ddiogel gyda'i hesgyll de ac aswy o bob pwyntafygythid gan yr Undebwyr, a chludusant gyda hwynt eu holl arfau PC ar. lwyon, yn nghyd a thair ran o bedair o'r boblogaeth- gwynion a duon." Y mae y gwrthryfelwyr wedi ymadael o New Madrid, gan fethu cludo eu magnelau a'u harlwyon gyda hwynt. Cymmeroddyr Undebwyr feddiant o'r dref. :1 Y mae cyfran o fyddin y Cadfridog Banks wedi cymmeryd meddiant o dref Winchester, Virginia. Ffôdd 1,200 o w^r meirch y gwrthryfelwyr ar ol brwydr galed, a chymmerodd yr Undebwyr y dref yn nghanol banllefau croesawgar y trigolion. Dywed y Cadfiidog Iialleck tod y llu Undebol wedi gyru y gwrthryfelwyr aHan o Paris, Tennessee, ar ot lladd dros gant o honynt. Bu ymladdfa ofnadwy, ar y 21ain o Chwefror, ger Fort Craig, Mexico Newydd. Ni. ddywedir fod y naill blaid na'r Hall wedi ennill unrhyw fantais nerltduol. Yr oedd y Pwyllgor Llyngesol wedi cyf- lwyno vsgrif i'r Cynghrair er adeiladu ager- y long wedi ei gorchuddio a haiarn i gludo llwyth 0 6,000 o dunelli, igael eu defnyddio yn tJfljg fel ram; yn nghyd a sy-miau mawrion ereill at berffeithio y llynges. Pan oedd Mr. "Wadsworth, o Kentucky, ) n gwrthwynebu Ysgrif y Dreth, yn y Cynglirair, dywedoddfod appwyniady Cad- fridog Freemontyn profi fod y dosparth eithafol (Rhyddfrydwyr) yn holl-alluog gyda'r weinyddiaeth. Y mae y Llywydd Lincoln wedi rhoddi i'r .Cadfridog Freemont arlywyddiaeth mil- wrol y wlad sydd yn gorwedd i'r gofllewin o swyddogaeth filwrol y Potomac, ac i'r dwyrain o swyddogaeth y Mississippi. Edrych thai dosbarthiadau yn bur anffnfriol ar yr appwyntiad hwn, felpe: byddai yn fatfe. o ymostyngiad ymheddychol. iV blaid Republicanaidd. f: Y MERRIMAO A'R MONITOR. Y mae y dd wylongrhyfeddaf yny byd wedi bod yn ymladd Wu gilydd yn ddi- weddar. Mae'r Mernmac yn perthyn i'r Grwrthryfelwyr, ac hyd yn ddiwedtlar yr oedd yn ysgubo pob peth o'i blaen. Rhyw greadiir go rhyfedd ei drycb ydyw—dim hwylbreni, dim decks, dim tebyg i long arall. Y mae wedi ei thoi drosti o'r pen i'r gwaelod a llafnau trwchus o haiam, ac y mae yn symud dros wyneb y dwfr rnwy fel pen t^ na dim arall Y ddwy ochr i'w thrwyn mae yncario math o ryfel-hyrddod, a pha rai y mae yn bwrwochr Hong i mewn yn ddiseremoni drwy redeg i fyny yn ei her- byn. Gwnaeth hyn a'r Cumberland yn ddiweddar, yr hon yn ebrwydd a suddodd; ac hefyd a'r Congress, yr hon a losgodd. Nid oedd gan y llongau hyny y gradd iieiaf o rym yn ei herbyn, gan fod gwyr y Mer. rimac i gyd yn ymladd o dan do, a bod peleni ei gwrthwynebwyr yn tasgu iFwrdd wyr odd;arei tho haiarn Mcesairoddiat ben ty. Hong yw'f Monitor, a berthyna ilr Undeb. wyr, ac a adeiladwyd yn ol cynllun Cadben Ericson i'r perayl neillduol o drechii y Merrimac. Llong wedi ei tboi a, nafnaN o haiarn ydyw hon hefyd, ond y toae ganddi fyrddau, ac ar ei bwrdd uehaf y mae math o dwr troellog, yn yr hwn y mae magnelau anferth, y rhai sydd yn bytheirio tari a dys- tryw yn ofnadwy, ac ar ol pob taniad y mae yn troi nesi byddo magnet aratt yu anela at y gelyri. Math o gun-boat ydyw, ae y mae yn llawer llai na'r Metnmac. Y mae yn Hong ardderchog, a phrofotld ei hun yn ddigon trech na'r Merri-nae. Yroeddyr ymladd yn hynod o Ifyrnig a chynhyrfiol o'r ddwy ochr. Ni niweidiwvd y Monitor yn y gra/Jdlleiaf," medd un, II 9nd y maeyn tfaith ddarfod i'r Merrimac gael dall lieU dri o dynau yn ei it ochr." Un arall yn ysgrifenu a ddywed: u Ymwelais a'r Monitor ddoe. Pan. ynsefyll. ar ei bwrdd, yr ydych yn teimlo fel pe baech yn damsang ar tynydd o haiarn. Y mae yn barodi wasaiiatt-th fory; nid oes cymmaint a llafn na bollt wedi ei niweidio. Saethai y Merrimac beleni Ann- strong, peleni hirgrwn a pheleni crwn, ac hydy nod cadwyn-bcteni; ond riid oedd amgen na chvmmaint o arlwyon yn cael eu gwastraffu. O'r tu arall saethai y Monitor beieni o gant a hanner o bwysau i mewn i'w gelyn gydag effaith ofnadwy. Ai-th un o'r rhai hyn i mewn drwy ben blaen y Merrimac, gan ei rhacann o ben bwy gilydd; un arall a aeth i mewn drwy ei tho haiarn a thor- wyd un o hyrddod y Merrimac yn y cyfer- gydiad rhyngddi a'l' Monitor Agerlongau yw'r ddwy. < Danfonwvd y lly thy r canlyiiot gan beir- iannydd y Monitor .i'r Cadber) Ericson :— ANWYL SVR,—Ar ol mordaith ystorni- llvd, yn yr hon y profwyd y Monitor y llong oreu a fum ynddi erioed, ymladdasoni y Merrimac dros fwy na thair awr, gan ei danfon yn ol i N of folk mewn cyflwr suddol. Haiarn-doedig yn erbyh haiarn-doedig, aethom at ein gilydd yn iFyrnig. Yr wyf yn ystyried fod y ddwy long wedi cael eu ca profi yn dda. Tarawyd ni 22 o weithiau. Yr unig fan archollwyd oedd y pilot-house. Ymdrechodd y Merrimac ein rhedeg i. lawr, megys y gwnaeth a'r Cumberland ddoe, pit ond hi gafodd y gwaethaf o hyny. Ni b dcl iddi dreio yr ystranc roa etto. Rhotddodd ergyd ofnadwy i nif qpd ni wnaeth y niwed Ileiaf. Cadben Ericson, yr wyf yn eich llon- gyfarch ar eich llwyddiant. Mae miloedd heddyw wedi eich bendithio. Maepob dyn yn teimlo mai chwi sydd wedi arbed y lie hwn i ni, drwy roddi i ni long a fedr chwipio ffreigad haiarn-doedig ag pedd yn gwneyd fel y mynai a'n llongau mwyaf cedyrn hyd nes y daethom ni yma. Ydwyf, Syr, yr eiddoch, &c.J y '-r "ALBAN B. STIMEBS. 5,E Newyddion o Efrog Newydd, dyddiedigurK Mawrth 18, a ddywedant fod yr Undebwyr" m ry, wedi cymmeryd meddiant o Dumfries ar y Potomac Isaf. 'í Y mae anturiaeth y Cadfridog Burnside wedi cymmeryd Newburn yn Carolina 0 Ogleddol. Parhaodd yr ymladd am darf. awr. Gyrwyd y Gwrthryfelwyr Oi'u safle- oedd, a chymmerwyd tair magnelfa 6 legrau, 46 o fagnelau, 3,000 o arfau byc^ain, a 200 o garcharorion. s Diangodd y Gwrthry fe!wy r—tybir 10,000 n o honynt—gyda'r rheilffordd i Goldes-J;5 borough, gan losgi y pontydd dros afbnyddy Trent a Clarerriont, a gosod Newburn ar d§n, ond heb wneyd llawer o niwed. Collodd yr Undebwyr 100, a chlwyfwyd yi I 400. Newyddion diweddarach, dyddiedig Efrog Newydd, Mawrth 22, a'n hysbysant nad oes un symudiad o bwys wedi cymmer-^ y dUe, ar yPotomac,acnadoed d canl y uiadd cr}!J pendant,wedi dilyn yr yrndrechfa ar YriyS !f 10. Yr oedd yr Undebwyr wedi dystewi yr holl fagnelau ar y Fagnelfa uchaf, aç,IO e,. wedt dinystrio un magnel ar yr Yuys. it; Mac y. Gwrthryfelwyr mewn arnddiffyn-n feydd cedyrn. Tybir fod ganddynt hU 0' fagnelau, a'ui bod hwy yn rhifo 20,0d0 oi:i wvr. i Dywedir fod deUtTdeg o; /"agnel-fadau y Gwrthryfelwyr. rhwng- magrielfeydd yr Uø. debwyr yn methu myned alian. Mae y,Merrimae. yn Norfolk Navy-yard., h Mae lluoedd o weithwyr yn el hadgyweirio. r' Yr oedd ei phen blaen wedi: ei wthio h. mewn. iI Mae'r Monitor ynei dysgwyl hi maesi i adnewydda yr ymdrech.. Mae Llywydd Missisippi wedi danfon i allan gais am ddeng iail^o wyr, a Llywydd >ii Louisiana gais am bum mil, i arnddiffyn Dyffryn Mississippi fhag y Gogleddwyr. Mate Beauregard wedi danfon allan deyrn- A grio Amddiftynfa Jackson yn yr hon yt-b dywed y derbynia bawb a gynnygiant eae/o gwasftnaeth atti 90 0-ddivirac4au._j 1)<¡