Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
u!/7::il ':Y Tltl ENW.'' '…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
u!/7::il ':Y Tltl ENW. -}"f', t "}'. Mae baneddWr parchus, dysgedig, ac o f,f^e ^chel Ta Nghymru, wedi danfon atom ,A1j^hyi' CanIyno1 ar bwnc ag y mae feisieu it-f* £ *}? 6r ys Hawer dydd. Mae yr haint y ef ati: yn myned sir led bob dydd, ac oni i>yc(4 I .rfvr. feddyginiaeth .gapf ei ehyrnbwypol at y doltur ar frys, bydd yn debyg o effeithio yn ddwys ar gyfansodd- ladau y rhiai ag ydynt .yn barod yn- ugafael j ? ttefyd hfrm r. Mae.ejft eyf&ili gwrtfl wedi Idodi dau tJdosjiarth ag ydynt yn dyoddef n^diwrth yie attack yn barod. Yn y ddau ddosparth hwn y cawn rai o'n myfyrwyr, a I tfwi o'n gweinjdogion ieuainc. Yr ydym yn dyweidyd rfttti,, g-an fod liayrer QU gwyr ;ieu4uu>. dAr. yn yr AtErafeydd, a'n gwjeinid- ogion leuaanc, yn mhell o gyrhaedd yr haint 'Nitl yw wedi €yffwrdd a,'hwyy ac nid toj? 0 wneyd hyny byth, Ond er Jyhy. fel y dywed ein gohebydd, mae yr ymkdaenu yn ddychrynllyd yn ,L 'nnlitli y dosparthiadau hyn. dosparth arall ag ydym ni am, ei •) liodi,bp|yd dosparth ag y mae amryw o'r fraternity yn ngafael y dwymyn dros eu P$nau a'u clustiau. Yr ydym yn cyfeirio at v ^eirddy hen y rhai a felwaht eu hunain yn xeit^d. yr haint; wedi y'mafiyd yn yaerM iawn ytt y rhai hyn. Bechgyn ag oeddent wedi cael dau enw bach • a'S°Q ffel gan eu rhieni, wedi dyfod i allu "tygymu rhyw ychydig, a ddewisant y peth a aidant ffugenw. Ac yn fuan iawn ni a ° y we<ii ei osod yn y canol y ddau eriw ag oedd ganddynt o'r olaen. A chymmaint fydd y parch a delir i'r V PjjkfQy £ oftlir ei/yjs £ rifenu yn llawn, serch cy^af i hongian wr|lj un Dyna JD&fydd Jones pan ddaeth wlild i'r gweitbfeydd y;QMt ond: mae w-,edi',Ilwyddo i. gael ei enw mewnsTgraff, «e«)yn hytrach ei ffugenw, ab er gofid i'w gyfeilHon, ceir ef yn ngafael yr haiut, a 0 h°oi yn y man yn Dafvdd Lancas- tergun Jones, neu yn hytrach' D. Lancas- tergun Ty f^dym yn teimlo yn TOgar n$4 yw eyx dy nion da ni yn "Wddv unr%w siampl fel hyn o flaen ein gwyr ieuaMicu (Byddai yn; swnio yn an- V«yftyd rn ein clust i glywed William ^ae#% Rett,- Morris meander Williams, William LfeW Idwyfb Lewis, Winiam Gwi- Jm Mai Thomas, Robert Cyriddelw Ellis, Soenezer Eben Fardd Thomas, &c.; ond byddai hyna yn llawn mor ystwyth, llawn 1110r ddestlus, llawn mor farddonol, a llawn roor fawreddog a chlywed y bachgen Dafydd Jones, o dan effeithiau y bendro, yn galw ei' hun yn Dafydd Lancastergun Jones. Os yw ein bechgyn yn credu eu bod yn codi eu hunain trwy y fath ffolinebau a hyn, maent yn hollol gamsyniol; ac y mae yn llawn bryd i ni gael gwared o'r arferiad rt'ol a dienaid o'r wlad. Mae yn dda genym, gan hyny, fod eingohebydd paichus wedi galw sylw at y pwnc yn y llythyr ag y mae genvm y pleser o'i gyfleu yn awr o flaen darllenwyr SEREN CYHUU
HAINT Y TRI ENW.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
HAINT Y TRI ENW. Mit. GoL.—Dio!chaf i chwi os cania- tewch i mi gyfran fechan o'r SEREN, i wneyd rhai uodiadau ar yr afl§ehyd per- yglus sydd wedi ymweled S'n gwlad, ac yn ymledu i raddau galarus a pheryglus; a'r hwn nis gallaC ei ddarlunio yn well nathrwy ei alw fel uchod yn haint y tri enw, Onid yw yn ystyriaeth ofidus fod gormod o ar- goelion fod ein hoes ni, ïe, yr oes oleu hon, yn bryiur brysur yn myned yn oes y Pwff- yddiaeth, y Siams, a'r Dandyism ? Ac °nid yw yn bryd, wrth weled cymmaint o argoelion fod y sylweddoldeb, a'r gwirion- eddoldeb Puritanaidd yn ein gadael, i gyf- odillais, a gwaeddi, Y gogoniant, aros ?" Nid yw yn fy mryd yn a-wr i gymmeryd golygiad eang ar yr argoelion hyn, eithr eyfyngaf fy hunatunpeth ag sydd wedi peru i miyn fynych syndod, a chywilydd, a gofid. y Gwyddoch yn dda, am haint y cloron ydd wedi symweled a'ngwlad er ys amryw nynyddau, A gallaf eich hysbysu, os na wyddech o'r blaen, fod amaethwyr mewn rhai matiau yn y Gogledd wedi cael colled- ion ntawrion yn ddiweddir, trwy fod math o haint marwol wedi dal yr anifeiliaid. Ond, pa mor ofidus bynag yw yr heintiau hyny, nis gallwn son am danynt mewn modd condemniol, gon,fod eu hattal, fe ddichon, tuhwnt i'n gallu, a'u bod yn dyfod heb fai odndynion. Qnd am haint y tri enw, yr hwn sydd yn cerdded yn brysur trwy ein gwlad, yr ydym "yn rhwym o'i gondemnio, a'i ddal i fyny a'i ffieiddio, gan ei fod yn ymgodi o achosion ag sydd yn iselhad ac yn warth. wyf am gyfeirio, fy sylwadau yn un- longyrehol a diorchudd at bregethwyr ieu- ainc; gan fod, yr afiechyd y souiwu am dano yn ymddangos o natur hynod o heintus ynmysgy dosparth hwn, yn enw- edig bechgyn ein Hathrofeydd. Yr oeddwn 1- wedi arfer meddwl fod tuedd mewn Athrofa i ddwyn bechgyn gwledig, fel llawer o'n myfyrwyr, i adnabod eu hunain ac vu lie eu chwythu i fyny fel pledreni, i'w gwneyd yn fwy dynol, a gweithio allan eu comman sense yn fwy nag o'r blaen—eu gwneyd yn wyr." A dyua yw fy nghred I etto, o ran hyny, am wir duedd addysg- iaeth Athrofaol. Ond, wfft iddynt! Hai. fechgyn, beth yw y mater ? A ydyw dysg yn eich gyru yn ynfyd ? Nid felly yr arferai dysg wneyd. Yn awr, gadawer i mi siarad yn eglur, gan fy mod ar y pwynt, ac am weled yr haint yn cael ei symud. Dyna fachgen tlawd yn myned o'r Gogledd neu y Deheudir i un o'n Hathrofeydd. Adwaenid ef gartref wrth yr enw Jonah Peters, a dyna beth y galwai pawb ef, a phe gofynid iddo ef ei hun pa beth oedd ei enw, efe a atebasai yr un peth. Wei, dyna y bachgen Jonah Peters ya yr. Atbrofa mae wedi treulio yno rai misoedd, ac o hyd yn Jonah Peters. Ond, ar ryw ddiwrnod, dacw y bachgen druan yn cael ei gymmeryd yn glaf, ac yn glafach glafach y mae yn myned-mae twymyn boeth wedi ymaflyd ynddo mae y pulse yn cyflymu, yr anhwvldeb yn tynu i fyny tua chymmydogaeth ei benglog-mae ri Z5 yn dechreu myned yn ddelirious, ac o'r diwedd mae wedi myned yn hollol felly. A dyma ef yn nghanol y gwres a'r dyryswch mawr yn ei ymenydd, yn meddwl am ys- grifenu llythyr, ac y mae yn ei ysgrifenu, ac yn ei hurtweh, druan, yn ei ddiweddu fel hyn, —Jonah G. Peters, h.y., Jonah Gingerbred Peters. Ac, fel y mae y dwymyn goch yn fynych yn gadael rhywbeth ar ei hol, y mae gweddillion twymyn Jonah yn aros dros ei holl fywyd, canys nis gall byth wedi hyny, hyd y nod yn y cyhoeddiadau misol, ysgrif- enu ei enw ond fel Jonah Gingerbred Peters. Yn awr, a siarad yu sobr, onid yw yn drueni fod bechgyn bach yn gwneyd cym- maint o ffyliaid o honynt eu hunain ? Wel, y mae rhai mor ffodus a dianc rhag yr haint tra yn yr Athrofa (oddieithr ei fod yno yn yr incipient state), ond can gynted ag yr ordeinir hwynt yn weinidogion, y maent yn cael eu cymmeryd yn glaf o'r dwymyn; ac, fel Jonah dlawd, pan oedd yntau yn sal, yn syrthio i'r blunder gyda eu henwau. Enw un o honynt a ddywedwn, cyn myned i'r Athrofa, ac yn yr Athrofa, ac ar ddiwrnod ei ordeiniad, oedd Jacob Kichard, and yn un o'r llythyrau cyntaf a sgri ysgrifenodd ar ol yr, ordeImad-ac efeyn glaf yn y delirium—efe a ysgrifenodd J. D. Richard, yr hyn o'i gyfieithu yw Jacob Dwlbyn Richard. Ac fel Jacob Dwlbyn Richard yradwaenir ef mwyach yn mhob cwrdd misol, chwarterol, a chymmanfaol. Yn awr, fe ddeallir amcan a thuedd fv llytbyr, mai nid beio rhieni yr ydwyf am roddi tri enw ar eu plant, yr hyn y mae ganddynt berffaith hawl i'w wneyd os bydd- ant yn dewis, ac nid wyf yn gweled dim yn