Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
DRYGEDD ATHROD.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
DRYGEDD ATHROD. MAE llawer math o ymarferiadau gan ddynol- ryw—rhai o honvnt yn dda ac ere ill yn ddrwg; rhai yn werth eu harferyd, ac ereill yn darostwng dyn o'i sefyllfa greadigol wrth eu harfer. Ar- feriadau da sydd gan ddynion er cynnal eym- deithasau dyngarol, — gwneyd eu goreu o'u plaid, a dweyd yn dda am y cyfryw gymdeith- asau a'u haelodau; arferiadau da ereill yw bod yn ffyddlon ac ewyllysgar gyda phob gwaith da yn ffyddlon i gadw ein cydgynnnlliadau, ac ewyllysgar i gyfranu at bob achos teilwng. Ereill sydd felly yw, byw yn sobr, yn onest, ac yn gyfiawn yn y byd sydd yr awr hon," a dweyd yn dda am bawb yn en habsenoldeb. Ond ysywaeth, y mae arferiadau drwg yn cael au harferyd gan ddyoion, sef, gloddest, meddw- dod, anlladrwydd, anffyddlondeb, annghyfiawn- derau, ac athrodaeth;" dyna'r olaf, ond nidy Ileiaf ei ddrygau. Dyna yw y testun," Drygedd Athrod." Ceisiwn ddangos, yn mlaenaf, beth ydyw Athrod." Athrod sydd air ag y mae y Sais yn ei alw yn back-biting. Back-biter.-athrodwr, neu en- llihwr; h.y:, dyn fyddo'n siar?d yn fach am ddyn arall, a thrwy hyny yn drwgliwio ei gym- meriad, a hyny yn ei absenoldeb. Nid yn unig dweyd y gwir, ond anwir am dano. Dyna yn fyr, vn ol fy marn i, yw athrod, O ganlyniad, ihaiii fod i athrod ddrygau lawer. Sylwn, 1. Mae Athrod yn anaddasu dyn i fod yn aelod o unrhyw gymdeithas,—daearol na dyn- garol. Mae yn wirionedd ddiamheuol fod y Creaw- dwr mawr wedi creu dyn, a'i wnellthur yn fod addas i gymdeithasu ond y mae can wired a hyny fod pethau sydd yn hollol anaddasu dyn at hyny, ac un o honynt yw athrod. Dyn ath- rodus mewn cymdeithas sydd debyg i'r gwifyn sy'n bwyta'r dilledyn, neu y rhwtl yr haiarn; difair y pethau yna gan y gwifyn a'r rhwd yn ddystaw bach, megys heb yn wybod iddynt; felly mae'r athrodwr i gymdeithas,-mae ef yn brysur yn bwyta ei grym hi, a hithau'n hollol ddifeddwl am hyny; ae os dvgwydd iddo gyf- arfod a rhyw un heb fod yn aelod eymdeithas, dyweda'n ddrwg am ei haelodau, yn fach am ei rheolau, a dywed bob gau chwedl a all ef a'i feistr feddwl a'i ddychymrifygn am y cyfryw gym- deithas, a thrwy hyny gyr ddynion i edrych yn faeh arni, a'r eanlyniad fydd gwanychu ei grym, attal ei chynnydd, a lladd ei llwyddiant. 2. Mae athrod yn anaddasu dyn i fyw yn mysg gweithwyr. Ni a gawn am Naaman, yr Assyriad, ei fod yn wr cyfoethog, boneddigaidd, ac ymddan- gosai nad oedd neb yn addasach nag ef i drigo yn mhlith y llwythau; ond nid felly yr oedd, am fod un peth arno, a'r peth hwnw oedd y gwahanglwyf. Yr oedd yn wahanglwyfus, a thyna ddigon i'w gau rhag cyfeillachu a dyn. Tebyg i hynyna, mewn rhai ystyriaethau, yw athrodwr, neu ddyn athrodus, yn mysg gweith- wyr. Medr ymddangos oddiallan yn foneddig- aidd, hawild-ei drin, a chan ddiniwed a'r abwydyn, ynogoneddns yn mhlith dynolryw; ond erbyn ei chwilio a chraffu ar ei ymddy- ddauion, a dyfod yn adnabyddus o'i gasts a'i weithredoedd, cawn mai llew yn ngwisg oen, neu flaidd yn nghroen dafad, ydyw felly mae athrod yn gwneyd dyn yn feltdith i'w gyd- weithwyr. ac yn warth i gymdeithas. 3. Mae drygedd athrod yn fawr mewn cys- sylltiad a'r gwahanol alluoedd gwladol. Mae athrod wedi gyru y rhai hyn i ymrafaelio llawer &'u gilydd. Mynych y clywir un yn dywedyd fod gyda hi well cyfreithiau, gwell trefn ar bethau, a mwy o ryddid idd ei deiliaid na hon acw felly wrth hir siarad ac hir eullibo, clyw y Ibll; a thyna hi yn ferw gwyllt. ac yn ddadleu brwd rhyngddynt, nes o'r diwedd herio y naill y llall i dori y ddadl trwy rym arfau, a'r eanlyniad o hyny fydd, gyru miloedd o eneidiau i'r byd tragwyddol yn anauiserol, gwneyd llawer tad a mam yn amddifaid o'u plant a phlant o'u tad, llawer gwraig o'i gwr anwyl a hoff, yr hwn, fe allai, oedd ei hunig obaith am gysuron tym- horol. Wele, ynte, faint o ddrygau y mat athrod yn ei wneyd. 4. Mae ei ddrygedd yn fawr yn mhlith y rhyw d6g. Un fenyw athrodus a yr deulu yn benben, a lygra ardal, a fflamia gymmydogaeth, a ladd ei chysuron yn ei thewu ei hun. Wna y fangre lie y triga 'N ail mewn melldith i Sodoma O gan hyny, lladder athrod A chledd cariad, gweithiwr hynod. Gwelwn oddiwrth yna fod drygedd athrod yn fawr mewn cyssylltiad a phethau tymhorol a daearol; ond, a'u cymharu a'r drygedd sydd ddichonadwy iddo eu cyflawnu mewn modd ys- brydol, y maent fel pluen yn yvayl mynydd, dafn yn ymyl y mor, llwchyn yn ymyl craig, neu wreichionen yn ymyl yr haul, a hyny am mai dros brydnawn yr erys wylofain." Gallwn gyfaddef yn rhwydd nad ydym yN alluog i osod yr annghyfartalwch sydd rhwng drygedd athrod yn dymhorol a'i ddrygedd yn ysbrydol yn ddigon eglur; fodd bynag, gwnawn sylwi, yn gyntaf, Fod athrodaeth yn niweidiol iawn i'r eglwysi neu y cynnulleidfaoedd Cristiooogol. Faint o ddrygioni all un athrodwr wneyd yn un o'r cyfryw leoedd, ni fedrwn (Hweyd; ond y mae yn ddiamheu ei fod yn achlysur i droi llawer cloff allan o'r ffordd, a hyny trwy ei fod yn
DIAREBION Y BYD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ddengys nad oes modd digoni yr awyddfryd dynol; wedi cael yn helaeth, eisieu cael ych- waneg sydd wedy'n ar ol canfod holl ryfedd- odau yr Arddangosiad Mawr gynnaliwyd eleni, bydd cymmaint o awydd am gael gweled pethau cywrain y flwyddyn nesaf ag erioed, fel ag y mae dywediad Solomon yn cydfyned a'r uchod, sef, Ni chaiff y llygad ddigon o edrych, ac ni ddigonir y glust a chlywed.' Dyma ddiareb go lew o eiddo ein cymmyd- ogion y Saeson :—' Pan y byddo'r diafol farw, ni fydd arno eisieu brif alarwyr hyny yw, fod dynion i gael mor ddiegwyddor a alarant ar ol y drygioni mwyaf, os byddant hwy yn goll- edwyr trwy byny. Clywais fod cwrdd gweddi wedi ei gynnal yn ddiweddar yn Mhortugal i erfyn ar fod rhyw glefyd i gymmeryd medd- iant o'r gwartbeg, fel y gallent hwy gael y croen yn rhatach; llawer bachgen fu yn dy- muno ganwaith am i'w ewythr cyfoethog farw fel y gallai gael ei feddiannau ac fe garai llawer siopwr weled rhagor o ddynion yn marw, fel y gallai werthu rbagor o frethyn du; fel mai priodol yw'r hen ddiareb, 'Pan y byddo'r diafol yn marw, ni fydd arno eisieu brif alarwyr.' Dyma ddywediad doeth o eiddo y gau- brophwvd Mahomet, Nid oes gwyntyll i gael yn uffern,' yr hwn a ddengys ar unwaith ech- ryslonrwydd poenau'r annuwiol; er mor dyn fydd y cadwynau, er. mor frwmstanaidd fydd yr awyr, ac er mor boeth fydd y fflam, ni fydd yno gymmaint a gwyntyll i gael er llei- hau y poethder, na nawseiddio dim ar yr awyr. Dyma ddiareb ddengys i ni natur haelioni llawer o ddynion, Efe a lync yr wy ei hun, ac a rodda'r plisgyn ymaitb yn elusen.' Clyw- ais wraig cyfoethog yn dweyd unwaith, ei bod yn gwneyd cymmwynas fawr a hen wraig yn yr ardal, trwy roddi grounds te iddi bob boreu, yn nghyd a llawer crystyn o fara ;—dyma, mewn gwirionedd, ydyw natur haelioni llawer o ddynion, na roddant ddim ond v pethau na fyddant o un gwasanaeth iddynt hwy. Yr an fath a'r dyn hyny er's llawer dydd yn marw, ac yn gwneyd ei ewyllys; ond fe gofiodd fod buwch o'i eiddo wedi myned ar goll, a'i orch- ymyn oedd, os cawsid gafael yn y fuwch, yr oedd i gael ei rhoddi i Nani'r ferch ond os na chawsid gafael ynddi, yr oedd i gael ei rhoi er gwasanaeth Duw; fel ag y mae yr hen ddiareb yn bwrpasol, Efe a lyne yr wy ei hunan, ac a rodda'r plisgyn ymaith yn elusen.' Ac yn wir, mae dynion yn hael iawn ar feddiannau rhai ereill, fel ag y dywed y ddiareb, Torir carelau hirion o ledr dynion ereill;' 'Ac fynychaf yr hwn sydd ganddo geffyl, a gaiff geff) I yn fenthyg.' Gwna ddynion gymrawynasi'r rhai cyfoethog lawer yn gynt nag i'r tlodion; ond dylem ddangos tosturi wrth y tlawd yn mlaenaf, gan ystyried fod trugarhau wrth y tlawd yr un fath a rhoddi echwya i'r Arglwydd. Nid oes bron unrhyw gymmeriad i gael nad ydyw saethau llymion diarebion wedi eu banelu atynt. Dywed diareb Bohemaidd fel yma, Os trosedda offeiriad, lladd ef, onite ni chei heddwch.' Ac y mae un arall yn Ys- paen, yr hon yn ddidderbyn wyneb a gy- huddai'r offeiriaid o fod yn awdwyr y drygioni mwyaf, a thyma hi,—' Dros gefn y Ficer mae'r diafol yn dringo i ben y clochdy.' Ond rhaid i ni gofio mai am Offeiriad Pabyddol y maent yn sôn. Ac y mae yn debyg nad ydyw y meddygon chwaith yn cael y gair goreu gan- ddvnt; dywed un fel yma.'Nid oes dun a guddia wallau'r meddyg yn well na phridd y ZD fynwent.' Ac y mae yn wirionedd torcalonus, fod mwy o achos ofni'r meddyg na'r dolur; mae llawer math o foddion yn nwylaw dynion anmhrofiadol a diegwyddor yn llawer mwy o felldith nag o fendith. Mae moddion drud bob amser yn talu yn dda, naill ai i'r claf neu ynte i'r meddyg; ac ys dywed yr hen ddiareb hono, Duw sy'n gwella, ond y doctor sy'n cael yr arian." Mae ganddynt ddywediad lIed swrth hefyd am y cyfreithwyr; ac er eu bod yn lied lym, diammheu eu bod yn wirionedd am rai o'r dosparth yma,—' Pan y byddo uffern yn llawn, y caiff y cyfreithiwr cyntaf ei nchub.' Rhinwedd ya y canol, ebe'r diafol, pan yn eistedd rbwng dau gyfreithiwr,' ac efallai bod y tri vma yn taro eu gilydd o'r goreu. Dywed diareb arall, fod tai cyfreithwyr yn cael eu gwneyd i fyny o benau ffyliaid.' A gwyddom am dy yn Llanymddyfri a elwir hyd heddyw Castell y Ffyliaid,' am fod cyfreithiwr wedi bod yn byw ynddo. Mae gan ddiarebion gyfeiriadau lied anil at y melinydd hefyd; er fod yr hen fachgen yma mor ddiniwed a llawer, dywed un am dano, Ni chafodd y melinydd erioed well toll rra phan y cymmerodd a'i ddwylaw ei hun.' Ond rhag ofn digio y dosparth parchus yma, Hi roddwn heibioyn bresenol, gan obeithio cwrdd a darllenwyr y SEREN yn y rhifyn nesaf. 0.