Seren Cymru

LLYFR HYMNAU NEWYDD. MR GOL.Mae yn wir foddhaol genyf fod y pmawd uchod yn codi yn raddol i fod yn bwne y dydd, ac yn tynu sylw pleidwyr pob cynnyg am Wflliant, yn o gystal a sylw gwrthwynebwyr ac edwicwyr (monopolists). Nid yw yn rhyfedd genyf weled y rhai hyn yn dyfod i'r golwg, fel brai-ii yn mhlith colomenod; ac os bydd ganddynt liwy rywbeth yn y farchnad, mawr fydd y floedd dim monopoly," pan mewn gwirionedd mai y b'aid sydd dros gael Llyfr Hymnau Newydd, sydd yn erbyn gorfoeliant (monopoly). Darllener y llythyr campus yn y SEREN am Ragfyr 5ed, oddiwrth y Parch. W. Owen, Solfach, a'r Ilythyr gan yr Hen G-ymro, a gofynaf i un dyn, o Gaer- Ilyhi i Gaerdydd, pa un or ddau sydd fwyaf o fonopolist ? Ond amlwg yw, fod fy nodyn bychan I. a llythyrau galluog y brodyr ereill, ar y Llyfr Hymnau Newydd wedi peru rhyw fawr gvffro yn ngholuddion rhyw hen frawd a welodd lawer tro ar fyd yn mhlith y Bedyddwyr." Nid wyf yn teimlo dim fod yr hen frawd wedi fy ngosod allan o blith y lleill yn ei ysgrif, os nad oedd yn .neddwl fy mod yn hawddach i'm dallu n&'r lleill; ond yr wyf yn teimlo ychydig yn anngharedig atoch chwi, Mr. Gol., am eich bod, fel Gplygydd, yn caniatau i'r fath ysgrif sarlachaidd ar enwad y Bedyddwyr glei ymddangos heb yr enw priodol. Mae pob un II lionom a ysgrifenodd o blaid cael Llyfr Hymnau newydd, wedi gosod einhenwau wrth ein hysgrifau. Ond wele chwi wedi gadael i rhyw Hen Gymro (hen Wyddel dybiwyf) i'n trin a'n dirmygu ni, fel Bedyddwyr. Ni buaswn I yn teimlo gronyn pe buasai yn dirmygu y brodyr a ysgrifenodd ar y pwnc, a gadael llonydd i'r enwad yn en masse. Mae yn ddigon drwg ar Fedyddwyr y Gogledd ganddo, ond mae yr oes hono Fedyddwyr yn y Dehendir dan ddirmyg oesol tra y parhao y SEREN am Rhagfyr 5ed mewn bod. Oni bai mai Golygydd ydych, buaswn yn dweyd eich bod wedi rhoddi henthyg y SEREN i rhyw Balac i warthruddo y Bedyddwyr, o herwydd fod rhww ychydig o honom wedi gwneyd rhyw gleber ffol am Lyfr Hymnau newydd. Uau eich bod wedi bod mor liberal i'r hen Wyddel Cymroaidd, dan ffugenw, i'n gwarthruddo fel Bedyddwyr, hyderaf y caf finnau wneyd sylw o'i ysgrif. Nid yw 0 bwys genyf pwy yw y creadur cilgiedd. Amlwg yw, nas gall ddangos ei wyneb ond fel Sneak in the grass;" ie, hyd y nod i wrthwyn. el)u "debetffol" ya nghylcU Llyfr Hymnau. Beth, attolwg, yw yr achos fod cleber ffol yn nghylch Llyfr Hymnau newydd yn puru iddo "ei ffieiddio," yn fwy ua'r vs^riiau sydd wedi ymddan- gos am gntil cytieitliiad purach o'r OraclauBywiol ? A vdyw Llyfr Hymnau yn fwy pwysig ganddo ef ? neu dichon fod agos bertliynas rhyngddo ef a rhyw Lyfr Hymnau. Mile yn rhaid fod rhyw achos. Ah nid yw vr Hen Gymro hanner mor gall a'i frawd D. O'Conell. Wele bawen y gath yn dod i'r golwg, "Onid oes genym dros rl o hymnau mewn un llyfr, yri cael ei werthu, &c., am swllt yr ton.?" Clyweli boll Fedyddwyr, Cymru tlyna yr achos tod y gleber tfol" yn nghylch un arall yn cyn nyrchu ffieidd dra yn rnynwes yr Hen Gymro. Dyna ni wedi cael hyd i'r achos. Llyfr Hymnau sydd gan yr Hen Gymro, ac ynddo dros fil o emynau, yn caei ei werthu heb ei rwymo am swllt yr un Yn awr, awn gam yn mlaen, er gweled a oes modd i ni gael golwg ar yr Hen Gymro, sydd dan ddylanwad y putrescent disease, a gynnyrchodd ffieidd-dra yn ei fynwes trwy y "gleber ffol." Ah waeth heb fyned yn mlaen i gael golwg ar ei lun afiuniaidd, mae tywyllwch dadew yr Aitft Olygyddol yn ei guddio dau glo ffugenw. Wei, ddarllenydd, aros-gwrando ar yr Hen Gymro; dichon yr adwaeni di ei lais, os na elli weled ei lun. V r ydym yn adwaen yr asyn wrth ei swn, a'r gog with ei chan. Am ba beth mae yr Hen Gymro yn siarad ? Pwy sain mae ei udgorn yn roddi ? Clywch ef ei hun. Yr wyf yn eyfeirio at lyfr y Parch. U. Jones, Llanllyhii." Yr wyf am roddi dau ofyniad i'r Hen Gymro, sef, A wyt ti yn frawd i Alexander y gof copr ? 2. Ai priodol y ddiareb, GwY" y gwel y fran ei cbiw ? Buaswn yn dweyd, priodol, oni buasai nas gallaf gredu heb weled, fod ty anwyl frawd Jones wedi gallu ym- ddarnstwng i'r fath waith isel a ffiaidd, ac i lytu ei 10 ei hun, yn ngwydd Cymru, a chornio a chicio pawb ar nail llyfallt. Pwy bynag yw yr Hen Gymro, mae mor amlwg a'r haul mai un o ddau beth sydd wedi ei gvnhyrfu i'r fath radd o gyn. ddaredd. Naill ai mae yn ofni colli elw neu enw. Felly, y mae yn amlwg mai rhyw un sydd yn dal agos bertliynas, rhyw fodd neu gilydd, a Llyfr Hymnau y Parch. R. Jones, yw yr Hen Gymro, neu ynte paliaui y mae yn ofni cael Llyfr Hymnau mwy ystwytu—iuwy llawn o dan awenyddol, ac yn lIawllach o fit-YI i Dduw, na Llyfr Hymnau Mr. Jones ? I'uUain y ffieiddia y gleber Mot am gael un gwell ? Yn siwr, hen Wyddel pabyddol, ac nid hen Cymro teg, a Bedyddiwr selog, yw yr Hen Gymro ? oblegid mae pob Bedyddiwr a t holl egai yu ymdreciiu cael y cyfryngau goreu a all i foli a gogoueddu Uuw; ond mae pob pabydd yn edrych ar bob peth yn "gleber tfol,"ae yn ffieiddio pob Mndrech a wneir i ddyrchafu ehwaeth dynion i folianuu Duw, os bydd y cytryw ymdreclvyn ei amddifadu ef o'i elw a'i enw urduasol. Os yw Llyfr Hymnau Mr. Jones yr hyn addywed yr Hen G-ymro, yn ystwyth ac yn llawn o dan awenyddol, ac yn liawmich o fawl i Dduw na'r un llyfr yn y I)yw)sogaetil yna, os yw y rhai sydii yn ysgrif- enu y "gleber flol." yn cynnyg at gael un ystwyth- ach, mwy llawn o dan awenyddol, a llawnach o fawl i Dduw, pwy ond yr hwn a gais ei ogoniant ei hun yu fwy na gogoniant Duw, a wnai "ffi- eiddio" y fath yindrecli, a'i gylrif yn gleber tfol?" Oni dilylai pob Cymro, ben ac ieuauc, lawenycliu llieWII pob ymgais a wneir er cael y moddion goreu i foliannu yr Arglwydd, yn hytiacli na ffieidJiu" vr ymdrech a chablu yr enwad am nad yitynt yn cvdweled a'r Hen Gymro am wtr wei th llyfrau. Ai tybed fod; yr Hen Gymro yn credu fod fy anwyl frawd Jones, Llanllyfni, o dan ddayfol ysbrydoliaeth pan yn casglu ei Lyfr Hymnau ? Os felly, nid rhyfedd ei fod yn beiddio ei org,iiiiiiol uwchlaw pob llyfr yn y Dywysogaeth, ac yu edrych ar bob peth a ysgrifenir er cael ei \Veil :;yda ffieidd-dra," fel clt:bel' ffol?" Ac os yw Llyfr Hymnau y brawd Ilafurus o Langefni, yr j hyn y myn yr hen aelod a welodd lawer tro ar fyd ei fod, yna, mae y sarhad a deifl yr Hen Gymro arnom, fel Bedyddwyr, yn deilwng. Dylera ostwng ein penau mewn cywilydd, am ein bod "yn ddiarebol o ddichwaeth at bob llyfrau o werth." Ie, frodyr anwyl yn y Deheudir, dylech chwi wisgo sachliain am danoch, am eich bod yn druenosaph ni ni yn y Gogledd." Mae rhai o'n heglwysi ni yma yn parhau i ddefnyddio Llyfr Hymnau Mr. Jones, er fod rhai eglwysi truenus a dichwaeth wedi ei roddi heibio, am ei fod (ineddynt) yn cyn- nwys llawer o hymnau nas gellir eu canu heb hopio fel ceiliog y rhedyn. Ond am danoch chwi, Fed- yddwyr y Deheudir, yr ydych yn druenasach na ni-yn galw am argraffiad newydd o Lyfr Hyinnau,, Harris, pan mae llyfr y Parch. R. Jones yn ■„ llawnach o foliiutt i Dduw" nag ef. iPefyd, os,yWt ysgrif yr Hen Gymro yn wir am Ly(" Hymnau fy mharchus frawd Jones, yr ydych yn druenus o ddichwaeth" yn y quantity, yn o gystal agyn y quality. Mae pob plentyn yn dewis y quantity inwyaf cyn y delo i wybod (i feddu ehwaeth) am y quality, neu yn dewis y llawer o flaen yr ychydig. Am danocb chwi yn y Deheudir, nid yn unig yr ydych yn dewis quality gwaelach, ond llawer Uai yn y quantity. Wel, wel, dyna chwi yn druenus- ach na phawb, yn eich "chwaeth am lyfrau Q: werth," ac o faintioli. Llyfr Hymnau Mr. Jones yn ystwyth—yn llawn o dan awenyddol, ac yn llawnach o fawl i Dduw na'r un llyfr yn y Dywys- ogaeth, ac hefyd yn cynnwys tua 400 yn fwy o hymnau, am swllt yr un." O ddifrif, Fedyddwyr, oni raid ein bod yn resynus o druenus yn ein chwaetli-y quality goreu, a'r quantity mwyaf o lawer am y pns lleiaf! Onid addasach fyddai gosod y dosparth truenus hwn o bobl mewn Luna- tic Asylum, na'i gadael yn rhydd ar hyd Deheudir Cymru ? Fe d llawer hefyd yn y Gogledd. A oes dim modd eich cael o'ch trueni ? Da chwi, peid- iweh prynu argraffiad newydd o Lyfr Hymnau Harris, i ddangos eich ynfydrwydd, eithr prynwch un Jones, oblegid mae ynddo dros fil o hymnau; ■ pan nad oes yn un Harris fawr dros 600, heb fod mor Hawn o fawl, ac yn fwy ei bris. O ddifrif, na fyddwch mor ynfyd a thalu mwy am agos i lai 0' hanner o stwff, a llawer gwaelach ei ansawdd. Os ydych am godi o'ch trueni, prynwch lyfr y Parch. R. Jones, yr hwn sydd o werth, a, mor rhad; ac mor dda. fel y mae yo ammheus gan yr Hen Gymro y gall neb byth wneyd ei well, na gwerthu un am lai o bris. Ie, os ydych, druenusion or, truenusaf, am adferyd eich cymmenad. a cbodi mewn ehwaeth, mynweh Lyfr Hymnau Mr. Jones yn union. Dywed yr Hen Gymro "fod y Bedyddwyr yn ddiarebol o ddichwaeth at bob llyfrau o werth, ac fod y Delie-ibarth yn druenusach na'r Gogledd^ ( B'le mae y Beibl genych, anIVyl frodyr ? Sut yr ydych yn llwyddo mwy na ni yn y Gogledd ? B'le!. mae elteithiau y ddwy Athrofa sydd genych? O ( ddifrif, mae y cyhuddiad yn bwysig, ac morbwysig yn ngolwg yr Hen Gymro, fel y dywed Na chym. merai dyn synwvrol lawer o arian am restru ei hun yu eu plith." Cofiteii chwi, nid rhyw Spiritual Lunati.c yw yr Hen Gymro, yn ei farn ei hun, 0 leiaf. Am hyny, m'le yn gwybod beth yw gwerth arian, He hefyd pwy lyfrau sydd o' werth, yn enw- edig pwy Lyfr Hymnau sydd o werth. Oni fyddai yn wir fuddiol i Bwyllgor y Gymdeithas Ddaucan- mlwyddol i sicrhau gwasanueth y "dyn synwyrol" hwn, i gasgluf-unds yn y Gogledd, gan nas daw am lawer o arian i'r Delieudir-i blith dospartn o bobl sydd mor druenus o ddithwaeth am bob llyfr o werth. Tyhed fod yr Hen Gymro wedi bod yn y Deheubarth rhyw dro, ac wedi eich rhoddi i fyny .«■ fel yn anfeddyginiaethol ? Mae ei leferydd fel yn ei gyhuddo. Gresyn nabai mwy o ysbryd Paul, Carey, Marsh- man, Judson.Knibb, a llawer ereill, yn y lhaisydd yn awr ar y maes. Mae yn well nan.yr Hen Gymro tin dirmygu uâ threulio ei nerth mewn amynedd ru