Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
HENGOED A'l CHYLCEOEDD.
HENGOED A'l CHYLCEOEDD. MR. GOL.,—Gwelais yn y SEREN er ys tro yn ol waith un wedi ysgrifenu rhyw daith fach u wuaeth. 'Doedddim yn y teithiwr, aiu a wu I, na>„' yn y dull oedd yn teithio, yn rhyfeddol, ond yr oedd wedi gweled pethau gwerth i'w hadrodd. Yr wyf innau, Mr. Gol., wedi bod o gartref dipyn Nadolig yma, fel y mae y flasiwn gan lawer i fyned i edrych am eu cyfeillion yn ystod dyddiau'r Nadolig. 'Doedd dim yu rhyfedd yn byny felly, ond gwelais lawer 0 bethau rhyfedd, a clilywais fwy- pethau oedd yn peru i mi synu felly yr wyf am ddweyd rhai o honynt; ond cofiwch, Syr, nad wyf fi fawr o ysgolhaig i osod pethau ail-in yn dda ond dywedaf hwynt fel y maent. Yr oeddwn wedi civ wed llawer 0 son am Hengoed, John Jeiikiiis, ei Esoouiad, a'r Paias Arian end yr oedd arnuf chwaut i weled yr hen le. Yr oedd genJf gyfeiJlion yu byw yn y eyinuiydogaethau hyn, ac aethum atypt elerii i dreulio fy ngwyliau. Wedi cyrhaedd gyda'r gerbydres dan i'r gymmyd- ogaeth, a dyfod i dy un o'm rtiyndiau, yr oeddwn yn meddwl fy mod yn nghanol cymmydogaeth 0 Fedyddwyr, ac y gallaswn ddweyd beth a fynwn am fedydd plant yma ond camsyniais, canys y mae yma hraidd boh math 0 grffydd.wyr— yr Independ- iaid, Methodistiaid, Wesleyaid, Methodistiaid Cyntefig, ac Eglwys Loetfr. Deallais mai gwan oedd y rhai byn, oddietthr yr lndependiaid, ac y mae y Bedyddwyr yn rym yrardal. Ond cymmend eghvys Hengned hint gan ddvri dyeithr (ond Bed- yddiwr o galon). gan ei bod wedi gadaei i'r rhai byn ddyfod i mewn i'r tir, mae yn well iddi gymmeryd gnfal o honynt. Aethum tua Chapel Hengoed y SuI cyntaf. Wedi cyrhaedd pen y twyn, dafth yr hen dy cwrdd i'r golwg, yr hwn sydd yn edrych yn lan ac yn ddestlus iawn, wedi ei adgyweirio yn ddi- weddar. Wedi myned i mewn i'r capel, y peth cyntaf a dynodd fy sylw oedd y ford wedi ei gosod, a phob peth arni at y cymundeb. Yr oeddwn yn gweled y peth yn chwithig iawn ar y cyntaf, ond yr oeddwn yn caru y dullyn fawr erbyn y diwedd. Yn IJJhob man ag yr ydwyf wedi bod, mae y diaconiaid yn fifwdm ar ol y brfgeth i osod y ford ond yma. pan ddaeth y gweinitiog o'r pwlpud, yr oedd pob peth yn barod i dllechreu ar y c\ frnndeb. Yr < odd yno hefyd iet o lestri cymundeb, yr hardda a welais I erioed yn un man. Pan yn holi yn eu cylch wrth ddyfod o'r cwrdd, dyvvvdwyd wrthyf mai rhai newydd oeddynt, ae mai rhai o'r chwiorydd oedd wedi eu rhoddi yn rhodd i'r eglwys, a'u bod yn werth o wyth i nawpunt. Noble, onite, Mr. Gol. Dyna rinwedd gwertb i'w chyboeddi, agwerth i'w hpfelyèhu gan chwiorydd ein heglwysi. Y mae un peth arall sydd wedi cymmeryd lie yn Hengoed yn ddiweddar, sef y teaparty. (Maddeued y brodyr yn Hen- goed i mi am wneyd y gwaith ddvlasent hwy fod wedi ei wneyd.) Yr oedd son am y te yn y gymaoydogaeth pan aethum I yno.ac yroedd son pan ddaethum I oddiyno. Dau beth oedd yn neillduol yn y cwrdd te hwn; neu, beth bynag, dau bethallwn I gasglu oddiwrth ymddyd Ian y bobl. Y peth cyntaf oedd respectability y te; gofynais lawer gwaith beth oedd yn respect- able ynddo; yr un ateb oeddwn yn gael gun bawb, sef, fod pob peth felly. Yr hyn oeddwn i ddeall wrth hyn oedd, fod y te, a phob peth gydag ef, yn wir dda, yn well na'r cyffredin yn y cyrddau tê-fod menywod o sefyllfa yno gyda'r tê, ac fod yno lawer o bobl respectable wedi yfed te. Peth aiall oedd yn neillduoli y cwrdd te oedd lluosogrwydd y rhai a yfasant de— dros chwech cant! Nid yw 600 yn rhif fawr yn y tiefvdd yma i yfed te, ond yn wir yr oeddwn yn ei weled yn fawr m-twn lie gwladaidd fel Hengoed. olywais eu bod wedi cael dros £ 40 yn rhydd oddiwrth y te. Mae yn debyg eu bod wedi cael y cyfan oddiwrth y t"cynau, oblegid yr oedd un chwaer yn rhoi y te i gyd, un arall yn rhoi y siwgr, a chwpl o rai ereill yn rhoi ydeisen. Wei, wel, dyna chwiorydd ffyddlon sydd yn Hengoed -rhoi llestri cymundeb, rhoi te i dros 600, a chlywais b-efyd fod un wedi rhoi trowsers bedyddio i Mr. Williams, ygweinidog, gwerth dwy bunt. Duw a'i cynnorthwyo i fyned yn y blaen, ac a dywallto o'i Ysbryd ar chwiorydd ereiil yn y jrwahanoi eglwysi. Ar ol te yr oedd cyfarfod i fod yn y capel; yr ysgol Sul yn myned i adrodd a chanu. Treuliwvd dwy awr gysurus iawn i wrando arnynt yn myned trwy eu gwaith. Yr oedd Thomas, Gelligaer, a Jones, Bargoed, yn areithio. Yr oedd pawb yn dweyd ei fod yn gyfarfod difyrus ac adeiladol, a dysgwylir am ei fath yn fuan etto. Q-air bach am gylchoedd Hengoed. Y manau crefyddol oeddwn yn holi am danynt, asymudiadau crefyddol oeddwn yn talu mwyaf o sylw iddynt. Mae hen balasd9 rhwng Hengoed a Choed-duon, o'r enw Penllwvn. Mae yr ystad yn awr wedi ei gwerthu, ac nid yw v t$ond ffertndy. Mewn rhan o'r ty hwn mae capel gan y Pabyddion, a'r offeiriad yn byw mewn rhan arall; ac y mae yno ysgol ddyddiol yn cael ei chynnal, ac yn derbyn plant y gymmydogaeth ond cofiwn mai Cymro yn Babydd sydd yn cadw yr ysgol hon. Mae yw rhaid i rieni y cvlchoedd hyn ofatu am ddysgu egwyddorion Cristionogaeth i'w plant, onite fe ddysgir egwyddorion Pabyddiaeth iddynt yn y Penllwyn. Boreu dydd Nadolig oedd yn f)reu mawr gyda'r Pabyddion yma, fel yn mhob man arall. Yr oedd y lie wedi ei oleuo a chanwyllau o amryw liwiau ac yn fore iawn yr oedd- ynt yn ymgynnull yno, a llawer o fechgyn yr ardal yn myned i weled y mass. Yn Ystrad-mynach, gerllaw Hengoed, mae capel bach gan y Tiefnyddion Calfinaidd. Cyn y dydd, boreu dydd Nadolig, yr oedd plygain yn cael ei chynnal yn y He hwn gan y corff. Er ychwanegu y goleuni yn nghapel yr Ystrad i gynnal y Babyddiaeth hyn i fyny, yr oedd canwyllbren hardd iawn wedi ei wneuthur erbyn yr amgylchiad gan y gof sydd yn byw gerllaw. Yr oedd y canwyllau wedi eu gwisgo yn wahanol liwiau y rhai o amgylch yn gwisgo eu canwyllau am yr harddaf. Ni chlywais pwy aeth a'r wobr eleui, ond dywedwyd wrthyf mai Mr. Williams, o Lanbradach, aeth a hi llynedd. Rhyfedd mor dehyg i'w gilydd, Mr. Gal., oedd y Trefnyddion Calfinaidd yn nghapel yr Ystrad, a'r Pabyddion yn y Penllwyn boreu dydd Nadolig diweddaf. Clywais rai yn dweyd am y corff, eu bod yn barnu oddiwrth enwau eu capeli, fod y rhan Seisnig, os nad y cyfan, yn myned drosodd at y Presbyteriaid i Ysgotland. Ond yr oeddem ni ffordd hyn yn barnu er ys tro yn 01 (os gellir barnu y cortf wrth yr aelodau. a phaham 11a ellir), pan aeth Mr. Phillips, Henffordd, a Mr. Charles, gynt Athraw Coleg y Methodistiaid yn Trefecca, i wasanaethu eglwys Lady Hall yn Abercaru, fod y corff yn myned yn 01 at ei mam i Eglwys Luegr; ond wrth edrych ar gapel yr Ystrad boreu dydd Nadolig, yr oeddwn yn barnu eu bod yn myned at eu mamgn i Rufain. Rhyfedd, os yw y corff Methodistaidd yn Nghymrn yn meddwl symud, eu bod yn edrych ar eu mam, Eglwys Lloegr, na'u mamgu, Eglwys Rhufain, na'u hanner brodyr, y Presbyteriaid bydded iddynt fyned at y Beibl, yna cant sylfaen ni chywilyddir o'i herwydd. Gerllaw Hengoed y mae eglwys Gelligaer; maedyno'r enw Mr. Harris newydd ymbriodi a'r eglwys bon, ac fel dyn newydd briodi, mae yn dendable iawn ar ei wraig; ac fel pob cwpl ieuanc newydd oriodi, yn awyddus iawn i gael plant, felly yr oedd Mr. Harris yn Gelligaer. Mae yn debyg ei fod yn barnu nas gallasai gael llawer wrth bregethu yn yr eglwys, y mae wedi cymmeryd cynliun arall, sef, myned o amgylch y tai i ymofyn plant ereill i dd) fod i'r eglwys i gael eu bedyrfdio, yn lie ei fod yn ddieppil felly fel gweinidog ac yn hyn mae wedi bod yn lied lwyddiannus. Wrth ymofyn deiliaid fel hyn i gael eu bedyddio, mae rhai o honynt yn lied anfoddlon i ufyddhau ac nid rhyfedd, oblegid ni chawsant erioed mo'u dyst;u. Pan oedJ yn gwneyd un yn blentyn i Dduw, ac yn etifedd teyrnas nefbedd," yr oedd ar y pryd yn siarad iaith plentyn y fall ac etifedd uffern wrth ei fam, a'r person a phan ar haner y bedydd (mae yn debyg fod ei fam a )lawt-r yn tybied ei fod drosod ), Uarth y plentyn rhywfudd yn rhydd, ond dyweiodd y person fod yn rhaid ci gaei yn 01 i wneyd arwydd y groes arno. Mae offeiriad newydd Geliygaer wedi gwneyd bedyddfan yn .9 yr eglwys, wrth y drws wrth gwrs, er dangos mai bedydd yw porth yr enjoys a bedyddiodd ddwy mewn oedran trwy droch- iad yn y bedyddfan hon, yehydig amser yn ol. Maent yn dweyd tua Gellig.ier, ei fod vn well taenellwr nag yw o fed- yddiwr rhyw fraicheidio y bedyddiedigion yr oedd, ac nid yn ymaflyd ynddynt a'i ddwylaw. Wedi iddo fedyddio y gytaf, yr oedd wrth gwrs yn gweithio ei ffordd maes i fyned i newid, ond pan tua'r drws galwodd arni ddyfod yn 01 i gael arwydd y groes. Yr oedd un o'r rhai a fedyddiwyd wedi bod yn-aelod rhai blynyddau yn yr eglwys, ac yr oedd y ddwy wedi cymuno boreu y Sul y bedyddiwyd hwynt, a hwvthau yn cael ei bed- yd-.ii<> yn y prydnawn. Wel, dyma gymmysgedd rhyfedd onite, Mr. Gol., mae otfeiriad newydd Gelligaer yit ei wneyd, taenellu plant a- bedyddio rhai mewn oed, taenellu neu drochi, rhoi cymmundeb i rai wedi taenellu, a'i roi i rai heb e'l taenellu na'u bedyddio. Wet, wel, bobt bach, mae y bobl fel wedi myned i studio natur y dyn, i ddyfod a chrefydd at ei arch- waeth ef; yn lie studio y Beibl, a dysgn dyn beth sydd yn hwn. Ond er mor liberal yw y dyu hwn gyda'i fedydd, a'i ddeiliaid, mae mor dite ag un Pabydd am arwydd y groes. Mawr yw 'stwr y bobl y dyddiau hyn, am y 2,000 a drowyd allan o'r eglwys, ddau can mlynedd yn ol, a mawr yw y siarad sydd wedi bod am y peth goreu i'w coffadwriaethu un enwad yn meddwl fel hyn, a'r llall fel arall. Gwelais yn Hengoediana mai un Dafydd Dafis oedd yn offeiriad yn eglwys Gelligaer oddeutu dau can mlynedd yn ol, neu dipyn yn rhagor, ac mai Bedyddiwr oedd y dyn hwnw, ac mai ef ddechreuodd eglwys Hengoed. Yn awr, Mr. Gol., welaisr,i"%rioed well peth i goff- adwriaethu Dafydd Dafis y Bedyddiwr, na'r bedyddfan mae offeiriao Gelligaer wedi wneyd yn yr eglwys. Ffamws, onite, Syr. Bedyddfan yn eglwys y plwyf, er cof am un fu yn pregcthu bedydd trwy drochiad yno ddau can mlynedd yu of. Dyma i chwi offeiriad, heb na siarad na chleber a neb, yn coff- adwriaethu, yr un flwyddyn a'r YmneillJuwyr, un a'r rhai mae yr Ymneiliduwyr yn eu coffadwriaethu, ac a choffadwriaeth sydd yn atteb i'r inymryn, bedyddfan er cof am fedyddiwr. Dyna rai o'r petbau a welais ac a gkwais ar fy siwrnau. Ffar- weliwch yn awr, Syr. Ni-waeth o-b YMWELYDD.
CYFYNGDER GWEITHWYR SWYDD…
CYFYNGDER GWEITHWYR SWYDD LANCASTER' MR. GOL., —Dymunwyf hysbysu y cyhoedd fy mod, fel Trysorydd, wedi derbyn yn ddiweddar trasgliadau o'r lleoedd canlynol, at y rhai a gyhoeddwyd yn y SEREN o'r blaen £ s. d. Cwmfelin. Llanboidy 2 1 9 Llanymddyfri 1 18 9 Salem, Mydrim 1 10 8 Pob casgliadau a thanysgrifiadau at yr achos teilwng uchod a anfonir i mi, a gydnabyddir yn SEKKV CYMRI. Yr eiddoch yn barchus, Yr eiddoch yn barchus, Caerfyrddin, Ion. 19, 1863. H. W. JONES.
CyffrwUnol.
CyffrwUnol. Mae dyn o'r enw J. R. Smith, llyfrwerthwr, o Lynn, mewn dalfa am osod ei dy ei hun ar dan er mwyn ilosgi ei wraig. Mae y Parch. Joseph Wood, offeiriad Clayton-le-Moors, yr hwn a ddaliwvd yr wythnos ddiweddaf ar y cyhuddiad 0 forgery, wedi cael ei draddodi i garchar er sefyll ei brawf. Mae y ddedfryd o farwolaeth ar Mary Cox, am ladd Ann Holliday, ger Durham, wedi ei newid i alltudiaeth. Dywedir fod Canghellydd y Trysorlys yn bwriadu gostwng amcangyfrifon y fyddin eleni yn agos i'r banner. Tyn hyn yr income tax lawr o 10c. i 6c. Torodd Gwyddelglustei wraig ymaith yn Doncaster yr wyth- nos ddiweddafam geisio gydag ef i fyned gartref o'r dafarn. Am ei weithred annynol cafodd ei ddedfrydu i chwe mis o galed- waith yn y carchar. Dywedir fod y Cadfridog Dunn a swyddog arall, pa rai a fu yn gwasanaethu dan Garibaldi yn y San Sicilly, wedi eu hattafaelu yn Nice drwy orchymyn y Llywodraeth Ffrengig. Mae Mr. John Pender, A.S. dros Totnes, wedi rhoddi mil o bunnau rhwng trigolion y fwrdeisdref hOIlo. Yr oedd morwr Italaidd ar ei ffordd i Cork mewn cerbydres. Rhoddodd ei ben i maes drwy y ffenestr, a chwythwyd ei gap ymaith gan y gwynt; neidiodd yntau yn union ar ei ol a chafwyd nad oedd wedi derbyn dim niwed. Mewn cynnadledd o'r Mormoniaid a gynnaliwyd yn ddi. weddar yn Nghaerodor, dywedwyd fod "dau ar hugain wedi eu bedyddio yn y ddinas hono yn ystod y tri mis diweddaf, a bod llawer o rai ereill yn dysgwyl am yr un faint." Y mae Llynges Lloegr yn gynnwysedig 0 341 o longau o bob rhestr, heblaw pa rai y mae yn awr ar waith 47 yn vcb. wanegol, nifer o'r rhai sydd bron bod yn barod i'r elfen ddyfrllyd. Nifer yr ymffldwyr a'r mordeithwyr 0 Plymouth i'r Trefod- igaethau Prydeinig y flwyddvn ddiweddaf oedd 5,737, yr hyn sydd 3,135 yn fwy nag yn 1851. O'r nifer ychwanegol hyn aeth dim 11ai na 2,458 i Gymru Ddeheuol Newydd, ac oddeutu 200 i Victoria, Awstraiia. Ysgrifena Caplan Ysbytty Middlesex fel hyn "Daeth boneddiges hollol ddyeithr i ni oil i geisio caniatad i ymweled &'r cleifion yn y gwahanol ystafelloedd. Caniatawyd ei chais ac aeth y ddirodres 0 wely i wely gan gyflwyno hanner penl adur i hub un o'r cleifion fel calenig, ac fel diolch offrwm i Dduw am ei hadfer bi o afiechyd peryglus. Yr oedd ein cleifion yn agos i 300 mewn rhifedi." Dywsdir fod dau iarll i gael eu dyrchafu yn ardalyddion, a bod chwech o bendefigion newydd i gael eu creu, pump 0 ba rai ydynt Sir C. Wood, Mr. W. Beaumont, Mr. Milnes, y Milwr- iad White, a Mr. Ellice. Nid yw enw y chwechfed wedi ei roddi. Dealla yr Evening Herald fod gorsedd Groeg wedi cael ei chvnnyg i, a'i derbyn gan Ddug Saxe Coburg. Taenir v gair y bydd i ddwsin 0 filwriaicl gael eu dyrchafu yn Gadfridogion uwchrifawl arachlysur priodas Tywysog Cymru ond y bydd iddynt dderbyn eu tal presenol hyd nes y byddo deuddeg o'r Cadfridogion presenol wedi myned i fyd yr ysbryd- oedd, Anrhydedd gwag Dygwyd gwraig 0 flaen yr ynadon yn Llundain dydd Gwener diweddaf, ar y Cyhuddiad o gynnyg lladd ei hunan a dau o'i phlant. Ymddengys mai benyw ofer ydoedd, a phan dan ettaith diodydd meddwol iddi fygwyth lladd y plant drwy dori eu gyddfau. Torodd ei gwddf ei hun, ond nid yn bervglus Gohiriwyd yr achwyniad yn ei herbyn, er mwyn holi mewn yn drwyadl i'w bachos a'i chyflwr. Llawnodwyd erthyglau priodas Tywysog Cymru a'r Dywysoges Alexandra a Denmark, yn Copenhagen, prydnawn dydd Iau diweddaf. Llythyron o arfordir gorllewinol Affrica a'n hysbysant fod agerddlong rvfel ei Mawrhydi, y "T .^air," wedi danfon Hona- Bortoguaidd i borthladd Loandr "(;mmerwyd ar y mor, ac ynddi bump o gaethio^ mwyn "holi i mewn i'w hamgylchiadau gall y Commission Cymmysgedig. Er I.ad oedd ond pump o gaethion ar ei bwrdd, etto yr oedd deuJdeg cant o bunnau ynddi er prynu rhai ereill. Nid oes ammheu. aeth nad yw yr arian a'r llong yn obrwyon cyfreithlon. DYDDOROL I FORWYR.—Profwyd yr achos canlynol yn Llvnlleifiad yr wythnos ddiweddaf. Morwr, yr hwn a hwyl. iodd mewn llong berthynol i Lynlleifiad, a gymmerw, d yn gar- charor gyda'r llong, pan oedd hi yn ymdrechu rhedeg y gwarchae yn Savannah, a ddaeth ag achwyniad yn erbyn y per- chenogion, gan hawlio oddiwrthynt hwy iawn dal am nyny. Dywedai nad oedd ef yn gwybod fod v llong yn rhwym i borthladd gwarchaedig, a bod y papyrau a danysgrifiwyd ganddo ef yn gosod allan ei bod i fyned i borthladd uiogel, yr hyn nid oedd Savannah, gan ei fud yn borthladd gwarchaedig. Amddiffyniad y perchenogion oedd. nad odddynt hwy vn gwy- bod fod porthladd Savannah wedi ei Warchae ond gorfodwyd hwy i dalu deg gini i'r morwr am yr amser a goliesid ganddo. ATTAFAELIAD METHDALWR TWYLLODRUS.—Dygwyd dyn o'r enw Bucknell o flaen yr ynadon yn Guildhall yn Llundain yn ddiweddar, ar y cyhuddiad o'i fod yn fethdalwr twyllndrns. Ymddengys ei fod wedi gwneyd cytundeh i ffurfio rheilfforrld yn I tali, ae fod mewn dyled mawr yno ac yn y wlad hon. Ffodd am noddfa i Itali, ond gan nad oedd un cytundeb yn bodoli rhwng y ddwy wlad i roddi fyny y fath droseddwvr a Bucknell, cafwyd peth trafferth i'w ddal. Modd bynag, yr Italiaid, wedi yn gyntaf ei garcharu ef, a'i halltudiasant ef o'r wlad. Pan gyrhaeddodd Mont Cenis, cafodd fod yno hedd- geidwad Seisnig ac amryw o rai Ffrengig yn ei ddvsgwyl, y rhai a'i cymmerasant i'w tyner ofal ar unwaith. Dygwyd'ef i Lundain, ac aethpwyd fig ef o flaell yr ynadon fel y crybwyll- wyd, ac, ar ol clywed amryw gyhuddiadau yn ei erbyn gohir- iwyd y prawf, a thraddodwyd ef i garchar, yrynadonyn gwrthod machniaeth. BATHODYN GWOBRWYOL, a roddwyd am STARCH GLEN- FIELD, gan Farnwyr Dosparth 2, ArddangoSfa 1862. Y mae y Starch enwog hwn yn cael ei ddefnyddio yn y Golchdy Breiniol, ac a gyhoeddir gan Olchwraig ei Mawrhydi y goreu a ddefnyddiodd erioed. Trwswraig Ysnodenau ei Mawrhydi a'i gesyd allan y goreu a ddefnyddiwyd ganddi; ac y mae y wobr ucbod, gan rai o brif gelfyddydwyr yr oes, yn profi ei ragor- iaeth. Gwerthir "STARCH BREINTIEDIG GLENFIELD yo mhob Dinas, Tref, a Phentref, yn Mhrydain Fawr a'r Iwer- ddon, mewn sypvnau ic., lc., 2g., 4c. 8c. yr un, gan Grocers, Canwyllwyr, Fferyllwyr, &c., ac yn gyfanwerth gan y sjwneu- thurwyr WOTHERSPOON A'I GYF., GLASGOW A LLUX- DAIN.
MYNEGYDD Y GOFFADWRIAETH.
anereb>dd ygynnulleidfa ar y dyben oedd mewn golwij yn y cyn" nullind, sef crn-l addewidion at y Building Loon Fund, a llyfrau "Yr oedd ybrawd H. Davit wedi dyfod a'r papyrau yn barod, er myned oddiamgylch i'r gynnulleidfa. Awd fel y dysgyblion gynt, tob yn ddau. un yn gofyn, a'r IIall yn ysgrifenu. Wedi gwneyd hyny, cafwyd fod £2848. Yna awd i dreio y cor mawr, a chafwyd yno X46 10s. Yna awd at un nad oedd wedi penderfynu yn y -capel, ac addawodd £ 4. Dyna £ 78 14s. Boreu ddoe, aeth Mr. W. at bersonau nad oeddynt yn y cyfarfod, a llwyddodd i gael dros £20. Neithiwr, rhag y xallai fod rhyw rhai yno na chawsant gyfle i wneyd addewid, aeth Mr. Williams un ochr, ac un gydag et, a dau yr ochr arall, pryd y dibenwyd, a chafwyd dros iC8 felly. Gwelwch fod y teimlad wedi cydio yn y bobl, ac nis gwn pa le y terfyna. Dyna X106 wedi ei wneyd. Tebvg y bydd yn nghym- mydogaeth £150, os nid rhager. Y mae Mr. Williams yn Peny- pare heno. Ni chafwyd cyfarfod yn Llandudoch fel yr oeddetn yn meddwl, ond y maent yn sicr o wneyd hyrty yn brydlawn. Y mae yn llawen genyf fod pethau wedi myned yn nilaen nior galonog ag y ninent, wedi vr liir ocdiad. Gwir oedd eich dywediad am Mr. Williams. Y ma? just the m(injor the work. Wedi ysgrifenu yr nchod, daeth brawd i mewn, ac addawodd £7. Yn y blaen y mae i fyned. Ofnwyf y bydd y Parch. T. Price, o Aberdar, yn teindo am ein bod yn myned o'u blaen yn ol cyfartalrwydd. 'Does dim i'w wneuthur, ond gweithio ein goreu. Rhaid rhoddi fyny, gyda serch atoch. Yd wyf, yn gywir, eich brawd, "J.'J. JONES." SIR FRYCHEINIOG. At yr hyn svdd wedi ei hysbysu eisoes o'r sir hon, y rone y Parch. D. V. Phillips, ysgrifenydd y dosparth uchaf, yn fy hysbysu ei fod wedi ymweled ag holl eglwysi y dosparth ac er fod rhai o'r brodyr yn y weinidogaeth wedi bod dipyn yn ddioglyd yn eu cyn- northwy yn y cyfarfodydd, y mae gwaitfi gwerthfawr wedi ei wneuthur. Rhydd efe y cyfrif canlynol:— x fi. C. Penyrheol 13 12 0 Y Gelli 7 17 0 Glasbury 13 8 0 Talgarth 7 15 0 Erwood 3 19 0 Llanfairymuallt 2l 3 0 Pisgah 9 13 0 Ramah, Tabernacl, a L'hapelyffin i gasglu etto. DAELINGTON.-—WlTTOST PARK. Y mae Mr. Price, Aberdar, weli bod yn mhiith Cymry 6"1{- ledd Lloegr, ac nid annghotiodd seinio udgorn y Goffadwriaeth, eithr swynodd eu clustiau a'u calonau tua Middlesborollgh, Stock- ton, &c., ac yn Witton Park tanysgrifiwyd mewn un cyfarfod X59 4s., a gwneir X65 neu £70. yr hyn sydd lawer dros bunt ar gyfer pob aelod. Beth am hyn, Mr. j. J. J.? Dyma un yn tynu at Lanwrtyd Ond Libanus, Ystrad, sydd hyd yn hyn yn cariolr dydd. Yr eiddoch oil, Y GORUCHWYLIWR. Maesycwmmwr, Ionawr lifed, 1862.