Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

7 erthygl ar y dudalen hon

YMDDYDDANION Y TEULU.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YMDDYDDANION Y TEULU. GAN Y PRYFGOPYN. PEN. VII. Yn y mynegiad diweddaf o'r ymddyddanion a gym- merodd le yn nhy Mr. Morgan Jones nos Wener cyn y pay yn y gwaith mawr, eyfeiriais at enwau dau neu dri o bersonau parchus ac urddasol yn eu perthynas â.'r Eglwys Gymreig yn Abercarn. Dydd Iati, Mawrth 12, derbyniodd Mr. Morgan Jones y llythyrau canlynol oddiwrthy boneddwyr ag ydynt wedi eu llawnodi. Ar dderbyniady cyfryw, danfonodd Morgan Jones hwy at William Parry, er cael ei esboniad ef ar y mater. Erbyn noa Sadwrn, Mawrth 14eg, yr oedd William Parry wedi gwneyd pob ymchwiliad i'r mater, a daeth a'i berson glan ei hun i fynv o Grymlin i Ddyffryn Diwydrwydd, er hysbysu i deulu Morgan Jones pa fodd yr oedd wedi cael pethau. Cymmerodd lawer iawn o ymddyddan le ar y mater dan sylw. Wet," gofynai Morgan Jones, "beth sydd i wneyd yn awr? Mae y Parch. Mr. Jones yn beio y Pryfgopyn, ond poor fellow o hono, nid arno ef mae y bai, gap iddo adrodd yr banes yn gywir iawn. Digon gwir, Mr. Jones," meddai William Parry, "nid ar y Pryfgopyn mae y bai, o"d arna' I, osoes bai « yn rhywle—y fi a wedodd heth o'dd yn cael ei sharad yn yr ardaloedd obry. My ddywedes shwd odd yn lied agos, a mi wedes yswn a'r sharad sydd wedi bod rhwng y dynion yn y gwaith ond wedi. i fi gael y Uythyron odiiwrthoch chi, Mr. Jones, mi dafles y mwrthwl i lawr mewn mynyd, a ffwrdd i'r lodgins i vmolch a newid 'nillad, a gwnaethym bob ymchwiliad i'r mater, a chef- ais fod llawer iawn o swn a sharad diachos yn yr ardal, a bod mwy yn cael ei wneyd o'r mater o lawer nag sydd eifee." Beth sydd i wneyd yn awr?" gofynai yr hen wr, Morgan Jones. "Maeypethyn amiwg iawn," meddai William,- "ceisio gan y Pryfgopyn igyhoeddiy llythyr pender- fynol sydd wedi ei ddanfon gan Mr. George, gyda llythyr y Parch. E. E. Jones. Mae Mr. George yn wr boneddig, ac mae ei air ef yn ddigon ar y pwnc, heb rhý)\o brawfion i'r gwrthwyneb. Felly, bydded i lythyr Mr. George gael ei gyhoeddi fel y mae—air yn ngair, hèb unrhyw gyfnewidiad." Pant, Newbridge, Newport, Monmouthshire, 9th March, 186a. "To ihe Editor of the SBRSW CYMRU. "SIR,—My attention has been called to an article, contained in your print of the 27th of February last, headed Ymddyddanion y Teulu, gan y Pryfgopyn," in which the writer indulges in the use of my name with assertions not simply beyond the bounds of fair criticism, but within the pale of an unjustifiable libel on my good name and character. I am charged with attending the ser- vices of the new church at Abercarn to this Imult plead guilty, and at the same time add the gratification I have experienced in listening to the eloquent and admirable discourses of the learned minister who occupies that pulpit. I am further charged that I, as an. agent under Lord Llanever, have used the influence of that position to compel parties to leave their ordinary places of worship for the purpose of filling; the church at Abercarn, and excerCising a pettv kind of tyranny on this account; and then the writer of the article asks whether a certain noble Lady, whose name stands pe- culiarly honoured among Welshmen, will allow such conduct on my part? Now, Sir. I indignantly deny that I have ever used any such influence to compel or induce parties to leave their ordinary churches, or, as your correspondent expresses it, to drag the tenantry to the Abercarn Church and I defy your contributor to bring a tittle of proof against me. I do not wish to interfere with any man in theexcercise of his religious duties I only ask for the like liberality at the hands of others and that your correspondents, be they whom they may, will first take the trouble to find out the truth and then adhere to it. I trust in justice to my character, which has been improperly attacked, that you will insert this letter in your next publication. I am, Sir, Your obedient servant, THOS. E. George." (C Yn nesaf, cyhoedder llythyr y Parch. E. E. Jones, yr hwn sydd fel hyn, "MR. GOLTQYDD,—Wrth i mi ddarllen darn o gynnwysiad SERWN CYMKU, dyddiedig 27ain o Chwefror, yn cvnnwya Ym- ddyddanion y Teulu," canfyddais nad oedd y materion a ymdrin- iwyd ganddynt ar safle diberygl. Gwybydded y darllenvdd nad yw Arglwyddes Llanover wedi cynnyg dim mewn gair nac ysgrif yn lueddu i orfodi neb i adael eu lleoedd eglwysig er mwyn poblogi egWys newydd Abercara. Ac nid yw y brawd Mr. George wedi cymBell neb o un ejlwys, nac o un man arall, i'w ganlyn ef i'r lie hwnw, mwy na bwriaau myned ei hunan ond ychydig « droion, llaio lawer i newid ei egwyddorion, o herwydd gwyddom nad oes cryfach Bedyddiwr nag ef yn y frawdoliasth. Nid y>r j«ys>AJberc*rn wedi achosi un erlidijfaeth, fel y noder yn Ymd^ytdoknion v Teulu," ac nid oes un bywyd mewn perWl, dim jin person wedi ei garcharu, nac un proclomasiwa • ryf«$-?w »di etgynpyg. Yr ychydig bethau bach a gafwyd o le yn yr achos y cyfeirir ato, yat ioli wedi eu cwbl unioni. pan; hyny, goddefed Mr. Pryfgopyn i mi edii idde, pwy bynag yw. ei fod wedi dibrisio myned i Lundain, Llynlleifiad, a Manceinion i gyrchu nwyddau at wneyd rhwydau; eithr reI y Pryfgopyn, nyddodd a gwauodd ei rwydaa oil o'r-nwyddau, a oil- yngodd o'i ymvsgaroedd ei hunan, pa rat oedd yn ei feddiant o'i ieÙenctyd-nid aeth i draul i gvrchu dim tu fas idd ei bremises a'i appurtenances ei hun. Fel Pryfgopyn aeth i dai y cymmydogion heb un gwahoddiad. Fel Pryfgopyn, yr oedd ganddo fwriad i ddaltrwy droedfaglu pob ehedydd a ddisgynai ar ei bremises ef. Edrychodd rhai yn graff ar ei ol, ae ftjphtn asgell o ben ysgwydd (quill), llwyddwyd i'w dwmlo o'i dy, a'i holl waith a syrthiodd i'r llechlawr yn rhyddhad ei garcharorion. "Gorphwysaf mor fyra hyn, Mr. Golygydd ac os daw y Pryf- gopyn i'r maes etto ar y matsr hwn, deued allan, o dan ei. enw prfedol. Ydwyf, Syr, eich ewyllysy>ld da, "EOMTJICD EDWARD JONIS." Mynyddislwyn, Mawrth 9Jed/' If Wele. yn awr, wedi darllen y ddau lythyr yna. ai nid gwell fuasfai peidio dywedyd dim am dano meddai Morgan Jones. Wei, na Syr," meddai William, "er y dichon i fi a'r Pryfgopyn gael ein beio am hyn, etto mae yn dda genyf fy mod wedi bod yn foddion i wneyd y peth yn hysbys. Cyn hyn, gallaf eich sicrhau fod cymmeriad Mr. George, a chymmeriad Arglwyddes Llanover, yu cael eu trin yn anngharedig ganrai nad oeddent yn gwybod gwell. Nis gall Arglwyddes Llanover, ac nis gall Mr. George gau genau rhyw ddynion clebrog sydd bob amser & chroen rhyw un neu gilydd ar y berth Yr oedd.y peth yn cael ei sharad os nid yn cael ei gredu, fod Mr. George.yn myned i Abercarn ei hun, ac vn dylanwadu ar ereill i fyned yno. Dywedid fod rhyw lawer o aelodau Bulah yn myned yno. Ond erbyn holi, nid oedd ond rhyw banner dwsin wedi bod yno ac yn awr, mae llythyr Mr. George ar unwaith yn gosod y mater yn dawel; ac mae yn werth nid ychydig o dra- fferth a theimlad i glirio cymmeriad cyhoeddus yr Ar- glwyddes Llanover, fel un ag sydd yn cael ei hystyried y foneddiges fwvaf ryddfrydig yn Nghymra; mewn gair, un ag y mae y wasg yn arfer ei dal i fyny fel siampl V hendefigion y deyrnas hon, fel un yn ho<fi rbyddid ei hun, ac yn caniatau yr un peth i ereill; tra y mae Mr. George o'r Pant wedi arfer cael ei ystyried yn aelod ffyddlawn yn eglwys Bulah, ac yn swyddog iflfyddlawn i Arglwydd Llanover. Yr oedd cymmeriad Aiglwydd Llanover ac eiddo Mr. George mewn perygl o gael eu camddeall gan y cyhoedd. Mae y llythyrau hyn, o gwrs, yn symud pob teimlad annymunol ar y pwnc. Mae pob un sydd yn gwybod am Mr. George o'r Pant yn gwybod fod ei air fel ei lw. Ac am Eglwys y 1, Abercarn, mae yn dda genyf na fydd i roddi gofid i neb mwy, gan fod Mr. Charles, y gweinidog newydd, wedi dywedyd yn gyhoeddus yn- ddiweddar yn nghapel y Metbodistiaid, nad yw ef am weled neb yn dyfod ato ef o gapeli neu eglwysi ereill, ond mai ei amcan ef yw cael dynion sydd o dan farn condemniad, hyny yw, casglu dynion annghrediniol. Ond am Mr. George ac aelodau ereill o eglwys Bulah, nid ydynto dan farn condemniad, am ei hod yn gredinwyr yn Nghrist; a dywed Paul am y rhai hyny, "Nid oes yn awr ddim damnedigaeth i'r rhai sydd yn Nghrist lesu." Credwyf yn hollol eich bod yn iawn, William," meddai Morgan-Jones. Yr wyf yn gytnhwys yr un farn a chwi, nhad," meddai Robert y mab. We!, yn wir," meddai Mrs. Jones, "mae yn dda gen I fod pawb i ga'l gwneyd fel y myno nhw yn y mater. Byse yn ddrwg iawn genyf fod yr Arglwyddes o Lanover yn interfero k dynon gyda en crefydd. Mae pawb wedi arfer sharad am dani fel model o bendfrfiges yn yr ystyr hvn." Ar hyn, dygwyd y mater i derfyniad, a phawb o'r teulu yn teimlo yn ddiolchgar fod y mater wedi ei glirio 1 fyny. Felly, dvma ddiwedd.

• YR AIL UTH.

TR ORIEL.

DEDDF NEWYDD PRISIO PLWYFYDD.

DEUTROED AC NID DWYTROED.

Y CYNNADLIEDYDD.

YR HUGUENOT.