Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
AMERICA.
AMERICA. Efrog Newydd, Mawrth 6. Cymmerodd brwydr boeth le ddoe rhwng fyddin Van Dorn a llu o Undebwyr, yn cynnwys pum catrawdo wyr traed, ac oddeutu pum cant o wyr toeirch, yn Springville, tair milltir arddeg i'rdeau o Franklin, Tennessee. Torwyd tri chatrawd o'r ttndebwyr yn yflion, neu fe'u cyramerwyd yn gar- charorion gan y Gwrthryfelwyr, ond diangodd y gwyr meirch a'r gwyr traed (?) yn ddiogel. Mae'r Cadfridog Gilbert yn cael ei feio yn fawr am beidio flanfon adgyfnerthion i'r Undebwyr o Franklin. (Fe wel y darllenydd mai rhyw hanesyn go ryfedd Yvr yr uchod. Dywedir mai pum catrawd o wyr traed a phutn cant o wyr meirch oedd y llu Undebol, diangodd y gwyr traed aV gwyr meirch yn ddiogel, ac etto fe dorwyd tri chatrawd yn yfflon !) Mae cynhwrf mawr wedi cymmeryd lleyn Detroit, 0 herwydd fod negro wedi dirdreisio merch wen. Metbodd y dorf gael gafael yn y negro, ae o herwydd n y hyny cyflawnasant weithredoedd anfad ar y negroaid Oedd yn byw yn yr ardal, gan ladd pumtheg o honynt. Mae y Cadfridog Clay wedi cael ei ail ethol feIllys genadwr i Rwsia. Yr oedd yr Alabama yn Ynys Caynan ar y 6fed, Xo ymdrechu cael ychwaneg o forwyr i'r bwrdd. Yr o<dd y Cadfridog Wilkes a phedair o agerlongau rbyfel y tu allan yn ei gwarchae. Mae y Cadfridog Gwrthryfelgar Van Dorn wedi f^vneyd cvnnyg i gychwyn ar Franklin, Tennessee, ond gyrwyd ef yn ol gan yr Undebwvr. Mae'r orwydro yn parhau. Y mae yr ysgarmesio o gylch Nashville yn lied fywiog. Mae'r gair a daenid fod cynnygwedi ei wneyd ar fywYd y Cadfridog Uudebol Banks, yn anwireddus. Gwnawd amlygiad o deimlad gwrthryfelgar yn Orleans Newydd ar achlysur danfoniad lluaws o S^rcharorion Gwrthryfelgar i'r Gogledd. Cyfarfu Wer mawr o bobl i weled eu hymadawiad, y rhai a ^ftaethant amlygiad o amryw deimladau croes, ond ptifonodd y Cadfridog Banks gatrawd o filwyr ar eu r*ws, a gwasgarwyd hwy heb i unrhyw gynhwrf Pellach gymmeryd lie. Pasiwyd yr ysgrif i dderbyn Colorado a Neva i tnewn i Dalaethiau yr Undeb gan y Senedd, ond. /flethwyd ei gario.yn Nhy y Cynnrychiolwyr, gan na y i ystyried yr ysgrif ond yn ei thro ^olaidd. Khaid oedd dibenu a'r mateion oedd gerbron yn gyntaf. ^Cyn gohirrad y Senedd, dywedai Mr. Doolittle, o Wisconsin, y dylasai mynydau olaf y Senedd gael eu Pasio mewn gwneyd rhywbeth heblaw edliw beiau i'w ij'lydd. Dywedai fod pob amgylchiad yn myned "rofi y buasai i America lethu y gwrthryfel, a sefyl- 0 flaen y byd yn fwy, yn gadarnach, ac yn fwy gogo. nag y daeth i feddwl dyn i ddychymmygu oedd am ddangos i'r bradychwyr gartref, ac i'r ^"l oedd yn son am ymyraeth dramor, mai dim ond ,e*ydd ddechreu ymladd oedd America, ac y yddai iddi ymladd byd y diwedd. Yr oedd America J prynu taleithlau Louisiana a Florida er mwyn tramwyfa i'r cefnfor, a beiddiai ddywedyd yn 1-1 yn enw* y Gogledd.Orllewin,cyn y byddai iddynt oddef llywodraeth annibynol wrth enau y Mis- c 8s'Ppi, y byddai iddynt droiLouisiana i'r hyn ydoedd i America ei phrynu, yn diriogaeth o gorsydd ^aeth trigianedig gan greaduriaid rheibus. Yr am hysbysu i'r teyrnasoedd hyny oedd yn j»ry«imu y fath beth a theyrnas annibynol yn y ^^•Orllewin, na fyddai i bobl yr Unol Daleithiau g" I1 roddi fyny hyd y nod pe byddai i hyny gael ei fatn|y« gan ddinystr yr oil o America Ogleddol. Ei 0 ef oedd mai y Werinlywodraeth Americanaidd Y gallu politicaidd a ragddywedwyd am dano yn *V, Propbwydi, ac am yr hwn yr oedd pob dyn da • 1 oes ™'ec^ bod yn dysgwyl,ac yp gweddio am hofi » a,lt a pharhad pa un yr oedd y Nefoedd a'i Y ^ogrwydd wedi gwystlo. ^ifarydd Grow, yn ei anerchiad ymadawol yn X y Cyunrychiolwyr, a ddywedai, pa gyfnewid- 4ttU.by»ag a wnaed yn nhrefniadau cymdeithasol bar)hl'ICa, y byddai i'w chyffiniau tiriogapthol ^yfT "wasta^0^ yr un> Khaid oedd cario y tn'aen byd nes diarfogi y Gwrthryfelwr olaf. g4r^-v^°dd y Llefarydd Grow bleidlais o ddiolch- 04d C u?fr>doVy Ty, arwydd o barch na thalwyd j^nwaith o'r blaen i un Llefarydd. ^yfarfod mawr wedi cael ei g\ nnal yn Trenton, ^ewydd, i'r dyben o glodfori marwolaeth °6 sat^ru rhyddid y bobl dan ^wnawd areithiau yn gosod allan fod y bobl } go1)a^eth cyflwr na'r Awstriaid, ac yn datgan %iedslth/ buasai i Lywodraeth y Dalaeth wneyd ei trwyamddiffyn y dinasyddion. Pasiwyd j ncoln^°la^aU condemnio awdurdod diderfyn ^rav»Sfe(j ?.r ^fysor a chleddyf y genedl, a'r gallu a uiennid ganddo ar bersouau y dinasyddion, gan ddatgan mai dyledswydd yr holl Daleithiau oedd sefyll yn gyridyn a chadarn yn erbyn pob trawsym^ wthiad ar eu hiawnderau, ac fod ysgrif y cydrestriad yn drawsymosodiad ar benarglwyddiaeth Jersey Newydd. Condemnid defnyddiad negroaid yn y rhyfel, a dywedid fod Jersey Newydd yn hollol gioes i gario y rhyfel yn ml&en oddieithr ar sail unol a chyfansoddiad y wlad. Mae cyfarfod dylanwadol wedi cael ei gynnal yn y gyn Efrog Newydd i'r dyben o annog gosodiad y rhaft bellebrol thwng America a Lloegr. Pennodwyd pwyllgor i weithredu, a thanysgrifiwyd tair mil o bunnau at yr auturiaeth gan bump o foneddigion. Ystyrir y flfaith yn debygol fod brwydr wedi dygwydd yn Vicksburg, a bod y Gwrthryfelwyr wedi ffoi o'r ddinas. Mae llawer o bryder yn ffynu o ethryb i Charleston. Mae yr anturiaeth yn erbyn y He yn gadarn iawn, a gwneir pob ymdrech i'w gymmeryd. Mae y Cad- fridogBeauregardwedigwneydeioreu i gadarnhau ac amddiffyn y lie, ac y mae ganddo lynges gref. Mae yr hanesion o, barthed y gwnfad Indianola, yr hon a gymmerwyd oddiar yr Undebwyr, yn gwahan- iaethuynddirfawr. Dywed rhai ei bod wedi derbyn niwed mawr, ac ereill ei bod mewn cyflwr parod i ryfel. Mae y llynges Undebol yn Port Royal yn rhifo 120 o longau, yn cynnwys tair ffreigad ac ugain gwnfad, a Ilu o 30,000 o wyr. Mae Senedd Efrog Newydd wedi pennodi pwyllgor i ymweled a'r Llywydd Lincoln o ethryb i'r carchar- orion o Dalaeth Efrog Newydd sydd yn Amddiffynfa M'Henry, pa rai y dywedir sydd wedi cael triniaeth giaidd gan y Gwrthryfelwyr. Dywedir fod y Llywydd Undebol yn Baton Rouge wedi gwrthod cydnabod y catrodau negroaidd. Y mae y Cadfridog Banks wedi cyhoeddi gorchymyn fod y catrodau negroaidd i gael eu hystyried fel yn gydradd â'r catrodau gwynion. Ymosododd yr Undebwyr ar Amddiffynfa M'Allister, Savannah,ar y 3ydd, ac yr oedd y brwydro yn myned yn mlaen pan ddaeth y newyddion diwedd- araf i law. Cynnaliwyd cyfarfod mawr yn Efrog Newydd neithiwr, y Maer yn y gadair. Pasiwyd pcnderfyn- iadau Undebol, a phennodwyd pwyllgor i ffurfio CynghrairUndebolTeyrngarol cynnwysedig o ddinas- yddion Efrog Newydd. Pasiwyd penderfyniadau hefyd yn condemnio ymyraeth tramor fel peth an- nghyfeillgar i'r Unol Daleithiau. Dadleuai Mr. John Fan Bureu dros gario y rhyfel yn mlaen yn egniol hyd nes y dymchwelyd y gwrtbryfel, a cbymmer- adwyai weithred y Congress yn rlioddi awdurdod llawn i'r Llywydd dros y drysorfa a'r milwyr- Siaredai amryw Ddemocratiaid eraill o blaid y rhyfel.
POLAND.
POLAND. Cymmerodd brwydr le rhwng y Gwladarwyr a'r Rwsiaid ar yr 16eg o Fawrth yn Londek, tair milltir o Kahsch. Gorfodwyd i'r Rwsiaid encilio, a daros- tyngwyd y dref i ludw. Nifer y Gwladgarwyr oedd tair mil. Danfonwyd adgyfnerthion i'r Rwsiaid oy boreu dranoeth o Kalisch. Oddiwrth newyddion o Stockholm, dyddiedig Mawrth 18, ymddengys fod y Tywysog Polaidd Constantine Czartowyski, yr hwn oedd ar ei ffordd i Stockholm, wedi cael y derby niad mwyaf croesawus yn mhob dinas yn Sweden ag oedd ef yn teithio drwyddynt. Mae yr heddgeidwaid milwrol perthynol i Lywodro aeth Rwsia wedi newydd ddarganfod fod llawer arlwyon rhyfel ar goll o ystordai y Llywodrath, ac fod twysged o ledrad wedi cymmeryd lie. 0 Cracow, Mawrth 18, dysgwn fod y Llywydd Mazinoff wedi gorchymyn attafaelu tri chant o dir feddianwyr yn Lithuania a boi y Gwladgarwyr wedi bod yn fuddugol ar y Rwsiaid yn Raduika. Dysgwn hefyd o Lemberg, yr un dyddiad, fod Raezynki, un o benaethiaid y Gwladgarwyr, ar ol llawer brwydr, wedi llwyddo i dywys ei gatrawd i Pinsk. a'i fod yn awr mewn meddiant o'r dref, a'i fod wedi cyhoeddi y Llywodraetfi Genedlaethf* oedd ei gatrawd yn ychwanegu bennydd daith. Llythvron cyfrinachol o Berlin, dyddiedig y 18ed o Fawrth, a ddywedant fod yr ArcbDdugConstantine wedi penderfynu peidio myned o brif cisteddle y rhyfel, o herwydd fod ei eisicu mewn cynghor rhyfel. Newydd o Cracow, Mawrth 19* a rydd ar ddeall fod holl swyddogion y corfforaethau yn Lithuania, pob barnwr, a phob swyddog perthynol i lysoedd cyfreithiol, wedi rhoddi fyny < u swyddi dan Lywodr- aeth Rwsia. Mae y weithred hon o'u heiddo yn sylfaenedig a/ y penderfyniad i beidio derbyn unrhyw ohebiaeth oddiwrth y Llywor leth yn y iaith Rwsaeg, yr hyn oedd y Llvwodraeth yn parhau j'w wneyd yn groes i'r cytundeb a wnawd fod pob mater- ion perthynol i Poland i gael eu gwneyd yn y Bolaeg. Mae y swyddogion sydd wedi taflu eu swyddi i fyny yn cyhoeddi pob un a gymmerd eu lleoedd hwy yn "waradwyddus." Pellebriad o Lemberg, Mawrth 18, a ddywed fod y newydd wedi cyrhaedd yno o Thoruow fod y Cad- fridog Langiewicz wedi trechu y Rwsiaid oedd dan lywyddiaeth y Cadfridog Schochowsky, mewn dwy frwydr ary 18ed a'r 19eg o Fawrth, gan gymmeryd llawer o arlwyon rhyfel oddiarnynt. Pellebriad o Berlin, Mawrth 20, a ddywed fod llythyron cyfrinachol o Warsaw yn hysbysu fod cloddfeydd yn cael eu codi o amgylch y ddinas hono ar ei hamddffyn. Mae trigolion Warsaw yn credu yr ymosodir ar y ddinas tua'r Pasg. Mae'r Lyceum, prif goleg Warsaw, wedi eu gau, ac y mae'r holl astudwyr wedi myned oddiyno i uno a chatrodau y Gwladgarwyr. Mae cofrestriadau ar gyfer y symud- iad cenedlaethol yn cael eu cario yn mlaen YII gy- hoeddus yn Warsaw, ac y mae'r trigolion yn cyfranu eu ceiniogau a'u llestri aur ac arian i'r drysorfa genedlaethol. Newyddion o Cracow, Mawrth 20, sydd i'r pervsyl canlynol:—"Taenir y gairyma fod Langiewicz wedi eael ei yru ar ffo, a bod ei fyddin wedi gwasgaru. Mae Langiewicz yn awr yn Opatpwice m&eei fyddia yn lleihau yn gyflym. Yr oedd am fyned i Gal- licia, ac ymdrechodd gael gan yr a-vdurdodau Aws- triaidd i ganiatau iddo fyned drwy y dalaeth hono, yr hyn a nacawyd.
—♦ - MARK-LANE. LLUNDAIN.
—♦ MARK-LANE. LLUNDAIN. y ehwarter y «hwarte». tin. Gweoitfc jwyn 41 i 54 Ffa, lfaatgan 99 i 31 „ h 40 52 Pigeon 36 42 Haidd, at fragu j8 38 Py», jfwynion 37 40 „ atfalu 36 29 llwydion 14 Sf Caircb, Saiinig. 19 23 Fflwr, tacho^Slpwjs^oreu 40 4? „ Yigotij 20 23 ail, o'r wlad So 87 Gwjddelij 1(5 is Vd Indiaidd 31 as Bral, (oreu 60 68 Americanaidd, y baril.. 22 38. ail 60 67 BAR A.—Bara Gwenith, 7Jc. i 8e. y dorth 4 pwy» teuluaiddi •ttOj 5Jeh. i 7c. GWER.—Town Tallowr, 4(5*. fleh. y cant Rough Fat, 2s. 3Jcy yr 8 PWYI Russian candl., 47s. Oc. y cant; Melted Stuff, 34s.0«* MARCHNAD ANIFEILIAID LLUNDAIN. Yr 8 pwys. s. e. s. c. 1. «. s. 0. Cig Eidion gwasl 3 10 S 2 Cig L!o 4 'J2 i S Mawr fforeu 3 10 4 0 Cig Moeh 4 4 4 8 Cig dafad gwaal 3 6 3 10 Hawr goreu 4 8 5 0 PRISOEDD YMENYN A CHAWS. Lt.uNDAi!<.—DorMt, o 118s. i 124s. y can pwys Carlow, 100s. i 112s.; Jsraey, 98s. i (14' Friesiand, 120s. i 124s. COKIt.-laf, 120* 2il, 120».; 3ydd, 89s.; 4ydd,57s.; Sed, 441. fled, 00s. MARCHNAD YD I,LYNLLEIFIAD. s. c. s. e, Gwenith S«isonig gwyn 9 6 i 10 3 y 100 pwys. 1 01 coch 8 6 9 6 etto. Coirch Seisonig 3 6 4_ Cy45pwvt. Htidd Gw/ddalig, at folu • 3 8 4 3 y 60 pwrl. Seilonig, at (ralu 38 0 41 Oy eh waiter. Fflwr SeisoDig 40 0 42 0 y 280 pwjt. MARCHNAD WLAN LLYNLLEIFIAD. s. e. s. a. Laid Highland Wool y 24 pwys ..17 0 i 18 0 While Highland 21 0 93 0 LAi d Crossed Otto un weeb od. 20 0 21 0 Ztto washed., 21 0 22 G Laid Ciniot etto un walhCld 2J 0 S4 0 PRISOEDD Y LLEDR. pwys pwyj) e. e. Crop Hid«a 28 i 40 Hi 15J 40 60 13$21 lingliiah Buttii ]4 U 14 26 Foreign Butte 10 ts 12$34 Drassing hides, common 10$15 „ saddlars 13 17 „ shared. 12 16 Hers# Butts, English 11 11 Horse hid", EnAlish 11 14 Calf skins to 40 14 M „ 40 66 16 X to do 80 IS 21
MARCHNADOEDD CYMREIG. *
MARCHNADOEDD CYMREIG. AMLWCH.—G wanith, 4.5.. i 49.. (y chwarter) haidd, 26s. oq. i 82s. Oe.; oeirch, 11.. 6e. i 18s. 0c.;ymanyn 15Je. i ]6e. y pwys; llestri, 12$c. i 13e. y pwys; eig eidion, 6ie. i 8c.; eig dafad, 7e. i8^c. BANGOR.—Gwenith, 371. Oc. i 43s. Oc. y ehwarter haidd, 29s„ Oc. i 32s. Oc.; ceirch, 21s. Och. i 24s. Och.; ymenyn ffras, lfls. i 17c. CABRNAHFON.—Gwenith, 37s. Oc. i 44s. Oe. y chwarter haidd, 29.. Oc. i 33s. Oc. y chwarter eeirch, 20s. Oe. i 23s. Oe. y chwarter blawd ceirch, 32s. O.C. i 34s. Oc. y 240 pwye ymenyn ffres, 18s. i 18c. y pwys llestri, 12c. i 12c. y pwys. CABRFYRnuiN.—Gwenith, 5s. 6eh. i 6s. 6ch. y 64pwys haidd, 3s. 9c. i 4s. 6ch. y 54 pwys; ceirch, 2s. 2c i 21. flch. y 40 pwys ymenyn llestri, loic. il ic. y pwya caws, 18s. i 3ls. y aan pwys. DINBYCH.—Gwenith, 13«. 0c. i 15s. 0c. yr ob haidd, 9s. 0«. i I2«. 6c. yr hob ceirch. 7s. 6c. i 8s 6c. yr hob blawd ceireh, 33s. Oc. i 34s. Oc. y 240 pwys ymenyn ffres, 16c. i l7c.; llestri, I I te. i 12c. y p wya. HWLFFORDD.-Gwenith, 5s. flch. i 6s. 3c. y bwysel; haidd, ZII. ch. i 4s. 3e. y bwrael; eeirch, 2s. Oc. i 2s. Ack. y bwysel; ymen- 6yn ffres, is. 2c. y PWYI; etto Hettri, 10et LLANUILO.—Gwenith, 6s. Och. i 6s. 9c. y bwysel; haidd, 4a. Oe. i 4s. 3ch.; ceirch, Is. 10c. i 2s. 3ch.; ymenyn ffres, 12e. i 13s. y pwyi 5 ette llestri, 10c. i loic.cig eidion, 6ch. i 7$c.; cig dafad, 6. i 8c. y pwys. Lf.ANiLLi.—Gwenith, 6s. 3c. i 6s. 6c. y bwysel; haidd, 41. 0.. i 4s. Oe.; »eirch, 2s. 3c. i 2s. 9ch.; ymenyn ffres, 13c. i 15c.; ett* llestri, ll$c. i 12c.; cig eidion, 0. i 7c.; cigjdafad, 6ieh. i n. pwyaj porcy 6ch. i 7c. y pwys.