Seren Cymru

Y TRYDYDD DYDD. Y CYFARFOD GWYDDONOL. Am 9 o'r gloch yn y boreu, daeth lluaws yn nghyd i'r Llysdy, pan y cymmerwyd v gadair gan y Rector Griffiths, o Gastellnedd. Dar- llenodd y Canghellydd Williams bapyr ar yr "laithGymraeg," a Hugh Willia Tns, Ysw., Llundain, bapyr ar •'Addysgiaeth Dosparth- iadau Gweithiol Cymrn." Siaradwyd gan amryw bersonau ar y materion hyn ac ail- agorwyd y ddadl ar bapyr Dr. Nicholas. Wedi gorymdeithio i'r Castel], fel arfer, awd i'r babell, yr hon oedd yn orlawn o bobl. Llywydd v dydd hwn ydoedd Syr Thomas D. Lloyd, A. S., Bronwydd. Agorodd y cyfarfod mewn araeth hyawdl. Adroddodd Alltud Eifiou yr englyn canlynol i<Jdo — Yn llawen rho'wn i'n llywydd— ein Uef tros Syr T. Lloyd, Bronwydd, Ei urddas ef i'n harddn sydd, A'i glod yn hulio'rg 'ledydd. Can Merch y Metinydd." gan Miss Kate Wynne, yn rhagorol. Wed: hyny, eystidleuaetli gorawl. I'r cor a o leisiau cymmyçg, heb fod dan ddeg mewn rhifedi, a gilno oren 4, Sweet day so cool" (Barlg-an), yn Gymraesj neu Saesneg. Gwobr pedwar gini, a thlws i'r arweinydd. Un yn cyatadlu, cor IJuallt, a chafodd y ivobr. Beirn. laid, Mr. Ambrose Lloyd, ac Owain Alaw. Beirniadaeth Hwfa Moil ac 1. D. Ffraid, ar y oyfeithiadau 0" Gwrthddrycb Henaidd," o bryddest Myfyr Mon ar yr "Adgyfodiad." Gwobr, dau gini. Daetb wyth cyfieithiad i law rhanvvyd y wobr rhwng dau, set' Cyndaf a Briton, sef, Mr. Griffith .Jones, Aberaeror), a Miss Funny Jones. Rotlierhithe. Yna darllenodd Mr. Ambrose Llovd ei feirniad- aeth ef a'r Parch. f5. Stephen ar v tonau cynnull- eidfaol ar y geiriau. "Ya liden, c fiaf hynv byth." Gwobr, i'r goreti 22, i'r ail orell. i £ l. Derbyniwyd 148 o donau. Dosparthwyd hwynt i bethvar dos- parth. Vr oedd cynnifer a 70 yn y dosparth blaeriaf, a'r rhai hyny yn rhaforol dda. Y goreu oedd eiddo Mr. D. Lewis, Llanrhystyd yr yil, Mr. Emlyn Urans, Cheltenham. Cafwyd can swynot iawn gan Miss Walters. Cvstadleuaeth ar y berdoneg, i'r fenyw (heh fod dros 18 oed)a chwareuau ar y berdoneg, 'Cod- iad yr Ehedydd." Gwobr, un gini, a chyfrol o "Recollections of Wales." Beirniad, Brinley Richards, Ysw. Miss Hewson, o Gaerfyrddin, yn unig a gystadleuodd, a chafodd ganmoliaeth uchel. Yna cyhoeddodd y Canon Williams ei feVniidaetb ar y Cerfindau mwyaf addwrnol ar fwrdd parlwr. Y goreu, Mr. J. Williams, Dolgellau. Rhoddwyd £10 o wobr i Ab Caledfryn am y "Painting" goreu. Nid oedd y beirniad yn dy- farnu y cyfryw yn gydwerth a'r Painting; ond fel dangosiad fod Cynghor yr Eisteddfod yncymnierad- wyo uniad y fath arddangosiad a'r Eisteddfod. Am y darn goreu o Wlanen Gwn. Rhoddwyd y wobri Mr. Price Jones, Drefnewydd. Am y darn goreu o WI an en Wen. Rhoddwyd y wobr i Mr. A. C. Davies, Drefnewydd. Am y Wlanen Glasa Choch. Rhoddwyd y wobr i Mr. R. H. Prichard, Bala. Am y darn goreu o "Linsey." Rhoddwyd y wobr i Mr. J. Jones, Dolgellau. Am y darn o Erethyn Cartref, gwraig neu ferch Mr. D. Davies, Llanddewibrefi. Am y Crys Gwyn Goreu; gwobnvywyd Lilian. Dyfarnwyd gwobwyon am y mathau goreu o Esgid iau, mab a merch, &c. Aeth y Canon Williams drwy y gwaith yn hynod ddifyrus. Canwyd rhyfelgan, Suliote," gan Mr. Lewis Thomas. Beirniadf eth Caledfrvn a Dewi Wyn ar y Todd. eidiau ar Aberystwyth fel ymdrochle. Gwobr, dau trini. Naw yn cystadlu. Y goreu, Trebor Mai, Llanrwst. Yn awr, yn ol trefn y cyfarfod, yr oedd araeth Gymraeg i gael ei throddodi gan y Parch. J. Grif- fiths, Ficer Llandilo fawr; yn lIe utl Gymreig, cafwvd araeth Seisnig, yn groes i awydd y dorf, gan Dr. James, Pantteg ond yr oedd yn un hynod o alluog. Dywedai fod y Saeson, v Scotiaid. a'r Ffrancwyr, yn enwog am eu cerddorion yr oedd y Cymry hefyd felly. Yr oedd y byd cerddorol yn ddyledus i'r Eisteddfod, yr hon sydd wedi dwyn i fyny ddynion o fri ac anrhydedd braidd yn mhlith holl genedlodd y byd. Y mae un o'r cyfryw yn Eis- tedfod Aberystwyth, Brinley Richards, Ysw. Gor- phenodd y Doctor parchus ei araeth yn nghanol yr arwyddion mwjfaf o foddlonrwydd y dorf. D irllenodd y Canon Williams ei feirniadaeth ef a'Richard Jenkins, Priory, ar y thraethodau ar Ddetholiad, Magwriaeth, a Rheolaeth y Da Byw (Live Stocky mwvaf priodol i Gymru." Gwobr, £ 8. Tri yn cystadlu ond ni feddent ryw lawer o deilyngdod. Yr oedd dau, er hyny, wedi cymmervd cryn drafferth i gasglu defnyddiau ac ar y cvfrif hyny rhoddwyd gwobr o X2 i J. W.J., sef Mr. J.D. Jones, Ruthin a £ 1 i Bugail Bach, sef Mr. John Jones, Nantbwch, Ceredigion. Canwyd pennillion gyda'r tanau yn swynol gan Jdris Fechan, Ens Môn, ac Eos Mai. Telynwr, Mr. Llewelyn Williams. Darllenodd Myfyr M8n ei feirniadaeth ef a'r Parch. L. Edwards, D.D., Bala, ar y traethodan ar Eben Fardd. Gwobr, £10, a thlws. Yr oedd tri wedi ymgystadlu. Y gorea oedd Risiart Ddu o Wynedd. Cafodd gymmeradwyaeth uchel gan ei feirniaid. Chwareuwyd ar v delyn Gymreig yn swynol gan Mr. Griffith, Llanofer. Yna, wedi hir ddysgwvl, darllenodd Caledfryn ei feirniadaath ef a Dewi Wyn o Essvllt ar yr Awdlau ar Destun y Gadair, sef Hanes Paul. Yr oedd saith awdl wedi dyfod i law. Dyfynwn ychydig o'u beirniadaeth Llai na'r Lleiaf.—Awdl lied dda, ond heb roddi darluniad cyflawn o Apostol mawr y cenedloedd. Yr oedd y gynghanedd yn dda. ond heb fod yn rymus. Yr oedd llawer o ddvgwyddiadau pwysig yn hanes Paul heb eu crybwyll. Yr oedd, er hyny, yn awdl dyner, ddiymflrost. CynhnfaL—Yr oedd cynllun da i'r awdl hon ond yr oedd yr iaith yn rhy sathredig, a chryn lawer o eiriau segur yn ei hanurddo. Wrth ddarlunio yr ystorm, yr oedd y bardd yn rhodio yn rhy agos i'r Rothsay Castle." TubaI.-Mae yr awdl hon yn dywyll ac anys- twyth. Bran ap Llyr Llediaith. —Y mae hon yn awdl lied dda, er nad oedd yn meddu ar hanes gyflawn o fywyd Paul. Julius.—Yr oedd awdl gref gan Julius, Yr oedd Paul yn ei wahanol ragoriaethau yn cael ei nodi gan y bardd, oddieithr y Paul ymarferol. Yr oedd hefyd wedi gadael allan gryti lawer o betha u yn hanes Paul. Caradog.—Yr oedd awdl Caradog yn rhy rydd- ieitliol. Yr oedd Caradog yn dduwinydd mawr, ond yr oedd ganddo ormod o eiriau llanw o'r han- ner. Yroadd hefyd wedi defnyddio gorged o hen gleciadau. Cresence-Hon oedd yr awdl oreu o'r saith ondyr oedd wedi ei hanurddo a nifer lluosog'o feiau cyngbaneddol, ac amryw lineilau yn brndychu ehwaeth. Yr oedd 52 o feiau yn sefyll rhwng yr awdl ragorolhon a'r gadair. Felly, yn ol barn y ddau feirniad, nid oedd neb yn deilwng o'r gadair. Pan hysbyswyd hyn, taraw- wyd y dorf gan ddiflasdod o'r naill gwr i'r llall; oblegid yr oedd y dydd hwn y pwysicaf o'r cnbl, a'r dorf felly yn lluosocach, er cael gweled y bardd buddugolisethus yn cael ei gadeirio. Ond yn hyn, cafwyd siomedigaeth ddybryd. Yna canwyd y gan genedlaethol gan Mr. E. Edwards. Cynnaliwyd cynsiherdd ardderchog nos lau. Yn ychwanegol tit yr alawon Cymreig a ganwyd yn y Cyngherddau bluenorol, canwyd C-tntawd Fudd- ugol Tywysog Cymru, o waith Owain Alaw. Blaenorid ganddo ef. Cymmerwyd rhan ynddi gan gor Uuosog Yr Eisteddfod, a'r cerddorion a nodwyd o'r blaen.

Y PEDWERYDD DYDD. Yr Orsedd. Agorwyd yr orsedd gan Cwyldfardd am lleg o'r gloch, tu mewn i furiau y Castell, yn inhresenoldeb dau fardd urddedig yn ol blaint a defawd beirdd Ynys Prydain, nid amgen Risiart Ddu o Wynedd, a Gwilym Teilo, y Parch Rector Griffiths, John Thomas (Pencerdd Gwalia), &c. Wedi cyhoeddi gorsedd i gytnmeryd He yn 1866, yn Nghaerlleon Gawr, yn y ffurf arferol, aed yn mben a'r gorchwyl o urddo beirdd, ofyddion, derwyddon, a cherddorion. Urddwyd y rhai ean- lynol Beirdd. Mr. David Bowen, Llanelli (Deheufardd), yr hwn a gvflwynwyd gan Risiart Ddu; B. Williams, (Gwyn- ionydd): Edward Edwards (Ap Myrddin), Aber- ystwyth Mr. David Harris (Caeronwv), ger Llan- dilo; Mr. Rhys Williams (Manod Wyllt), Blaen- peual; Wm. Jones, Ysw. (Gwilym Myllin) Mr. Thomas Prichard Evans (Mabon), Llanfabon; Mr. David Davies (Dewi Glan Peryddon) Mr. Evans Evans (Morddal), Llanfabon Mr. Caledfryn Jones (Edevrn), gynt Pontvpridd; Mrs. Caledfryn Williams (Ann Uwch Dyfi), sef priod y prif-fardd Caledfryn; Mr. Owen Morris Davies (Eos Afan), Aberystwyth Mr. Daniel Morgan (Daniel ap Gwilym ) Mr. John Parry, Llanfabon (loan Dder- wen o Fon), Aberystwyth; Mr. G. H. Thomas (Glan Cleddau); Mr. John Jones (Iadon Goch); Mr. E. F. Ellis (Dewi Mehefin) Parch. John Davies (loan Cynon), Newton Nottage; Mr. John Evans (Albanactus), Aberystwyth Mrs. Davies, Cheltenham (Barddones) Mr. Rees Rees (Rhys Dyfed). Ofyddion. Mr. David Jones (Carnrhiwallon); Mr. Thomas Lloyd (Myfyr Ebbwy); Parch Josiah Thomas Jones (Gwron); Mr. John Jones (Awyrydd), Elim Wm. Price, Ysw. (Gwilym Cynlais), Abertawe Dr. Pugh (loan ap Llydd), Aberdyfi. Cerddorion. J. R. Thomas, Ysw. (Alawn Gwent), America; Mr. Joseph Parry (Pencerdd America); Mr. Moses Herbert Davies (Iorwerth Glan Ebbw); Miss Wil- liams (EosGwnna), Llanfairynghornwy; Mr. David Lewis (Dyganwr), Llanrhystyd; Mr. Thomas Grif- fiths (Cerddor y Dwyrain), Llanofer; Madam E. L. Williams (Seren Cymru), yr bon a adnabjddid hyd yma wrth yr enw Eos Cymru ond gan fod Miss Edith Wynne wedi cael ei hurddo wrth yr enw hwnw, rhoddodd M;ss Williams i fyny ei hawliddo, a mynodd ei hurddo wrtli yr enw Seren Cymru, wrth ba enw yr adnabyddir hi o hyn allan. Anerchodd y Rector Griffiths y gwahanol ddos- beirth urddedig mewn araeth wresog. Dywedai y dylent o hyn allan fyw yn deilwng o'r hen sefydliad cenedlaethol; a hyny trwy barchu eu hiaith, eu gwlad, a'u cenedl; ac ymdrechu cynnyddu fel llenorion. Yna traddododd Teilo yr englyn can- lynol Gorsedd, nac urdd, na gwersi-ni wna fyth Ddyn yn fardd o yni 0 anian rhaid ei eni, A'r ddawn ynddo'n llawn fel Ili. A'r un canlynol gan Gwynionydd: — Gorsedd gwlad heb un adwyth—urddasant Y barddonol dylwyth, Drwy Gymru mae llu o'r Ilwyth, O'r west yn Aberystwyth. Wedi myned i'r babell, cafwyd anerchiad rha- gorol gan y llywydd, sef John Johnes, Ysw., 4DOlau Cothi. Wedi canu can yr Eisteddfod gan Llew Llwyfo, darllenodd Caledfryn ei feirniadaeth ar yr englynion i Ffordd Haiarn Aberystwyth. Gwobr, tlws. Y buddugol ydoedd Ifor Cwm Gwys. Cystadleuaeth ar y Berdoneg. I'r fenyw, heb fod dros 15 oed, a chwareuo oreu ar y berdoneg, Home, sweet Home." Gwobr, gini, a Brinley Richards's Tutor. Beirniad, Brinley Richards, Ys" Yn oreu. Miss Hughes, Aberystwyth. Darllenodd H wfa Mon ei feirniadaeth ef ac I. D. Ffraid, ar y pennillion ar Fedd Lewis Morris. Gwobr, dau gini. Y goreu, Glasynvs. Canwyd Yr Aderyn Pur," yn swynol, gan Miss Jane Owen, Llandinorwig. Hysbyswyd mai Mynyddog a Trebor Mai oedd y buddugwyr ar yr englynion i Lywyddion y ddau ddydd cyntaf. Manod Wyllt oedd yn oreu ar yr englynion i'r Llywyddion y ddau ddydd olaf. Y maent fel hyn I Syr T. D. Lloyd, A.S. Ein Barwnig o'r Bronwydd-a godwyd l'rgadair yn Llyivydd Yn ei serch Syr Thomas sydd Yn wir enwog arweinydd. I John Johnes, Ysw., Dolau Cothi. \Vele un o haelioni-a godwyd I'r gadair uchelfri; Hylon aer o'n cenedl ni, Yw y lienor i'n Iloni. Darllenodd Brinley Richards, Ysw., ei feirniad- aeth ef a Phencerdd Gwalia ar y cantawdiau ar y 11 Mab Afradlawn." Gwobr, u.gain punt, a thlws. Tri yn cystadlu ond yr oeddynt >n annheilwng o'r wobr. Cynghorwyd y pwyllgor i roddi £ 10 i Osirus;" ond ni atebodd i'w enw. Yn nesaf, darllenwyd beirniadaeth Thomps Brig- stocke, Ysw., a'r Parch. T. R. Williams, Aber, ar y Caneuon Saesneg. Gtvobr, putiip punt a thlws. Buddugol, Oseurus Ni atebodd hwn ychwaith i'w enw. Cynnygiodd Caledfryn, ac eiliwyd gan Glasynys, fod y boneddigion canlynol i tfuifio cynghor yr Eisteddfod am y flwyddvn nesaf:—Y Parch. J. Griffiths, Casteilneif); Canon Williams; Hugh Owen, Ysw., Llundain J. Joseph, Ysw., Aber- honddu T. O. Morgan, Ysw., Aberystwyth Mr. J. Griffith (Gohehvdd Llundain) Mr. D. Griffiths (Clwydfardd); W. Bulkeley Hughes, Ysw., A.S. Glan Alun; W. Jones, Llwyn; J. A. D. Lloyd, Ysw.; Nefydd; J. Thomas, (Pencerdd Gwalia J a Mr. Jones, Birmingham. Pasiwyd ef yn unfrydol. Cafwyd unawd ar y delyn gan Mr. Llewelyn Williams. Beirniadaeth y Parch. J. Griffith, Llandeilo- Fawr, a'r Parch. D. Saunders, ar y traethodau ar y Gwir yn erbyn y byd," Gwobr, deg punt a tblws. Dan ymgeisydd. Y goreu, Glasynys. Wedi derbyn ei wobr, gwnaeth ychydig sylwadau i'r pwrpas ar y dull v cynnelir yr Eisteddfod yn bresenol. Gan mai sefydliad Cymreig ydoedd, dylai fod yn fwy priodol yn Eisteddfod Gymreig. Dylid maentumio yr Eisteddfod ar ei sail ei hun, defnyddio mwy o Gymraeg ynddi. (Uchel gynt- meradwyaeth). Cyflwynodd Rector Griffiths, mewn araeth wresog, T. Savin, 't sw., Oswestry, i sylw y cyfarfod, fel boneddwr i'r hwn yr oedd Cymru yn ddyledus iawn mewn cyssylltiad a'r reilffyrdd. Traddododd Mr. Savin araeth nodedig o dderbyniol. Bu Mr. Davies, Llandinam, hefyd yn areithio. Hysbyswyd y cyfarfod fod y ddau foneddwr wedi addaw deg gini bob un at yr Eisteddfod nesaf. Cystadleuaeth gorawl. I'r hwn a gano oreu, The people that walketh in darkness," o'r Messiah. Gwohr, un gini, gan gyfaill. Beirniaid, Mr. A. Lloyd ac Owain Alaw. Buddugol, Mr. H. Davies, Blaenau. Araeth Saesneg gan Glan Alun ond gorfodwyd ef i droi i'r Symraeg. Ennillwyd y wobr, £ 10 a thlws, am y traethawd goreu ar Enwogion sir Aberteifi, gan Glan Menai. Cystadleuaeth gorawl. I'r cor a gano oreu "Anthem Tywysog Cyrnru." Gwobr, dau gini a thlws. Buddugol, C6r Buallt. Canwyd pennillion gyda'r delyn gan Idris Feehan, Eos Mai, ac Eos Man Mr. Griffiths yn chwarett gyda'r delyn. Darllenodd T. O. Morgan, Ysw., ei feiraiadaeth ef a J. Hughes, Ysw., Aberystwyth, ar y traethodau Seisnig ar Llanbadarn-Fawr. Gwobr, £15, a thlws. Buddugol, eiddo y Parch. J. B. Evans, B.A., St. Hermon, Rhaiadr. Cyngherdd ardderchog nos Wener. Yn y gyng- herdd hon canwyd hen alanon Cymreig, a darnatt etholedig ereill. Yr un personau yn cymmeryd rhan ynddi a'r rhai blaenorol. Dywedir fod cynnyrch arianol Eisteddfod Abet. ystwyth tua £ 1,900. Bravi, onite ? Taliesin. ♦

LLYTHYR 0 AMERICA. Barchus Olygydd,-Addunedais wrth amryw 0'01 cyfeillion, pan yn yrnadael o Aberdar, eu hanrhego a llith trwy gyfrwng y SEREN yn ol i mi gyrhaedd y Gorllewin a thyma finnau bellach yn cyflawnu fy addewid, os bydd i chwi ganiatau. Yr oeddtfn yn meddwl weithiau, pan yn cymmeryd fy aden yn groes i'r Mor Werydd er ys tro yn ol, i'r dyben 0 gael tipyn o ymgoma fy nghyfaill Cyrwen, y byddai i mi gael fy introducio i ddarUenwyr SEREN CymR^» ac y buaswn trwy hyny yn cael cyfle i adrodd ychydig o fy helynt wrthynt hwy ond vn lie hyny, cefais fy ngwthio i fyd arall—y Bvd Cymreig, wyddoch. Duw faddeuo iddynt am y fath weithred; Beth bynag am hyny, ychydig oeddwn I yn el feddwl, gan nadi ba blaned bynag yr awn, y byddai i mi dynu y Cymro Gwyllt am fy mhen fel ag 1 gwnaetbum, gan nad oeddwn yn traethu dim ond .1 gwir. Ond dyna, gwyddoch, Mr. Gol., mai ygwif sydd yn lladd bob amser. Y mae wedi bod ofnadwy ar faes y Drych yma, ac yn ceisio taflu et lysr.afedd ar fy nghymmeriad. Daeth allan y tro cyntaf dan fantell enw Thos. Thomas, Cwmdar- Poor jellow o'r hen Domos; rhyfedd ei fod inor benysgafn a gadael i'r Cymro wneyd defoydd o'i enw mewn gwlad estronol; oblegid gwyddotn Yl eithaf da nad yw ef yn meddu ar ddigon o enaid 1 ysgrifenu un math o lythyr i'r wasg. Ond, druall tlawd, fe ymaflodd Penfelyn yn ei gorpws, acy 0)86 wedi ei chwalu yn ddigon man i wneyd bwyd cyr(' ion o hono ac y mae rhai yn haeru y dylasai Pe0' felyn gael ei gymmeryd i fyny ar y cyhuddiad 0 wilfull murder; ond y mae yntau yn haeru mai ei ladd mewn self-defence a wnaeth. Pa fodd hyn050 rhywfodd neu gilydd, rhwng llaw a Hawes, rhodd' wyd terfyn ar Tomos y diacon; ac y mae rnryw o'r Pittstoniaid yma yn eu galar wedi pasio math 0 benderfyniad, gan iddo gael ei lofruddio yn y Iga hon, i wneyd tipyn o gasgliad er cael cofadail iddo! a chan mai yn swyddfa y Drych y cwympo :d, bvr, no iedir cael photograpk 0 bono ef, j'w osod ar 81 y Drych yn Utica. Ond chwareu teg i'r ag daeth allan y ddau dro arall o dan ei enw gwyl'tfi aidd arferol; ac y mae yn dys^wyl fy ngweled y" y 11 rhywle cyn y Nadolig, a rhwydd-deb i ddyfod dro i odd i'r Gorllewin. Y mae yma amryw a garent e weled, yn neiliduol felly trigolion Thomastown maent hwy yn dymuno, os dygwydd iddo fyth dty' fod yma, ar iddo alN yno gvda hwynt fel un 0 i manau cyntaf, ac y bydd iddynt hwythau ei roesa''1 a phob o belen. Wei, tni gefais innau y Drych y0 I'hyw hannerog o rydd i amddiffyn fy hun. Rhodo* ais fath o biographical scetch o hono yn fyr i'r lleuwyr. Darfa i mi ymddwyn yn hynod 0diriOO tuae: ato y tro yma, am y gwyddwn mai un o Wj" oniaid y Mynyd ydyw, ys dywed Gutto'r ac os bydd iddo ymwrthod a'i bechod vn ol V" cvhoeddaf faddeuant iddo; neu, os bydd iddo b»f* hau yn ei annuwioldeb, bydd i mi ago:' v andum y tro nesaf; ac y mae hwnw yn cynnwy8 wahanol ystranciau yn ystod ei fywyd, a'r cyf°01 bu yn talu ei ymweliad a'r wlad hon, yn nghy" ymadawiad anrhydeddus a Johnstown pan ddfj chwelodd yn ol i Aberdar. Yr wyf wedi rho^ iddo ychydig oannogaethau yn y Drych: os by1 iddo eu cyflawnu, byddant vn sicr o fod o les gwyddol iddo; a dymunwn ddweyd hyn wrth" et. I Dos ac na phecha mwyach, a madJeiuvyd > '1 cwbl oil." Bellach, Mr. Gol., caf roddi i chwi fraslun o sawdd pethau yn y parth hwn o'r wlad, sef s^(|d Luzerine. Y mae yn strike yma o ben hwy fa. —rhai gweithiau wedi sefyll oddiar y 15led 0 phenaf, ac ereill yn ddiweddarach ychydig- j actios deciireuol o'r frwydr fawr yma ydy«"» meistri am ostwng 15 cent v dunell yn minis y g Barnai y gweithwyr o'r tu arall, fod hyny » iad yn ormodedd, a daethant i'r penderfyni"d i et meryd 6 cent o'r 15 cent, yr hyn a y.styrient y" iawn yn ol safon y farelinad. Fell v. methwy* dyfod i gytundeb, ac aeth yn general strike tr of bob man: ae nid oes yr un tebvgolrwydd yl1 {ø'f am iddynt ddyfod i gytundeb a'u gilydd yn n&'r diwrnod cyntaf. Felly, chwi welwch fod j werin anferthol ar y maes; ac o'r werin liOO ;ý<l mae yma luoedd, er en bod yn y wlad er ys a fisoedd, nad ydynt wedi cael gweithio ond yc j iawn ac un o'r cyfryw ydwyf fi. Wedi byn"' mae yma gannoedd o'r bechgyn hyny y bu