Y Goleuad

Yr Hen Bwerau. Ar Fvnydd Seion bu y nos yn hir, Fel cysgod barn ar gysegredig dir; Y palmwydd wylent am belydrau'r haul, A llwydrew'r byd yn disgyn ar eu dail; Fry ymestynent tua'r nef yn syn, Gan ddisgwyl awel o Galfaria fryn; A'r dwyfol addewidion ar eu brig Yn gomedd canu yn y gauaf dIg; Prill oedd y ddaear o aroglau per, Prin oedd y nef o gyfarwyddol ser; A chlywid swn gweddiau yn y nos, Yn ymbalfalu yn y niw], Dros lawer craig a ffos. Ond torodd gwawr, a gogoneddus yw, (iwawr o oleuni Presenoldeb Duw; Cwawr dydd difachlud o'r ysbrydol fyd, Shecina nefol yn fwynhad i gyd Mae'r nos yn ffoi oddiar yr egin grawn, A'r llwydrew'n toddi'n ddagrau melus iawn. Daeth trwanwyn grasol yn ei wres a'i gynydd, A thvf rhosynau gras ar fywyd newydd; \c ar y bannau llawenha angylion Foci peraroglau gerddi Duw Yn llwytho'r "hen awelon. Cymylau bendith yr addewid fawr Ddvhidlant yn gawodydd trwm i lawr Cymylau gras wybreni'r byd a ddaw, Ac iachawdwriaeth yn y dafnau gwlaw Cawodydel cariad heb daranau ynddynt, Cawodydd hedcl heb fellt yn dod o honynt; Er dal i dywallt, ni raid ofni difrod, Mae llewyrch y Tragwyddol Haul Yn fwa yn y gawod. Telynau Duw, oddiar yr helyg distaw I lawr a dynir A'r tannau nindion dart anghelfydd ddw}Tiaw A ysbrydolir; ()s bu awenau Seioli yn breuddwydio; Wrth drofed y bryn, ac Ysbryd Duw'n ymguddio, Mae'r telynorion yn deffiroi b gysgu, Ac ni anghofiodd en deuhelaw ganu Machluda'r haul yn swn y ftalmaii per, A'r hwyl ni dderfydd pan fachluda'r ser; A thant a gwyd gyhianfii at ei thraed; Yw'r tant a liwiwyd yn y dwyfol waed." Pell yw y byd, ac agos yw y wynfa, A theimlir Duw'n ymsymud drwy y dyrfa; Na feied neb danbeidrwydcl v. gorlioian, Mae dyn yn ymyl Duw'n anghofio'i hunan Hawdd ydyw canu wedi gwel'cl ymwared, A chanu drws v nefoedd yn agored Hir fydcl y sain yh nghreigiau y mynyddoedd— Yr hyfryd sain am gairiad fel y moi-oedd." Mae'r Hen ihvetau" eto yii y wlad; l'werau cariad a maddeiiahf rhad Vn plygu'r byd yn dyiier ar ei lin, A'r sanctaidd dan yn llosgi ar ei fin; Mae creigiau'n symud, ac yn toddi'n llyn, A Gwaed y tiroes yn troi y du yn wyn A gwelir ffydd fu yn y storm cyhyd, A'i breichiau'n nghlwm am wddf (iwaredwr byd. Watwarwyr Seion croesaw i chwi ofyn I'a beth yw hyn? Ni fu amgenach testyn I ymholiadau daear. Ond paham Y d'wedwch, a'ch calonau dig yn ffiam, Mai llawn o felus win yw'r hapus dyrfa, Sy'n canu ac yn dawnsio am ddiangfap (iwir yw v gair ddyferodd dros eich gwefus, (Twir a fwriadwyd yn sarhad cableddus; Llawn o win ydynt; ie, gwin bendigaid, Ond nid y gwinoedd sydd yn damnio enaid Hedd winoedd Dnw, a'u bias yn felus odiaeth, Diodydd gras o winwydd iachawdwriaeth. !'a beth yw byii P Ond buddugoliaeth Arwr Pen y Bryn Yn troi yn ol ar ei elynion beiddgar, Y11 drvllio cloion eu cauedig garchar; A'r carcharorion yn dod adre'n fyw, 1 ryddid gogoneddus meibion Duw; Yr Hen BVvcrau" ar y byd yn tori, Gan ysgvvyd caerau annwn i'w sylfaeni. Mae swn cableddau oedd yn ddychryn gwlad, Yn troi'n anthernau bythol eu parhad Ac hudoliaethau gwagedd a ffolineb Yn gadb'r maes i swynion anfarwoldeb Pa le mae'r Temtiwr? Mae ei demlau'n weigion, Dianga'n hurt, a phryder yn ei galon; Edrycha'n ol drwy holltau creig ei guddfan, A'r "Hen Bwerau" yn ei herio allan Mae'r saethau tan oddiar ei fwa creulon Yn diffodd ar darianau'r gwaredigion; A hen adnodau oeddynt bron yn angho', Fel cawod o fynyddau'n disgyn arno. O! Sanctaidd Ysbryd; paid a brysio ymaith, Dy bresenoldeb yw ein can a'n gobaith Rlio brawf helaethach o dy ddwyfol ddoniau, Mae'r byd yn hoffi swn dy lais, Yn storm yr Hen Bwerau." DYFED.

DOSBARTH ABERAFON A'R CYLCH. CAN Y PARCH. MOSES THOMAS, PORT TALBOT. Parhau i gyneu mae y tan sanctaidd yn y parthau hyn. Y dyddiau diweddaf cawsom rai o'r efengyl- v.yr a'r efengylesau i'n plith-rhai yn siarad yr efengyl, ac eraill yn ei chanu—ac y mae y cyfarfod- ydd o'r fath fwyaf nefolaidd. Mae yr effeithiau daionus sydd ar y bobl ieuainc yn dra rhyfedd a dy- munol. Mae y cyhoedd yn gorfod plygu i'r dylan- wadau hyd yn nod ar hyd yr heolydd. Ac cs ym- gynyg neb rhyw un at wneuthur gwawd o'r gweddio, neu y canu, &c ond odid na fydd yna ryw un neu ychwaneg gerllaw yn barod i amddiffyn ar unwaith. Fel yr oedd nifer yn myned am y cyfarfod gweddi tri o'r gloch y prydnawn, clywid un dyn yn gofyn i'r llall, yr hwn oedd yr ochr arall i'r heol, A ydych yn myned i'r cyfarfod?" Nac wyf, oblegid ni fedraf weddio," oedd yr ateb. Trowyd ato gan ferch ieuanc, a dywedodd yn dirion, ond penderfynol, Come and try." Ni ddywedodd ef na'r cyfaill oedd gydag ef yr un gair yn ol, ond edrychent wedi eu gorchfygu. Cychwynodd Mr. Dan Roberts ar bum' niwrnod o Genhadaeth yn Grove Place, Port Talbot, y Sabbath diweddaf (Rhag. 18), a chynorthwyid ef gan Miss S. A. Jones, Nantymoel, a Miss Maggie Davies, Maes- teg. Huont mewn pedwar o gapeli eraill, sef Peny- cae, Groes, Dyffryn, a (iibeon (A.). Cafwyd cynull- L iadau lliosog iawn, ac yr oedd y newyddion da o lawenycid rnawr yn cael eu derbyn gyda mawl a gogoniant i'r uchel lor. (ian fod y gwahanol enwad- au yn unedig, nid ydym yn gwybod yn hollol nifer y dychweledigion ond y mae amryw yn dyfod drosodd yn barhaus, ac yn rhoddi eu hunairi i'r dwyfol Waredwr. Nid oes dim yn profi dwyfoldeb y diwygiad yn fwy na'r cyfnewidiad amlwg ar y bobl ieuainc. Mae gwrando arnynt—y merched yn llawn gymaint a'r bechgyn—yn.adrodd eu cyffes a'u tystiolaethau, yn rhodd anmhrisiadwy. Dacw wr ieuanc ar ei draed ac yn dywedyd, Ei fod ef yn diolch i Dduw am yr hyn y mae wedi'i broil. a'r goleuni y mae wedi gael ar bethau. Arferai ef deimlo nad oedd gyrfelyb bleser a'r bel droed, ond yn awr gwelaf ei g\vagedd, a fy ynfydrwydd mawt inau. Ei fod unwaith yn gapten yn y 'team,' ond. byth mwy; oblegid yr wyf am fod yn gapten yn myddin yr lesu, Hefyd yr oedd genyf dymer afrywiog iawn, ond y mae wedi ei gotchfygu. Dymunaf gael fy nghymwyso yn gyfangwbl at was- anaeth crefydd." Wele tin araIl yn canlyn—rhyw 15 oed ydyw hwn—ond y mae yh ttaethu gyda dy^ lanwad henafgwr: Fod yn i-haid iddb yiifaii gael dweyd yr hyn oedd ar ei feddwi. Cyh i't' YsDryd (ilan yniweled a mi yr oeddwn yn aifer tyiigu, ac er fy ngofid yn awr yr oeddwii yii gwneyd hyny yn ami, ac yn feiddgar iawn ond wedi i mi gael fy nwyn i ganfod echryslonrwydd fy mhechbd, gofynais i'r Arglwydd am gael nerth i beidio tyngu, ond tyngu oeddwn wed'yn ambell waith. Fodel bynag aethum ar fy hgliniau drachefn; a gofynais yn daer am gael gwaredigaeth lwyr oddiwrth y tneddiad i hyn, afc. yii awr nid oes yhof dhedd i wiieyd y latii beth 0 gwBii"' Diwedd yr uh wytimos yi: oedd .Mir. Sydney Vvans a'i gyttideithioh yh Ilafurio atii dri diwhiod yn ABcr- afon, cynhelid yno gyfarfodydd unedig yp Ebeiiezet, cappl y Bedyddwyr. Aetliai yf overflow i Bethany (M.C.K. Ymunodd liawei' o'r newydd ynia hefyd; Deallwn fod yr mi dylanwadau liyfiyd i'w teiniio i fyny y ctmoedd a'r mynyddoedd, yn ogystal a'r g.was- y tadedd. Duw yh llond pob lle,—yn ilond y y gwaith, a'r heol, &c., poh man. O! hyn sydd yn hyfryd. Yr oedd yn dda genym glywed brodyr o Cwmafon, Pontrbydyfen, Bryn, Abergwynfi, &c., yn adrodd yn nghyfarfod y Dosbarth—yn gystal a'r lle- oedd eraill a enwyd yn barod—am yr ymweliad nerthol y maent wedi gael. Mae y tan hefyd wedi cyraedd y Cymmer, Glvncorrwg, Maesteg, Abercyn- ffig, l'encoed, a'r holl Fro lonydd. Cydunir i ym- byncio mewn salmau ac odlau ysbrydol. Tystiolaeth unol yr ynadon heddweh ar eu meinciau yma a thraw ydyw fod nifer yr achwynion am feddwdod, &c., yn inron wedi myned i ddim, ac nid oes i gyfrif am hyn ond yr ymweliad grasol. Canwyd y bore yma gan Miss Maggie Davies, Maes- teg, y cyfansodd'.ad canlynol dcierbyniodd ei chyfeilles Miss Jones oddiwrth un o fyfyrwyr Bangor: — Bu'r lighvj's yn Nghyrnru Yn isel ei phen, Yn holi'n bryderus, liler aeth yr Amen'? Ond wele'r defiroad Ar fynydd a dol, Ar nefoedd yn gym'r Amen yn ei ol. Fe ddaeth yr Amen, Hen hwyliog Amen, Mae'r nefoedd yn canu Y11 swn yr Amen. Mae'r capel yn orlawn v O'r drws i'r set fawr, A'r moliant yn chwyddo Ar lan ac ar lawr; Mae'r weddi a'r alaw Yn nofio i'r nen, A'r engyl yn dotio Yn swn yr Amen. i- Fe ddaeth, &c. Mae'r glowr a'r chwarelwr A'u mynwes ar aan, A Sion yn hwylio Mewn moroedd o gan Mae'r Rhondda yn canu, t A'i chalon yn wen, A chreigiau'r Eryri Y11 bloeddio Amen. Fe ddaeth, &c. Yn swn yr Hosanah Mae pechod yn fud Distawodd y cablu A'r llwon i gyd Mae pechod o'r diwedd Yn crymu ei ben, A Gwalia yn bloeddio Hosanah, Amen! Fe ddaeth, &c. Yr un diwrnod gwelsom un arall ar Dychweliad yr Amen," cyflwynedig i Mr. Evan Roberts, gan Brynferch, Pontyrhyd, (;arw Valley, Rhag. 20, 1904: Amen fu'n absenol o Seion yn hir, Sydd wedi dychwelyd yn groew a clilir Mae Seion yn effro, mor fyw yw ei phlant, Ar ol bod yn isel, fel myrtwydd mewn pant; Hen anwyl Amen! fu'n hir o dan len-, Daetli llanw'r Diwygiad yn ol a'r Amen. Ma'r Ysbryd yn gweithio, rnawrygwn y fraint, Ar gariad yr lesu yn gwledda mae'r saint; Addoli mae Seion a'i mynwes ar dan, Amen fendigedig mewn gweddi a chan; 0, nefol Arne. mae'n swynol dros ben, Yn ngherbyd yr Achub dychwelodd Amen. Mae'r cerbyd yn myned yn gyflym trwv'r wlad, (ian gipio ei filoedd i'w golchi yn rhad 0, chwifiwn y faner, yr lesu sydd ben, Mae Satan yn cilio yn swn yr Amen Hen gynes Amen! y (rwr fu ar bren— A gododd ein hwyliau i waeddi Amen! Hen Gymru fynyddig, hen Gymru fach wen, 'Kwyt wedi cael eto o hyd i'r Amen Mae Duw ar ymweliad yn gariad i gyd Ac arnat mae sylw holl wledydd y byd; 0, cadw'th Amen! dy beraidd Amen! U, diolch i'r nefoedd, dychwelodd Amen,