Y Goleuad

VniweHad Mr. Evan Roberts a Tylorstown. ODDIWRTH DR. PHILLIPS. Addawsom orphen golygfa nos Fawrth, Rhag. 13, yn Tyiorstown. Rhyfedd ac ofnadwy yw yr unig eiriau all osod hon allan. Am 8 o'r gloch y mae pob congi o'r capel yn orlawn, a phob wyneb wedi ei Wisgo a disgwyliad difrifol. Gwelwch y nifer mawr o bobl ieuainc sydd yma yn llygaid a chlustiau i gyd. *mdona rhyw nwyf drwyddynt na fu erioed o'r blaen Yn rhedeg drwy eu mynwesau; pelydrai rhyw ddis- glaerdeb yn eu llygaid na welwyd ef yn eu llygaid cyn hyn; y mae rhyw osgo yn eu gwrandawiad'gwa- 11 hanol i ddim a welsom yn flaenorol. Edrychwch ar blant y gynulleidfa y maent fel pe wedi eu taro a syfrdandod ac yn barod i dderbyn pob peth. Dacw y canol oed, er yn dawelach ychydig, yn fyw drwy- ddynt; a gwelaf yr hen bobl wedi ymieuangeiddio, a gwisgo i ffwrdd holl arwyddion henaint. Beth sydd yn bod ? Rhaid mai y Brenin sydd wedi ymweled ar lie, ie, a hyny yn ei degwch. Carwn feddu mil- Oedd o eiriau na cheir hwy yn y Gymraeg na'r Saes- i ddesgrifio gwahanol arweddion y gynulleidfa. Wedi cyraedd y pulpud, dechreuodd Evan Roberts siarad fel arfer, a hawdd gweled ar fyr mai tori wnai y cwmwl. Tarawyd ar ei draws gan ganu; yna nifer 0 weddiau dwysion, molianu a wylo. Ail- Eydiodd; ond nid hir y cafodd siarad cyn i rywun jethu dal eto. Ymgynhesai y gynulleidfa; ac yn y an dyna ddyn trwsiadus, deallgar yr olwg arno yn codi yn y sedd fawr i anerch y dorf. Cornishman Ydyw sydd eglur wrth ei acen. Polgrahan yw ei enw, a thrig yn Merthyr Tydfil Tafl ei got fawr i ffwrdd, 1 air cyntaf yw, We are going to have a mighty Meeting to night." "Y mae dynion yn dweyd," fpeddai, "this will not wear out," "yes," meddai, « will wear out and wear in too. "It is a fuse aKi a dynamite at end; and will set the country ^Dlaze." Araeth oedd hon gododd yr holl le "i gfj/yd tanllyd, a methodd a gorphen cyn i'r gynull- fa ganu fwy nag unwaith. Ceisiodd Roberts siarad ychydig eto; ond tori allan fynai y dorf. w jr0*1'- yr oedd y teiroladau yn boethion ryfeddol. iei 1 e^iad 0 ddistawrwydd wele ddyn cymharol io anc' ga^odd droedigaeth bythefnos yn ol yn ymwth- ynilaen o ystafell yr organ i'r pulpud ac yn canu— P A glywaist ti son am iachawdwr y byd." eu ^fn dwy eiliad yr oedd yr holl drof yn estyn tevv^ ymlaen; a distawrwydd perffaith yn y nasu. Gyrai ei bwyslais bob gair gartref; gelnau mor eglur, fel nad oeddj neb yn: y cyrau pell- yn colli gair; fel yr elai ymlaen gafaelai fwy fwy jr y gynulleidfa, a gwelid lliaws o lygaid yn llawn- OIV.K ddagrau- Dyma fe ar y penill olaf ac o tra y^ngofiadwy! Wele 800 i 1,000 o bobl ar eu cymaint a ^yaf deall§ar 0 honynt wedi ymgolli Pa fnHH TT » yn y canu a'r geiriau bendigedig. dvnnl a/ §allaf ddarlunio yr olygap Nid oes aafod hiP rf, hy«y yn iawn. Tebyg i beth ydyw dorf Pyiv.a^ y,n sefy11 >'n y pulpud yn wynebu y hafaidd iSnhoh TerdduaS drwy fy meddwl ar foreu aafaidd, a phob glaswelltyn ynddi a'i wlithyn arno, a hwnw yn ymddisgleirio dan belydrau brenin y Qydd. Yma nid oes gwahaniaeth rhwng y glaswellt tnan a'r rhai mawrion plyg pob un dan ei wlithyn bendith Duw yw ei wlithyn iddo ef. Felly yn y P^ulleidfa fawr hon: ar y gallery gwelaf ddau ° rS i oed ar eu gliniau yn wylo, canu, a Da« k yn a^' nes gwefreiddio pawb o'u cwm- am<j i lPacw y canoedd pobl ieuainc eraill oddi- ffwliTv. y gallery, oil a'u dagrau yn disgleirio fel oedra y boreu wawrddydd; a'r un modd am bob svnH J ar Hawr- Buasai yr olygfa hon yn destyn chvm a mawl i seraffiaid am dragwyddoldeb. Dy- Uiy ygwn am hen dduwiolion Tylorstown sydd wedi af v ,r nefoedd ar hyd yr 2oain mlynedd diwedd- ioii'' mawr uwchben y Vcs f*l "cwmwl o dyst- •(Jv-'f ac yn dwyfol ymfwynhau yn yr olwg ar y lrfa yn molianu; oblegid yr oedd lliaws o'u plant yftia n §yfeillion yma > ie> yr oedd yr Iesu glan 9gQ yn ymlawenhau yn yr olwg ar galonau lawer yn 1 v l vv dderbyn. Fel y canai y gwr ieuanc o benill deim, gwelwn y gynulleidfa yn ymchwyddo gan ^ladau fwy, fwy^ a phan ddaeth at y geiriau Maddeuant, maddeuant, Mae'n roddi yn rhad Mae'n golchi fel eira y dua'n y wlad; Tyr'd ato bechadur, Tyr'd ato bechadur, Tyr'd ato bechadur yn awr; y dV J lle yn ddychrynllyd. Ofnais un foment fod ar f\f ,0edd wedi Henwi ystafell yr organ yn dyfod ysffa" en i,;r pnlpnd gan y cyffro oedd yno. Cym- lleisiau niewn modd mor fendigedig ar y gair arno a chymerid y fath amser i bwysleisio drwvgKn 3Cdorf' nes gyru rhyw wefr o ysbrydofiaeth °edri w°- .Gellid meddwl mai un enaid mawr ond y gynulleidfa; ac nad oedd y gwahanol leisiau UQ ainrywiol weddau ar un llais yn berwi allan o i di ei sonol aeth oedd ar dori am roddi mynegiant ^llur? "in. Pe gellid cael gwydr ddarllenydd digon stain% ceid allan fod y geiriau uchod wedi eu dart*?1? ar. ^enestri» coed, a meini y capel. Prawf gwrganfyddiad Mrs. Watts Hughes, fod geiriau yn h "ur^au cyfatebol iddynt eu hunain ar wydr, Pa bly^y y mae gwyddoniaeth tucefn i fy ngosodiad. eu d^?d y darfyddir canu y geiriau ? Y maent wedi Oed I'■ I5eg gwaith yn awr; a gwelaf ferch i2eg hw. dagrau yn lli ar y gallery yn euro ei llyfr n6saf 1 yn erbyn y sedd, ac yn dyblu eto. Yin Sedd 'f ywaf ddyn ieuanc fan draw yn dyblu; yn y yu (jv,awr dyma flaenor ar dan a'i ddwylaw i fyny 0 d|,n iU drac^efn. Gwna pob dyblu yru rhyw don 0 tyo'fL^y yr °11' ac ymlaen yr eir am 40am i 45ain sypv au- Pa le y mae Evan Roberts yn awr: yn sedd sydd yn y pulpud yn chwerthin yn J- hyfryd a wylo bob yn ail; ac weithiau yn udx Maddeuantj Maddeuant," ac "O! ie, wir," Ni chofiwn ddim am danaf fy hun yn awr; ond cef- I ais fy hun ar ddwywaith yn dal y Beibl mawr sydd ar y pulpud i fyny hyd fy mraich, ac yn ei siglo; ac yn gwaeddi ar bechaduriaid i bwyso arno. Pa fodd y gellais ddal y Beibl hwn i fyny yn y dull yma, nis gvvn. Ryn sydd sier, nad allwn ei ddal dan amgylch- iadau cyffredin. Gwaeddai dyn o Landrindod yn y sedd fawr, Dyma visit o eiddo yr Ysbryd Glan, Ie," meddai blaenor oddi wrthym ninau, special visit yw hon." Hyd heddyw, nid yw y bobl wedi medru cael y geiriau 'Maddeuant,' &c., o'u clustiau. I mi ni fydd ein capel yr un byth mwy. Bydd myned iddo heb yr olygfa hon ddyfod i fyny yn an- mhosibl; ac heb i swn y geiriau gael ei adgynyrchu yn y meddwl. Arhoswch ychydig; nid yw pethau wedi darfod fan hon. Methodd Annie Davies, Maes- teg, ag eistedd wedi y don fawr olaf, a dyma hi yn ymwthio yn wylaidd i'r pulpud, ac yn canu "Wrth gofio'i ruddfanau'n yr ardd." I Ni chlywsom hi erioed yn uwch na'r tro hwn. Gwnai pob pwyslais o'i heiddo yru y gynulleidfa i bangfeydd o deimlad. Aeth dros ddau benill eraill, I a chodi wnai y gwres bob tro, nes y torodd dyn ieuanc ar y gallery allan i ganu penill arall; ac efel- ychwyd ef gan frawd arall eto. Yn fuan wedi hyn cafodd Evan Roberts le i godi, ond nid hir y medr- odd siarad cyn i sylw o'i eiddo dynu allan Marchog Iesu yn llwyddianus," ac ni chlywais y fath ganu ar yr emyn erioed, Daliai y gynulleidfa ar y gair Draw" yn y llinell Pob rhyw elyn gilia draw," nes y teimlai pawb ein bod yn gweled holl elynion y Brenin Iesu ar eu heithaf yn cilio. Nid llai na 32 o weithiau y dyblwyd hwn. Teimlai y gynulleidfa ysbryd buddugoliaethus yn ei meddianu, a thaflai ei hysbryd i'r geiriau. Cyn hir rhaid oedd i Evan Roberts gael y dyn ieuanc a gan- odd "A glywaist ti son am Iachawdwr y byd," ym- laen eto, i fyned drwy y penillion, a bu canu godidog arnynt. Pan ddaeth y diwedd, rywbryd wedi neg o'r gloch, cafwvd gan y bobl i gyffesu Crist yn gy- hoeddus wrth y canoedd a llawer i roddi eu hunain i'r Iesu. Ond ni fynai y bobl ieuainc orphen y cyfar- fod. Ffurfiasant yn orymdaith drwy y lie; ac aeth- y ant i festri Ebenezer (A.), i gadw y cyfarfod ymlaen a chawsant gan amryw roddi eu hunain i'r Ceidwad, Yr un adeg a'r cyfarfod wyf wedi ei ddesgrifio, ced- wid cyfarfod yn Ebenezer (A.), Bethany (Cong.), y rhai oedd yn orlawn. Yr oedd McTagart yn Bethany a Mrs. Madam Kate Morgan Llewellyn yn Ebenezer. Yr oedd y rhai hyn yn gyfarfodydd grymus iawn; a throdd Ilawer at Grist ynddynt. Yr oedd cyfarfod, hefyd, yn Hall y Forward Movement yn Mhonty- gwaith, a pheth rhyfedd ynglyn a'r cyfarfod hwn oedd gweled pedwar o Aifftiaid (Gipsies) wedi dy- chwelyd, ac yn edifeiriol ofyn am faddeuant. Yr oedd amryw Iuddewon yn Libanus (M.C.), y noson hon; ond ni chefais aljan fod neb o honynt wedi eu dychwelyd.