Y Goleuad

Y SYMUDIAD YMOSODOL Yn yr wythnos gyntaf O r flwyddyn, sef yr wythnos weddi&u* gwneir casgliad trwy holl eglwysi y Cylundeb at y Symudiad Ymosodol. Ar gyfrif amryw resymau ydynt yn hollol am- hvg, dylai ffrwd ein haelioni chwyddo yn uwch nag arfer y tro hwn, os nad tori allan dros y ceulanau. Yn ol ordeiniad y (rymania Gyff- redinol, disgwylir i'n holl aelodau neillduo yr wythnos i hunanymwadiad ac ympryd, oblegid; eu haml bechodau yn erbyn yr Argiwydds gan yraatal oddiwrth ddanteithioii. a mwynderau bywyd, fel y byddo gàhddynt ffrwyth teilwng i w offrymu ar aHor y Casgliad. Ac ar derfyn y flwyddyn ddiweddaf, dyma el ten newydd yn dyfod i mewn, elfen nas galiai neb broffwydo am dani na'i rhagweied, ac na ddaeth yn ol unrhyw drefmiaht ond eiddo yr arfaeth dra- gywyddol, sef diolchg-arwch i Dduw am ym- weled a'i bobl yn ffordd ei ras, ac aai ELcriub miloedd o eneidiau i fywyd trag'ywyddol. Dylai y Casgliad fedi cyhhauaf helaeth oddiar y meusydd hyn. Gan ein bod mor barod i anghofio, feallai mai buddiol fyddai galw sylw unwaith yn ychwaneg at hawliau y Symudiad Ymosodol af y Cyfundeb. Dyma yr unig drefniant a feddwn i gyfarfod a chyflwr eithriadol siroedd Morganwg- a Mynwy, y duaf eu cymeriad yn yr holl deyrnas, oblegid dylifiad gwahanol gen- hedloedd iddynt. Ni buom erioed yn euog o floeddio, Cymru i'r Cymry. Ond yr ydym wedi teimlo lawer gwaith, pe bai hyny o fewn ein gallu, y rhwystrem ddyfodiad y Philistiaid dienwaededig hyn i'n gwlad. Teimlem weith- iau y buasai yn well g-enym pe bai trysorau tan-ddaearol y Deuheubarth heb gael eu dar- ganfod, a phyllau Cwm Rhondda, ynghyd a'r cymoedd eraill, heb gael eu suddo, yn hytrach na chael y fath dorf o bobl gymysg i'n mysg. Ond rhaid i ni edrych ar ffeithiau fel y maent. A'r ffaith yw, fod yn siroedd Mor- ganwg a Mynwy boblogaeth liosocach na'r gweddill o holl Gymru, ac y gwneir y boblog- aeth hon i fyny yn benaf o rai wedi croesi Clawdd Offa er mwyn bywioliaeth, llawer o ba rai sydd yn ddi-Dduw, yn ddigrefydd, ac yn ddifoes. Beth yw ein rhwymedigaeth yn ngwyneb y sefyllfa hon ? Yn ddiddadl, ceisio dwyn y bobl i afael yr iachawdwriaeth, a hyny yn un peth er eu mwyn hwy eu hunain. Y mae ganddynt hwy eneidiau sydd i fyw am dragywyddoldeb. Nid yw eu chwythiad i adisgyn i'r ddaear fel eiddo yr anifail v foment y byddant farw. Y maent yn gyfrifol i Dduw, ac yn ddeiliaid barn. Ac os nad ydym wedi colli pob ffydd yn ngras Duw, ac yn ngallu yr efengyl, rhaid i ni gredu eu bod yn achubadwy. Gan eu bod yn ddyn- ion, a'r ochr hyn i'r trueni, nid ydynt wedi myned yn rhy bell i fraich trugaredd yr An- I feidrol eu cyraedd, a'u cipio i'r diogelwch. Er eu hanfoes a'u Ilygredigaeth, nid ydynt yn rhy gajed i ordd yr efengyl eu dryllio. Perlau yn y Itaid ydynt, y gellir eu codi, a'u glanhau, a'u cymhwyso i addurno coron y Cyfryngwr. Nis gallwn ychwaith ymryddhau o'n cyfrifoldeb gyda golwg arnynt. Cain y cablwr a'r llof- rudd a ofynai, "Ai ceidwad fy mrawd ydwyf fi ?" Ie, ceidwaid ein brodyr ydvm, ac oni wnawn ein goreu i geisio eu hachub, oddiar ein dwylaw ni y gofyna Duw eu gwaed. Y maent wedi dyfod i'n mysg, ac felly y maent yn gymydogion i ni, a'n cymydog yn ol dysg- eidiaeth Crist yw pwy bynag y byddom mewn cyfleusdra i wnevd daioni iddo. Meddai Mor- decai wrth Esther, A phwy sydd yn gwybod ai oherwydd y fath amser a hwn y dacthost ti —— •- i'r frenhiniaeth? Mewn ystyr grefyddol y mae yr Arglwydd wedi dyrchafu y genedl Gymreig i'r frenhiniaeth. Y mae wedi planU ynddi dueddfryd grefyddoi ddofn, rhpddes. iddi bregethwyi* na chafodd unirhyw wia'd £ u- Hiag*' orach, ymwelodd a.hi a.niwy'g-iadau nerthol, a gwnaeth hi yn '(Ira hyddysg yn y Beibl. I ba beth? Ai er hunanfwyniant, neu hunan- ymffrost ? Nid ydym yn tvbied. Ai nid yn hytrach er mwyn iddi fod yn surdoes i lefeinio y bobl gymysg a anfonir i'w chanoi gaft fag- luniaeth Duw, a'u dwyn h\V.yt!iau i fod -yt\ glamp toes saftClaicM| Rhaid i III hefyd geisio crefyddoli a diwygio y bobl hyn er ein mwyri ein hunain, ein teulu- oedd, a'n hilibgaeth. Y mae arferion llygr- edig yh f^'einicus. Y mae presenoldeb dynion yh arwain bywyd anfoesol yn ffynhonell ddi- frifol o berygl. Y tebygolrwydd yw, nid y gwna ein crefyddolder ni fel cenedl ddylan- wadu ar y bobl sydd yn dyfod atom, ond y bydd i'w hannuwioldeb hwy gymeryd gafael ynom ni, yn enwedig yn ein pobl ieuaittCw Yfi wir, dyna yr hanes i raddau mawr eisoes. Yrtt- una Cymry, gafodd eu magu a'r aelwytlydti crefyddol, ac at ftohau yr Ysgol iSabbotht)! a'r estroniaid hyn yn eu hangr^fyddbid'er a'u ysgelerderau. A chynydda yr elfen hon Ö berygl fel y bo y boblogaeth SeiSnig yn cynyddu. Nid yw y Symudiad Ymosodol' ychwaith yn esgeuluso y Cymry sydd wedi syrthfÖ., Ac y mae llu o honynt wedi syrthio yn isel iawn, Ceir yn y cymoedd yma Gymry sydd a'u rhe .I;- feydd yn fwy ofnadwy na neb, sydd yn adn'a- byddus fel meddwon cyhoeddus, a'u henwau yn argraffedig- ar y rliestr ddu, ac a safant yn fynych gerbron yr ynadon. Maddeuer i ni am sylwi fod nifer nid bychan o honynt yn Ogleddwyr. Feallai fod tuedd yn rhai o bobt Gwynedd i ddweyd, Paham y rhaid i ni gynorthwyo y Deheudir? gofaled y De am ei meibion ei hun." Da i'r rhai hyny fyddai cofio fod y Gogledd yn anfon eu meibion i'r Deheubarth wrth y miloedd; fod canoedd o'r rhai hyny i'w cael yn amlach yn y dafarn nag yn nhy Dduw, y. gwyddant ychwaneg am filgwn nag am y Beibl, a'u bod wedi myned yn arw eu moes ac wedi eu colli nid yn unig i grefydd ond hefyd i gymdeithas barchus. Diolch am y Diwygiad i iachau ychydig ar yr awyr. Ond peidier meddwl fod y Diwygiad yn myned i wneyd pob peth. Rhaid i ni barhau yn ein hymdrechion, ac yn fwy felly am fod Duw yn gweithio. "Pan glywot drwst yn mrig y morwydd, ymegnia." Yr ydym yn gobeithio y gwneir y Casgliad yn fwy effeithiol eleni nag arfer, a hyny gan bob cyn- ulleidfa, bechan a mawr, trwy Dde a Gogledd Cymru. Un vdym ni; un corff, un Cyfundeb, a rhaid i ni fod yn un yn ein hymdrechion i achub colledigion. Caerdydd. J. MORGAN JONES,

Y Diwygiad yn Neheudir Cymru" (All Rights Reserved). Blwyddyn newydrl dda, 32,000 wedi eu hachub yn y Deheudir oddiar ddechreu y Diivygiad. Rhaid dweyd gair am y diwygiad a gwyliau y Nadolig. Y gwyliau yma yw y rhyfeddaf yn hanes Cymry wedi '59 a '60. Canu, gweddio, a meddwl am yr Iesu yw gwaith yr eglwys wedi bod yn y Deheudir. Y peth mwyaf dyddorol y gwn am dano fuasai swn- gadwydd (phonograph) mawr yn cynwys holl fal- dordd y Nadolig cyn hwn, ac un arall yn cynwys pethau crefyddol y Nadolig yma, i'w cydmaru a'u gilydd. Dyna lie y buasai gwahaniaeth annesgrif- iadwy. Buasai i rywun ddweyd wrthyf fod y gwa- haniaeth mor fawr, yn ormod i mi gredu, onibai fy mod yn brofiadol o hono. Anhawdd i neb sydd yn byw tuallan i'r cyroedd poblog yma sylweddoli maint y cyfnewidiad. Teithiais i Maesteg nos Sadwrn cyn y Nadolig gyda'r tren hwyr, ac ni welais ond un dyn dan effeithiau diod. Daethum gartref nos Lun gyda'r tren sydd yn cyraedd Tylorstown am 12 o'r gloch; ac ni welais ond un meddw, ac un arall ychydig dan effaith pethau meddwol. Y Nadolig blwyddyn i yn awr, yr oedd ugeiniau os nad canoedd o feddwon gyda'r trens hyn; a pherygl bywyd, yn mron, oedd teithio gyda hwy. Parai eu rhegfeydd i wallt dyn i sefyll yn syth ar ei ben. Gwnai eu haflendid hi yn boen i deithio gyda hwy. Ond dyma gyfnewidiad yn agos bod yn drwyadl. Llenwir y cerbydau a dynion ieuainc yn canu hymnau Williams, Pantycelyn, rhai All Rights Reserved by Dr. PhilliDS. Dymunir ar i bawb sylwi fod yr oil o'r adroddiadau a gy- hoeddir yn y GOLETTAD yn copyright, ac ni chan- iateir eu hail gvhpeddi na'u cyfieithu.