Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
Ymweliadau Mr. Eva i) Roberts.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Ymweliadau Mr. Eva i) Roberts. YN NllRfMARRtS, I ODDIWRTH Y PARCH. J. PUMSAINT Ymwelodd y Diwygiwr enwog Mr. Evan Roberts, tref ni dydd Iau diweddaf, Chwef. zil, a chaw- som fel egiwygi adgyfnerthiad yn ngwaith y Diwyg- iad trwy ei ddyfodiad Sfofflb Cyrhaeddodd i orsaf Quaker's Yard y dydd uchfrd,' fxlde^utu 1 o'r gloch. Wedi iddo ysgwyd llaw a rhai persb'riSu yn dig- wydd bed ar y fan yn ymyl yr orsaf, cyrinvy?ia-'o*n i gerdded i Dreharris yn ol ei ddymuniad. Ar Sid gwaith yn dod, tynwyd ein sylw gan swn canu, yr hwn a ymddangosai fod gerllaw. Gofynodd y Di- wygiwr yn sydyn Beth all y canu yna fod P ac ar- hosodd ar ganol y ffordd er mwyn ceisio gwneyd allan 0 ba gyfeiriad yr oedd yn dod. Wedi edrych i gyf- eiriad y mynycld" gwelsom gor bychan o ddynion mewn lloehes yn y graig ar y llechwedd yn canu yn felus ufi 6 ediati Seioii, Yr oedd Mr. Roberts yn mwynhau yr olygfa i waelediem ei natur, cododd ei law arnynt, a gwnaeth amnaid,- ef nad oeddynt hwy mewn ffordd i'w adriabod o'r falii heno g-an y pell- der. Dyweclai; Onid yw y seiAiati yfi. fendigedig. Ardderchog, onide." Nid ydym wedi deal! etc pwy oedd y bobl hyn, nac o ba le y daethant. Dieilhf- iaid mae yn dcliau ar eu taith i'r cyfarfodydd. Ar ol iddo gyraedd ei lety, ymddangosai yn fodd- haus a chysurus ei feddwl: pethau y Diwygiad oedd ei bethau o hyd, ac yr oedd yn amlwg fod ei holl feddwl a'i holl fryd arnynt. Ni welsom neb erioed yn fwy ymroddedig i'w waith, na neb wedi ei fedd- ianu yn llwyrach gan Ysbryd ei waith. Ymddang- osai fel un wedi ymwerthu i wasanaeth y byd ysbryd- ol, ac mae pawb sydd yn deall rhywbeth am ddoniau ysbrydol yn gwybod nad oes fawr lewyrch arni heb wneyd hyny. Mae rhywbeth yn ei bresenoldeb sydd yn peri i ddyn i sylweddoli urddas a mawredd y byd a ddaw, ac i edrych ar weddi fel dyledswydd o ddyddordeb o-wast-Ldol. Mae ei bresenoldeb yn ad- gofio dyn o'r tragwyddol. Am ddynion felly rhaid i ni ddywedycl fod eu cymdeithas yn anrhaethol uwchlaw pris a gwerth. Mor hapus yw y Testament Newydd yn yr enw sydd ganddo arnynt, "Dynion sanctaidd Duw." Nid oes amheuaeth yn ein meddwl nad yw y Diwygiwr ieuanc yn un o honynt. Bu yi ychydig a gawsom yn ei gymdeithas yn foddion i gadarnhau ein barn am dano fel gwr Duw. Yr oedd yn "mlwg ei fod o ran ei gorff yn dioddef oherwydd gor-lafur, a blinder i'n rheddwl oedd canfod amryw o argoeliori o hyny, er nad oedd ef ei hun yn son fawr am y peth, eglur erbyn hyn ydyw ei sefyllfa, gan nad yw wedi bod yn alluog i ymaflyd yn ei waith er pan y bu yma yn Nhreharris. Dymunwn iddo adferiad buan i'w nerth a'i iechyd. BRYNHYFRYD.—Capel y Bedyddwyr oedd cyrchfan y gynulleidfa yn y prydnawn. DechreuwTyd yno oddeutu 2 o'r gloch. Pan aeth Mr. Roberts i fewn ychydig cyn 3 o'r gloch, yr oedd y cyfarfod yn myned rhagddo yn ol y drefn arferol yn y Diwygiad. Ni rai ddweyd fod y capel yn orlawn, er ei fod yn un o'r maintioli mwyaf yn y parthau hyn. Ymhen ychydig iawn, Gofynodd Mr. Roberts am i'r holl aeloclau i godi ar eu traed, yr hyn a wnaed ar un- waith. Nis gwn beth oedd ei amcan yn hyn os nad gweled faint o wrandawyr oedd i fewn, beth bynag, yr oedd yn amlwg fod yno ormod o aelodau cre- fyddol, a rhy fach o wrandawyr. Bron y peth ag oedd wedi rhedeg drwy ein meddwl wrth dafiu golwg: dros y gynulleidfa. Mae 1'11' enbyd na chaw- sai gwrandawyr ein gwlad fwy o gyfleusdra i gael y cyfarfodydd hyn. Ni chawsom vr hyfrydwch o fod yn y cyfarfod ond am ychydig iawn o amser oblegid galwadau eraill. Ymddengys na siaradodd Mr. Roberts ond ychydig yn y cyfarfod hwn. Pan aethom i fewn ar y diwedd, yr oedd yn gwahodd yn gynes at Grist, ac ufuddhaodd amryw i'r alwad Ed- rychai yn rhyfedd fod y Diwygiwr yn gallu dywedyd yn mha gwr o'r adeilad y safai y rhai oedd wedi ildio o ran eu meddwl i dderbyn y Ceidwad mawr. Dywedai o hyd, Gofynwch iddo, nid oes genych ond gofyn yn unig, mae wedi ufuddhau o ran ei ewyllys yn barod. Digwyddodd hyn amryw o weithiau, a chafwyd fod y personau yn barod i ufuddhau. Bu yr odfa hon yn foddion i ddyfnhau ysbryd y Diwyg- iad, ac i hwvluso ysbrydoliaeth y gwaith yn y lle. 3 Roedd yn amlwg wrth y rhai oedd yn cymeryd rhan yn y cytarfod eu bod yn llosgi fel perth yn ngwas- anaeth eu Harglwyckl. TABERNACL.—Capel yr Annibynwyr, oedd mangre ein cyfarfod yn y nos. Nid priodol fyddai mesur y cyfarfodydd hyn wrth rifedi y dychweledigion a arhosant ynddynt. Deffroad Ysbrydol yw y peth mawr a sicr ynddynt, nis gallasem ni yn Nghre- harris ddisgwyl am lu mawr o ddychweledigion yn y cyfarfodydd hyn. yn gymaint a bod cynifer a 1,090 wedi aros yn y gwahanol eglwysi cyn ymwel- iad Mr. Evan Roberts, ac am y gwrandawyr sydd ar 01, cryn orchest yw eu cael i un math o gyfarfod. Gwelsom yn yr odfa hon argoelion lawer o ddeffroad ysbrydol ar ran hen grefyddwyr ac ieuainc yn ogyst- al. Dyddorol iawn oedd. gweled ambell un yn neidio ar ei draed yn sydyn i weddio, yn union fel pe bai angel o'r nef wedi dod a sibrwd gair yn ei glust. Nid oes fawr o ymgynghori a chig a gwaed yn bresenol, adeg ydyw i Ysbryd Duw i orchfygu. Ymddangosai y Diwygiwr mewn dirdyniadau enbyd ar brydiau, yr oedd ei holl gorff megis yn ysgwyd o dan bwys y gwaith. Nis gallwn esbonio pethau o'r natur hwn yn gyflawn, rhagor na dywedyd fod yn rhaid i rywrai i roi ei enaid yn aberth gyda phob symudiad mawr mewn claioni ysbrydol. Mae Mr. Roberts wedi rhoddi ei hun ar yr allor i fod yn aberth yn ngwasanaeth Duw. A ydyw pawb dynion yn deall y pwnc o ymgysegriad yn yr oes hon? Nac ydynt, nid rhyfedd gan hyny fod ambell un yn dywedyd peth ffol. Y gwr ieuanc hwn sydd yn cario baich y Diwygiad, mae rhan helaeth iawn a ddioddefiadau y Diwygiad wedi disgyn i'w ran. Baich yr Arglwydd," meddai y Proffwyd yn Israel gynt, mae yxwtoddiad ewyllysgar i wasanaeth Duw yn cynwys fod yll rhaid cario baich trwm, a phetn naturiol ddigon i'r irw.r> sydd- dan y fath faich gruddfan ac ochain. Dyn llawn o ddirgelwch ysbrydol yw Mr. Rob- ert"#, a 4a iawn genym ei fod felly, pe bai gwagog- oneddwyf yf oes sydd yn ysgrifenK i w erbyn yIl gallu ei ddeall,- wi fuasai brys arnonr i gredu uchel am dano. )iLae yn anrhaethol uwchlaw y rhai sydd yn ei feirniadfi,, a da oedd genym ddeall nad oedd eu syniadau yn ei flino o gwb-1. Dim ond un peth mawr sydd yn afloifyddu ei feddwl, sef fachawdwriaeth ei gydwlaclwyr.
---------CEINEWYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CEINEWYDD. AIL YMWELIAD Y FARCII. SETH JOSHUA- Yr oedd yr wythnos o Ionawr 22",27,. 19°5, ym wythnos yr wythnosau hyd yn nod yn fta-nes y Cei- newydd. -c-f Cynhaliwyd yma Genhadaeth arbsmg gan yr £ i- engylydd actnabyddus Mr. Setb Joshua, yr hon a. drodd allan ymhob ystyr yn llwyddiant hollol. Bob. prydnawn a phob- nos gwelid a theimlid pethau an- CyBhel-id y cyfarfodydd yn y Tabernacl,, capel y Trefnyddion Calnnaidd, y capel mwyaf yn y lie, a gorlenwid y capel mawr bob nos ac yn wit os bydclid am le c\ fieu- i wiando, byddai yn Gfynol bQd yno am awr cyn amsef dechreu y cyfarfodydd.. Ar dde'chreu y cyiarfodydd fel rheol rhoddai Mr. Joshua aneychiad, a hwnw yn gyfaddss hollol i'r aID- gylchiadau, ac yna cymerai y cyfarfoelydcl y fiurt sydd mor nodweddiadol o'r Diwygiad y ayddiau hyn, sef canu, gweddio, a chyffesu Issu Grist, y naill yti- dilyn y llall yn cididor. Daliai y cyfarfoelydd ym- laen bob nos hyd hnner nos heb laihau dim yn eu tanbsidrwydd. Odceutu deg o'r gloch rhoddai y cenhadwr gyileusdra i bobl y wlad i ymadael, ar cryfrif pellder ffordd, ond ychydig oedd y nifer a ym- adawent: dewisai y mwyafrif mawr i aros hyd y diwedd, a rhaid y bydclai yn oriau mAn y boreu cyn y cyrhaeddai ugemiau o honynt eu cartrcfi. At cyfryw oedd nerth a dylanwad y cyfarfodydd arnynt fel y deuent eilwaith o'r pentrefi a'r wlad oddiam- gylch bob nos yn olynol. Yr oedd yn wythnos o BenteCost mewn gwirionedd. Yn: ami gwelid degau yn gweddio yn uchel ar yr un adeg. Deuai ugein- iau yinlaen bob nos* i gyffesu yn gyhoeddus eu ffyd yn Nghrist, ac i ddatgan eu bod yn meddu llawm sicrwydd ffycld.' Yna torai y gynulleidfa fawr allan i ganu gyda nerth, a gwres digyff-elyb, Diolc.h Iddo, Ar ei ben bo'r Goron," gyda gweddiau a tharanaui o Amenau a chenid drachefn a thrachefn "Dymat Gariad fel y moroedd," Duw mawr y rhyfeddodam maith," a llu o emynau eraill; ac yna apeliai Mr.. Joshua drachefn at y rhai oedd yn dal hyd yn hym heb ddod ymlaen i'r Cor Mawr i roi datganiad o ui cyffes ac o'u derbyniad o Iesu Grist fel eu Harglwyddi a'u Duw a gwelid lliaws o'r hen aelodau yn frodyr. a chwiorydd yn clod ymlaen, a rhai o honynt yn,, gweddio, na chlywyd eu llais erioed o'r blaen; ac- eraill yn siarad na wyddai neb y medrant ddweyd gair dros Iesu Grist. Yr oedd y golygfeydd hyn yn ofnadwy ddifrifol, ac ymddangosai pawb wedi yna- golli yn y tragywyddol a'r ysbrydol. Yn y cyfarfod diweddaf nos Wener, dywedodd Mr. Joshua iddo fod mewn llawer o gyfarfodydd diwyg- iadol yn Morganwg a Mynwy, ond na bu yn dyst a bethau mor nerthol ac o olygfeydd mor enaid-gyn- hyrfiol ac a welodcl yn y Ceinewydd yr wythnos uchod. Yn un o'r cyfarfodydd cododd y Parch. D. M. Davies, gweinidog yr Annibynwyr, i fyny, a dywed- odd ei fod yn teimlo ar ol gweled y fath bethau a'r fath effeithiau mawrion yn ystocl yr wythnos, fel y gorfodid ef i ddymuno ar Mr. Joshua i ymweled a ni eto yn Mawrth neu Ebrill nesaf, a gofynodd i'r gyn- ulleidfa fawr os oeddynt hwy yn teimlo yn^gyffelyb, a chododd ar ei thraed fel un gwr. Arwyduodd Mr. Joshua y byddai iddo gydsynio a'r cais os gellid trefnu felly; a gosodwyd ar Mr. Wm. Thomas, Bryn- arfor, i ohebu a Dr. Pugh, yr Arolygydd Cyffredin- ol, er sicrhau os gellir ymweliad drachefn o eiddo Mr. Joshua a ni yn Ebrill nesaf. Ar ol ymadawiad Mr. je, shra, ymunodd eglwysi Y lie i gadw cyfarfodydd diolchgarwch- i Dduw am iddo ganiatau i ni i weled a theimlo nerthoedd y "vwyddol Ysbryd, a rhoi y fath arddeliad mor amlwg ar genhadaeth ei was yn ein plith. Yr oedd y profiadau, a'r gweddio, a'r diolch a geid yn y cyfarfodydd hyn drachefn yn annesgrifiadwy!! Am oriau byddai y naill yn dilyn y Hall, ac yn adrodu gyda llawenydd yr hyn a wnaeth yr Arglwydd i'^ henaid. Dywedai liiaws o honynt eu bod wedi cychwyn yr addoliad teuluaidd. Diolch Iddo. Byth am gofio llwch y llawr
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Ymunodd un-ar-ddeg a'r eglwysi yn Harlech y11 ystocl yr wythnos clcliweddaf. Dywedir fod cyfarfodydd diwygiaclol yn cael et1 cynal bob nos yn Nghorwen, ac yn y paragraff nesaf mewn newyddiadur lleol, dywedir fod dawnsfa i gael ei chynal bob wythnos yn yr Assembly Room. Yn Tregaron gorymdeithir yr heolydd gan gant1 emynau y Diwygiad, a chynhelir cyfarfody" gweddio yn yr awyr agored. Gwa.hoddwyd y Parchn. Elfed Lewis a Penar Grt- fSths, Absrtawe, i Borthmadog i gynal cyfres o fodydd diwygiadol. Dywedir fod amryw ddychwel- edigion yn yr Eglwys Sefydledig. Dywedir fod tua 60 o aelodau newyddion wedi yrJ1- uno ag Ysgcnion Sabbothol y gwahanol enwadau 3" j Nhowyn, Meirioydd, y Sabbath cyn y diweddaf.
,... Y DIWYGIAD, c:'.'.;-'-',.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
pethau mwyaf neb oherwydd eu bychandef. Cy.nwys meddwl dyn mawr gwirioneddol, ddigon o ddefnydd- iau i iyw ar'o ei hunan heb efelychu neb: a medd ormod o anrnbjmiaeth i geisio bod yn efelychgar. Peth rhagprol yw deddf efelychiad, ond iddi beidio I gwneyd i ffwrdd a neillduolion cynhenid dyn. Un- v.*ciifh y fesyd? derfyn ar y neillduolion hyn, try yn ddinystr i waith dyn, i'w ddylamyad, acj.i'w gynydd. Gwnaed y dosbarth bychan geisia efelyqhn Evan Roberts, ymdrech i weithio gyda'r .diwygiad yn eu I: ffordd wreiddiol eu hunain, ac nid trwy efelychu. Yn ei bethau mwyaf ni ellir efelychu Roberts; ac -anfantais yw efelychu ei bethau lleiaf. Y mae ef yn athrylydd (genius) yn ei gangen ei hun. Dech- reuodd ei waith mewn ffurf newydd; ac yn hyn nid yw yn efelychadwy. Saif ar ben ei hun byth mwy. ymhlith meibion Cymru fel diwygiwr. Bendith Duw fyddo ar ei ben am dori llwybr iddo ei hun, a gweithredu yn ol cymhellion Ysbryd Duw ynddo. Ni fijaswri ,yti dweyd y ;pethau hyn onibai fed rhai yn siarad fel p6 byddai gan. Roberts fywbeth i wneyd a fod persona.u yn ei efehvhu. > Ji dyddlau o gadw ei wely; wefe -Evan Roberts ar faes y frwydr, Mercher, Chwef. 8fed. Teimla ei hun wedi hollol iachau, ac yn gryf ar gyfer y dyfcdol. Teimla, hefyd, fod ei rwymedigaeth yn fawr i Mr. a Mrs. J. B. Evans, Aelybryn, Dowlais, — ynfhyd" r; Hughes, am eu mawr ofal am dano yn tfftbd, e, tudd. Daw yn amlycach o ddydd i ddydd fod Mr; Roberts yn cymeryd ei lwyr arwain gan Ysbryd Duw; ac na chymer ei droi oddiar y llwybr a gyfeiria yr Ysbryd allan beth bynag ddy- weda, ac a berswadia dynion arno. Pan y caiff le i ddeall fod yr Ysbryd Glan yn dweyd fel hyn, rhydd ffordd iddo, pe byddai byd cyfan yn dweyd fel arall. 5fa feigd neb ef am hyn. Amod llwyddiant dihafal ei waith yw ei fod yn ufuddhau i'r Ysbryd o'r cychwyn. Yn ol ei dystiolaeth, cafodd fod yr Ys- bryd yn gwarafun iddo fyned i Gaerdydd Mercher diweddaf; a gwrthododd fyned' oherwydd hyny, er pob taenneb. Ni fynai ei berswadio ar y mater, oblegid ei fod mor sicr y gwaharddai yr Ysbryd iddo fyned ac ydoedd o'i fodolaeth ei hun. I ba le yr arweinia yr Ysbryd ef nesaf? I Nantymoel, yn Nghwm-yr-Ogwy. Pentref glofaol, poblog, yw Nant- ymoel a thra Chymreigaidd mor belled. Rhed y Cwm i fyny am rhyw 9 milldir o Benybont-ar-Ogwy, a saif Nantymoel yn nghesail y mynydcl yn mhen uchaf y Cwm. Oddiyma gellir croesi mewn tuag awr i Ystrad Rhondda. Pur gryfion yw yr eglwysi Cym- reig gyda phob enwad yn y lie; ac y mae yma un eglwys Saesneg gref gyda'r Methodistiaid, a changen lwyddianus yehydig yn nes i lawr yn y Cwm. Ar y cyfan, rhaid dweyd fod crefydd yn bur uchel yn Nant- ymoel, er fod yno lawer o feddwdod, fel ymhob lie poblog arall. Llawenydd mawr i'r bobl yma oedd peildgrfyniad Roberts, i beidio myned i Gaerdydd a mawr siörhiânt i Gaerdydd oedd y penderfyniad o'r ochr aiall. Ond os ydyrn yn credu yn arweiniad yr Ysbryd Glan, rhaid boddloni. Gwarafunodd yr Ys- bryd i genhadon eraill i fyned i le heillduol yn ol tlyff yr Actau. Gwastraff ar eiriau fyddai dweyd i'r diwygiwr gael derbyniad tywysog yn y lie. Ys- gtifefiodd tin oedd yn y cyfarfodydd lythyr maith i ffli ar fy nghais, yn manylu arnynt, eynwys yr hwn 11 i allaf ei roddi oil. Dywed yn gyntaf, nad yw yn cofio canfod y fath- gyffro mewn lie erioed wedi clywed am ddyfodiad Roberts yno. Gellid meddwl," meddai, "fod trydan yn meddianu holl boblogaeth y pentref. Gwelid hyn yn yr ieuainc a'r hen., y meddwon a'r pechaduriaid penaf, yn gystal a phobl ddichlynaidd a duwiol. Canlyniad hyn oedd, i'r bobl. a gynullai i glywed Roberts, fod yn anghy- ffredin o liogog. Ni welais y fath beth wedi fy ngeni a chynulleidfa Dinam, capel y Methodistiaid, nos Fercher. yr unig ddesgrifiad o honi yw ei bod wedi llenwi pob twll yn y capel, y lobby,' a thuallan i'r drws. Am rai oriau safai rhai ar y ffenestri tu- allan yn llawn cynwrf teimladol, a chanent gyda'r gynulleidfa, fel pe yn clywed pob gair; ac fel pe byddent yn nghanol y capel yn y gwres. O! 'r canu rhyfedd! ar Duw mawr y rhyfeddodau maith.' Credwn un waith ein bod wedi ein codi yn llwyr oddiar y ddaear i'r nefoedd. Sylwadau miniog oedd rhai Roberts ar mai lie i weithio yn gystal ag addoli oedd eglwys Dduw. Synais beth fod aelodau mor hwyrfrydig i gj'dymffurfio a'i gais am iddynt siarad a gwrandawyr oedd yn eu hymyl. Dichon fod hyn yn codi o'u swildod, a diffyg: arferiad. Cyn hir dech- reuodd y bobl ieuainc ufuddhau i ddymuniad y diwygiwr, a daeth pethau fwy i'w lie. Un o'r pethau brofodd dreiddgarwch pell-gyrhaeddol Mr. Roberts fwyaf o ddim i mi yn y cyfarfod hwn, oedd ei ateb- iad i un a achwynai ei fod yn methu clywed oblegid y swn. Gall Duw fendithio swn a thyrfa i fod yn bregeth,' ebe Roberts, 'y mae moddion gras mewn torf fel hon ynddi ei hunan.' Peth greodd gyffro mawr tua diwedd y cyfarfod oedd amryw yn cyfaddef eu bod wedi diffodd yr Ysbryd, y rhai a bistylliodd eu teimladau allan ymhob ffurf ar ol cael gwahodd- iad gan Roberts." Oblegid bod yn Ngholwyn drwy yr wythnos ni allaf roddi hanes y dyddiau eraill o'r wythnos hon, er fy mod wedi cael yr holl fanylion am danynt oddiwrth gyfeillion. Rhof yr oil yr wythnos nesaf. Y mae wedi bod yn amser gogoneddus yn Ngholwyn yr wythnos hon. Trodd 103 o nos Fawrth i nos Sabbath. Daeth 43 i fewn nos Sabbath yn unig, a dylifai yr enwau fewn yn gynt nag y gellid eu hysgrifenu. Bum yn Llanfairfechan nos Lun, Chwef. 6ed, ac arosodd 5 ac yn Ngholwyn Bay nos Sadwrn lie yr arhosodd 3, fel y mae dychweled- igion yr wythnos yn 112 yn y tri lie hyn. "0, lesu glan, Ti bia'r clod, wel cymer ef .Fy Nuw hyd eitha/r ddae'r a'r nef,"