Y DIWYGIAD YN TRFCYNON.|1905-02-24|Y Goleuad

Y DIWYGIAD YN TRFCYNON.

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

Y DIWYGIAD YN TRFCYNON. GAN Y PAnCH. J. MORGAN. Yr oedd tyngu, a rhegu, yn beth mor gyftredin yri rhanau gweithfaol Morganwg, fel yr eid heibio iddo yn bur ddigerydd. Deuai tri Sais i'rH cyfarfod ar dro byr, a llw yn disgyii o Snau uil. Pari ddywtidais fod y diwygiad wedi ylttiid y fath iaith o'r lie, aeth y tri yinaith ar ffi'wst heb yngan gait. Pan yn yr act o fod yn goddiweddyd tri Chymro at y ffordd pwy ddydd, yr oedd y ptiilaf oddiwvthyf, yri dweyd fair Cryf i fewyslei>no ftiatef arbenig, ond. pan welocld fi, arafodd, ac arafais inau. Rhoddui-: fy llaAv ar ei ysgwydd, a dywedais ei fod wedi insÜltio ¡ y ilian oireu oedd yhddb, ac wedi rhoddi archott i minau, a'r peth cytitaf a wftaeth oedd evfiwynb apology' gan daerii mai slip hbllol yt aeth hi arno, gadawbdd y ddau gyfaill 6f i yhidaro gbreu y medfai heb gyrli- aint ag edrych o'u hoL Mae agosrwydd Duw atom V dyddiau hyn, yh darigoS na allant bechu, heb wneyd Adbib^y' aiti hyhV. r Yh ol a glywat, y m&fe yir afetiad o gymefyd enw Duw yh ofer yh gryn fagl i rai. b blant y diwygiad. Yt öedd yfha frawd yh yr ymyi wedi bod yn gaeth gah yir arferiad, am flynyddoedd, ac un dydd yn nghanol yr Haulers, a Diacon, o'r un eglwys gydag ef., fcafodd ei gynhyrfu, a dyna lw allan yn ddiar- wybod iddo. O'r anwyl meddai, Pe bawn Wisdi lladd dyh., hi§ gaI¡wn delrplpyn fwy ang- dfddbl affl,y weithred, a di%ynbdd Jlygad y blaenor arnaf, fel ilygad yr lesu,.ar Pedr, yii-.y .llyS,. wylrtdd ef, ac wyiai§ iftau." AC heb unyrrigais i ymgyfiawn^ hau, piygodd yn yfari a'r lle,,o flaen Duw, a chyffes- odd;" ac hi wadodd ei drbsedd,, a gweddibdd yn daer am faddeuani; am y ;slip. Maddeubdd Duw yn y nef iddb, a chafbdd faddeuant gan y rhai annuwiol 9 oedd o',i gwmpas., a'i anwylo hefyd, am iddo ddyfod itlah p'r, brofedigaeth, fel arwr crefyddol. Dywedai farttiyf ei fbd wedi diolch i Dduw lawer tro am y brofedigaeth, "y mae wedi fy ngosod i wylio yn ogystal a gweddio." Diau iddo ddyfod all ah o't prawf yn fwy anrhydeddus na llawer un sydd ynhyn -crefyddwyr. Gweddiai un arall yn claer am nerth i wrthsefyll cynllwynion y diafol. Mae yn dod yn dgos iawn atom," meddai, "Y mae yn cydio yn dyn yn fy n^hol, .oiid mi .gaiff, fyp'd yn ddarnau, cyn yr ildia i ddihi iddo a'i dal fel trophy o'm buddugol- iaeth i arno." Rhedodd fy meddwl wrth y syhiad. Yntau a adawodd ei wisg yn ei llaw hi, ac a. ffodd, ac a aeth allan," gwobr sal gafodd y fath rinwedd ar y pryd, ond yr oedd Duw gydag ef, a chyda'r gweddiwr yma yr un fel. Gweddi yw'r art o hyd yn y Diwygiad i orchfygu'r temtasiynau, a dwyn afradlonjaid at ,ei draed. Aeth ychydig i dy a ad- W&ettid fel yh ddiareb atii eu hannuwioldeb., gan ofyn, A gaWn ni gynal cyfarfodydd gweddi ?,j Gwtth- wynebid am nad oedd y ty ddim digon glan." Calon lan i ddechreu, ac yna fe ddaw y ty yn lan i ddilyn meddent." O'r diwedd rhoddwyd caniatad. Hanes y fam oedd o'r ty i'r dafarn, ac oddiyno i'r ty, hawdd dychymygu y gweddill am y teulu. Aeth yn helbul.am Feibl i ddarllen pelÝod." 'Doedd yno e. yP uii.figibl frwy wybod i'r teulu, a, dyna'r fath. o'r diwedd yn ymddadebru, ac yh ateb, oes y mae. Cerdd i'r Llofft, i'r coffor, mewn man arbenig," ac yno yr oedd wedi ei blygu mewn napkin, fel talent y gwas drwg a diog, ac yno yr oedd y Beibl wedi bod yh ymguddio oddiar dyddiau cwymp y fam, ond pan ddaeth yr hen Feibl anwyl allan o'i gladdfa i'r bwrdd, Mi assertiodd ei hawl i drin y teulu yn dra buan. Pan osodwyd yr Arch yn nhy Dagop, aeth ef yn ddigon isel ei hun yn fuan, a chyn diwedd yr oedfa uchod, yr oedd holl eilunod y teulu wedi colli eu lie, a'r hen benill wedi dod yn brofiad i'r fam, a'r ferch. Ti dy hunaii yftp'ii^Prefihitij Ti dy hunan yilo'n Dduw, D'eiriau dy hunan yno'n uchaf, D'eiriau gwerthfawrocaf ryw Ti wnai felly Bydew du yn deml lan. Cafwyd Duw yn ddifeddwl megis gan y rhai nad oeddynt yn ei geisio, a dyma'r gwir ymhob ardal. Dywedai un arall, ag yr oedd yr holl deulu yn grefyddol gyda'r eithriad o'r Tad, yr oeddynt wedi gwneyd yr oil oedd yn anrhydeddus iddynt i'w gael i'r oedfaon, ond gomeddai yn bendant fyned. Wedi iddynt fyned i'r oedfa nos Sadwrn, aeth ef i'r dafarn, ac mewn ateb i gwestiwn Pa fodd yr ydoedd ? dywed- odd fel Jonah pan yn ffoi oddiwrth ddyledswydd i Tarsis gynt, a chlywodd gwraig y dafarn ef, a phan roddodd archeb am rywbeth i yfed, atebodd ef yn bendant y gallai fyned i'w ffordd y pryd y mynai, na chai yr un dafn yno. Ni phrofodd y noson hono yrt un esmwyth iawn. Gwrthododd yn gyndyn fyned gyda'r teulu i'r oedfa foreu Sabbath, ond y mae y gwr wellhaodd fab y Pendefig a gair, a'r un ddy- wedqdd y gair wrth was y Canwriad, yn dweyd gair ei hunan wrth lawer yn eu tai y dyddiau hyn. Wedi cael y ty iddo ei hun, ymdrechodd gwr ag ef, ac ysgydwodd ef i'r fath raddau, fel yr oedd yntau, fel Jonah gynt, yn ddigon ufudd i gyflawni ei ddyled- swydd. Pan ddaeth y teulu gartref gwelwyd arwydd- ion y frwydr yn fuan, y tad mewn dagrau edifeirwch, a'r teulu mewn dagrau llawenydd, a gorfoledd. Nid llawer o flas oedd ar giniaw y dwthwn hwnw, ond pob un yn. teimlo mai eu bwyd a'u diod oedd gwn- euthur ewyllys yr hwn 41!1 liqlifonodd a gorphen ei waith, a'r noson hono cyffesod'd Gfist yn Waredwr idqo ei htin.,

YR ADFYWIAD YN LI ANGEFNI…

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

YR ADFYWIAD YN LI ANGEFNI OODlVVlWtt Mil. fi. M. ROBERTA. Diolch byth! Mae Llangefni hefyd wedi cael ei bendithio a bedydd yr Ysbryd, a hyny yn lied helaeth erbyn hyn. Mae hanes y symudiad yna yn bur ddyddorol ac ad^iladol. Yn ystod yr haf bu ein gweinidog, y Patch, J. 11. Williams, ar ymweliad a l'hanau o'r Deheudif; a gwelodd a theimlodd bethau rhyfedd yii New Quay yn arbenig, lie yr oedd Ysbryd Duw wedi bod yn gweithio yn afillwg a grymus er's rhai misoedd. Ar ei ddycliweliad adrefv teimlai flwydd angerddol am geisio gwneyd rhywbeth i ddyfn- hau crefydd ysbfydol yn y ait. Pendetfynodd geisio cael cyfthadledd grefyddol yn Llangefni. Cafodd gydwëithtediâd calonog y swyddogion lleol a char- edig ion crefydd mewii rhanati eraill o'r sif. Galwyd I y Gynhadle'dd yiighyd ddechreu mis Tachwedd. Cafwyd cyiiulliadati llioSog—-cynrychiolwyr yr eg- lwysi o bob cwf o't wlad, a chalwyd Cyfarfodydd gwir ragorol, a phresenoldeb yr Arglwydd yn ddi- gamsyniol. Yn fuan' wedi hyn cytthelid Cyfarfod Misoii Mon yh Caergeiliog. Erbyn hyn yr oedd y Diwygiad yn y D(Sheudir yn lledu yn gyflym, a •phethau atthygodl yfl di^wydrf, a'f awydd ait! gael Diwygiad yn Mon yn angerddoli. 1'rawf b hyiiy yw liyii-—a^d trwy waith y Cyfarfod Misol mor rwydd a didraiierth, fel yr beddis wedi ei otphen cyn tri o'r glo.ch y prydnawn gan faiM yt awydd am ei droi yn gyfarfod gweddi. Ac felly y bu. Cafwyd cyfarfod gweddi a chan.u am tuag awr a haner nad a byth yn anghof gan neb—rhyw ddwysder ac eneiniad gorfol- eddlus ar yr holl wasanaeth, nes oeddym yn methu ei dbri i fyriy. Nos dranoeth, tra yr oedd blaenor yh rhoddi a,1 roddiad o'r Cyfarfod Misol yn y seiat yma, syrthiodd rhyw ddylanwad rhyfedd ar yr holl frawdcliaeth: trowyd y seiat yn gyfarfod gweddi, a chyfarfod rhy- fedd a fu. Byth er hyny ceir cyfarfod gweddi bob nos, ac yn ami dri neu bedwar o gyfarfodydd gweddi- au r, un no^w^ith. Yn fuan iawn daeth y cyfarfod gweddi y cyfarfod iilwyai pciflogajdd. Syrthiodd ys- bryd gweddi ar yr emvadau eraiil. f fp&n caed cyfarfodydd gweddiau undebol. Y llanw yn par a i ddod i mewn-y don yn codi yn uwch, uwch o hyd. Nid hir y bu y bechgyn ieuainc heb drefnu cyfarfod iddynt eu hunain ac am amser y rhai hyn fu y cyfarfodydd mwyaf bendithiol o'r oil. Yn y rhai hyn dygwyd ugeiniau o ieuenctyd ein heglwysi i adnabod eu cyflwr colledig ac i weled gogoniant Iesu Grist fel eu Gwaredwr, ac i blygu iddo mewn cyffes gyhoedd- us mewn gweddi. Bu rhai o'r cyfarfodydd hyn yn rhai hynod iawn. Wrth glywed am y dylanwadau grymus oedd yn y cyfarfodydd hyn, daeth rhai o'r merched ieuainc i deimlo y dylasent hwythau gael cyfarfod iddynt eu hunain, er fod cyfarfodydd i'r chwiorydd yn cael eu cynal yn rheolaidd. Modd byhag, ar gais y genethod, cawsant un yn hollol ddi- rybudd ar ol un o'r cyfaifodydd undebol. Daeth 16 ynghyd. Ni buwyd yno dri munyd cyti i ni gael prawf fod Duw yn foddlawn i'r cynulliad-yr oedd ffenestri y nefoedd wedi agor a'r Iesu yn gwenu ar ei rai anwyl. Yn fuan aeth merch ieuanc o gymeriad prydferth iawn i weddi: ond yr oedd yn galed arni oherwydd ei phechadurusrwydd—teimlai ei bod yn dywyli arni dolefai yn daer, dwys, a chalonrwygol, am oleuni a nerth. Ceisiai brawd oedd gyda hwy yn eu harwain ocheneidio am oleuiit a nerth iddi: ond yn y man cafodd ei hun yn gweddio yn Uchel drosti a chyda hi: yna collodd ef bob llywodraeth ac ymwybyddiaeth o hono ei hun am grym amser, tra yr oedd y cyfarfod oil yn un gorfoledd byw trwyddo. Yr oedd y cynwrf mor fawr fel yr oedd rhai yn cael eu tyhu fit y drws o'r heolydd, ac yn myned yn sypiau diymadferth gan y dylanwad. dwyfol. Cyfarfod mawr oedd y cyfarfod bychan hwri. Ychydig nos- weithiau ar ol hyn, caed cyfarfod o'r bechgyn a'r genethod ynghyd: a chyfarfod anarferol fu hwn hefyd. Yr oedd dwysder y teimlad trwy'r cyfarfod yn bur angerddol. Ond pan oedd yr un eneth ieuanc yn gorphen gweddio, wele yr un brawd wedi ei orchfygu yn tori allan, ac yn dweyd—" Yr ydym wedi bod yn gofyn yn daer am i Iesu Grist ddod atom heno mae gen' i telegram yma oddiwrtho a dyma fe—'Wele yr wyf yn sefyll wrth y drws ac yn curo,' jfce.; ac yna aeth ymlaen i adrodd y penillion syl- faeSncdig af yf adnbd uchod, y rhai ymddangosodd yn y GOLETJAD aiii lonawr $. Y foment y dywedwyd y gair telegram/ ac y dechreuwyd adrodd yr adnod, aeth y teimlad yn angerddol; ac fel yr elid ymlaen gyda'r- penillion tarawiadol, aeth mor angerddol fel yr oedd yr holl ugeiniau oedd yno i gyd yn gweddio gyda'u gilydd, ac yn gweddio yr un peth-am gael nerth i agor eu calonau i'r Iesu. Yr oedd yno rai yn bloeddio Gogoniant," a Diolch Iddo," ar uchaf eu llais, eraill yn cael eu dirdynu gan deimladau mor angerddol fel pe buasent mewn 'convulsions.' Clywyd llawer wedi hyn yn diolch yn eu gweddiau am- y 'telegram.' Cododd y llanw yn uchel iawn y tro hwn ond mae pethau rhyfeddach wedi cymeryd lie ar ol hyn. Cawn adrodd hyny mewn penod arall.

G LLANFROTHEN

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

G LLANFROTHEN ODDIWRTH Y PARCH. W. R. JONES. Yn nghyfarfod y bobl ieuainc y nos Sadwrn hwnw, daeth adran newyddeto o'r eglwys ymlaen am y tro cyntaf, sef y recruits,' rhai newydd ymrestru dan faner y Groes, ar ol bod yn hir yn myddin y diafol. Dacw un o honynt yn rhoddi allan y penill, Golch- wyd Magdalen yn ddisglaer." Dywedai ef gyda'r fath rym a dylanwad nes gwneyd pob llinell o hono yn newydd grai er mor gynefin ydym ag ef. Wedi'r canu brwd, wele efe ar lawr wrth draed yr Iesu, a diolch byth am gael ei weled a'i glywed yn y fath lie. "Diolch iti, 0 Arglwydd," meddai, "am ini gael plygu ger dy fron, Nis gallwn o gydwybod beidio dod i roi receipt i Ti am yr hyn a dderbyniaiS genyt." Ymhen enyd dacth drachefn at y penill "Gulchwyd Magdalen yn ddisglacr, A Manasseh yn hyfryd wyn Yn y dwr a'r gwaed a lifodd, 0 ystlys lesu ar y bryn." "Fuasai dim arall yn nghreadigaeth Duw yn eu golchi." Dyma un cyn ddued a'r un o honyn ger dy fron, ond Pwy a wyr na olcliir finau, Pwy a wyr na byddaf byw Mae rhyw drysor anchwiliadwy, 0 ras yn nghadw gyda'm Duw." Yna cipiwyd ef, a ninau gydag ef,. megis i'r drydedd nef, i syllu mewn syndod am ychydig funydau at dtysorau dihysbydd Dwyfol ras. Dyma ef yn ol eta, ac yn dweyd ei brofiad yn ngeiriau'r penill; "Rhwng Piahiroth a Baalsephon. Ymdrodd gyda'r Mewn Cyfyngder caled, gwaeddai f'enaid tua'r nef," a dygodd ni wyneb yn wyneb a dychryn' feydd uffern ei hun, nes yr oeddym yn gruddfan ac yn ochain niewn braw. Ond torodd y wawr, dywed- odd ddiwedd y penill gyda rhyw nerth anorehfygoL Yna gwaerddai ar uchaf ei lais, Diolch iti 0 Arglwydd am agor y mor o mlaen i Canaan fot ever bellach. Cad w fi rhag troi fy wyneb byth yn ol." Ond waeth tewi, y mae cofnodi a desgrifio y11 anmhosibl. Yr oedd y lie er's meityn yn ferw drwy- ddO. Y plant gyda'u lleisiau tyner yn wylo yn uchel, ap ambell un o honynt yn gwaeddi dros y Us; lianciau ieuainc Cryfion ar eu traed yn bloeddio a'u r holl nerth, a chydag ambell ddeisyfiad yr holl gyn;, ulleidia "yn dyrchafu lief mewn bloedd gorfoledd. Caed mynud o hamdden pan gododd y gweddiwr, oiid yri union deg dyina lalic arall o'r un dosbarth af lawr, ail enyiiwyd y fan af uttwaith, ac aeth yn orfol- e'dd mwy nag o'r blaen. Gorlanwyd y festri, a deua1 y gyiiulleidfa i'r capel at y cyfarfod oedd i ddechrett am saith nid oedd yn bosibl tori y cyfarfod hwn fyny: beth oedd i'w wneydp Gwaeddwyd cyn uch^d ag y gallem "Awn i'r capel," ac yno yr aed ar oil' waith, dan waeddi a gorfoieddn, Aeth rhai yn syth i'r set fawr, eraill i wahanol ranail y capel, a'r oil Y11 parhau i waeddi a molianu Duw. Caed peth haffl- tldefi i fyned ymlaen gyda'r cyfarfod gweddi, ond iofo'dd allan dratfhefn i'r anhrefn fwyaf gogonedduS. D'yrtta ofiole'dd o'f he'n ffasiwn sydd yn boddio dy-. 'w headau plaHf Diwygiad '59)' a ediychent o'r. blaen gyda llygaid amhetis ar hwn. Gwelsbm rai o honynt y noson hono mewn dytrOedd Honadwy,. megis Hestft yn siglo ar frig y tonau, a'r chwaon nefol yn chwyddo eu hwyliau,—hen awelon y dyddiau gynt yn ddiairt- heuol. Buom yn y capel y noswaith ho[w am bump awr a haner yn gweled ac yn profi pethau atihraeth- adwy. Rhagarweiniad oedd hyn eto i bethau rhyfeddach, os yn bdsibl. Ar ol Sabbath hyfryd, dan weinidog- aeth eneiniedig y Parch. M. E. Morris, Minffordd, cynhaliwyd cyfarfod gweddi cyffredinol yn yr hwyf.». ac ar ol hwnw gyfarfod y bobl ieuainc. Yr oeddyrrJ wedi cyraedd adref cyn i hwnw orpben, a chyn hit wedi myned i'r ty clywem rhyw swn rhyfedd yn dod o gyfgiriad y capel. Aed yno, ac 0, dyna olygfa! Dywedir ffial yn swn gorfoledd Llangeitho y cafodd Handel syniad ani fc'i Haleluia Chorus," pe buasal gerddor hafal iddo yn Snoarn y nos Sabbath hwnW, cawsai syniad am gydgan mawt'efddog arall. Yn y fan draw dacw fachgen meinllais ar ei draed yn bloeddio a'i holl egni, gan ddiolcb am fuddugoliaetfi ar ei amheuon yn nghylch yr lawn. "Hwn a !D;)Ocl- odd Duw yn lawn. Y mae rhai yn ceisio gwneyd J. ffwrdd ag Ef; ond y mae Duw wedi ei osod, a diolch iti, y mae yii ddigon i glirio ein holl bechodau at0 byth." Nid nepell oddi wrtho dyna ddyn ieuanc arall ar ei draed, a chyda'i ddwylaw i fyny, ac mewn llais cyfoethog, lanwai yr holl adeilad, yn canmol yt "I'esu bendigedig" a'i holl galon. Dyma un arall ar ei draed, a chyda'r llais mwyaf peraidd a soniarus yn diolch am dipyn o'r nefoedd ar y ddaear, ac yn diolch niwy am obaith cael bod ynddi i allu gwaeddt am byth heb grygu. Mewn ambell set yma a thraw, gwelid tri neu bedwar o ddynion ieuainc a'u gwyileb-, au ar y fainc yn gweddio: pob un yn gweddio, nid fel y clywid ac y molienid hwy gan ddynion, eitht am fod ganddynt neges arbenig gyda Duw; a ffurfial eu lleisiau rhyw swn dwfn rhyfedd mewn cyferbyniad i'r eiddo y rhai oedd ar eu traed yn bloeddio. Ohei> wydd safie neillduedig y gymydogaeth, yr ydym hyd yma wedi methu cael doniau dieithr o Dde_na Gog" ledd i ymweled a ni, er ini geisio; ond y mae Yr Ysbryd wedi disgyn yn ei nerth i lawr, yr hyn brawf fod y nefoedd mor agos ini ag ydyw i leoedd cyfleus a phoblog. Ein gwedcli yw am i'r pweratt Dwyfol barhau i weithio, nes y bydd pob enaid yn yt ardal wedi ei enill at Fab Duw.

Papurau Newydd Cymru

Y Goleuad

5 erthygl ar y dudalen hon