Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
BRYNAMMAN,
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BRYNAMMAN, Bydd yn llawenydd gan gyfeillion lliosog y Parch. Rhystyd Davies, glywed am lwyddiant ei fab, Mr. Daniel James Davies, yn pasio yn anrhydeddus y London Matriculation Examination, yn yr oedran cynar o 17 ml. oed. Mae hyn yn glod mawr i Mr. Lewis Evans, ei athraw gweithgar a thalentog, ac yn symbyliad i'r ysgolor ieuanc i f-viied- rhagddo am y gradd o B.A.
PEMBROKE DOCK.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PEMBROKE DOCK. Diwedd y flwyddyn ddiweddaf, ymryddhaodd y Parch. W. Evans, M.A. oddiwrth ofal bugeiliol Eglwys St. Andrews, ar ol yn agos i ddeugain miyii- edd o wasanaeth diwyd a llwyddianus. Efé fu yn offeryn i adeiladu y Capel Mawr a hardd, a gall gyfeirio at y rhan liosocaf o'r eglwys heddyw, a dywedyd, Chwi ydyw sel fy apostolaeth i." Saif Mr. Evans yn uchel iawn, nid yn unig ymhlith pobl ei ofal, ond hefyd yn y dref a'r wlad oddiam- gylch, a mawr oedd y pryder ddarfu feddianUéi an- eirif gyfenlion pan. glywsant ei fod wfedi ymddis- wyddo rhag ofn y byddai iddo ymadael o'r sir • ond ar ol pryderu am wythnosau daeth y newydd dymunol ei fod wedi penderfynu aros yn y dref a chymeryd gofal eglwys Llanreath. Cangen ffrwyth- wn ydyw hon o eglwys St. Andrews, y mai v garden erbyn heddyw wedi tyfu yn bren m&wf, ac week penderfynu ymwahanu oddiwrth y f&m-eglwys Merch ieuangaf Mr. Evans ydyw, a gall deimlo yn falch o honi. Dymunwn iddo nerth ac iechyd i ofaluam dani am flynyddoedd lawer, er ei fod yn myned ymlaen mewn dyddiau, nid ydyw yn her eiddio, y mae mor ieuanc a bywiog ei ysbryd ac mot llawn o yni_ a gweithgarweh ag erioed. '• He], aethion yn ngwaith yr Arglwydd yn wastadol ydyw fellyvneS yn 7 g0rpheno1' a b^dd yn Sicr o barhau MercheiTy y iaf 0 Fawrth, darfu eglwys a chynull- HTrs-^ Andrews, ddathlu gwyl Dewi Sant, trwy ddyfod ynghyd 1 amlygu mewn dull sylweddol eu hedmygedd o Mr. Evans a'i briod hawddgar 11 e c tuag atynt^ yn ogystal a'u gweithfawrogrwydd a u-. gwasanaeth maith a'u haeliani rnawr. yj prydnawn daeth tyrfa Hosog ynghyd i fwynhau y dant6ithion a ddarparesid gan y boneddigesau Z yn hwyrxafwyd cyfarfod dedwvdd a bfwdfrydig dros- ben. Cademwyd gan Mr. Angus McAll, U H ?r Wec^ canu a'c j 'p Lloyd, Castle.ton, arwain mewn gweddi Eglurodd y cadeirydd amcan y cyfarfod Yna galwpdd ar Mrs. Phillips a Mrs Webb i lwypo i^Mrs. Evans, ar ran boneddigesau yr e-llys" screen brydferth a chadair esmwyth. Y Cade^r' f Mr31" va" yr !§IWJS a'r Synubeidfa a gyflwynodd 1 Mr. Evans ddarlun lbwiedig (' oil-paintin?'( o hono ei hun. Siaradwyd ar ran j4 eglSJs l?„g L° hillips a Snoddy ax ran vr Vcani f'Hffiths; ar ran y Gobejthlu gan^Mr. W Tenkin^ Yr "oedd" I ZnTJP »• W 3- -letaydd. ^r oeaa. yr holl siaradwyr yn wresog eu hvsbrvH Dygent ,y-. dystiolaeth uchaf i Mr. Evans fel' dJr" M a diolchent yn gyne'e »/SiV Ti™k y ?n aaenllaw oedd wedi grmer" yd g.yda phob rhan o'r gwaitli Mr Wal datganodd ei barodrwydd i'w chvnorthwvn1 y sicrhant weinidog.' DerbJniw^C ^yda^baT dV S11pWdeyr„o,erfynWyd CyfMf°d a SofiJ-gSi
Y DIWYGIAD YN ABERYSTWYTH-,
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DIWYGIAD YN ABERYSTWYTH-, ODDIWRTH ¥ P-AltCTi. ;1'. k. ROBERTS, M.A. Mae Aberystwyth bellach wedi gweled pymtheg wythnos o'r Diwygiad, ac wedi manteisio yn fawt arno. Drvvg genym ddeall am yr argt'aff Sydd ar led fod yr Adfywiad gychwy-nodd gyda'r fath rym yn Aberystwyth wedi h^'ii ddarfod. Na, nid tan i ddiffodd yw VI" tin sydd wedi ei gyneu yma. Gellir yn hawdd gyfrif am y camargraff. Yn un peth ychydig iawn, ni dybygwn, sydd wedi ymddangos yn y wasg am Aberystwyth yn y mater, Rhaid i mi gydnabod y teimlwn yn y gorphenol anhawsder i gydsynio a'r ceisiadau am hysbysrwydd, Teimlwn fod y cyfarfodydd yn rhai rhy gysegredig i'w des- grifio, ac ofnwn i gau-ddibenion ddod i mewn, ac i un geisio^ yr eiddo'i hun t/ra yii adrodd am weith- rediadau y Dwyfol Ysbryd. Ond y ffordd y cyfrifir am y camargraff yn ein tref yw hon'i'[ evfarfodydd yn ystod y pymthegnos cyntaf gael i-ti fcynal bron yn hollol mewn un addoldy, gyda'r canlyniad fod yr adeilad eang bob iios yn cael ei lenwi gan bobl wedi casglu ylio o chwe' milldir o gylch, ac yn myrm aros ynghyd tan oriau'r boreu; ond pan gy- Chwynwyd cyfarfodydd cyffelyb yn nghapelydd eraill y dref a'r wlad, aeth y cynulliadau yn yr addoldy hwnw yn llai lliosog a llai cyffrous. 0 wfcled hyn da iawn oedd gan lawer yn. ein tref albi pefrwadio eu hunain fod yr Adfywiad yn brySur gilio, a thaen- asant hysbysrwydd i'r perwyl hwnw. Dyma un engraifft o'r tèiïnlad gwrthwynebol i'r Diwygiad fodola yn y dref-fod rhai o'r tafarnwyr wedi bod yn son am roddi swm o dynamite 9 dan y capel oedd yn ganolfan y cynulliadau-. Uan nad beth ellir ei ddyweyd am ycynnlliadau hwyr, rhaid dweyd iddy-nt brofi eu hunain yn foddion effeithiol yn ein tref ni i gadw lliaws rhag treulio rhan o'r nm yli y tafarndai. Elai mynychwyr y tafarndai gyda'r crov/d i'r cyfarfodydd diwygiadbh at rii feddylient am ymadael hyd ymheft ar ol adeg cau y tafarndai. Weithiavv, lit ol adeg cau, deuai rhai o'r tafarnwyr at ddrysau'r capel, fel pe i edrych ai yno yr oedd eu customers.' Ychydig ddyddiau wedi i'r Adfywiad dori allan yn y dref, daeth parti atom ar fyr rybudd o Cei- newydd, ac wrth weled un o getbydau Sit Aberteifi ac ynddo yr hen veteran' Mr. Evan Davies, a deg eraill o bobi aiddgat y Cei, a'r oil yn llawn awydd am wneyd tref Aberystwyth yn gymaint o goelcerth ag oedd eu cartref hwy, rhaid imi ddweyd fed iv inalchder oblegid eu dyfodiad a'iii disgwy-lia'd abi fendith drwyddynt yn g.yfryw M hi oddefai, fy nheimladau i mi ddw^yd gaix wrthynt; Ar. ol bp.d gyda ni aa ddwy" fioson^, aeth y parti ad)-et.. bddi- eithr fait o'r chwiorydd, lei MiftA Mitid Davies, Miss Florrie EVanS-, a NutSe Davies, y rhai a arhos- asant am wythnoS yn hwy. Bendithiodd Duw eu hymweliad yn fawr, a byddwn bob amser yn cofio aÍn y parti gydag anwyldeb a diolchgarwch. Yn ystod yr ail a'r drydedd wythnos lledodd yr Adfywiad o'r dref i'r wlad, yr hyn a gymerodd Ie, mewn modd neillduob adeg Cyfarfod Misol Pen- llwyn. Fe edrychir yn ol ar y cyfarfodydd gafwyd yn Mhenllwyn a Goginan fel cyfarfodydd bythgof- laUwy. Ond ceisio yr ydych yn awr am i mi nodi ffrwythau arhosol yr Adfywiad, ac ymddengyg y bydd y rhai hyny yn lliaws*, 1. Yr Adfywiad ys^i'yd g-weddi ,yn yr Eg-lwysi.^Bydd yh aros yn yr eglwysi dorf o weddiwyt, y rhai a godwyd at y g,waith yn ystod y flpsoSdd diweddaf. Mae nifer fawr o grefyddwyr di-weddi yn ogystal ag o bobl di-grefydd Wedi dod y 1 yn grefyddwyr gweddigax^wedi dod i gredii mewn gweddio, i deimlo eu bod yh gwir Wfiddio ad i gael bias ar wneyd, ClywsoSi hHèr o broffeswyr ac eraill yn tystio i'r perwyl yna. Yn ystod wythnos- au Cyntaf yr ymWeliad^ daeth amryw ieuencfyd i'r cyfarfodydd i w^wdioj ohd gwelodd yt Ysbryd yn dda wneyd gweddiwyr rhyfedd 0 honynt cyn diwedd y eyfarfod.. Wrth glywed y rhai hyn ger bron yr Orsfedd, Weduyjiem am un arall, yr hwh ddywedai — Yr hwn oeddwn o'r blaen yn gablwr, aR yft etlid- iwr, ac yn drahaus, eithr 1 ni a gefais drugaredd." Dyma beth arall, fod pob lie i gredu fod yr engreifft- iau lie y mae allor deuluaidd wedi ei chodi i fyny, yn Uiosocach lawer na'r engreifftiau lie yr oedd ar ei thraed cyn yr Adfywiad. Pan ymwel yr Ysbryd a'r eglwys arfera o-sod bri ar ,weddi''r eglwys a throi y cyfarfod gweddi i fod yn brif gyfafod y bobl. Mor cldissremoni a di-stwr y gosodwyd naill du yr Eisteddfod fawreddog a phoblogaidd arferai fod bob ac y cynhaliwyd cyfarfodydd gweddiau yn lie hyny. Cyfarfodydd gweddiau yw "the order of the day" er, candl mis Tachwedd. Cyfarfodydd dydd ac amlach na hyny, a'r rheiny yn yr addoldai, yn y tai, ac ar hyd yr heolydd. Bu un cyfarfod rhyfedd mewn ystabl, prvd yr oedd tri yn bresenol tuag n o'r gloch y nos. Yn y cyfarfod yna cafodd un o'r tri ei ddychwelyd at Grist Yn ei weddi, gan bwyso ar gist yr ystabl, dywedai, Wei, mi gofiaf am byth am yr hen ystabl yma, ac am y cyfarfod yma—diolch am dano." Ymgyfam- ododd ef ynghyda'i gyfaill cyn gadael y lie, y byddai iddynt arwyddo dirwest a chodi'r allor deuluaidd yn eu cartrefi, ac felly y gwnaeth y ddau. Nid rhyfedd fod unyn cael ei ail eni dan yr amgylchiadau hyn, ^an L Ila Y Sael ei eni mewn. ystabl. 2. Yr Adfywiad a Dychweledigioii i'r Eglwysi -Nid oes yma, wrth gwrs, fel mewn lleoedd poblog yn y rhai y mae nifer fawr heb fod yn mvnychu moddion gras—dorf fawr o ddychweledigion wedi troi 1 mewn i'r eglwysi, ac eto y mae ugeiniau lawer wedi eu hychwanegu at eglwysi v dref a'r cvlch Mewn un eglwys derbyniwyd 34 yr un no/on^ ffrwyth cyntaf yr adfywiad yn yr eglwys hono. Yn y cyfarfodydd. cyflwynodd amryw" eu henwau i'r Arglwydd gan 1 ddatgan awydd am ymaelodi yn yr Eglwys Sefyaledig, a Jrhoddwyd hysbysrwvdd am danynt. Mewn un cyfarfod rhwng haner nos a dau o'r gloch y boreu gwaeddai. un o'r dychwel- fidigion fod eraill heblaw Ceidwad Qa Philippi wedi cael achos i ddiolch am yr hyn fat ar haner nos. Mae'r Electric, Light' yn Aberystwyth yn ej dj'ei j'niaith ar haner nos a mawr oedd yr drech i derfynu y cyfarfodydd cyn hyny, ond r fn amryw weithiau ddefnyddio'r ychydig 'j?as ? j_ yn yr Addoldy wedi i'r gcleuni trydanol em ga? A Ond rywfodd dyna'r adeg yr oedd y trydaniauilJ Dwyfol yn meddianu y dorf. Bu rhai o'r iadau plygeiniol yna yn orlethol feu dyla^w j Byddai cynhwrf yma a chynliwrf draw} f^allai in haner dwsin 0 leoedd ar yr un pryd^-feneidiaU & pangfeydd a rhyv/rai yii ceisio estyn help, W.. yr excitement yn y cyfarfodydd hyn yn frawyS^ oblegid yr oedd bron bawb yn y.lle wedi eu hunain, wMi anghofio'u cattref a. phobpeih yn y gwaith elai ;yn;lain'. 'Credwn 1 aihryw y & ddwyn -yii fw-y neu lai anymwybodol yn yr ^^0(j wnaethant. E>a oedd gen3^m weled ambell gj m yn d'od i derfyn heb ddim anffodus ddigwydd. yr un pryd yr oedd gwaith pwysig, yn myned y laen, ac y mae ei ffrwyth gwerthfawr yn aros. Yn hwyr un nos Sadwrn daeth llanc at y un 0 fechgyn mwyaf afradlon y dref^ fel y dyw6dir^ un wedi ei fagu mewn tafariii Y rVoSbn oedd ychydig dail ddyianwaQ f 'ddiod, a gW1eW -F, fod gahddb yn di logell botel o wirodydd oetht, wedi ei sicrhau gogyfer a.thranoe'th. Buwyd .jf11 ddiddan ag ef tua'r lobby,' ac yritau yii cCibval. ond o'r diwedd dwysbigwyd et, cydsyniodd .i'r ho wisgi gael ei lluchio yn erbyn y mur, a daeth yn j ar ol ymryddhau oddiwrth foddion ei ddinys^r,^ wrando ar genadwri y cymod. Tranoeth yr yn y moddion—peth dieithr iawn "iddo, a'r nos dilynol, cyflwynodd ei hun i'r Arglwydd. Ma? ddeufis er hyny, ac..y mae y llanc, vh pai'liau bynu ary Dwyfol Ras sydd'yn dysgu un fel efe W yn so r, yn gyfiawn, a duwiol yn y byd sydd )■ awrhon. Bydd ini eto ysgrifenu ychydig ar yr a1' fywiad, ac Ymgysegriad yr Adfywiad a'r Myfyrw)', yr Adfywiad a Dirwest
PORTDINORWIC. ".
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PORTDINORWIC. ODDIWRTH Y PARCH. W. R. OWEN, B.A. r y { Mae cr.yil amser beliacli er's pah anfonai§ aT0J ddw'eyd fod y Diwygiad wedi tori allan yn 11,ert -|5 -yii 6iri plith. Buaswii wedi atgb ^ich,.cais. ychydig o'r haneS drachefh; bni Pai fy hibd w¿il colfi c.ryn. lawer b'V cyfarfodydd yr wythnosau -weddaf yma, ac oni bai hefyd fy mod mewn betrusder beth sy'n ddiogel a buddiol am bethau fel hyn. Hawdd ddigon fyddai Ue% eich tudalenau a'r hyn fyddai debyg o fod \{ ddyddorol i lawer, ond nis gwn a ydyw pethatf* fath yn adeiladol, yn enwedig pan eu darllenir &$ y personau hyny sydd yn rhwym 0 adnabod- gweddiau eu hunain &c., ynddynt. Nid ff barnu neb, ond yr wyf yn amheu fy noethineD j hun i allu adrodd hanes yr hyn sydd yji cyl&ey.\ lie yma heb i hyny osod rhywrai mewn pery £ { golli y peth hwnw. y hafufiolde'b, yr hunanafl^rf llw.yrj a'r difrifweh angerddol sydd mor ynddynt ar hyn o bryd. Modd bynag, da genyf allu dweyd fod. petha-tf L parhau yn eu bias o^ hyd. Y dychweledigi°n h dal, ac yn cynyddu mewn zel a dawn beuny ød Naturiol hollol ydyw fod ton y cyfarfodydd yn ne vil ddiweddar. Nid oes achos yn awr, ac nr.^0l, byth ffli hyderaf, yn galw am y teimladau >f- llethol, amlygwyd yn y cyfarfodydd i?dechre^ flwyddyn. Ond teimlwn yn yr ychydig gyfa1^0^!1 y bum yn ddiweddar fod y dwysder a'r tyHerWju yn cyilhyddu fwy fwy. 'Rwyf yn aiarad yn a^wr gyfarfodydd y bobl ieuainc. Er engraifft neitm ar ol yr oedfaorij yr oeddym oil fel ieuenctyd gytun yn yr tin lie ag y disgynodd nerthoedd Ysbryd airnorn Sabbath cynta'r flwyddyn, a chaf cyfaifod rhyfeddol—-inor rymus a.gorfoleddus a..jj feallai a welais yn unman. Un peth pry ^0 iawn yn y bobl ieuainc ydyw eu bod yn cofi° yr hen a'r inethfedig, a hyny nid' yll uhig gweddiau cyho6dduss—ffordd gd rad o gofio f liono- end drwy ymweled a hwynt yn eu tal ti1- diddanu a'u cysuro. Gwnant hyny nid ar awg-r all, iad neb o honom ni, ond yn cael eu cymhell ddi- y cariad dywalltwyd ar led yn eu calonau yn yji weddar. Fel yna mae pethau y,n foddhaol iavV^re^ ein plith ar hyn o bryd. Ac nid ydym heb ddeC^d meddwl hefyd am y ayfodol. Mae yma sy111,11,, y yn ein plith i gael ryw symudiad ar linella Y.M.C.A. yn y pentref. Bydd hwn yn cyfarfodydd holl Eglwysv;yr ac Ymneilld11 j ieuainc y lie. Ar hyn o bryd nid oes tri sefydliad yn. apelio atynt, sef yw hyny yr y Capel, a'r Dafarn. Ni bydd hyn yn wir rhag1 Bydd holl eglwysi y lie hefyd mi hyderaf der yn cychwyn Cymdeithas Yrndrechol ir a ieuainc, modd y gellir eu cadw gyda'u eal^{ chyda'r pethau," fel y byddo eu cynydd y11 ° i bawb.
COLWYN BAY.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
COLWYN BAY. fir yl1 Nos Iau, Mawrth 9, gwelwyd golygfa a g° Byad hir gan y rhai a ddaethant i gapel y RhnV, J3IlÝ' I mewn cysylltiad ag eglwys Eengedi, Colwy11 Noson hynod yn hanes yr eglwys, pryd y cleC}ig' ymddiddan bersonol a phymtheg o'r dychwe yr ion. Mae 26 wedi ymuno a'r eglwys yn ys 9 ychydig wythnosau diweddaf, ond oherwyd cymaint o gyfarfodydd undebol, nid oeddyn^vVjo^ cael cyfleusdra i gael gair gyda y brodyr a c 0l "W ydd hyn. Yr oedd yn wledd i glywed y n -M1^' y Hall yn dweyd yr hyn a wnaeth DuW 1 frodyt Erfyniai y Parch. R. Roberts ar i'r holl fod weddio llawer dros y dychweledigion, a S hyn yu cael ei wneyd.
NODlON XlEffl VBBQL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
huddiadau y Proff. Johnson—er ei holl ysgolheig- dod—i'r pedwar gwynt! Swm y cyhuddiad yd.'edd fody Proff. Jones, ac ereill (megis Or. John Rhys), yn cymeryd eu camarwain by unscieitfi c etymologies of Welsh." Dengys y Proff. o Fangor yn glir fod hyn yn gwbl ddisail. Yr hyn barodd i'r Proff Johnson, yn ddiau wne\'d yr haenad, ydoe id anghofio y ffaith mai a Chrystrawen yr ia th yr oedd a wnelo y.Pi off. Jones yn ei bipur ar Pre-Aryan Syntax in Insular Celtic'' (gwel "The Welsh People,") ac nid ag Etymology Geir— dard daeth, fel y cyfryw. Mae gwahaniaethdirfawr rhwng, y ddau beth Credwn yn sicr mai y Proff Monis Jonei sydd yn dod all,in 0 rffuu yn /fuddugoliaethwr. Rhodia'r Proffeswr o Fangor ar beq-y creigiau mor ddiogel ar ei droed & bwch gafr Three-cheers iddo Y LLADMERYDD (Mawrth)-Rhydd y Llad- merydd i ni, o fis i fis, ysgub o Lenyddiaeth Ysgrvthyrol dda un felly ydyw'r un am y mis hvvn. Welo ei gynwys. Nodiadau Amrywio! Rhal o gymeriadau Efengyl Luc (y Parch. J. Lloyd Thuni is); 0 Samaria i Sichem (Mr E. W Evans); Yr Hyfforddwr xiv. Am Svvper yt Arglwydd; Pechod a Marwolaeth (y Patch.. I), Davies, Clydach); Cwrs y Byd Cyfarfod Gweinido.J.io.t Gwersi'r Undeb Efengyl Luc (y Parch. Evan jo res, Dinbych) a Thon "Awn ymlaen fel Byddin," (Mr. John Jones, Abergynolwyn). Gwelir fod yma amrywiaeth ddyddorol iawn. V GYMRAES (Mawr;h )- —Tamei.liau blasus, | hawdd eu treulio, geir yn y Gymraes. Yn y rhifyn p-esenol, ceir dar:un o Mrs. S. M. Saunders, ("SMS.") a'i merch fechan serchog Mair; hefyd, darlun o'r Bedd mewn Gardd (ynghyd ag ysgrif arno gan E.W.E ) Dyddoiof yw Dyddlyfr Cymraes (Miss Elien Hughes) Geiriau Gurnal Drych Azariah Shadrach; Mae'r gwragedd wrth y Groes Gweddi Ddirgel; ynghyd a darnau o Farddoniaeth a geir yma.