Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

PETHAU HANFODOL I'N LLWYDDFANT.…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

PETHAU HANFODOL I'N LLWYDDFANT. (Anerchiad y Parch. W. Jones, Portdinorwic, wrth adael y gadair yn Nghymdeithasfa Brymbo, Ebrill 12, 1905). ANWYL FRODYR A THADATI,— Arweiniol.- Tra yr wyf yn edrych ymlaen gydag awyddfryd cryf at fy ng-ôllyngdod a'm rhyddid, eto nid wyf yn chwenych y diosg ynddo ei hun, am fod hyn yn gosod math o angenrheidrwydd arnaf i wneyd rhai sylwadau a elwir yn gyffredin yn Anerchiad Ymadawol y Llywydd." Ar adeg o'r natur yma, y mae tuedd gref yn y meddwl i edrych yn ol, ac i geisio edrych ymlaen-edrych i orphenol, presenol, a dyfodol ein Cyfundeb. Buasai yn dda genyf pe feuaawn yn llawer mwy cydnabyddus, ac yn deall e|w^,dd6riofi haftesiaeth yn well—-hefyd yn fwy o iveiedjjdd, yn fneddii iiygctid .Qigon craffj digon ys- brydol, i weled ychydig ymlaen i'f dyfodol, fel y gallaswn ddweyd rhywbeth a fuasai yn tfoi yn fan- tais i ni yn y presenol. Y presenol sydd yn fwyaf pwysig i ni. Mae y presenol yn dweyd hanes ein gorphenol, y peth ydym heddyw dyma ffrwyth ein gorphenol fel Cyfundeb. A beth a fyddwn yn y dyfodol, y mae hyny o dan fendith Duw, yn dibynu 6f ein gallu, ein doethineb, a'n hymroddiad i gyf- lawiii, y gwaith Sydd wedi ei ymddiried i ni i'w ivfieyd yn y pfesgnol. Gallu i adnabod gwaith y pr§seinof, a gallu i'w wheyd,- dyna ein hangen mawr. Casgrliad y Gaiirif.—Am y flwyddyn y cefais y y fraint a'r anrhydedd o fod yn Llywydd—gwnaed llawer o waith mewn modd tawel, gwaith angenrheid- iol yn cael ei wneyd yn ei amser—ond nis gallaf gyfeirio at orpheniad pethau mawr, gydag un eithr- iad, a chredaf fod yr eithriad hono, yr orchest fwyaf yn yr ystyr hon, a wnaeth ein Cyfundeb. Gwaith sydd yn brawf o'i nerth a'r ysbryd rhagorol sydd ynddo, Ysbryd y Pen Mawr, yr hwn a osododd ei wyneb fel callestr, ni throdd yn ol er neb, hyd nes cyraedd y gair Gorphenwyd, a thrwy gyfranogi o'r un Ysbryd, cyrliaeddasom ninau ein Gorphenwyd yn yr ystyr hon, Cyfeirio yr wyf at orpheniad Casgliad y Ganrif. Da genyf allu dweyd nad oes arwyddion blinder i'w canfod arnorrf-l ond yn hytrach ddarfod i ni trwy hyn adnewyddu ein nerth a'n hieuenctyd. A myn llawer fod perthynas agos rhwng y gwaith hwn a'r adne-wyddiad nerth ysbrydol ydym wedi .ei dderbyn mor helaeth oddiwrth yr Arglwydd yn y misoedd hyn. Y Diwygiad*—Gweddus ydyw i ni fel yma ar y dechreu gydnabod yr Arglwydd gyda chalon ddiolch- gar, am ei ymweliad mawr a rhyfedd a ni—ymwel- iad sydd wedi gweddnewid ein gwlad.-—ymwelincl yn sicr sydd wedi bod yn foddion achubiaeth mil- oedd ar filoedd o'n cydg;enedl-wedi bod yn fywyd o feirw i lawer o'n heglwysi, wedi ychwanegu eu nerth ysbrydol, yn gystal a'n rhif—ymweliad a fu yn atalfa i lu mawr o ieuenctyd ein heglwysi oedd ar y llithrigfa-ymweliad sydd wedi puro iaith ein hardaloedd-" wedi adferu i'r bobl wefus bur"- wedi darostwng unwaith eto hen arferion llygredig oedd yn prysur gloddio o dan wraidd moesoldeb a chrefydd ein gwlad—ymweliad sydd wedi gwaghau y tafarndai, a llanw yr addoldai. Heddyw, sain can a moliant a glywir yn mhyrth merch Seion, O'r Arglwydd y daeth hyn, a rhyfedd yw yn ein golwg ni." "Vr Arglwydd a wnaeth i ni bethau mawrion, am hyny yr ydym yn llawen," eto gweddus ydyw i ni lawenhau mewn dychryn. Y mae ein gwaith yn fawr, a'n cyfrifoldeb yn bwysig. "I'r neb y rhoddir llawer, llawer a ofynir ganddo." Y Diwygiad Methodistaidd,-Mae perthynas agos rhyngom fel Cyfundeb a Diwygiadau Crefydd- ol, braidd na ddywedwn fwy felly na'r enwadau parchus eraill sydd yn ein mysg, am y rheswm ddarfod i ni dderbyn ein bodolaeth trwy un o'r di- wygiadau hyn—"Y Diwygiad Methodistaidd." Mae yn wir i'r enwadau eraill gyfranogi yn helaeth 6 ysbryd y diwygiad hwn, a'r figlwys Sefydledig i fesur, ond yn eu hanes hwy, deffroad ydoedd o gwsg trwm, Adfywiad-yr oeddynt hwy yn bod, yr oedd ganddynt eu pulpud a'u heglwysi, ond fod llawer o honynt yn oer a di-fywyd. Ond am danotn ni fel Cyfundeb, nid oeddym yn bod o gwbl, y diwygiad, neu yn hytrach Ysbryd Duw trwy y diwyg- iad a ddaeth a ni i fod-creadigaeth yr Ysbryd Dwyfol yma ydym, a'r un Ysbryd yn raddol a ffurf- iodd iddo ei hun Gorff fel y mynodd efe-Corff cymwys iddo drigo ynddo i gario ymlaen waith ac amcanion mawr y Diwygiad Methodistadd-Achub y byd, Ceisio a chadw yr hyn a gollasid, Gwneyd dyn Duw yn berffaith, wedi ei berffeithio i bob gweithred dda." A chyda phriodoldeb y gellir dweyd wrthym fel Cyfundeb, Megis y derbynias- och Grist lesu yr Arglwydd, felly rhodiwch ynddo." Mae y modd y daethom i fod, ein creadigaeth ddwyfol a'i hamcanion i fod yn gynllun i holl hanes ein Cyfundeb. Yr ydym wedi byw a bod, ac wedi teithio ymlaen am dros 150 c flynyddau, wedi teithio lleoedd peryglus, "manau geirwon yn ein ffordd," ond darfu i'r Ysbryd, yr Ysbryd hwn mewn dynion, y dynion rhagorol a roddodd Duw i ni, arweiniodd yr Ysbryd hwn ni yn ddiogel yr holl ffordd, "gan gadarnhau ein cerddediad." A thra yr ydym wedi dyfod yn Gorff cryf, grymus, eto y mae yr Ysbryd sydd yn trigo ynddo yn ei gadw yn ieuengaidd, yn ystwyth, yn gallu plygu, a chyfaddasu ei hun i wneyd ei waith o dan bob amgylchiadau-" Ni wyr oddi- wrth ddyfod gwres, ac ar flwyddyn sychder ni ofala, ac ni phaid a ffrwytho." Ni hvydda yr un offeryn a lunier i'w erbyn." "A pha beth bynag a wilel, efe a lwydda." Arweinwyr.-Yr ydym fel Cyfundeb yn Gorff- Corff Calfinaidd-Corff Methodistaidd-a gelwir ni weithiau yr ¡c Hen Gorff," er nad ydym mor hen, ac yn sicr nid ydym yn henejddip. Nid erbyn dydd ei» claddedigaeth y gwn^e4 Cmglmcl y Qanrif— dafpSfti ar gyfer i ni fyw yr oedd ein cyfeillion, a byw i weifhio; Pa-fl dderfydd ein gwaith, neu pan dderfydd ysbryd ynofti i wneyd ein gwaith—dyna yr adeg i'ti claddu. Dywedai hen wfeinidog pan i fesur yn llesg, ond ei ysbryd yn fywiog, Pulpud neu fedd i mi,"—felly y dywedwn am ein Cyfundeb— gwaith neu fedd i ni. Anfonwyd ni i'r byd i weithio, a rhaid i ni weithio gwaith yr hwn a'n hanfonodd— yr ydym yn anfarwol tra pery ein gwaith, a thra pery ysbryd ynom i'w gyflawni. Mae ein bod fel Cyfundeb, yn Gorff, yn ffaith bwysig—bwysig i ni ein hunain-bvvysig i'r enwadau crefyddol eraill— bwysig i'n gwlad a'n teyrnas—Corff grymus yn symud mewn unrhyw gyfeiriad, y mae yn allu mawr, a'i gyfrifoldeb yn bwysig, rhaid cyfrif arno. Dyn o allu a dylanwad yn symud mewn rhyw gyfeiriad y mae yn bwysig-ond gall fod dyn llawn mor alluog a dylanwadol yn byw yn agos ato, ac yn symud yr un pryd yn y cyfeiriad gwrthgyferbyniol. Eglwys yn symud yn selog gyda rhyw achos da, ond yn ei hymyl y mae eglwys nad oes symud arni, ym- laen o'f hyn lleiaf. Ond Corff grymus o bobl yn symud, nis gellir aXiwybyddu catnrau hwn. Dy- wedodd un gwr ffraeth, fod yr ysgyfarnog yn rhedeg yn gyflym, ond fod ei chci'V, yn ysgafn, tra am yr elephant ei fod yn camu yn araf, Ond fod ei aarn yn rlrwm. Cwynir weithiau ein bod ninau fel Cyf- undeb yn symud yn araf, ond rhaid i ohwi gyd- ddwyn a ni, a chofio fod ein cam yn drwrn-ac y mae yn bwysig i ni gyd symud, svmud yn amserol— gwylio rhag symud yn rhy gyflym, neu bydd y rhai gweiniaid a llesg yn methu ein canlyn; ac o'r tu arall, gwylio rhag symud yn rhy araf, a thrwy hyny colli cylfeusderau a manteision i wneyd ein gwaith Trefnif holl symudiadaii y Corff gan yr Ysbryd sydd yn trigo ynddo—y mae yn pefthyn i ni bethau sydd yn newid, yn cyfaddasu eu hiiiiailt i'r amgylchiadau a'r amseroedd er ein galluogi i v/neyd ein gwaith yn fwy effeithiol—ond yr Ysbryd sydd i reoii y symudiadau hyn-Ysbryd Duw—Efe sydd i 'll'rlio'r ffordd■ Un o roddion penaf Duw i ni fel Cyfun- deb o'r dechreuad hyd yn awr, vdyw, Arweinwyr diogel—" dynion yn llawn o'r Ysbryd Glan"— wedi detbyn yr eneiniad oddiwrth y Sanctaidd hwnw, yr hwn oedd yn eu dysgu am bob peth, cael y dynion hyn i fod yn lie ljygaid i ni—rhai yn medru deall yr amseroedd, yn gallu ein cyfarwyddo pa bryd, a pha fodd i symud—a mantais ychwaneg- 01 mi gredaf i'n diogelwch a'n llwyddiant, ydoedd fod ein Harweinwyr gan mwyaf o fysg y Prif Bre- gethwyr. Nid dau ddosbarth gwahanol Oeddynt— ond y pregethwyr blaenaf, mwyaf nerfhol a grymus, dyma'r arweinwyr hefyd—ac yr oedd hyn yn troi yn fantais bwysig er cadw undeb y Corff, i'w hen ill i gyd-symud mewn materion pwysig, gan y gwneid mwy yn fynych ar faes 1/ Oymdeithasfa yn y bregeth i'r miloedd pobl, gwnaed mwy yno weithiau mewn un munydyn," er enill calonau y miloedd i gyd- symud, nac oeddynt wedi lwyddo j'w wneyd yn y Cynhadleddau. Mae y Pwyllgor a'r Gynhadledd yn dda yn eu lie, ond ar y maes y penderfynwyd y cwestiwn. Pwlpud Cryf.-Tardda ein llwyddiant a'n diogel- wch ni, ynghyda llwyddiant a diogelwch pob enwad crefyddol arall o'r ysbrydol a'r dwyfol, nerth o'r uchelder." Ond darfu i ni mewn modd arbenig gyfranogi o'r nerth dwyfol yma trwy gyfrwng. ein pwlpud. Pwlpud cryf, a phregethu argyhoeddiadol a roddodd fod i ni ar y cyntaf, a dyna sydd wedi ein cynal mewn bod hyd heddyw. Fel moddion yn Haw Ysbryd Duw, y Pwlpud sydd wedi bod yn Greawdwr a Chynhaliwr i ni fel Cyfundeb. Mae genym ein gwahanol Gymdeithasau, a'n sefydliadau, pa rai sydd yn gwneyd gwaith rhagorol. Y Pwlpud a roddodd f6d i'r cyfan. Ni raid i chwi ond taflu cipdrem dros ein hanes er gweled hyn-Pregethu argyhoeddiadol y Tadau yn rhoddi ar unwaith i'r Seiat brofiad, er ymgeleddu eneidiau ar ddarfod am danynt-yn rhoddi b6d drachefn i'r Ysgol Sab- bothol er darparu y tir i dderbyn yr. hâd-ac yn darparu llenyddiaeth briodol ar gyfer gwaith yr ysgol-awydd angherddol y Pwlpud am achub y byd roddodd f6d i'r gwahanol Gymdeithasau Cen- hadol-yn rhoddi bod i'r Colegau.. Y naill raid yn rhoddi b6d i raid arall, a'r Pwlpud yn wreiddyn i'r holl ganghenau ffrwythlawn hyn. Pe pallai bywyd a nerth y Pwlpud, gwywa y canghenau yn ebrwydd. Dywed un awdwr: Ugain mlynedd o bregethu llegach, diafael, a suddai y Cyfundeb mwyaf llwydd- ianus sydd yn Nghymru." Yr wyf yn galw sylw at hyn, am fy mod yn ofni fod llawer o'n heglwysi yn colli golwg ar y ffaith hon-nerth y Pwlpud fel prif elfen ein diogelwch a'n llwyddiant. Cyfyngir ar waith y Pwlpud yn ein gwahanol gylchoedd, y Cyfarfodydd Misol, &c. Onid gogwydd llawer o'r eglwysi ydyw rhoddi mwy o bwys ar ranau eraill o waith y gweiiiidog-ymweliadau-cyfarfodydd y bobl ieuainc a'r plant. Pethau gwir bwysig, ac angenrheidiol—y maent yn fwy felly heddyw nag y buont erioed, a dylem ni sydd yn weinidogion mewn eghvysi eu cyflawni yn ffyddlawn a chyson. Eto yr wyf yn hyf i ddweyd naa ces yr En o'r pethau hyn, na'r oil gyda'u gilydd, yn dnigon i wneyd iawn am Bwlpud gv/an. Os gwan fydd ein .Pwlpud. gwan fydd ein heglwysi—magwn oes wan,—dynion yn amddifad o nerth, ac argyhoeddiadau dyfnion. Ni raid i ni fyned ymhell i weled pa mor wir yw hyn. Pregethu a'r Diwygiad.—Mae yr Ymweliad grasol presenol o werth anmhrisiadwy er sicrhau Pwlpud cryf. Nid oes neb a ddylai lawenhau yn fwy na'r Gweinidogion a'r Pregethwyr am fod y Cyfarfod Gweddi wedi codi i'r fath fri, yn ein har- daloedd. Tv Dduw yn dy gweddi i'r hoH bobl- oedd." Nid dan allu gwahanol yw y Pwlpud a'r Cyfarfod- Gweddi—un ydynt. Y Pwlpud yn foddion yn llaw Ysbryd Duw, i gynyrchu ysbryd gras a I gweddiau, yn yr eglwysi, a gweddiau yr eglwysi yn troi yn nerth i'r Pwlpud. Llawenydd i ni ydyw 1 eich clywed yn gweddio drosom. Nis gallai yr Apostol Paul wneyd heb weQdiau yr eglwys—ei gais taer ydoedd, "0 frod}' gweddiwch Ni foddlonai ar i'r Ephe»iaid weddio dr uni-g fel un o'r saint—ychwafiega, A thro8.$ hefyd (fel pregetb.wr) fel y rhoetdeT i li?1, u dif' rodd, trwy agoryd fy ngenau yn hyl i hys ,L0l f gelwch yr efengyl." Bydd yr Adfywiad F* nerth i'r Pwlpud. Dywedir fod llawer 0 ieuainc ein Colegau wedi proii pethau gr>^ argynoeddiadau sydd wedi gwedd-newid^P0 iddynt, mae y swydd wedi myned yn tcaii ft, yr argyhoeddiadau hyn yn aros yn rym yn9.ygia« gyflawni yn ofn yr Arglwydd. Daw o r V <J6 0 hwn, fel y daeth o'r Diwygiadau o'r blaen. p bregethwyr nerthol. Gellir disgwyl gweled & grymus yn llanw Pwlpudau Cymru eto. Paratoad i'r Pwlpud—Gan fod ein ei" a'n llwyddiant yn dibynu i fesur mawr ar i'W Pwlpud, priodol ydyw gofyn beth sydd^ ge wneyd er diogelu y nerth hwn. Nerth Ysbry gef5yCl —" nerth o'r uchelder" ydyw. Eto y \e& ninau ein gwaith,, a'n rhwymedigaethau, a eu cyflawni mor egniol a ffyddlawn a phe ^ajtb nerth y Pwlpud yn dibynu yn gwbl ar ein ni. Mae genym fel Gweinidogion a rra'eg ein gwaith a'n rhwymedigaethau pwysig }'n addy^ iad hwn. Darparu ar gyfer y Pwlpud. Cam -^ysg y Pwlpud lawer o> sylw. Mae manteision yn Nghymru erbyn hyn, yn gosod math o rhaid ar i Addysg, y Pwlpud fod yn uchel e 'n Gw' ei ddylanwad. Gellir disgwyl i lawer o r,dd dogicn ieuainc fod wedi cyraedd addysg 0 ys- uchel, a phan y mae hyn, a doniau amlwg, aØ bryd y weinidogaeth, wedi cydgyfarfod yn J Person, y maent yn gosod nerth ac urddas fto Pwlpud, ac yn ychwanegu at ei ddylanwad. boJJ. prin y gellir disgwyl i'r oil gyraedd^ y Dywedodd Dr. Cameron, un o weinidogion Rydd Scotland, mai an gen mawr Eglwysi v diroedd, ac Isel-diroedd Scotland ydyw—gwe ion wedi cael addysg dda wrth gwrs, addysg ar gyfer eu gwaith—Gwybodaeth Feiblaidd-—A o$ Dduwinyddol—a rhai hyn yn ddynion o dduv.'i dwfn, ac yn meddu dawn ac ysbryd y weini"°&^ —mai gweinidogion yn meddu y nodweddio11 j, yw angen mawr Ysgotland." Wrth ddarllen e 0'ja wadau yr oeddwn yn tybied eu bod yn d sylw ninau yn Nghymru. Pa fodd bynag, a, iatau y bydd, ac y mae ein Pwlpud yn cael eJ 1 yU yn fynych gan wyr dysgedig, eto prin yr w^cr y tybied fod yr amser wedi dod, ac nid wyf yn.fj:aet" daw i bregethu yn ddysgedig■ Gwr o ddysgei uchel oedd yr Apostol Paul, wedi ei ddwyn U wrth draed Gamaliel; ond ar ei deithiau ce0.t1 o'# unwaith y cawn ddarfod iddo bregethu prege ,j el nodwedd yma, a hyny yn Athen, pryd yr wrandawyr yn cael eu gwneyd i i'yny o i 0d phydaion, Epicuriaia, a Stoiciaid, a phregeth D aflwyddianus a fu hi, ni chawn ddarfod i neD iddo ei phregthu drachefn. Ond am ei breget a> Antiochia yn Pisidia—pregeth syml, yn dango<(JI1jf lesu o Nazareth oedd y Messiah addawedig—- boil trwy hwn yr oeddynt i gael maddeuant o'u pec dd au"—"mai trwyddo ef y cyfiawnheir pob un t yfl yn credu" ar derfyn yr odfa hono, y mae y gwneyd cais ai iddo bregethu yr un breg jt Sabbath dilynol, ac yr oedd yn fwy poblogaia M ail Sabbath na'r cyntaf—a rhyw wedd ar y f hon fu ganddo ar hyd y daith, yn Corini Ephesus, &c.,—" Canys ni fernais i mi wyboa eS, yn eich plith, ond lesu Grist a hwnw wedi el hoelio." Ac yr oedd lliaws mawr yn cael eu D gyd* ymhob odfa. Dyma ydyw hanes y pregethu ninau—nid peth newydd yn ein hanes fel W ydyw cael gwyr o ddysg uchel i lanw ein pwip jj; Un o'r pethau sydd genym o'r dechreuad ydyf' > j!i eto deuai dysgeidiaeth y dynion^ rhagorol ^TjyfU' golwg yn eu gallu i bregethu yr Efengyl, ie, ion bethau Duw," mewn modd syml, difrifol, a chyda nerth mawr. Pregethu i'r bobl y by yH nid i'r ychydig o wyr dysgedig a ddigwydda^ gwrando arnynt, a thrwy hyny colli y lliaws, o,.g0fl dawyr min y ffordd"—"rhai heb ddeall,j tebyg colli y gwvr dysgedig hefyd. Mae r yn ei symylrwydd a'i heglurder yn cyfarfod to ac angen pob math o ddyn. Llyfr y Pwlpud—Peth arall sydd g wneyd er sicrhau nerth y Pwlpud ydyw ca e\ Lyfr a Thestyn y Pwlpud. Mae ei nerth destyn—pregethu'r Gair. Fy ngeiriau 1 y Q^i ydynt, a bywyd ydynt." "Canys bywiol V dS.t1- Duw, a nerthol, a llymach nag un cledayi d Y, ba finiog, ac yn cryhaeddyd trwodd hyd waha enaid a'r ysbryd, a'r cymalau a'r mer; ac yn_ ^yft meddyliau a bwriadau y galon." N.ewidiwn JJ. a Thestyn y Pwlpud, colli'th ei nerth Yn J; Yr oedd gwedd Ysgrythyrol, a llawer °'r.etfet^ yn gwneyd i fyny bregethau amryw o'n Prif wyr o'r dechreuad. Os darllenwch bregethau •$, lands, Elias, Rees, Dr. Owen Thomas, &c cewch fod hyn yn wir. Ac nid dweyd yr a° fel gair dyn yr oeddynt, ond fel Gair Duw—; wyd" nerth, ac yn yr Ysbryd Glan, ac mewn si mawr." Yr oeddynt wedi gorchfygu y 1 ac felly yn gorchfygu y gwrandawyr. Yr 3C bregeth yn achub y pregethwr wrth ei thraaa felly yn achub y gwrandawyr wrth ei g^\viat 1f Yr oedd y bregeth yn y pregethwr, yr cy' un, yn gystal a chyfranu Efengyl gras Du > ranai y pregethwr ei. enaid ei hun hefyd. Fedyddiwr, nid yn unig yr v.edd loan Yn pet** ond yr oedd yn Lief—yr oedd ei weled Jr a'i glywed. Dynion tebyg sydd wedi bod y f i'n Pwlpud ninau. Gofynwyd i frav/d yn hwn oedd wedi gwrandaw llawer ar John -7 ^jed j 3rn synied yn uchel am dano—A oedd y11 J ,,r oe buasai John Elias yn gallu cadw ei safle yr; 6 pte- hon ? A fuasai yn Bregethwr mawr C&f. gethwyr mawr y dyddiau hyn? Ei ateb oed > ei dir buasai—buasai John Elias yn Bregetn oed na'r un o honynt, pe heb ddweyd dim-