Y Goleuad

ODDIWRTH Y PARCH. J. T. JOB. Dyclvwelais o Lerpwl-gwedi treulio tridiau- gydag argraffiadau ffafriol dros ben o gyfarfodydd Mr. Evan Roberts. Nid oes ynof y petrusder lleiaf nad yw y gwr ieuane hwn yn broffwyd etho!- cdig Duw i'n cenedl ni y dyddiau hyn. Y mae'n hollol ar ei ben ei hun gwr syml a dirodres hollol, unplyg a chywir, ac mor onest a'r haul; heb t tci wyneb neb, a'i wroldeb fel y dur. Diolch am rtdyn fel hwn,—nad wyr beth yw aberthu ei hun i conventionalism o fath yn y byd. Amlwg oddiwrth t-i anercbiadau byrion, ac i bwynt bob tro, ei fod yn genius; ond genius ddiwastraff hollol. Gwyr pa beth a pha bryd i siarad; a gwyr pa brvd i dewi. Ac ystyriaf ei ddiifawrwydd (poenus i rai would-be visionaries lawn mor hyawdl ai siarad hyd yn nod canys yn y distawrwydd hwn, tei-iilwn fy mod. yn dyfod a:a.: fy hua, a rhyw AVu rii fedd iawn yn fy chvilio megis. A chyda llaw, t nid dyma em hangen mawx, bawb ohonom—yn bregethwyr a chwbl ? Teimlwn ei fod yn awdur- tfod ac nis gallwn wrt^ edrych arno bi na meddwl am ÿr aànod hono "Ood yr hwn sydd ysprydol, sydd yn b irnu pob peth eithr efe nis bernir gan neb hyny yw, y mae yn troi yn awdurdod i'r r gr.,ddau y'i meddienir gan Ysbryd Duw. A phwy t-ili wadu nad yw Ysbryd Duw wedi meddianu y v wr ieuanc hwn i raddau eithriadol ie, eithriad i neb y gwn i am dano y dyddiau hyn, Ftiliy, cymerer yn ataf d'i feirniadu canys rhy- ieddodau ac arwyddion a wnaeth Duw trwyddo ef yn eich canol chwi, megis y gwyddoch chwithau." Sicr yw, er hyny, nad oes yr un arwydd ganddo ei iod ef ei bun yn chwenych dim o'r clod. Nis &wn am enghraifft well yn ein dyddiau ci o huaanym- wadiad nag Evan Roberts. CRIST yw y cwbl ganddo ac ymdrecha—hyd at bangfeydd ingol i naid—i ymdaflu yn liwyr i arweiniad yr Ysbryd (ilan a phwy eill bennu terfynau posibilrwydd dyn felly ? 0 oes faterol a hunanol !—bydd esgud i wrando cenadwriau o'r Ysbrydol Fyd: ymysgwyd o'r llwch; ac ymddattod oddiwith rwymau dy wddf. Y CARNEDDI, Nos SADWRN: 15, IV, 1905.

ODDIWRTH MR. HUGH LLOYD, RICHMOND TERR. Er's pedwar mis bellach y mae pobl grefyddol Lerpwl Gymreig wedi bod yn gwrando ar adlais y Diwygiad yn Nghymru. Bu yr eglwvsi yn cyd- gyfarfod i weddio lawer gwaith bob wythnos. Yr oedd enwadaeth wedi megys a pheidio a bod. Elem 0 gapel i gapel yn ddiwahaniaeth, a phawb o'r brodyr yn h; fryd gytun yn cyd-dywallt eu calonau allan mewn gweddi a mawi. Cafwyd cyfarfodydd iliyfedd—thai o honynt y cofir am danynt yn h'r. Wedi i Mr. Evan Roberts addaw yrnweled a'r ddinas, crythaodd yr ysbryd adfyw- iadol. Penderfyawyd i wneutbur canvass cyffied- inol i gael hyd i'r Cymry es>-eulus, ac i'w cymhell i gyfarfod ag ef. Ni welais i y gwaith neill- duol hwn yn cael ei wneyd mor galonog a o I 1 1, brwdfrydig yn tighylch Everton eriocd o'r blaen. Tyb'r yn gyffredin fod Lerpwl yn lie i bob Cymro gael bywioliaeth gysurus, ac yn gyffredin i gasglu cyfoeth lawer. Pell iawn o fod yn wir ydyw hyny yn hanes Hawerc-edd. Y mae y clawdd terfyn rhwng y Cymry cyfoethog- yraa, mi gredaf, wedi lledu^o fewn y blynyddoedd diweddaf. AiGf y cyfoethog yn foethus, a'r tlawd yn ddifater ac esg-eulus. Dyma un o'n prif anhawsderau crefydd- ol y dyddiau hya Y mae rhyw falchder cynhenid yn nghalon y Cymro, yn ei fethiant, ei dlodi, ac yn ei drueni. Gw'ell ganddo vmgolli ymysg Saeson ac estroniaid nag ymddangos mewn gwissf dlawd yn ymyl gwr y fodrwy aur yn y capel drudfawr. Cafwyd 0 hyd i luaws mawr o'r dosbarth hwn drwy yr ymweled a wnaed; a diau fod liawer eraill yn cuddio eu hunain o'r golwg. Ac wedi eu cael yr oedd m6r o rwystrau ar ffordd eu hadfer yn ol. Yr oedd rhai o honynt heb fod mewn lie o addoliad er's ugain mlynedd. Yn meddau'r blys yr oedd liawer yn gorwedd. Buom yn canvassio fel hyn ]awer tro o'r blaen, ac ychydig- o ffrwyth a welsom yn dilyn. Ond y tro hwn yr oedd genytn fel ymwelwyr un swyn newydd yn ein llaw-hwnw oedd enw Evan Roberts ac yn sicr i chwi yr oedd yn un effeithio! ia1;\n. Nid oedd gan yr ymwelwyr 0 Fitzclarence Street na thraethodyn nag hysbys- I y len, ond gyda ein bod wrth ddrws ty yn ymofyn am Gymrv, gwyddai y bob!, pa un bynag ai Saeson ai cenhedloedd eraill a fyddant, mai pe.-thyn i gen- hadaeth Mr. Evan Roberts yr oeddem. Yr oedd yr holl boblogaeth yn gwybod am daro,—i rai yr oedd yn arwr, i eraill dyn o'i bwyll ydyw, ond yn barchus gan bawb. God bless him, meddai ami i Sais wrthym, and God bless you in your work. Derbyniai y Cymry y gwahoddiad i gyfaifod Shaw Street gyda awcb,—aii-ystyriaeth er hyny a gad- wodd lawer o honynt yn 01 wedy'n. Codai hiraeth am Gymiu a'r capel bach yn eu mynwes, ond pa fodd y gallent feddwl am ymddangos yn nghysegr -id -Ic Duw i dda'ienu eu hanes truenus a phechadurus o flaen y gynulleidfa? a gwas Duw yno yn eu cyfar- fod Vonwyd pawb i weled cynifer o esgeuluswyr wedi tori drwy bob anhawsder a dyfod i Shaw Street Dyma un o'r cyfarfodydd rhyfeddaf y buom ynddo erioed. Teimlem fod y foment yn dragwyddol bwysig i lawer oedd yno. Y wyrth fawr oedd fod y bobl hyn wedi dyfod yno o gwbl, ac os na chaent dro yno, dyna gvnyg olaf eu bvwydyn ol pob tebyg. Diolch am Evan Roberts, enw* yr hwn a'u swynodd i'r lie. Nid oedd yn Lerpwl neb arail a allasai wneyd hyny. Y mae hanes y cyfarfod wedi ymddangos yn llawn yn y newyddiaduron, fel ag y mae yn afreidiol i mi fanylu GaUaf ddweyd hyn, mai yn rhan olaf y cvfarfod yr Oedd grym yr Efengylydd i'w weled. Yr oedd ei wedd yn. dweyd mai dyn o ddifri ydyw, a gair i bechadur ar druthwy coliedigaeth yw ei I genadwri. Yr oedd rhwystrau yn y cyfarfod, meddai,—rhwystrau'r diafol oeddeat,-—ond Duw oedd i gael'yr oruchafiaeth, a goruchafiaeth ofnad- wy a fyddai yn y pen draw ar y rhai na phlygent Rhoddai y naill ar ol llall eu hunain i'r Arglwydd lesu o'r newydd, ac erbyn y diwedd cafwyd fod y ivier a wnsethant hyny yn 58. Nid oes awyddna callu genym i feirniadu y Cenhadwr. Am na phregethai yn hirach, ac na chymer ran mwy amlwg drwy y cyfarfodydd, siomir rhai crefyddwyr ynddo, gan nas gallant feddwl am ddiwygiad heb un fel John Elias ynddo i draethu yn hyawdl Air y deyrnas. Ne th Evan Roberts, mi gtedaf, ydyw ei allu rhyfeddol i guddio ei hunan, i wneyd ei hunan yn gyfrwng yn llaw Ysbryd Duw i eoill calonau l'laweroedd. at Grist. Nid oes genym eisieu esbon- iad arall gwell arno na'r hyn a ddywed Morgan t, rg Llwyd mewo ateb i'r cwestiwn, Pa bryd y mae gweddi dyn yn cyrhaeddyd mynwes Duw ? Pan fo Ysbryd Duw yn ochneidio mewn dyn, pan fyddi yn ymroi i Duw ac ewyllys i geisio Ysbryd Duw fel cynyscasth i'r eoaid, ac hefyd yn yrngryfhau i barhau yndaer ac yn wangcus nes i ti gael, oblegid nid cnoc nfeu daau fydd ddigon wrth ddrws Duw. Ac mae'n agos dro mawr ar dywydd. Mae taran- au ysbrydol, mae daeargrynfaau ysbrydol, mae lleisiau ysbrydol, mae cenllysg ysbrydol, mae mellt ysbrydol, m'}e dreigiau ysbrydol, a barn ysbrydol. Ac mae rhain i gyd yn anwele-iig yn ysbryd dyn,-ymwrandawed dyn a'i galon, ac fe gaiff glywed y pethau hyn ynddo ei hunan. Os yw Duw yn awr ac eilwaith yn agor drws cuddiedig iddo, afreidiol gofyn am esboniad ar weledigaethau na dim arall. Cafodd proffwydi o'r blaen yr un fraint. Y mae natur a gras wedi ei wreyd yn wr ben- dithiol iawn. Y mae ei gorff yn lluniaidd, ei lygaid yn darawiadol, a'i eiriau yn afaelgar ac yn ami yn danllyd. Pa faint o waith a wna eto yn Lerpwl Gymreig sydd gwestiwn mwy nag y gallwn ei ateb. Mae ysbryd balch y byd yn un peryglus mewn tref fel hon.

ODDIWRTH W. JENKYN JONES, M A- ATHRAW NGHOLEG ABERYSTWYTH.. Mewn ufudd-dod i'ch cais, p'eser genyf gair neu ddau o'm meddwl am Evan waith yn Liverpool y dyddiau hyn. Awy^ heisfo oeddwn er's tro mawr i weled y Diwygiwr, a c os posibl, ei ddeall. Yn Liverpool y daetn y u leusdra i'm cyrhaedd gyntaf. Er mwyn s cjjid mynediad i mewn i'r cyfarfodydd a aoe ganddo, a sedd fanteis'ol, tybiais yn ddoeth yn fanwl symudiadau—er cyflymed ce1, Llywydd Pwyllgor y Trefniadau, a chan y »le, 0 dan gronglwyd y gwr da hwnw, llwyddais yo beth y tu hwnt i'm disgwyliadau. Me^wo gyfarfoi yn unig y bum yn bresenol, y ddau y cgolwg i yn rhai hynod, er yn gwahaniaethu rhif, hinsawdd, a chanlynhdau-cyfarfod Dyn Fawrth yn Seacombe, a chyfarfod nos Ferch Everton. Yn ol y farn gyffredin cymharol atl ianus oedd y cyntaf, tra v cyfrifid yr ail gan 1. yn un o'r cyfarfodydd mwyaf llwyddianus^ frydig, a gorfoleddus o ddechreuad y Di^'Ye Ymddengys i mi y bum ffodus yn y gwahaoiae t, yfar. cefais brofiad 0 ddau fath neu rywogaeth 0 gj a fodydd hffjjf Y peth cyntaf a nodaf yw fod y proffwy" megis ereill, yn ddibynol i fesur helaeth ar hiosa ■ ac ysbryd ei wrandawyr. Gwir mai nid yf hollol oedd y Diwygiwr ei hun ar y ddau ach^\A$* ond yr oedd y gwahaniaeth r'hwng ei gynu»e oedd yn liawer mwy. Yr oedd Evan Ro^ a ddwys ac mor rymus nos Fawrth ag y"°^J0Jjd' nos.n ganlynol Ond er pob ymdrech ni Iwyo? £ i wneyd tramwyfa o'r pwlpud i'r sedd. y iaith ei hun, yr oedd rhwystrau yn y cyfa" ac mewn canlyniad ni fu y llwydd ,a:f.hT»r amlwg. Ac etto digwyddodd yma bethau roo arbenigrwydd ar y cyfarfod Yn hwn y gWe 0, Evan Roberts mewn modd amlwg dan y iadau rhyfedd gynyrchir ynddo pan y Por^re y ing a dioddefiadau y Gwaredwr. Yn gwelsom ei ruddiau yn wlyb gan ddagrau, a_c y clywsom ef yn cyhuddo yn gyffrous y rhil oe ynt yn rhwystr' ar ff. rdd achub ac ada Deallaf fod yr ymddangosiadau hyn o deimla U peri tramgwydd i rai pobl. Pell oeddynt 0 Si j effaith felly arnaf fy hun. Teimtyn eu bod yj1 y yn naturiol o amgylchiadau a myf>rdodau foment yn eu huadeb a pbersonoliaeth y Diwy? A Prof u t ei fod yn sy'weddoli gyda dvvys 'er anari "ras ein Harglwydd lesu Grist, yr hwn ac etV* gyfoethog a ddaeth er ein mwyn ni yn dlawo. mantais i bregethwr yw gallu argyhoedai wrandawyr fod y gwirionedd a bregetha yn yn r.erthol ac yn anorchfvgol yn ei ysbryd ef ei Ni cheisiaf roddi adroddiad o'r ail & Gwnaeth argraff ddofn ar fy meddwl, ac ar S, a noedd ereill Cydgordiad gogoneddus ydcefl.^ gyffes, gweddi a diolch. Buddugoiiaeth ca y oedd y syniad llywcdraethol, ac mor ry^ gweithredai nes y trcai y cyfarfod un PR5JR 0 goelcerth o fawl, bryd arall yn thyw dawelf0,^ orfoledd awys. Canai Miss Annie Dav es j, gydag effaith berlewygol. Ammhosibl y# 1 arfod fel hwn beidio dwyn ffrwyth—bu yn aKofO00 llygad ac yn ysbrydoliaeth i laweroedd. atf Evan Roberts ei hun yn anfeidrol fwy na diro y yn ddweyd. Teimlwn ei fod mewn cymundeb a Byd y Sylweddau Tragwyddol, ac mai hyn Jh0\ wedi ei wneyd yn un 0 ddylanwadau crety grymusaf ei oes.

ODDIWRTH Y PARCH. E. LLOYD (TEGFELVN)^, Anwyl Frawd,—Yn ol eich dymun.iad,_ 0 chwi air byr o'r hyn a welais ac a deimlais yP y gyfarfodydd xhyfeddaf Mr. Evan Roberts er P jDt mae yn Liverpool. Fel eraill, wrth glywed 0 son am dano ar hyd y misoedd, yr awyddus iawn i weled a chlywed Mr. 1 yf Nos Fawrth diweddaf, cefais gyfleusdra i hyn y dymunwn gymair t am dano. Yn Dgn 1 y dau wr ieuanc sydd wedi eu tanio gan Yst>j'^o diwygiad, un o'r ardal hon, a'r llall o pg. Junction,—y cyntaf wedi bod o'r blaen yo ? heudir yn gwrando ar y Diwygiwr,—cyrhae.^ gymydogaeth capel Mount Seion tua thri o t$^ y prydnawn. Erbyn c'yraedd yno, yr oe1f^wgfO ganoedd o'n blaen. Dywedid i mi fod honynt yno cyn un o'r gloch, tra nad oedd y CX a|J. fod i ddechreu hyd saith o'r gloch. Y fath.di'f iaeth, onide ? Yr hen atferiad ydoedd cyho cyfarfodydd crefyddol, ar hyd a lied y wiaa»-^ saith o'r gloch, a lluoedd yn methu cyraea erbyn wyth. Yn gweled y fath dorf yno 0 m ofnwn na buaswn yn llwyddo i gael myrjcd 1 a chredaf pe buaswn ddeng mnoyd yn nwy y)j dyma fuasai fy hanes. Yr oedd yr llawn iawn pan gefais i mewn, a hycy° j ya pump o'r gloch. Yr oedd y/•' stewards w y brysur gario meinciau i'w dodi ar passages yn llawr y capel. hi* Treuliwyd yr amser o'm mynediad 1 ymddangosiad Mr. Roberts drwy ganu a g \\c Oddiwrth yr hyn a welais ac a deimlais no oedd eraill yn ystod y misoedd diweddaf J yn I I flat" y teimlwn y rhan hon o'r gwa fy Efallai fod eraill yn teimlo yn wahanol, ac J ysbryd i fy hun oedd heb fod yn ei le< "e am hyny, dyna fy nheimlad i.