Y Goleuad

DYDD MEECEEB. CYFEISTEDDFOD Y GYMDEITHASFA AM DDAU O'R GLOCH. Dechreuwyd gan y Parch. Wm. Williams, Glyn- dyfrdwy. Cenadwriaethau. 0 Leyn ac Eifionydd.-Y Casgliad Cenhadol.- Yn Nghyfarfod Misol Edeyrn, Ionawr 30, 31, wedi trafodaeth ar Genadwri y Gymdeithasfa ynglyn a'r Casgliad Cenhadol, penderfynwyd: Ein bod yn dy- muno gohirio am flwyddyn neu ddwy y cais i ystyr- ied y genadwri o wneyd y Casgliad at y Cenadaeth- au Tramor a Chartrefcl ar wahan., gan ein bod yn sicr y gwna eu gwahanu niwed i un o'r ddwy Gen- hadaeth; Dyfffyn Conwy;—1. Yn ein Cyfarfod Misol a gyn- haliwyd yn DegS-hwy, ionawr 23, 19°5; dewiswyd y Parch. H. Barrow Williams yn aelod o Bwyllgor Athrofa y Bala. 2. Yn ein Cyfarfod Misol a gyn- haliwyd yn Mochdre, Mawrth 22, 1905, penderfyn- wyd anfon y genadwri ganlynol i'r Gymdeithasfa — Yn ngwyneb y ffaith fod yr adfywiad presenol wedi Codi Ilwytymw-rihodiad i'r fath fri, ai nid priodol fyddai i'r Gymdeithasfa ail ystyried y cwestiwn gyda golwg ar wneyd llwyrymwrthcdiad yn amod aelodaeth o'r Cyfarfod Misol? Dyffryn Clwyd.—Dewiswyd Mr. Jacob Jones, Rhyl, yn aelod ar Bwyllgor yr Athrofa am dair blyn- edd. Sir Fflint.-Dewiswyd y Parch. J. P. Davies, M.A., Caer, yn aelod ar Bwyllgor Athrcfa'r Bala am y tair blynedd nesaf. Gorllewin Meirionydd.-I. Yn y Cyfarfod Misol a gynhaliwyd yn Talsarnau, Mawrth 13, 14, pasiwyd a ganlyn yn unfrydol: — "Yn ngwyneb y goleuni roddwyd gan gyfeillicn Aberllefenni, penderfynwyd gofyn i'r Gymdeithasfa nesaf i dynu yn ol arnod neillduol gyda golwg ar werthiant hen dy y gweini- dog." 2. Ein bod yn anfon gwahoddiad serchog i'r -Gymdeithasfa yn Mehsfiii i Orllewin Meirionydd, l'w, chynal yn Ffestiniog, Mefeefin 2tij 21. 22, 3. Yn n«wyneb yr argyfwng preSendl yfiglyii a'r Cwest- iwn Addysg yn y Sir, penderfynwyd (1) Ein bod yn mawr gytneradwyo y safle gyrnerir gan Bwyllgor 'Addysg Sir Feitiohydd o blaid yr egwyddor 'Dim fMolaetil dirri treth.' (2) Ein bod yn ymrwymo i foddi pob cefucgaeth sydd Bosibl i Bwyllgbr Addysg y Sir i gafio allan uiirhyw feSiitau a dyfeir ganddynt yn angenrheidiol eu cymeryd er amddiffyn ein hawl- iau fel Ymneillduwyr. (3) Fod copi o'r penderfyn- iadau hyn i'w hanfon i Ysgrifenydd y Pwyllgor Addysg. Trefaldwyn Uchaf.—x. Y Casgliad Cenhadol.—Yn y Cyfarfod Misol a gynhaliwyd yn y Bont, Hydref 18, 19, 1904, cafwyd ystyriaeth ar y priodoldeb o ad-drefnu y Casgliad Cenhadol, &c., a chytunwyd yn unfrydol: (a) Mai gwell fyddai gwneyd y Casgl- iad at y Genhadaeth Dramor arno. ei hun. (b) Fod i'r Casgliad at y Genhadaeth Gartrefol a'r Casgliad at yr Achosion Saesneg gael eu huno yn un Casgliad i'w alw yn Gasgliad at y Genhadaeth Gartrefol. 2. Cyhoeddi Hanes yr Achos yn Sir Dref;ildwyn.—Yn ein C.M. a gynhaliwyd yn Machynlleth, Tach. 23, ?4> 1 9°4j pasiwyd y penderfyniad canlynol i'w anfon i r Gymdeithasfa Gan ein bod yn bwriadu ysgrifenu hanes cychwyniad Methodistiaeth yn y Rhan Uchaf o'r Sir hon, ein bod yn anfon cais-trwy Gymdeith- asfa y Gogledd—at Gymdeithasfa y De, am fenthyg cyfran o MSS Trefecca. sydd yn dal perthynas union- gyrchol a dyfodiad Howell Hafrisi i'r Sir hon ac i'r Gogledd. Hefyd er mwyn sicrhau diogelwch y cyf- ryw ein bod yn barod i ddarpau safe i'w cadw. 3. Yn Nghyfarfod Misol Llanidloes, Chwef. 15, 1905, cymeradwywyd cais eglwys Maengwyn, Machynlleth, 1 ofyn caniatad y Gymdeithasfa 1 werthu hen gapel Maengwyn ynghyda r tai, tir, ac adeiladau eraill perthynol iddo. Trefaldwyn Isaf Yn y Cyfarfod Misol a gynhal- iwyd yn yr Amwythig, Mawrth 23, pasiwyd 1 anfon y genadwri a ganlyn i Gymdeithasfa Brymbo Fod y Gymdeithasfa yn gwneyd ca,is at Mrs. Ffoulkes Jones, Machynlleth, ar iddi ddwyn allan argraffiad rhad o Gofiant ei diweddar briod, y Parch. J. Ffoulkes Jones, B.A., gan y byddai- yn llyfr tra chymeradwy i'w roddi yn llaw ein pobl ieuainc ar hyn o bryd fel llyfr gwir ddefosiynol, a'i duedd i ddwyshau a chryfhau y teimlad a'r ysbryd sydd wedi eu cynyrchu ynddynt drwy yr adfywiad sydd yn ein gwlad yr wythnosau a'r misoedd hyn. Henaduriaeth Lancashire, &c.—It was reported that the Re. T. G. Owen, M.A. Liverpool, intended to visit the United States, and it was decided to ask the North Wales Association for a letter of intro- duction to Mr. Owen to our Churches in that cuntry. Liverpool.—1. Ein bod yn gofyn i'r Gymdeithasfa, os yn bosibl, i wneyd eithriad yn achos Mr. R. Parry Jones, Millom, a'i ordeinio y flwyddyn hon, heb iddo fyned o dan y Arholiad Cymdeithasfaol. 2. Gofynir caniatad y Gymdeithasfa i eslwys Beth- lehem i werthu y tir a ddesgrifir ar daflen y Gym- deithasfa, yr hon sydd yn cynwys pob manylion per- thyjiol iddo. Galw'r Enwau. Swyddogion y Gymdeithasfa.— Llywyddioii, y Parchn. William Jones, Felinheli, a John Prichard Birmingham; Ysgrif.enjdd, yPa-fl;4, John éQwen Thomas, M.A. Trysorydd, Mr. Peter Roberts, U.H. Ysgrifenydd Cyfarfod y Blaenoriaid, Mr. John Owefts, Caerlleon.. Cyn-Ysgrifenydd, y Parch. E. James Jones, M.A. Cyii-Ysgrifenydd Cyfarfod y Blaenoriaid, Mr. O. Robyns-Oweri. Cyn-Lywyddion.—Y Parchn. Hugh Jotlea, D.D. (a), James Donne (a), Daniel Rowlands, M.A., Tho- mas Owen, William James, D.D., T. J. Wheldon, B.A., N .Cynhafal Jones, D.D., John Roberts (a), Josiah Thomas, M.A. (a), Evan Jones (a), Francis Jones, D.. Lloyd Jones, M.A., Griffith Ellis, M.A., Evan Roberts. Owell Owens, Hugh Williams, M.A., D.D; cÚáriórrlôL WYR. Mon.—Parchn. T. Charles Williams, M.A.j Rd. Matthews; Mri. J. R. Hughes, Coeden, J. A. Parry, Llanerchymedd. Lleyn ac Eifionydd.Parchn. J. J. Roberts, Thomas Ellis; Mri. R. W. Thomas, Nevin, Jonathan Davies, U.H. (a). Arfon.-Parchn. D. Hughes, M.A., Lewis Wil- liams, Pierce Owen; Mri. W. Eames, Llanfairfech- an, R. Edwards, Pentir, O. J. Roberts, Bodfeirig (a), R. B. Ellis. Dyffryn Conwy .—Parchn. T. Parry, U.H., D. J. Lewis, B.A., T. M. Jones; Mri. D. Evans, Glan Conwy (a), W. H. Jones, Llandudno. Dyffryn Clwyd.—Parchn H. O. Hughes, R. P. Hughes; Mri. Francis Dowell, Robert Owen, U.H. Sir Fflint,—Parchn. M. R. Owen, R. Jones, Rhos; Capt. Wynne, Mr. T. Jones, Ty'nycoed, Northop. Dwyrain Meifionydd,—Parchn. O. Ellis, Clement Evans; Mri; E:, D. Jbneg, Llandriilo, D. R. Tho- mas, Cerfigydruidion. Gorllewin lIfeirionydd.Parchn., Hugh Roberts (a), E. Vaughan Humphreys T. Lloyd; Mri. E. Williams, Bwlchgwyn, W. Ellis Jones, Bryntwrcg. Trefaldwyn Uchaf.—Parchn. T. M. Pierce, R. W. Jones; Mri. Richard Rees, Richard Bunford (a), R. Owen, Machynlleth. Trefaldwyn Isaf,—Parchn, J. Prichard, Enoch Anwyl; Mri. Matthew H. Rcbefts<, Morris Bebb. Henaduriaeth Trefaldwyn, «fec.—Patch.- D. Pryce; Mr. P. Wilson Jones (a). Henaduriaeth- Lancashire, &c.—Parchn. R. G. Jones, J. Roberts, Caerlleon; Mri. W. Jones, Harts- heath, O. Hughes, Buckley. Liverpool.—Parchn. William Henry, J. Williams, Huyton; Mri. Richard Williams, Everton Valley, Henadur W. Jones, U.H. Manchester.—Parch. D. C. Roberts; Mr. Robert Kyffin. Cadarnhawyd y cofnodion wedi gwneyd dau gy- wiriad yn y copi argraffedig. Adroddiad y Cyfeistoddfod. | Cyflwynai y Cyfeisteddfod y cenadwriaethau a welif uchod. Hefyd y penderfyniadau ar Addysg a basiwyd yn ddilynol. Cyriygiai y Cyfeisteddfod yn ngwyneb abseholdeb Proff. Ellis Edwards, fod y Parch. Richard Morris, M.A., B.D., i roddi ei an- erchiad yh y cyfarfod heno, a bod y cyfarfod deg dranoeth i'w dreulio i ymddiddan am y Diwygiad. Ar gynygiad y Parch. E. J. Jofies, M.A., pasiwyd i'r cyfarfod arii ddeg dranoeth i fod yn gyfarfod agored. Y GymdeitiiaLsfa nasaf. Rhoddwyd gwahoddiad cynes Vt Gymdeithasfa nesaf i Ffestiniog gan y Parchn, E. Vaughaii Hum- phreys a Thomas Lloyd. Pasiwyd hyny. Hysbys,- odd yr Ysgrifenydd fod gwaith y Gymdeithasfa fel y canlyn :—Y Noson Gyntaf "Ein Cenadaethau Cartrefol, sef y Genhadaeth Gartrefol a Chronfa yr Eglwysi Saesneg. Yr Ail Ddydd Cyfarfod y Pre- gethwyr—" Gwaith y Gweinidog yn ngwyneb yr an- hawsderau meddyliol a deimlir gan rai i dderbyn yr Efengyl,"—y Parch. R. E. Morris, M.A., Gwrecsam. Cyfarfod y Blaenoriaid-" Datganiad y Gymdeith- asfa ar Gynhallaeth y Weinidogaeth" (Cylchlythyr Llanrwst, 1894, par. xiii),-—Mr. 0. Robyns-Owen, Pwllheli. Cyfarfod y Gymdeithasfa am 10- Y Diwygiad,"—y Parch. Richard Humphreys, Liver- pool. Pasiiwyd fod y Diwygiad i fod yn fater y cyfarfod am ddeg yn lie y mater a nodwyd i'r Parch. R. Humphrey's,-y cyfarfod i fod yn agored. Gadawyd heb benodi neb i agor hwn, gan ymddiried fod y Parch. R. Humphreys yn cymeryd y pwnc hwn yn lie yr un a drefnasid, Gwerthiant Eiddo. Hysbysodd Mr. Richard Rees fod cais am werthu yr hen gapel a'r tai yn Machynlleth, er mwyn codi ty i weinidog yno. Pasiwyd i roi y caniatad. Gofynwyd caniatad hefyd i werthu tir sydd yn weddill ac yn ddiangenraid ynglyn a'r capel newydd yn Bethlehem, Liverpool,—Cynygiwyd a chefnog- wyd fod y cais yn cael ei ganiatau-Parch. J. Hughes, M.A., a gododd wyrthwynebiad. Teimlai na byddai yn gweithredu cydwybod tuag at eglwys 11 y b Fitzclarence Street heb gynyg gwelliant ar hyn. Cynygiai ohirio y cais ar hyn o bryd. Ystyriai fod y cwrs a gymerai y C.M. ynglyn a chodiad capel Bethlehem, yn anghyfansoddiadol, ac oherwydd yr hyn a ddigwyddodd y cynygiai y gwelliant hwn. Yr oedd Mr. Hughes yn myned i mewn i'r cwestiwn a oedd yr hen clrvsi wedi ei weinyddu yn iawn pan y. cododd Mr. W. Evans, Liverpool, i drefn, gan hawlio ateb os oedd Mr. Hughes yn myned i mewn i'r mater yna. Y Llywydd a ofynodd i Mr. Hughes gadw at y mater oedd gerbron yn syml, ond dywed- ai y Parch. T. J Wheldon, B.A., mai teg oedd i'r cynygydd roi rhesymau dros ei gynygiad. Parch. J. Hughes, M.A., a gynygiodd yn syml fod y cais i gael ei ohirio am nad oedd brys am basio hyn, rhag ofn i'r Gymdeithasfa gael ei hun yn yr un brofedig- aeth ag y mae enwad arall mewn gwlad arall ynddo. Parch. T. Parry, Colwyn Bay, er mwyn i'r achos ddyfod gerbron, a gefnogodd y cynygiad. Mr. W. Evans, Liverpool, fel cadeirydd y pwyllgor adeiladu, a ddywedodd mai yr unig fater yn awr gerbron oedd gwerthu darn o dir nad oedd angen am dano ynglyn a'r capel sydd wedi ei adeiladu. Yr oedd perffaith unfrydedd gyda golwg ar hyn. FsfC • Owens, Lierpool, a ddywedodd nad oedd erbyn pasio y penderfyniad hwn. odd Dr. Hugh Williams a ofynai i ba ddiben 3^ i Mr. Hughes yn dymuno cyfhvyno y 1113 bwyllgor ? ei Mr. Hughes a ddywedodd fod hen gapel pB\ wefthu a'r arian wedi eu defnyddio at godi y hv/n. Yr oedd yn amheus iawn a oedd hw ddefnydd teg i'w wneyd a'r arian, mewn cy at symudiad yr achos o Netherfield Road, a i odd fod gweinidog perthynol i'r Cyfundeb ,-oJ1 dweyd yn Nghyfarfod Undeb Eglwysi Rhy y Liverpool mai hen gapel Netherfield Road Yaw«r. lie goreu i gynal cenhadaeth at fil 0 es?eu1:uSn1y i Y mae y Methodistiaid wedi rhoi y capel llwllw fyny. Yn ngwyneb hyn credai pe buasai r ^ro' yn cymetyd counsel's opinion' y gallesid rhwy y newidiad. d- Pan roddwyd y mater i lais y Gymdeithasfa, P leisiodd dau neu dri o blaid y gwelliant, a'r gvvedd yn erbyn. Yna rhoddwyd caniatad i werthu y Gofynwyd o Orllewin Meirionydd am dynu y amod neillduol gyda golwg ar werthiant hen 7 gweinidog. Yr amod ydoedd na byddai y 1" y9. cael ei ddefnyddio i werthu diodydd meddwol. j tyrid na byddai yn angenrheidiol rhoddi yr al? 4au mewn, oblegid fod yr hen dy yn nghanol ade^1 y gv/aith, ac yn cael ei gymeryd mewn rhan newid am dir mewn lie arall i godi ty newydd gweinidog. Pasiwyd i dynu yn ol yr amod Argyfwng Addysg. pwvll' Cyflwynwyd yr adroddiad dilynol o eiddo gor y Gymanfa Gyffredinol: — cVfl*- Pasiwyd y penderfyniadau canlynol mewn hadledd alwyd i'r Amwythig, Mawrth 24, I9°5> yr Aelodau Seneddol dros Gymru i ystyried pa sydd raid ei wneuthur os penderfyna y Lly^df lynu yn eu bygythiad i roddi yr Education (D^e* p ing Authorities) Act mewn gweithrediad yn Mei*1 a rhagllaw mewn rhanau eraill o Gymru.. I. (a) That this Conference expresses its tui Jjjjj proval of the decision of the Merioneth Educa Committee not "to accept responsibility for provided schools v»Tithin the county in regard which the conditions required by section 7 # Education Act, 1902, are not fulfilled. ijcV reiterates its unwavering adhesion to the V°. which makes full public control and the aharytjie ment of teachers' tests the essential condition 0 t-jjc application of rate' aid for the maintenance of elementary schools, (c) And that in the event ot Education (Defaulting Authorities) Act being operation in the county of Merioneth or in any 0.ef. area in Wales, this Conference declares its de mination to support the efforts which will be to safeguard the educational interests of the childj in the struggle for the vindication of PT^nCl^oSi, deemed to be vital to the best interests of the nati^ II. That this Conference recommends that a presentative committee be immediately appointed each of the Nonconformist denominations in "Vfot for the purpose of taking all necessary step= obtaining the funds which may be required to c to a successful issue the policy adopted by all Welsh education authorities in reference to tnc^^ ministration of the Education Act, 1902. (b) ^eSe if be a recommendation for the consideration of* committees that one of the first steps to be to meet the financial requirements of the prelin11. t(J stages of a possible conflict should be an appeaaflj the Nonconformist churches throughout Wales Monmouthshire by means of collections in S the ways and means as may be deemed desirable W churches, (c) That for the purpose of carrying the foregoing resolutions, and pending the aU. -o0al ative appointment of the committees, ProV,lSle0cfl committees be to-day appointed by this Confer. flS representatives of the Nonconformist denomina of Wales, with power to add to their nu jj Yn unol §. II. c. o'r uchod ymffurfiodd o'r Methodistiaid Calfinaidd oeddynt yn bresen y pryd yn Provisional Committee (gwel \S- dan lywyddiaeth J. Herbert Roberts, YsW-, i Ar ol ychydig drafodaeth penderfynwyd f Bwyllgor Addysg y Gymanfa Gyffredinol ddwy penderfyniadau uchod i sylw y ddwy Gymdei yn ddioed. t "utlig Cydnabyddir mai i'r Gymanfa Gyffredinol yn y mae y Pwyllgor Addysg yn gyfrifol. syfl3' mai gwaith y Pwyllgor hwn ydyw_^wylio udiad perthynol i Addysg, a chan fod yr amgy* > au yn eithriadol, a'r amser hwyrach yn brin, a»f fynodd y Pwyllgor Mawrth 27, 1905, gyd(sy" f cais uchod. Felly dymuna Pwyllgor Ad'ay 1 Gymanfa Gyffredinol yn ostyngedig Gymdeithasfa y De sydd i ymgynull yn y mualt, Ebrill II, 12, 13, 1905, ac i Gymdeitn jj, sydd i ymgynull yn Brymbo, Ebrill Mjjig, 14, 1905, benderfyniadau Cynhadledd yr gan erfyn ar y naill Gymdeithasfa a'r llall,i.w0arj £ >$ y trefniadau farna pob un yn oreu er ceisl0f^0ir) & cyfryw allan, trwy nodi pwyllgor fel y go: gwneyd darpariadau er cynorthwyo y Calfinaidd 1 wneyd eu rhan yn ogystal a'r bnaI1gefl' Anghydffurfiol eraill i gasglu yr hyn sydd yn rheidiol er medru ymladd y frwydr o blaid r J cydwybod yn llwyddianus. Liverpool, James D. E tel33.). Mawrth 29, 1905. Cynullydd (pr Rhoddwyd yr achos gerbron gan Mr. W. y Liverpool, yr hwn a. eglurodd y cwrs a gyIller Dr- Methodistiaid oedd yn bresenol yn y pwyllgor. dyH1 wedai fod hwn yn fater pwysig iawn, yn 7 myned i mewn iddo o ddifrif, a pheidio tr hes cael dadgysylltiad a dadwaddoliad Mr. J. Herbert Lewis, A.S., a ddygodd y hwn gerbron mewn anerchiad Saesneg.. jjvsg 5, Dywedodd Mr. Lewis fod y Bwrdd r j 1/ diwedd wedi tosglwyddo arian y trethdaiwy &c f> odraethwyr clerigol, a hyny y tu ol i Se