Y Goleuad

RHYDD-GYFIEITHIAD 0 HOFF EMYN MR, EVAN ROBERTS. "Never lose sight of Jesus" (No. 33 Alexander's Revival Hymns). Pererin ar dy daith i'r nef Na chyll dy olwg ar Iesu, Fe'th ddwyn 'n ddiogel a'i dyner lef, Na chyll dy olwg ar Iesu. CyDGAN: Na chyll dy olwg ar Iesu, Na chyll dy olwg ar lesa; Boreu a hwyr fe'th arwain yn llwyr, Na chyll dy olwg ar lesu. Pan demtier di i grwydro 'mhell, Na chyll dy olwg ar yr Iesu Dring fyny'i llwybr sydd yn well, Na chyll dy olwg ar Iesu. Er dued bo'r ffordd, bererin cu, N achyll dy olwg ar Iesu Clir yw y gair Myfi gyda thi," Na chyll dy olwg ar Iesu, Pan gura angeu wrth dy ddor, Na chyll dy olwg ar Iesu; Nes croesi yr Iorddonen for, Na chyll dy olwg ar lesu, Wedi ei gyfieithu ar ol darllen sylw y Parch, John Williams, Princes Rd., mai hoff emyn Evan Roberts ydoedi Never lose sight of Jesus," Ruthin. OSCAR S. Syhond,

ER SERCHUS GOF Am y diweddar MR. D. E. HUGHES, Glan Arran, Dolgellau. Mawrygaf goffadwriaeth un a fu Ar hyd ei oes yn dangnefeddwr cu. Persawrus fel awelon dros yr ardd Yw'r holl adgofion am ei fywyd hardd. Drwy garu yr encilion fel pob doeth Dyferu bendith wnai 'i feddyliau coeth. Gwirionedd garai; hwn yn safon wnaeth,- Dylanwad pur ei fywyd tawel ddaeth Yn allu i dderchafu; dystaw lef A feddai, ond o'i ymddyddanion ef Yn wastad llifai cysur a mwynhad;- Braint imi fu ei gael yn athraw mad. Boneddwr gwir, dirodres, er heb glod Ac urddas byd oedd ef., ac uchel n6d Ei fywyd dystaw ydoedd treulio oes Ar lwybrau Cariad arwr mawr y Groes. Hen gyfaill hcff, er heddyw yn dy fedd, Mae'r c6f am danat imi'n falm o hedd; Dy hun fo'n dawel wedi blinder mawr, Hyd nes daw eto felus doriad gwawr. ARTRQ,

DEIGRYN HIRAETH Am MASTER THOMAS W. THOMAS, anwyl fab Mr, a Mrs. Thomas Cardigan House, Criccieth. (" Gadewch i blant bychain ddyfod ataf Fi."), Mae y rhosyn ini'n brydferth, Wrth ymagor yn yr ardd; Felly'r ymagorodd yntau Ar eich haelwyd chwithauln hardd} Cofio am ei wallt sidanaidd, Gyda'i Ion wynebpryd iach, Sy'n gwneyd i ni heddyw wylo Ar ol cwmni Thomas bach, 'Roedd mor henaidd yn ei ymgom, Nes ei garu yn ein tref; 1 Ac 'roedd pawb yn hoff o'i gwmni, v Gan mor anwyl ydoedd ef; Heb ei weled yn yr eglwys, Teimlwn chwithdod yno'n Heb ei glywed ef yn adrodd Ei adnodau llawji yn glir, Y mae'r gwanwyn, trwy ei fywyd, Yn addurno bryn a dol; Ond fe wywodd yr un anwyl, Ac ni ddychwel byth yn ol, Er i lawer gweddi esgyn Ar ei ran o Eglwys Dduw, D'wedai cariad ei Waredwr—~ Rhaid ei gael i'r nef i fyw, 'Roedd yr aelwyd drwyddi'n gyneg Yn ei gwmni pur, dinam Ond mae heddyw wedi colli Canwyll llygad tad a mam. 'Roedd yn dawel yn ei gystudd., Gan ei fod yn llaw ei Dad; Ac aeth adref gyda'r angel 1'r llawenydd a'r mwynhad. 01 mor hyfryd ydyw arno Ar ol esgyn uwch y llawr! Ac mae'n un o'r perlau disglaer Sydd yn nghoron Iesu mawr. Ei gyfoedion sy'n hiraethu, A'u mynwesau heddyw'n friw; Ond caiff bellach wnevd cj/feillion 0 rai anwyl nefoedd Duw. Hoff rieni, na ddiffygiv/ch Fe ddaw Iesu ar ei hynt I bereiddio'r chwerw ddyfroedd, Fel bu yn Bethania gynt. Ymorphwyswch mewn tawelwch Ar ei wir addewid rad, Nes eich dwyn yn deulu cyfan I lawenydd ty eich Tad. Gl4NxElfIQJt,

AFONWEN, CAERWYS. Eglwys Saesneg Afonwen.—Prydnawn Llun y Pasg, Ebrill 24am, yn mhresenoldeb cynulleidfa fawr, gosodwyd ceryg sylfeini capel newydd Afon- wen, Caerwys, gan y Mri. Samuel Smith, A.S., W. J. Davey, Maesmynan, a C. Tudor Hughes., Wrec- sam. Llywyddwyd yn y seremoni ddyddorol gan Mr. J. Herbert Lewis, A.S., yr hwn sydd yn swydd- og yn yr eglwys. Derbyniwyd yn ystod y prydnawn tuag at dreuliau y capel newydd y swm o £ 148. Y capel hwn yw yr unig addoldy Ymneillduol Seisnig rhwng Dinbych a Threffynon, pellder o 15 milldir. Y mae yn llawenydd genym weled yr eglwys hon mewn sefyllfa mor lwyddianus. 0 dan ofal ei gweinidog ymroddgar, y Parch. J. Bennett Williams, B.A., y mae yn ddiweddar wedi dyblu yn ei haelod- aeth. Llongyfarchwn ef a'r eglwys ar eu rhagolygon disglaer.

dioich -6?f;ls am un gweinidog enwog yn yn B-nd!j r e' fod yn perthyn i enwad oedd a<%ofi beirniadaeth. Yr oedd; ei air yn fy lawn v am ben Person adnabyddus arfer ^.n ° Siroeddi y G ogled d, fyddai yn y reuh° bron bob nos yn un o dafarndai y g. y naw i ddeg, bob nos gellid gweled dd\vv a r- CeTbyd bach, wrth ddrws y gwesty, t\vn e' feistr adref. Un noson pan oedd- oedd yn siarad a hen wein- ei dd Methodistiaid oedd newydd gael awydd-rd-deI am Ac Pe yn Oeddv -1 Wneyd esgusawd dros yr ystad yr Uchei dau ynddi, dywedodd yn ddigon e' glywed o'r ochr arall i'r heol: — tipyn >) 1 ^duw mod! i mewn lie y gallaf yfed Rhaid i bawb gael rhyw esgus. Mae'r Ti 7*~ r- Ev V?W yn teimlo yn garedig iawn at felly 9 rl1 Roberts, a phaham na ddylai fod y new* i rma a*r 0 eiddo un o brif golofnau ^hyferi^iadur bwn yn Ngogledd Cymru :—• arn yr E i IT10r dd'istaw mae Evan Roberts fal, 0n(. §"Jwys. Mae y distawrwydd yn gyfar- dcl\vevd )7dyw y distawaf. Gall y maleisus tuh\vxif •In51 am fod yn teimlo fod yr Eglwys §;etiym 1 Vpddyginiaeth y mae felly, ond mae ySe ,u cryfach dros d dweyd mai am ltl £ le at mae Ymneillduwr ydyw, ac ^edj e: ei j?°bl ei bun yn neillduol mae Duw dei anfon, ac nid am fod ganddo ddrwg-- e<klu a& at y Fam Eglwys, nae yn col- ^"■'hwv uW ano'baith parthed iddi. I'r yn Uaw L grallwn fod yn lied sicr ei fod cael trwn^u y? y ffaith fod yr Adfywiad wedi ^edi Wed i mewn iddi, a'i bod hithau yn u ° ffrwyth oddiwrtho. Fel y Oog-1 J.8' mae Evan Roberts wedi cyraedd y ^ydio- /,ma' ,ac mae un by s by si ad a wnaed Sef 'nad y^au yn °1 yn y newyddiaduron, <Mi*v « yayw y Diwygiad i gael ei alw yn Ymneillduol' yn edrych yn dra 1 ,[ieddiad i dc>iri y distawrwydd a nod- ^y^iaH1 .bynag, mae yn cynwys aw1- y E Cruf °'^ ewy}1ys da ef ac erai'll tuag am Eglwys. Parhaed brawdgarwch." Qeir 7r Haul adro<Miad byw iawn am h ^r- Evan Roberts a Blaenanerch, a^' Thomas Phillips, Merthyr, Aber- ~yma»" ebai Mr. Phillips, y ddau • am r"yfeddaf a fu'm ynddynt. erioed ^iriau fCanai^ at seboni neb, ond yr oedd ei y°y§"iw a° fel sebon y golchyddion. c^et} Q. yd lc^do ddwy bunt am ei wasanaeth Wrthvf ."f^'durdodau y capel, ond dywedwyd °dd y nlddo wrthod derbyn dim. Dychwel- Da?Si?n bono i Gastellnevvydd Emlyn, ac \^r da adref wedi eu synu a'u difrifoli. yrigj ^^d, Ei bod yn ofnadwy yno." V^f 1] 'fi.hun y ddau gyfarfod y rhai hn rf'j i anus a &awsai er y dechreuad. t .dd teimlad Jacob yn Bethel gynt, ^ydd u eirn^ad llaweroedd yn Blaenanerch y ,lehwn W :"rt<Diau fod yr Arglwydd yn y x?. a ddLf °,1ni? Sfwyddwn i; ac efe a ofnodd, °&s °dd,^ Mor ofnadwy yw y lie hwn I5efoetjjI?]a on'd ty i Ddinv, a dyma berth ? b Peth' ,Er nad ydwyf yn cyd:olygU a ?Welais Siy^ais, nac yn cydsynio A'r oil p* yr Vf ° dyddorol yn ddiamheu i ddarllen- ? y« hul ydd myneSu yr byn gymerodd Roh rch* Mae>n debyg fod Mr. V^yfodofi^rtS y? un °'r person a u rhyfeddaf 5 mae 2; yn e'n. gwIad yn yr oes bresenol. y^d wfi; S'ysylitiad a'r deffroad crelyddol Jr°lfi hynv m^ddianu crefyddwyr Cymru, yn t dHon Gobeithio mai dyn Duw ydyw, bStru p-yHJ r, ydd 1 genedlaethau i ddo'd ei ^ntycelvn °U'lands, Llangeitho, Williams, 111 calon a chewri yr oesau fu. Diolchaf m §Tael ei glywed." yn —]0c— ?k°ma^rT ^niwelydd Misol," ysgrifena Mr. y*m Glo es' M-Av Rhymni, yn awr o Brif- i- e hanpc^ ar y Proffesor Henry Jones. v°^d' la\vPr Henry Jones yn werth ei ad- rtu y §"Waitb drosodd, ond nid oes lie X?au i mp^,n -vma .ond i osod dyfyniad neu ^ho-dist n yma cbwi weled: un pregethwr '<7n dweyd gair am bregethwr vl? cyfran„ S mai eich g^orfodi i feddwl, ac u §TWnevH S"wybodaeth am ffeithiau, sydd fpdllry Jonp ys8"awdwr mawr, yna y mae d ein prjfS yn .un °'r dysgawdwyr mwyaf ysgolion, Y mae yn hoffi ysgwyd ac ysgytio pobl; a dyna'r unig ffordd effeith- iol gyda rhai. Rhydd y dosbarth gyfle i dynu allan dynerwch a brwdfrydedd, arabedd a di- reidi ei natur. Celt ydyw mewn cadwyn gan Ysgotyn. Yr oedd bob amser yn ymladdwr, ond, fel y gallaf fi dystio, nid oes neb wedi dangos cymaint caredigrwydd tuag at efryd- wyr anghenus. Pa un bynag ai mewn hyr- wyddo buddianau addysgawl Cymru ac Ys- gotland, neu mewn gwleidyddiaeth Ryddfryd- ol, neu mewn llunio llywodraeth ddinesig, neu mewn casglu miloedd tuag at ddysgu Athroniaeth Gymdeithasol yn ein Prifysgal,- y mae wedi treulio corff ac enaid yn ddi- warafun er mwyn y daioni cyffredinol. Pan yr M i Gymru, gofynir i mi, mewn dull am- heus,—1 A ydyw Henry Jones yn uniawn- gredT Cwestiwn caled ydyw, oblegidi gall y cwestiwn a'r alfeb fod mewn dau fyd o feddwl hollol wahanol. Y mae Henry Jones yn hanfodol yn feddyliwr crelyddol. Crefydd yw yr hyn y teimla fwyaf o ddyddordeb ynddo o bobpeth. Ond yr wyf yn sicr y carai ail- ysgrifenu y Cyffes Ffydd,neu ei ddileu. Cred yn ngoruchafiaeth yr Ysbrydol. Cred, gyda Whitman, fod pob awr o'r goleuni a'r tywyllwch yn wyrth; a chydag Oscar Wilde, mai Duw gonest yw gwaith anrhydeddusaf dXn.' Pa faint mwy mae yn ei gredu chwi ai cewch yn ei ysgrifeniadau, y rhai y dylid eu darllen cyn pasio barn arno. Y mae ei waith addfetaf o'i flaen, ac hwyrach mai yn nghyfeiriad1 Athroniaeth Gymdeithasol y bydd. Gofynir hefyd pa faint a gollodd Cymru trwy ei ymadawiad. Cwestiwn caled eto. Y mae yn haws dweyd beth enillodd Ysgotland.'