Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

Y DIWYGIAD YN LLUNDAIN.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y DIWYGIAD YN LLUNDAIN. eflfilWfefM Y PARCH. D. OLIVER. Ydyw, dioltih i DcltIW; y mae'r Diwygiad bendi- gedig wedi dod i Lanclaiii. Llawet o ddyfalu fu yn iighylch ei ddyfodi'ad, ate yr oedd eheidiati canoedd yrna yn sychedu am dánb, fel y syftheda yt liydd am yr afonydd dyfroedd: Oherwydd paham, yr ydym wedi bod ar ein gliniau ei cyn y Na'dolig, gan barhau mewn gweddi ac ymbil a dagrati weithiau. Erbyn hyn y mae'r ymbil wedi troi yn orfoledd, a'r wylo yn chwerthin. Y mae'r Diwygiad yn ein canol, a chanoedd o Gymry y Brifddinas yn ei ganol yntau, a sain can a moliant' y Cymry glywir yn adseinio ar hyd rhai o'n prif heolydd ganol nos. Y mae'r tramway-men' a'r busmen' yn gwybod gystal a ninau fod y Welsh Revival' y maent wedi clywed SymSittt I;) son am dano wedi dechreu dihuno Llun- dain. 'Tyf'd yiiilaeilj nefol dan, Cymer yma fedd- iant glan.) Yr oedd yma gyfnewidiad mawr yn aiisftwdd ys- brydol yr eglwysi er dechreu y flwyddyn. Yr oedd y gweddiau wedi dyfod yn fwy dwys, a'r gweddiwyr yn amlhau o wythnos i wythnos, nid yn unig yn mhlith y bechgyn ieuainc, ond hefyd ymhlith y merched a'r gwragedd. Gyda'r gweddiwyr newydd ni gaem hefyd weddiau newydd spon, ac yr oeddym yn rhyw led-dybio mai gweddiau y Diwygiad oedd y rhai hyny. Nid oedd dim a roddai lawer mwy o foddhad i mi na gwaith ambell un o'r hen weddiwyr yil Ceisib troi allan o'r hen ruta oeddynt wedi bod fti tf,arfiwy air iiyd-ddynt ef '59 a '60. Cynhelid y cyfarfddydd gweddiciu ffel y fciyfewyllw^d gyda ehy- sondeb bob nos yn rhai o'r eglwySl dtwy y Msoedd diweddaf. Disgwyl yr oeddem am gyflawhiad addewid y Tad,'—yn yr oruwchystafell. Yr oedd- ym yn ofni myned allan, a llawer o honom bron wedi edifarhau na fuasem wedi aros yn Morganwg a Mynwy, yn lie dyfod i'r ddinas oer a ffurfiol hon. Bellach y mae pethau wedi newid, ac yr ydym yn foddlawn aros yma byth-y mae'n.fendigedig! Yr ydym ar dan, Duw a'i gwyr, oherwydd Efe—diolch 1'W Enw-—sydd wedi ein rhoi ar dan. Cawsom olwg ar ymylon yr addewid wedi ei chyflawni prydnawn ddydd Gwener y Groglith o dan weinidogaeth alluog ac ysbrydol Dr. Phillips, Tylorstown. Yr oedd pawb yn argyhoeddedig fod ysbryd newydd-ysbryd gwahanol i'r un oeddem ni wedi ymgynefino ag ef- yn meddianu gwr y pwlpud pan yr oedd ef ynddo. Os oeddem yn awyddus iawn am y Diwygiad o'r blaen, fe angerddolwyd yr awydd wedi dyfod i gyffyrddiad ag ef. Ar ddiwedd y cyfarfod rhyfedd hwn yn Jewin, torwyd allan i ganu Gwaed y Groes"—a chanu heb yr organ! a rhwng canu a gweddio blith-draplith drwy y gynulleidfa, buwyd yno hyd yn agos i chwech or gloch. Deallaf fod gweiiiidogaeth Dr; Phillips wedi cynyrchu yr un effeittliau broil yriihob lie y bu ynddo yn ystod Cyitiarifa'r Pasg. Eteth yh ngsaf ? W el, iriegis yii ddeimweiniol yr oedd y Parch. J. Wiison Roberts, Stratford, yn ystod ei daith yn Sir Forganwg dair wythnos yh ol, wedi dyfod i gyffyrddiad a Miss S. A. Jones, Nantymoel, a Miss Maggie Davies, Maesteg, ac anturiodd ofyn iddynt ar ei gyfrifoldeb ei hun i ddyfod am dro i Lundain. Buont hwythau mor hynaws a chydsynio. Nos Fawrth ar ol y Pasg, cychwynasant ar eu gwaith yn Stratford, ac er fod yno ddisgwyliad mawr am danynt gan lonaid capel o bobl, cyfarfod caled gaf- wyd, ac yn drist a phruddaidd yr elem adref. Nos Fercher ddaeth, a bendigedig fyddo'r nefoedd! teimlem fod Duw yn llon'd y lie, ac yn llon'd y rhan liosocaf o galonau yno. Hen broffeswyr nad oedd- ynt erioed yn gyhoeddus wedi dywedyd gair dros Grist, a gyfodent yn hyf ar eu traed i weddio Duw, ac amlwg oedd fod yr 'eneiniad oddiwrth y Sanct- aidd hwnw yn diferu ar bob brawddeg o'r eiddynt. Y nos hon ymunwyd a'r ddwy chwaer a enwyd gan Miss Jones o'r Mardy (merch y Parch. David Jones). Yr oedd gweddi y ferch hon nos Fawrth y peth rhy- feddaf erioed glywais o enau geneth mor ieuanc. Nos Fercher yn agos i ddiwedd y cyfarfod daeth Mr. Owen Williams, y Melrose (ein swyddog hynaf yn Mile End) ataf, a dywedodd fod yn rhaid cael yr Efengylesau hyn i Mile End yr wythnos ganlyn- ol, ac felly y trefnwyd heb gwrdd blaenoriaid nac arall. Caed addewid ganddynt y noson hono. Par- haodd y cyfarfodydd yn eu gvvres a'u gogoniant yn Stratford hyd nos Sabbath diweddaf. Cymraeg a Saesneg yn gymysg, a chyda'u gilydd mewn cydgord grymus yn fynych, gyda'r canlyniad dymunol o lawer yn cael eu troi i gychwyn bywyd o'r newydd —proffeswyr a rhai heb fod felly. Nos Fawrth dechreuodd y tair chwaer a enwyd, yn cael eu cynorthwyo erbyn hyn gan Miss.Davies, Gorseinion, a Mr. Phillip Jones, o Ysgol Ramadegol Pontypridd. Yr oedd nerthoedd y byd a ddaw yn cynhyrfu o leiaf haner y gynulleidfa i weddio yn uchel yr un pryd. Buwyd yn y cyflwr hwnw un adeg am o leiaf haner awr-fel pe byddech yn marchnad Chrisp Street neu Roman Road ar nos Sadwrn, ac mewn marchnad yr oeddem o ran hyny —marchnad enaid. Credaf fod llawer yn myned adref o'r odfa hon wedi gwybod yn sicr eu bod mewn meddiant o'r perl o uchel bris, ac nid rhyfedd eu bod yn canu ar benau y trams nes bod yr awelon uwchben y ddinas fawr yn cael eu sancteiddio a'u cysegru i gario emynau a thonau Diwygiad Cymru i filoedd o bersonau oeddynt yn eistedd yn dawel yn mifo a chysgod angeu. Nos Fercher cyfarfod cyffelyb drachefn, ond nos lau y torodd argae fawr y Diwygiad nes ysgubo pobpeth o'i fiaen. Hwn oedd y cyfarfod mwyaf ofnadwy y bum i ynddo erioed hyd yma. Cynwysa'r capel i eistedd yn gysurus le i bum' cant, a thebygol fod ynddo bob nos rhwng saith ac v/yth cant. Y nos hon teimlem bron yn sicr fod ymdrechfa angeuol yn myned yn mlaen yn nghalopau canoedd oedd yn bresenol rhwng rhyw-^cidau allu mawr. Yr oedd y merched yn methu siarad, gweddio, na chanu nemawr ddim, a minau druan yn ceisio cadw'r cwrdd i fyned. Teimlwn yn llythyrenol fy mod fel yr Israeliaid gynt rhwng Pihahiroth a Baalsephon, a thra bwy byw mi gofia'r lie. Mewn cyfyngder eithaf caled gwaeddodd i enaid tua'r ne'. Gwelem y fudaugoliaetn fawr un- waith gaed ar Galfaria cyn' i'r dyrta ddechreu ym- wahanu6 a thra yr oeddynt ar g.anol myned allan, elywid gwaeddi yn nghymydogaeth y 'lobby, gwaeddi ofnadwy. Yr oeddwn. yn ddigon anghred- miol fy ysbryd ar y cychwyn i feddwl taw Goliath o gythraul Cymreig, aeèd wedi dyfod yno i herio byddinoedd Duw Israel,' ond feendigedig yr oeddwn yn cyfeiliorni yn annuwiol—Duw fadtieao i mi! Y mae wedi maddeu o ran hyny. Nid oedd yn y drws namyn dyn ieuanc wedi bod yn ymladd am Qriau a'r Ysbryd Gfaii,' ae wedi cael buddugoliaeth ogon- eddus arno ei hun. Vt s¡;¡::ld fel un marw pan y cariwyd ef i mewn ir capel, ? Khyda'i fod ef yn dechreu dyfod ato ei hun, dynlä dechreu gwaeddi—gwaeddi am fywyd i'w gyfeiliioi! m yn diolch am gapelbach i'oplar—y capel Wesleyaidd sydd yno, a gweddiau tad a naam. Cymerodd yr Yabryd a'i meddianai ef afael mewn nifer o'r bechgyn efaill. Yr oedd y Dwyfol awelon yn yr awyr, ac un at ol y Hall yn syrthio i afael y lever' ysbrydol. Yr oedd yr E.tengylesau fel angylion yn ysgwyd eu hadenydd ac yn hoiran yn iach yn awelon mwyn Calfaria unvvaith yn ychwaneg—^vcdi myned yn rhydd o'r cage yr oedd y diatcl wedi eu rhoi ynddo drwy yr odia. Yn y cythrwfi with ddychwel- yd i'r capel, ac wrth glywed y llefain, y gwaeddi, a'r dawnsio, daetli dau heddgeidwad i mewn yn awdur- dodol iawn, ond wedi deall beth oedd yn bod, cymer- asant at eu gwadnau gynted byth y medrent. Pwy hefyd ddaeth i inewn yr adeg hono ond dau bechadu mawr-4111 o honynt yn haner meddw. Awd ati 1 weddio ar rhan yn ddiymdroi, a'r diwedd fu iddynt dafiu eu hftrfau i lawr ac ymrestru yn myddin y Groes. Diolchl Nos Wener cafwyd cyfatfod nefthol iawn drachefn. Yr oedd Miss Jones, Nantymoel, yn methu bod yn bresenol oherwydd gwaeledd. Hyderwn y bydd yn ddigon cryf i ail gychwyn heno (nos Sadwrn) eto, Teimlwn rwymau i ysgrifenu gair yn y modd hwn, er mwyn i'r miloedd Cymry sydd wedi bod yn gweddio mor aiddgar drosom o ddechreu y Diwyg- iad i ddeall fod eu gweddiau wedi eu hateb. Y mae'r Dwyfol dan yn ffiamio yn Stratford a Mile End Road eisoes, ac yr ydym yn dra sicr bellach y bydd Llundain Gymreig yn weniilaxn o ben-bwy- gilydd cyn canol yr haf. Diolch! O'r Dwyrain y mae pobpeth mawr wedi arfer dod ymhob oes. Y11 y Dwyrain y mae'r haul naturiol yn codi. Yn y Dwyrain yr ymddangosodd Haul y Cyfiawnder, ac y cyfododd i ni, a meddyginiaeth yn ei esgyll. Ac yn y rhanau mwyaf ctwyreiniol o Lundain y mae gwawr neu oleu y Diwygiad wedi tori yn bresenol. Hosana yn y Goruchafion i Fab Dafydd!

Y PASG YN Y RHOS.

CEUNANT, LLANRUG.

LLANGERNYW A'R CYLCH. ^

[No title]