Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
10 erthygl ar y dudalen hon
Y Traethodydd (Ma.i).
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y Traethodydd (Ma.i). Wele gynwys y rhifyn rhagorol hwn -Uhland (T. Gwynn-Jones); Evan Roberts y Diwygiwr (R.H.W.); Can'mlwyddiant 'Ffynhonau lachawdwriaeth' (W. Jones, M.A.); Y Diwygiad Duwinyddol (J. Lewis Williams, M.A., B.Sc.); Emynau (Dyfed); 'Dawn Tafodau (Eleazar Roberts); Telyneg (Anthropos); Dagrau'r Mabinogion (W. J. Gruffydd, B.A.); Mynydd Sinai (J. Jones, F.R.G.S.); Tref Caer'n- arfon tua'r fwyddyn 1800 (gan Fachgen o'r Ddeunawfed Ganrif, ynghyda Nodion Llenyddol, &c., y Golygydd. Rhifyn campus; sylweddol drwyddo. Dyfynwn gyfieithiad o Mr. Gwynn-Jones o "Castell Glan y Mor" (Uhland): — "A welaist ti y Castell, Tal Gastell min yr aig? Mae aur a rhos gymylau Yn gwau dros gribau'r graig. Y mae fel pedfai'n plygu At y gwydr-loew lif, ar wyr Mae fel pe'n gwingo a dringo I wrid cymylau'r hwyr. Do, gwelais inau'r Castell, Tal gastell min yr aig; A'r lleuad ucho'n sefyll, A niwl yn hulio'r graig. A oedd ryw orddyar bywiog Gan y gwynt a'r tonau man p A glywaist o'r tal neuaddau Danatt a llawen gan ? Gorffwys yr oedd y gwyntoedd, Llonydd oedd tonau'r lli; Galarus gan o'r neuaddau, Ag wylo a glywais i. Welaist ti'r teyrn a'i gywely Yno yn rhodio'n rhydd, Llewyrch coronau euraidd, Toniad mantellau rhudd p Oni ddygent yn llawen I'w canlyn riain wen, Laned a'r haul ei hunan, A gloew .wallt aur ar ei phen ? Gwelais y ddau yn rhodio Heb goron ac arwydd bri, Mewn duon alar-wisgoedd—- Y rhiain, ni welais i."
CYFARFOD MISOL GOGLEDD ABERTEIFI.…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYFARFOD MISOL GOGLEDD ABERTEIFI. AT OLYGYDD Y GOLEUAD. Syr,—Dymunir arnaf i hysbysu drwy y GOLETJAD, y bydd ein Cyfarfod Misol nesaf yn Gosen, yn cael ei gynal dydd Iau a dydd Gwener, Mehefin iaf, a'r 2il, ac nid fel yr hysbyswyd yn y Cyfarfod Misol diweddaf. Mae rhwystr wedi cyfodi yn y gymydog- aeth, ag sydd yn ei gwneyd hi yn anhawdd i gyfeill- ion y lie, i'w gynal fel yr hysbyswyd ar y cyntaf. DAVID LEWIS, Ysg. y C.M.
ARHOLIAD CYFUNDEBOL YR YSGOL…
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
ARHOLIAD CYFUNDEBOL YR YSGOL SABBOTHOL 1905. RHESTR O'R YMGEISWVR LLWYDDIANUS. Marciau cyflawn, 200. I. W. J. Roberts, Llaindelyn, Elim, Mon (Medal Aur) 177 2, Marianna G. Jones, Caerdvdd (Clifton Street, Glam. Pres.) Medal Arian 171 3. Edwin Pritchard, Rhyl (Bethel, Vale Rd;, Dyffrvn Clwyd, Medal Bronze 161 4. B. J. Dodd, Oswestry (Oswald Rd., Mont. Pres.) t6o 5. Wm Williams, Llundain (Falmouth Rd) 155 6. Lewis Andrews,(Princes Rd.,Liverpool) 152 7. Evan Thomas James, Penuel, Barry (Dwyrain Morganwg) 147 8. Gwladys Sophia Jones, Caerdydd (Clif- ton Street, Glam, Pres ) 14b 9. John Wynn Parry, Siloh, Carnarvon 144 10. Evan Davies, Jewin Newydl, Llundain 143 II. Robert H. Griffiths, Dinorwic, Arfon.. 138 I z. Lewis Evans, Blaencaron, De Aberteifi 135 13. William Evans, Rhydyclafdy, Lleyn ac Eifionydd -.131 14. D. J. Davies, Bethania, Treforis, Gor. Morganwg fig 15. John E. Thomas, Hermon,Penrhiwceibr n Dwyrain Morganwg 117 16. S. Griffiths, Llangeitho, De Aberteifi.. I I r 17. Owen J. Davies, Seion, Trealaw, Dwy- rain Morganwg 110 18. Wm. Hughes, Dinas, Lleyn ac Eifionydd 103 19. John W. Williams, Calfaria, Forth, Dwyrain Morganwg 102 20. j H. W. Owen, Cefnywaen, Arvon 100 j D. J. Edwards, Jerusalem,-Ynysybwl Dwyrain Morganwg 100 EVAN JONES, ) PAVIP MORGAN, j ARIIOLWW.
ODDIWRTH Y PARCH. 11. J. WILLIAMS.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ODDIWRTH Y PARCH. 11. J. WILLIAMS. Drwg genyf na chyrhaeddodd yr 1 Indian Mail' mewn pryd i mi allu anfon hanes y Diwygiad ar Fryniau Khasia yr wythnos hon. Hyderaf y ceir newyddion da i'w cyhoeddi yn y rhifyn nesaf o'r GOLEUAD. Goddefer i mi ddweyd yn y cyfamser, nad oes odid lythyr yn cyrhaedd o'r maes cenhadol nad yw yn cynwys datganiad o obaith yr ysgrifen- ydd_ y bydd i'r Diwygiad yn Nghymru effeithio yn ddaionus ar y
Casgliad Cenhadol.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Casgliad Cenhadol. Felly y disgwyl caredigion y Genhadaeth yn y wlad hon hefyd fel y gwelir oddiwrth y dyfyniad canlynol -rif o anerchiad a ysgrifenwyd gan y Parch. John Wil- liams, Princes Road, gydag adroddiad lleol y Gen- hadaeth yn nghylch Cyfarfod Misol Liverpool: — Yr ydym yn apelio eleni gydag amgenach hyder at yr eglwysi ar iddynt ddangos mwy o ffyddlondeb a haelioni nag arfer at y Genhadaeth Drarnor. Mae ein heglwysi yn Lerpwl, yn gystal ag yn Mae ein heglwysi yn Lerpwl, yn gystal ag yn Nghymru, wedi bod o dan y cawodydd maethlon er's misoedd. A pheth naturiol felly yw disgwyl ffrwyth. Y dyddiau diweddaf hyn y mae y newydd cysurlawn wedi ein cyraedd fod y gwlaw graslawn yn disgyn yn drwm ar ein maes cenhadol yn yr India hefyd. Dyma y diwygiad cyntaf yn Khasia, a diau y bydd ei effeithiau yn rhyfedd. Mae ansawdd yr achos mawr yn ein plith ni adref yn dweyd yn fuan ar ansawdd yr aches ar Fryniau Khasia a Jaintia a'r Gwastadedd. Os isel fydd yma, isel fydd yno; pan flinir ein heglwysi ni gan rhyw glwy', buan y byddwn yn clywed y bydd yr anhwyldeb yn eu blino yno. Yn awr, dyma v diwygiad grymus gychwynodd yn Nghymru rai misoedd yn ol wedi cyraedd yr India. Bendigedig fyddo yr Arglwydd am drugarhau wrth- ym ni a hwythau. Ond beth fydd effaith hyn ar ein casgliad blynyddol ? Pa sawl un o'n dychweledig- ion gyfrana 2S .6c. yn y flwyddyn at y Genhadaeth Dramor? Gallai y rhan fwyaf o honynt wneyd. Pa sawl un o'n pobl ieuainc fagwyd yn ein heglwysi ag sydd am y tro cyntaf wedi teimlo yr "hen bwer- au a ddeuant ymlaen i chwyddo colofnau y cyfran- iadau? Pa sawl offrwm diolch o £ x, a P-5, a Lio, ac £20, a jBloo a geir oddiwrth y saint sydd wedi bod yn disgwyl ac yn gweddio am weled y pethau hyn? Gallai ugeiniau o honynt wneyd. Hawdd ydyw diolch i'r Arglwydd yn y cyfarfodydd gweddi, 'a hyfryd yw, ie, gweddus yw mawl;' ond faint o ddiolch a welir ag affrymau yn gystal ag a gweddi- au. Mae Lerpwl wedi arfer gwneyd yn rhagorol at y Genhadaeth Dramor ar hyd y blynyddoedd; ond ar flwyddyn eithriadol mewn bendithion ysbrydol oddi- wrth yr Arglwydd, a gaiff ein cyfraniadau ninau at ei achos mawr fod yn eithriadol. Yr wyf yn credu os gwna swyddogion yr eglwysi eu rhan mewn cymell. a threfnu, a rhoddi esiampl, y dilynir hwy yn barod a siriol gan y gwahanol ddosbarthiadau y cyfeiriwyd atynt." Yr hael a ddychymyg haelioni," ac un o ddy- chymygion y rhai sydd yn meddwl am ei Enw Ef yw cynal efengylwyr brodorol mewn gofal o bentrefi neillduol yn yr India. Gwneir hyn ganddynt fel cyfraniad ychwanegol at yr achos, ac fel aberth neill- duol i Dduw. Ymhlith eraill cynhelir efengylydd o dan ofal y Parch. Robert Jones, B.A., gan chwior- ydd o
Ddosbarth Uchaf y Rhondda.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Ddosbarth Uchaf y Rhondda. Ychydig amser yn ol anfonodd Mr. Jones y llythyr canlynol yn cynwys hanes yr efengylydd hwnw, a rhai manylion ynghylch y lie y llafuria ynddo a'r bobl yrnysg y rhai y trig. Argraffwyd y llythyr gan y Cyfarfod Dosbarth, a darllenwyd ef yn holl eg- lwysi y cylch, ac mae'n ddiameu genyf y bydd yn llawen gan eraill gael y cyfieusdra i'w ddarllen —
Sohnidan.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Sohnidan. "Y mae yr athraw sydd yn y lie hwn yn cael ei gynal gan chwiorydd caredig o Gymru. Y mae yn wir bleser genyf gael y fraint o ysgrifenu gair o hanes yr achos yrna. Bum yno am Sabbath, a chef- ais lawer iawn o fwynhad yno. U Khasi Roy ydyw enw yr athraw sydd yno yn awr. Dyn ieuanc yw, wedi bod yn yr ysgol yn Cherra. Y mae yn fachgen ieuanc rhagorol-y mae yn un o'r rhai goreu feddwn yn y rhan yma o'r wlad. Y mae Sohnidan tua 45 milldir o Shillong i gyfeiriad y Gogiedd, yn nghanol y 'jungle.' Y mae yna ddwy eglwys ara11 yn agos i Sohnidan, sef Mawdu ac Umhakaram. Y mae tua III o Gristionogion yn Sohnidan, 55 yn Umdakaram, a 60 yn Mawdu; felly ceir 226 o broffeswyr yn y rhan hon. Bedyddiwyd 21 yno, a daeth 17 i'r eg- lwys o'r newydd yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, ac y mae yno nifer dda o ymgeiswyr. Y mae y pentrefi o amgylch yn addfed i'r cynhauaf. Y maent yn anfon atom i ddyfod yno i losgi eu duwiau. Pan yr oeddym ar daith eleni cawsom y fraint o losgi duwiau y teulu brenhinol yn Thaiang. Pen- tref mawr yw Thaiang, rhyw ddeng milldir o Sohni- dan, ac yr oedd U Sati, y brenin, yn un o elynion penaf Cristionogaeth. Byddai yn cosbi y trigolion yn unig am eu bod yn Gristionogion. Byddai yn eu cyhuddo ar gam hefyd yn ami. Un tro, tua blwyddyn yn ol, syrthiodd dyn o ben pren, a bu farw ymhen ychydig oriau. Cafodd U Sati ffordd yn y fan yna i gyhuddo dau Gristion o'i ladd ef. Hongiodd y ddau gerfydd eu traed, a churodd hwynt yn ddwys hyd nes iddynt ufuddhau a dv/eyd mai hwy lofruddiodd y dyn. Dygwyd hwy i Shillong, a dywedasant wrth y barnwr mai hwy laddodd y dyn; ond cafwyd tystiolaeth glir mai dweyd yr oeddynt am eu bod yn cael eu gorfodi i ddweyd. Cafodd Sati ei gosbi yn drwm, a byth er hyny yr oedd yn elyn marwol i'r Cristionogion. Yr oedd yn fy mwriad i ddwyn cwyn yn ei erbyn i'r Ilys, ond wele y dyn hwn yn anfon cenadon i'n gwahodd yno i losgi ei dduwiau ef. Aed yno a llosgwyd hwynt. Ar brawf y mae ef eto, ond y mae y ffaith ei fod ef wedi llosgi ei dduwiau yn ei gwneyd yn anmhosibl iddo aros mwy yn y gtefydd Gasiaidd, |.CX{bW hyn wedi gwanychu yr hen grefydd, ac wed1 ./g^yl crefydd Crist yn y rhanau yna. Yr ydyni yn a{ y y daw tyrfaoedd yn fuan, fuan, o'r rhanau yj j; Gwaredwr. '0 frodyr, gweddiwch drosoffl-
Bryniau Lusha,i. , flop®'
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Bryniau Lusha,i. Cynhaliwyd Sale of Work gan blant Band 0 at vSalem, Pwllheli, yn yr Hydref diweddaf bwrcasu Portable Harmonium' i'w hanfo11 ^en D .E. Jones, Lushai. Cyrhaeddodd yr jlrs< ei siwrnai faith yn mis Mawrth, ac anfonoa j0(J Jones lythyr i ddiolch yn gynes iawn dros ei P a hithau am yr anrheg werthfawr a buddiol- a ymlaen i adrodd hanes taith ar Fryniau LuS y canlyn:— ithiaso^ Buom oddi cartref am dair wythnos, a oddeutu 200 o filldiroedd gan ymweled a 1 o0. bentrefi. Y mae pentrefi y Lusheaid wrth eu gilydd, a chan fod y ffyrdd yn.a ,^3^ cymer yn fynych ddiwrnod cyfan i deithio 0 nydi i'r Hall. Yn ffodus y mae genym ferlyn ei cryf, a phan y ceid ffordd weddol dda byddwn J farchogaeth, ond yr oedd rhanau mor helae,^ g i daith drwy leoedd mor beryglus fel y g°r|° faeol gerdded rhai milldiroedd bob dydd. :r e 0 bwt1 cerdded y bydd Mr. Jones bob dydd, ond y yii rhoddodd un o'r Cristionogion o Khasia, s3^ ^yjjy byw yma, fenthyg ei ferlyn ef iddo,. aC °^e%\ u 0'11 teithiem ynghyd jm bur gysurus. Daeth gwyr ieuainc gyda ni i'n cynorthw'yo yn_ y c7 ^yju' ydd, ac ychydig o ddynion eraill i gario ein borth, gwelyau, meddyginiaeth, &c. Y £ e$' tref mawr cyntaf yr arhosasom ynddo dait a ddydd o Aijal. Y mae ynddo ysgol gen theimlem awydd cryf i fyned yno i weled pa a wnaed gan yr ysgolheigion. Y mae V P 0 af hwn ar ael bryn uchel iawn, a rhaid oedd dn .^ylj hyd llwybr serth i fyned iddo. Cyfarfuwyd n et dair milldir oddiwrth y pentref gan yr s. u^yf1 wraig, a holl blant yr ysgol, a gallwch ddyc pa mor falch oeddym o gael eu cwmni y o'r daith. Ac nid hwy oedd ein cyf' Daeth eraill o'r pentrefwyr i'n cyfarfod, a c ieJ) a" aedd y pentref yr oeddym yn dyrfa fawr, 0 Adot°\ ieuainc. Adroddent wrthym yn fywiog a °ygof(3a am wahanol ddigwyddiadau y pentref. Ar J oedd euthum heibio tiger-trap' anferthol, yr pet* newydd ei osod er ceisio dal bwystfil oe.u„0p ° dychryn a cholled fawr iddynt. Lladdasai b i't buffaloes,' a llawer o eifr a moch a berthy11 gwel- pentrefwyr. Dranoeth wedi i ni gyraedd yn°Ayd' wyd ef yn cerdded y llwybr y daethom ni ^0^ ddo, ond ni lwyddwyd i'w ddal yn ystod ein 0jdyi iad ni yno. Bwriadem aros dros nos yn yr y ° ond oherwydd y gwynt cryf a chwythai trwy j methasom gyneu tan, a rhaid oedd i ni fyned gajy i dy yr athraw. Yn fore iawn dranoeth, se:t yju- bath, deffrowyd ni gan dyrfa o bob! yn dyioCl pa!1 ofyn am danom, a chynted yr oeddym yn euthom gyda hwy i'r ysgoldy i gynal cy gweddi; yna cawsom Ysgol Sul, ac ar y ynodd Mr. Jones a oedd yno rywun yn barod 1 ^ey. proffes o Grist. Cododd un dyn ieuanc 1 J hyny. Disgwyliem i dri eraill ei ddilyn> wnaethant y pryd hwnw, ond da genyf gS&K iddynt wneyd ar ol hyny. Cawsom amryW 0$ny fodydd mewn gwahanol ranau o'r pentref yn. agored, yn ystod y dydd, a daeth tyrfaoedd 1.^ jell' pregethiad y gair. Siaradodd y Cristionog1 f0dj> ainc oedd gyda ni yn dda iawn. Gwyddant i siarad wrth eu cyd-genedl, ac y maent yn ll* io cydmariaethau gyda llawer o fedr. Yr mawr o blant ymhob cyfarfod; cyfrifais dr af }> gant mewn un cyfarfod; eisteddent yn jh fe<jd0!' ddaear o'n blaen, a gwrandawent yn astud *0 Wrth edrych ar eu gwynebau bychain K nis gallwn lai na theimlo yn drist wrth wyddent ddiin am yr Hwn a ddywedodd, 0eo i blant bychain ddyfod ataf fi." Dyna sau, aej ynt a'u gwynebau heb eu golchi er's wythn^ gwallt i lawr ar hyd eu hysgwyddau, fel 1? gribo erioed rhai o honynt gyda llian bu Q\ l canol, ac eraill heb ddim o gwbl, ond &c y jj budreddi yr oedd calonau bychain tyner; ar Gri £ t eu heisiau! Ai tybed ein bod )'n L^e\l hyny, ac yn gweddio digon drostynt. cael genym glywed fod y plant yn Nghymru y 1; fi bendithio drwy y Diwygiad. O blant a j 0 anghofiwch blant Lushai! Cododd dyn i fyny yn nghanol un o'r cyfarfodydd hyn j ei fod yn rhoddi ei hun i Grist. Fel hy > fatal# un, y deuant at y gwir Dduw. Clyw?*rfod, dweyd wrth ei phlentyn yn yr un gredwn ninau yn ngair Duw ryw ddydd, hv,g,ueS (t' nip' Gwnawn,' ebe'r bychan. r^"st ya y fam, (Yr ydym yn caru geiriau Iesu odd^aji Anhawdd i lawer o'r bobl hyn ymryd1^ eu hen arferion paganaidd, ond awn y^re :ol* gredu fod pob peth yn bosibl i Dduw.. y arholodd Mr. Jones yr ysgol, a chafodd t ^ae s< ieuainc wedi gwneyd cynydd rhagorol. je0$c ddynion ieuainc ugain oed yn dysgu da 0 grifenu. Profa yr ysgolion hyn o wei achos. Lie bynag y mae ysgol y. ffydd' m. Gristion ac nis gwyr neb werth Cristi$$\ mewn pentref paganaidd—yn pregethu a J y ac yn byw y gwirionedd bob dyddger^D^
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
THE GREAT SKIN BUODEN'S S.R. ^k ° 0rie o| BUBDEN'S wi 1 cure Itching f option de.-troys e W C #7 Eczema; heal"5 Fores a< ts like a fjon1. fe^ e*Kfgiu legs prevents r«ts in in £ BCIN care Xlmg x. 0bs days rem ves the j}oXe QINYMENT Eruptions and JScui^y' .g, and Is. Hd. f tf°* I Agent for Dolgellev :—Mr. 1 1 Bridge Street.
Nodion Lleftyddoh
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
awr ac eilwaith i fewn i'r gyfrol hon, i gymdeithasu tipyn ag ysbrydion y seintiau anwyl hyn. Diolchaf i Dduw, yn enw fy Hen Sir anwyl, am y dynion bendigedig hyn, y rhai fu yn halen ei daear, ac yn gymaint goleuni y byd" iddi am gyhyd o amser. Poed melus eu hun mwy, "yn nyffryndir hen ffrindiau." Dylai'r gyfrol hon werthu wrth y miloedd. Gellir ei chael oddiwrth yr awdwr,-Penygraig, Pontypridd, S. Wales, am 3s. 3c. gyda'r post.