Y Gwladgarwr

« JOB" WATOYN WYN. 1- Mr. GoL,—Wedt darllen ysgflf fy nghyfalll jftanffrwd, a llythyr canmoliaethus Weeks, Treherbezt, o barthed i'r uchod, all-ymaflais j> ddlfrlf yn y chwareugerdd hon, a gosodals "tai&pectol zhagfazn yn yr hen gwpbwrdd *>niel 1 lwydo a rhydu, a gwnes ddefnydd o Qfcychau cllr pwyll a barn gyfiawn. Wedl fiWeled Gianffrwd yn canmol cymalnt, '*hald," meddwn wrthyf fy hun, i mi fethu. Keeled gogoniantau drama Watcyn, ac yna IQt a'l darllenais bob gair gyda'r arafwch, a'r |*yll, a'r didueddrwydd mwyaf. Y mae yn ^>wg genyf orfod dwyn tystiolaeth eto fod 7 argyhoeddlad o baithed 1 dellyngdod y Wansoddiad hwn yn aros heb ef syfiyd, can ^olfaeth Gianffrwd a Weeka notwithstand- ing; ac yr wyf yn dra sicr fod rhald 1 ml gael j^yw brawf heb y Job hwn, cyii y gallaf byth gredn fod gan Watcyn Wyn dalent 1 fyfansoddi chwareugerddl. Maes ydyw hwn, "4d ydyw meddwl Watcyn, er barddoaol- ydvw, ddim yn gaitiefol ynddo. Ceislodd ?laoff*wd nodi y gems oedd ynddi, ac er na ^yfynodd ond zhyw ddau neu dzi, dyfynodd "jotllwyr fel braldd nas gadawodd yr un ar Ql Pel y dyweisis o'r blaen, yr wyf yn ed- hygu Watcyn Wyn fel un o'n belrdd ieualno trtwyaJ gobetthlol, ond yn fy myw nfs gallaf fctjfod fod el "Job" yn un credit i'w grebwyll ^'i awen. Cymeraf finau fy rhyddld i ddy* T&u rhal darnau, y rhal ydynt yn engrelfffclau o'r gerdd dxwyddl:— Tudalen 21— Elijphaz.—Pob gairddywedaf belchiog fydd o wir, ^ohredaf gwnai dy galon dderbyn lies ^rth dderbyn gwir, 'rwy'il gwel'd fod ypa wag fewn dy galon-llanwaf ef a gwir.. hyn wna weithio ieohyd drwy dy waod. ?yf yn dy gofio dlthau oyn yn awr iro a chyughorion friwiau tost ^h&i wedi «yrthio, megys meddvg da iro ag olew friwiau ar y corff" ^Wy bynag a ddywed fod bardflonlaeth mewn N;h fel yna ml ddywedaf iaau fod ysprydiaeth. tn.farddonol yn peithyn i'r dyn hwuw. Etc, tudalen 25,— ob.—Ond 0 fiyfeillion, deillioi ydybh chwi, ^yohwi sy'n gallu gwoi'd gwendidau man. j* fewn fy nghaloo, d'wodwch, welwoh chwi ffordd wna ddyn yn gyfiawn gyda Dduw ? Duwmor fawr, morgryf, mor !aa, mor dda, l dyn mor faoh, mor wan, morlrwnt, mor ddrwg. Eto, tudalen 32,— Dnw yn fyw, a Daw'r gwlrfonedd yw- Duw fy nyegodd i ddweyd y gwir toae fy mywyd i yn mywyd Driw, "6wch chwitibau fyw i weled oaf fi fyw! Rhald ymatal, onide gellid dyfynu tu- ^lenau cyf»in o'r (?erdd hon, y rhal nid ydynt Idiia amgeu na rhyddJaeth o'r fath ryddaf, 1eb lygeidyn o farddoalat.th yn eu haddurno, Ie heb ddim o olion Haw gelfydd a nef- 11leinledig awen arnynt. Yr oeddym wedi arfer ystyried llyfr "Job", uellld'uol y darnau hyuy par y mae yr vglwydd yn ymddiddan a'r patriarch, fel y «ai cyfoethocsf o farddonlaeth aruchel yn yr loll Felbl; ond y mae yr alleiriad byr ac l^nghyflawn o hoaynt a geir gan Watcyn yn 'tuenus o wael. Nid wyf yn amheu dim o frwirdeb btdraiadaeth Dafvdd Morfanwg, \n yn gcsod Wratcyn a Weeks yn gjfartal o an ttilyngdod. Oddiwxth y feirniada>th Jallem gasglu ar dir teg nad oedd eiddo ^eeks yn. well na hon. Yn ngwyneb hyn yfyd 7 gofyniad yn ddigon naturfol-beth lltt y ihalyw yn y gystadleaaeth ? Rhaid eu lod y trash penaf a acfostwyd i un cystadieu- Eth etioed. Os na t-llir cauu ar f mesur di- dl yn y Hymraeg yn well hag y mae Wtttcyc fedi canu yn y gerdd hon, alltudier ef i an- &lwch arur.ghof, sic na choded el ben i filno '^fddoniatth Qwalia. Wele yn caulyn, er mwyn y darllenydd, Qgralfft o'r mesur diodl yn y SAesonog Silence, y troubled waves, and thou deep, # peace," '^idthen theotnnificWord; "yourdiscord ead!" stay'd but, on the wings of cherubim ^P'iftad, in paternal glory rode into Chaos, and the world unborn; ^r Chaos heard his voice; him all his train ollowed ia bright procession, to behold ^"eati n, and the wonders of his might. hen stayed the fervid whsels, and in his hand te took the golden compasses, prepared God's eternal store, to circumscribe his universe, and all created things [tie foot he centred, and the other turn'd ^und through tha vast profundity obscure; And said, "Thus far extend, thus far thy bounds This be thy just circumference. 0 World!" Thus God the heaven created, thus the earth, Matter unform'd and void: darkness profound Cover'd the abyss; but on the watery calm His brooding wings the Spirit of God outspread And vital virtue infused, and vital warmth, Throughout the fluid mass; but downward purged The black, tartareous, cold, infernal dregs, Adverse to life: then founded, then conglobed Like things to like: the rest to several place Disparted, and between spun out the air; And earth, self-balanced, on her centre hung -Milto". Yr ydym yn gwahodd darllenwyr y GWUD- GARWR i astudlo y dernyn yna o waith Milton, yr hwn sydd yn orfelchlpg o'r fardd- iaeth aruchelaf, at¡. corfanau wedi eu mesur a'u cydbwyso gyda manylrwydd. Gallem ddy- fynn darnau o Shakespeare ac erelll, ond boddloner ar hyna. Wrth ddarllenwyr y GWLADOARWB dywedaf, darllenwch chwareu- gerdd Watcyn Wyn ar "Job," ao wedi goz- phen mi warantaf y bydd eatth obobwjth o honoch o'r un farn a NAI OAP AuB.

LLYTHYR O'R AMERICA. Pittsburgh, Ion. lleg, 1875. MR. GOL Gan nad wyf wedi efch bllno ag unrlIyw fath o lithiau o wlad fawr y Gor- Uewin ev ys mlsoedd bellach, yr wyf yn eofn yn gofyn am gyfran fychan o'ch gwlad. garwrol bapyr, er mwyn i'r llith hwn gael gweled goleuni haul, a gwnaf fmau fy ngoreu ifod yn nnol a'ch rheolau, ac i fod mor fyred ag y byddo modd. GAIR AM DYWYDD Y WLAD.—Yr ydym wedi cael hin rhagorol y rhan flaenaf o'r gauaf hyd yn ddiweddar lawn ond er pan ddaeth y flwyddyn newydd 1 mewn, y mae wedi cyf- newid yn fawr. Y mae yr eira yn gozchuddio gwyneb y ddaear, a'r afonydd wedi rhewi nes y mae dynion yn rhodio ar hyd-ddynt megys ar hyd yr heolydd. Dywedir maly 9fed a'r lOfed o'r mis presenol oeddynt y dyddiau oeraf er ys blyayddau meithion. Yr oedd yr hln o 25 i 30 gradd islaw zero ac mae hanes- ion am luaws wedi fferl, ac ereill wedi boddl wrth anturio croesi'r afonydd dros yr 14 yn rhy fuan. MASNACH Y WLAD.—Marwaldd lawn ydyw masnach y dyddiau yma, er wedi adfywio ychydig oddiar y panic y gauaf diweddaf. Awgrymodd un hen weinldog yn ddiweddar fod y panic wedl myned helblo, mat dim ond el gynffon" sydd i'w ganfod ond y mae yn naturiol i feddwl fod hyd snferthol yn ei gynffon, gan fod rhai o'r politicians mwyaf yn dywedyd y bydd ei nlweldiau i'w teimlo am ddeng mlynedd o lelaf. GWBITHFBYDD.—Y mae y rhan fwyaf oil o weithfeydd Pittsburgh a'r T amgylchoedd yn sefyll; a'r achos o hyny ydyw, yr anneall- dwrlaeth sydd rhwng y mewtri a'r puddlezs yn nghylch y sliding scale, yh nghyd a marw. eldd-dramasnach,ac aid ydyw y newyddiadur. on yn rhoddi un gobaith am gychwynlad buaD, ond y& hytrach i'r gwithwyneb. GWEITHFETDD ALCAN Y WLAD ETO.—Y mae trl o weithlau aloan yn y wlad yn bresenol, y cyntaf un ydyw Wellsvilie, 0., am yr hwn y bu'm yn traethu fy lien yn flaenorol, ac nid ydyw wedi gweithlo dim, oddieithr ychydig ddyddiau gan "ddefald duon," oddiar y nwyddyn/73. Ond mae y si ar led ei fod i gychwyn ar fyr. Y nesaf ydyw Leechburgh, yr hwn le sydd oddeutu 34 milltir i fyny yr afon Alleghany. Y percheneglon ydynt, Rogers a Burchfield. Dlchon yr ewch i syndod pan ddywedaf withych fod yr oil walth hwn (o't puddlers yn miaen) yn gweithlo heb gymhorth glo; Y mae yn gweithlo wrth nwy (gas), ac nid ydyw y bibell sydd yn diwallu pob ffwrnes, ond haner modfedd o dryfesur, a'r maine pipe sydd yn dyfod ag ef o'r ff/non ond podair modfedd o dryfesur. Gwelais ar un newydd- iadur fod y melstri yn arbad 30,000 o ddoleri yn fl/nyddol trwy gymorth y nwy gwerth fawr hwn. Y trydydd ydyw, McKaesport, yr hwn sydd oddftutu 15 militir i fyay yr afon Mononeghela. Ond y mae hwn eto ar stop er 5rs dau fig, ac nid oes ua slcrwydd pa bryd y cychwyna. RHYDDID Y WLAD.—Y mae yn hen ddy- wediad mal gwlad rydd ydyw America, ac mae hyny yn wirlonedd mewn un pwynt, sef rhyddid i gario offarynau dirgel; a'r canlyn- iadau ydyw, nad oes diwrnod yn pasio heb fod ar y papyrau ychydig yspeilLdau a llofruddiadhau; ond am y rhyddid t'tthol, y maent yn mhell ar ol Prydain Fawr, oblegyd y maent yn trethu dynioa ieuainc yma, megys parchenoglon tiroedd ond ar y cyfan, pa bai y wiad yn myned yn sefydlog, y mae gwell manteision yma i'r radd welthgar a'u cymeryd trwyddi draw. YMADAWIAD JOHN AB RHYS.—Y mae y Pitta. urghlald yn toimlo colled ddwys ar ol y cyfaill mynweeol, a'r cerddor gobeithiol hwn, yr hwn sydd wedi cychwyn yn ol i wlad y brynlau, myned i Aberystwyth i gasglu ychwaneg o wybodaeth yn yr egwyddor g jrddorol; ond y Welsh Choral Society sydd wedi cael y golled fwyaf, trwy goili eu hatweiaydd galluog. Yr oadd y gyngherdd a wisaethpwyd iddo yma yn dangos fod iddo gyfeillioa mfrdd a mwy yn Pittsburgh. Llwyddiant a'i ddilynoydyw dymuniad pawb yma, a. dymuned ei gyfeillion yr oshr yma i'r mor yr un p-ith. Terfyiiaf ar hyn o dro, gan Stniou fy sagiiofian cynesaf at bawb.—Ydwyf, yr fiiddocb, UN O'R WEST.

MEROHED BRYNAMAN. 1fr. GOL.,— DIolchaf am ganiatad i osod yr ychjdlg liaellau hy-a yn elch coiofnau feallai y byddant o lee i'r rhai hyny ydynt yn methu dysgyblu eu hunain. Nos Wener, yr 22aiti cyfisol, bu yma adroddiad o ddrama yn yr Ysgoldy Brytanafdd (Brynaman). Yr oeddwn yn eistedd yn mhlith baner dwstn o'r rhyw deg, ond er teeed en hymddangoslad allanol, yr oedd yn amlwg nad oeddynt yn gwerth. fawrogi diareb y Sals, d A still tongue makes a wise head nac ychwalth ddiareb y Oymro, "Mae yn well gweled y person cyn el glywed." Gobeithio y cymerant rybndd odd!. with yr ychydlg linellau hyn, ac y byddant yn iwy gweddns yn y dyfodol, onide gwnaf ddanfon el henwan i chwi. Gan fy mod yn awr ar y pr/nc, dylwn grybwyll fod yr adroddiad o ddrama GwUym Hiraethog yn ganmoladwy lawn. Yr wyf fi yn chwenych clywed pethau o'r fath. Yr ydym fel cenedl yn dutdiol i amheu gallu y Otmro i actio fel y Sals, oad yr oedd y cyf- arfod hwn yn brawf mor gyfelliornus yw y fath dyb., Oanwyd yn awynol, fol atferot, gan Gwilym Oyn on.—Yr eiddoch, DIDYMUS BRYNAMAN.

NOS SUL IN NGHAPEL WALTER ROAD, ABERTAWB. MR. GOL.-EfalIal y canlatewch I ml am y waith gyntaf yn fy mywyd ddweyd gair o'm profiad, mewn perthynaa i ddynion mawr, fel yr ystyrir hwy. Dlchon, cyn y gorphenaf, y bydd ganyf amryw beraonau mewn golwg. Y oyntaf ddaw o dan fysylw ydyw y Parch. Thomas Jones, Walter-road. Yr oeddwn wedi olywed llawer am y dyn poblogaidd hwn, a chan fy mod yn aros gyda ohyfaill prydnawn ddoe, rn. A.bertawe. lpencterfynals fyned i'w wrando. Aethum yn gynar at y capel, a holals yr hwn oedd ya agoryd y drys- au pa bryd yr oedd yr oedfa yn dechreu; haner awr wedi ohwech oedd yr ateb. Aros- ais yno am hir amser, ao ni ofynodd neb i mi a oeddwn ddyeithr non gyfarwydd a'r lie. O'r diwedd, pan oedd y dynion y dyllfo i fewn, gofynafs yn wylaidd i'r porthor "Have you any sittings for atrangets?" "I don't know yet, we shall see how full It will be." (oea genych Ie I ddyelthriaid ? Nis gwyddom eto, cawn weled pa mor Hawo y bydd) Wedi hyny, dyma ef yn myned at laslano oedd ya aroa yn ymyl y drws, ao yn slarad zhjrwbeth, ao yn dyfod yn ol gau ddyweyd "Fe ddengys y bachgen yna eisteddle I chwi." Diolch, ebe fi agorodd y bachgen y drws ac arweinlodd fi i'r eiateddle bellaf yn y capel. Sylwaia fod yr holl eisteddleoedd yn well na hono. Dylifai y dynion a'r gwragedd, a'r marched a'r plant i fewn o hyd, a chelaient ymddaugos yn hynod ddefosiynol. Ceislent efelyohu y Saeson, ond yr oeddwn i yn telmlo mat Dafydd yn nillad Saul oeddent" yueu holl ddefoslynau a'u hymddangosiadau. Bu'm lawer o weithlau yn mhrlf addoldai gwahanol eawadau y brif-ddinas: Bu'm yn eistedd oohr yn ochr a Reed, a Morley, ao amryw ereill, ac nid oedd gwahaniaeth rhwng y pendefig, boneidwr, na'r gweithiw^. Ac yr wyf wedi sylwl gaaoedd o weithiau fod y Saeson yn or-ofalus am ddyelthriaid, i'w gosod mewn Heoedd oyfleus i wrando; ond rhaid i ml ddyweyd yn w&hanol am ryw would.be English Congregation fel sydd yn Walter-road, Abertawe. Ar ol canu a gweddio, cododd y pregethwr ar ei draed gan ddweyd ei bod ya arferiad óodI test.un o adnodau y Beibl, ond mal eithriad fyddal y drefn hon gau y Gwaredwr. Y byddal yr un anwyl hwnw ya ami yn cymesryd y "Y wraig a'r surdofs, y 1111; yr hauwr, ac yn y blaen ao y byddti iddo yntau ei efelychu y pryd- nawn hwn yn hyn eto. Orybw/liodd y getriau yn y salm oedd wedi ddarllen, sef, H mal dyeithriald. a ph-ortyinion ydym ar y ddaear." Yna oymerodd yr amgylohiad o'i daith ef ei hun, gyda'r tren, o Paddirtgton, Llundain, i High street, Abertawe. El brif sylwadau oeddent—1. Pan ydym yn myned i'r train yr ydym yn hollol yn nwylaw ereill. 2. Y paryglon sydd wrth deithlo. 3. Y mwynhad sydd wrth deithio. 4. 0 flymder y teithio. 5. Er y perygloa dan ddwylaw ereill, a'r cyflymdra, yr oedd yn falus cyr- haedd pan y daith, a dyfod adref at y teulu. Siaradai yn rhwydd, eamwyth, a phwyaleisiol. Yr oedd ei ddarluniau yn naturiol; yr oedd y tynjr, yr esmwyth, yr hawddgar, a'r sarchladol, y prydferth, a'r tlws, yn nod- waddion di-gyrahar drwyel holl anarch lad. Yr oedd llawer o naturioldeb ynddo, ond teimlwn i fod mwy o gelfydydd, er fod y gelfydydd hono wedi ei gwisgo gan rywbeth tebyg 1 natur, eto nid natur ydoadd. Er holl fedr y aiaradwr i gelu y gelfyddyd, eto, teimlwn yn ami fy mod yn ei ddal. Rhald i mi gyfaddef y gwir, oefais fy slorni yn fawr yn y pregethwr, yn enw-idig ya nghynwysiad yr hyn a lefarai. Olywais llanc yn deohreu pregethu a gwell a rhag >raoh pregeth ganddo, ac oni bat meds y pregethwr i slarad" byddai yn öedfa. flxt iawn, er mal nid gwlithog ydoedd ohwaitu. Bu'm yn gwrando Dean Stanley, Dr. Peorkflr, Spurgoon, S. Martin, Dr. Thomas, Stokewell; Dr.Thomaa, Bristol; a llu mawr iawn o gewri pwlpud Oymru, a chefaia detmlo yn waited ou bod yn meddu av alluoedd cryfion, a'o bod yn ysgolhelglon medrtuu Ond ni ddarfu I mi detmlo, o wrth wrandaw y Parch. T. Jones, ei fod yn yqgolhalg, athvonydd, dnwinydd, na bardd. Ond ei fod wedi oymeryd 1 fyny un Knell brydferth o ardd natur, ao yn dllyn hono, gan gyplysu celfyddyd A hi, er eyrhaedd ei amcan. Yr oeddwn i wedi arfer meddwl, ya ol fel yr oeddwn wedi elywed, mae y Parch. T. Jones oedd tywysog pregethwyr yr oes hon; ond, os wyf yn alluog i farnu, y mae yn bell bell ar ol Rawer o bregethwyr Cymru, y rhai nad ydynt ond oydmarol ddl-nod. COMMERCIAL TRAVELLER. Ionawr 25.

BETH YW BONEDDWR ? Mr. GOL.Dymunaf am elch caniatad I osod un gofyniad gerbron elch darllenwyr. Beth sydd yn angenrbeidlol 1 ddyn ei fedda cyn y byddo yn alluog 1 hawlio ei hun yn foneddwr ao yn yswain ?" Ateb i hyn a rydd foddlonrwydd i lawer heblaw TREBOR.

DYOHYMYG. Mr. GOL.,—A fyddwch cystal a chantatau t'r ychydig Unellau hyn i ymddaugos yn elch colofnau ?— Pa beth ydyw hwnw Sy'n Nghymru yn awr, Mae pawb yn el hoffi Os bydd yn un mawr ? „ Oa bychan fydd ellwalth Aiswydant bob rhal Pa lela fo'i sjrlwedd Mwy fwy fydd y bai. Mynyddgateg. JOHN KING.

Y PRAWF DIWEDDAF 0 FFAELEDIG- RWYDD. MR. GOL.Yr wythnos ddiweddaf ysgrif- enodd rhywun i'ch newyddiadur dan yr enw "Esseniad," i grybwyll un prawf yn yohwan- egol o ffaeledigrwydd, yr hwn na ddylal ar un cyfrlf fod wedi cymeryd lie. Dywedai fod y path wedl dygwydd mewncapel eang ac adnabyddus, tufewo I gant a thalr o fiildlroadd l'ch swyddfa a zhyfedd yr ymholi, y chwillo, a'r dychymygu sydd wedi bod gan ddarllen- wyr y GWLADGARWR mewn gwahanol faoan, er cael allan pa ran o'r wlad yr oedd "Esseniad" yn cyfelrio atl. Ond ofnwyf fod Iluaws o'oh darllenwyr hyd yma mewa tywyllwch, ac yn debyg o aros ynddo, oddi- eithr t rýwun egluro iddynt y pwnc dyrys'.yi. 7 Gallaf, syr, eich slcrhau chwi ei fod yn filn lawn genyf fod dygwyddlad mor, chwy thig a'r un presenol wedi cymeryd lie mewn eglwys mor adnabyddus a pharchus ag ydyw eglwyø Saron, Aberaman. A'r hyn sydd yn gwneyd y peth yn fwy cywilyddus byth ydyw, fod y cyiry" lledchwithdod wedi ei achosl gan un o brif ddiaconiald yr eglwys hono. Fel y dywedwyd yn eich rhifyn diweddaf, yr oedd gweinidog ieuanc talentog o Dony- pandy, yr hwn a ddelir mewn uchelbarch gan y bool yn gyffredln, 'yn nelllduol gan yr An- nibynwyr, yn pregethu yn nghapel Saron; ac yn rhywle ar hyd el bregeth foreuol, soniodd am ryw berson a enwir yn yr hen De3ta- ment; a sonio ld am daho fel parsoa gwryw- aidd, yr hyn hefyd oedd lawn. Ond y mae yn debyg fod un o'r diaconlald oodd yn gwrando ar y pryd, wedi bod mor bendew ag arfer meddwl fod y parson hwnw yn un fanywa'dd. Ac felly bii mor fyrbwyll a chyhuddo y pregethwr o ddweyd anwiredd yn y pulpit, yr hyn na allai efe ei ddyoddef a rhag iddo glywed y pregethwr yn dweyd rhagor o anwiredd o'r pulpit (fel y tyblwn i); peidiodd a myned i'r cwrdd y noson hono i'r capel arferol, ond traffaithodd i gozddad i fyny i Aberdar. Wedi amser y cwrdd, aetbpwyd i chwillo pa la yr oedd Mr. gan nad oedd yn y Set Fawr, nac ychwaith o fewn y capal fel arfer. Cafwyd gafael ynddo; gorynwyd ei reswm dros ei absanoldeb atabodd nad allai oddef clywed y pregethwr yn dweyd an- wiredd, sef dweyd am rywun mai dyo y,ioedd, ae ynhumor sl"r mafmenyw ydoedd. Wedi ychydig slarad, daethpwyd a'r JMbl i'r bwrdd er cael gweled pwy oedd yn iawn, a phrofodd y gwlrionedd ar unwaith mal y pregethwr oeiid yn iawn, a Mr. yr hwn, yn ol ei dystiolaeth el hun, oedd mor hysbys yn el Felbl, fel nad allal neb amheu un peth a ddywedal, a atth yn fud." Yn awr, pe byddat y pregethwr wedi dygwydd gwneyd camsynied, oblegyd yr ydym oil yn agored i hyny, onid y peth lleiaf fyddai i ddiacon, ag oedd yn ddlgon hen I fod yn dad iddo, i fyned ato a dwayd witbo yn garedig am ei gyfeiliornad, a cheisio ei ar s;yho&ddu ? Teimlaf yn bur sicr y byddal hyny wedi cael ei dderbyn heb yr un tram- gwydd, ie, a gallaf ychwauegu, mi a dybiaf, heb ofni myned yn rhy bell, y bjdial y gwelnidog ieuanc wedi teimlo yo ddlolchgar am wers mor weithfawr. Yn In", dymutiwn Wrth detfynu, ioddl cyngbor yn y modd mwyaf caredig i ddiaconiald ein gwlad yn gyffredinoJ, ya neilldual i'r un dan sylw, i beidio a bod mor ansynwyrol a dlglo os bydd iddynt gael camsynied mewn pregethwr; oblegyd, pwy o honom sydd bejffiith ? A mwy na hyny, byddwn yn sicr ein bod yn iawn, a bod camsynied wedi ei wneyd oyn codi y gareg i'w thsflu.—Yr eiddoch, SYLWEDYDD.

Traddo3odd y Pab aneichiad byw!og, dydd Gweter diweddaf, i ddfrprv/yaeth o Belgium, y rhal a ddygent iddo 200 000 o francs. Aeth wedi hyny yn eu owmai trwy erddi ac oriclau y Vatican. Darfu i'w Mawrhydi y Frenhlaes anfon ugain cwpl o pheasants i gleifion,St. George's Hospital.

PATAGONIA. Llythyr oddiwrth y Parch. J. C. Etans^ gynt o Gwmaman, Mr. GOL. -Anfonodd Mr. Evans y llythyr a gaolyn at ei frawd-yn-nghyfraith ML J. B. Harris, Grocer, 24, Blue street, Caerfyrddla. Anfooodd Mr. Harris y llythyr i GwmamtD, yn yr hwn Ie yr oedd Mr. Evans yn weioidog cyn iddo fyned allan i'r Wladfa.—Yr eiddoch, CYFAILL, Chupat, Patagonia, Tach. 211,1874. "Anwyl Frawd a Chwaer, a Phetthynasaa oil,-—Dyma ni wedi cyihaedd Patagonia, ac wedi aros mis yma oddiar pan y glaniasom. Da genyf elch hysbysu ein bod oil fel mintai yn lack a chysnrus. Yr ydym ni fel teulu yu. lach, ac wrth ein bodd. Diamheu eich bod wedi cael y llythyr a anfonaia i chwi o Buenos Ayres, o'r hyn leiaf cefais ddau lythyr o Gwmaman yn datgan eu bod hwy wedl. cael yr un anfonais yno yr un pryd ac yr anfonais i ohwi. Yr oeddwn yn meddwl y pryd hyny y buasem yn cyrhaedd yma ya llawer iawn cynt; ond cawsom ein cynal ya rhad ac am ddim hyd y diwedd, ac hefyd ela oludo oddlyno am ddim. Y rheswm am ela. bod wedi bod cyhyd oedd, am fod y fintai Americanaidd wedi dyfod yno atom, ac felly* dyryau cynliuniau y Llywcdratth, trwy ala, bod wedi ychwanegu llawer ya ein rhlf. Oawsom fordaith ragorol yr holl daith o L'erpwl hyd yma, a derbyniad croesawgar gait y gwladfawyr, ynghyd a'r Indiaid ar ela glanlad yn y New Bay. Yr oedd yr Indlaid. yn cynyg benthyg ceffylau i ni, 08 nad oedd digon gan y gwladfawyr; ond nid oedd eleteup yr oedd gan y gwladfawyr ddigon ar ein oyfer; felly daethom yn gyaurus o'r New Bay i'r Gamwy mewn troliau, ac ar geffylau-yr Indiaid a ninau yn cyd- deithio. Mae yr Indiaid yn llawer mwy gwareiddledlg nag oeddem ni yn feddwl cyn dyfod yma. BicCnL i yn eu cwmnf, ac yn eu pabjll wedi hyny. pan ooddynt yn aros, yn y lie. Y maent oil wedl myned 1 ffwrdd erbyn hyn, wedi gorphea maenaohu. Nid oes yma neb yn teimlo yr uar braw nac arswyd oblegyd yr Indiaid. Y mae pob peth yma yn well nac yr oeddwn i ya. disuwyl, mae y gwladfawyr oil yn byw ya gyeuius; mae gan rai o honynt stock fawr lawn o anifelliaid. Mae yma dynelli lawer » wenith oddiar y llynedd hab ei cdyrnu, a pheth oddfar y flwyddyn cyn hyny, a chanoedct lawer o erwau o wenith wedi eu hau eleni eto, a hwnw yn dyfod yn mlaen yn arddercbog; Nid rdym nl wrth reswm wedi cael llawer iawn o drefn ar ddim eto. Gyda Mr. Mathews y buom ni yn aros ar y cyntaf; oad yn awr, yr ydym yn byw yn y dref. Yr ydym ni yn wy th. o deulu, sef y ni a'r plaitt, Elizi, William Thomas, ac Evan Morgan; felly, chwi welwcb- ein bod yn gwwni go lew yma gyda'n gilydd. Yr ydym i gyd yn unfarn gyda golwg ar laohusrwydd y lie hwn. Yr ydym i gyd fel teulu yn mwynhau ein hunain yn ardderch- og, ac yn dda genym ela bod wedi dyfod all&n mae yn atthawdd i chwi gredu y fath. gyfnewidlad sydd eisoes yn y plant. Yr oedd llawer o honoch chwi wedi tybio y bu- asem yn alcr o gladdu Egryn cyn cyrhaedd Patagonia. Ond trwy drugaredd yr Ar- glwydd, y mae efe yn fyw, ao mor Inched a'r criscyn Yr ydym i gyd yn mwynhau iechyd ardderchog. Y mae yma bob path i'w gael ag sydd angenrheidiol er gwneyd dyn yn gysurus, ond fod pethau sydd yn yr Yatordy ya ddrud iawn. Oad y mae y gwealth, y cig, a'r ymenya yn rhad gwenith, o Sse; i 103. y canpwys; olar 3j. y pwya a'r ymeuyn, h. y pwys. Felly, chwi welwch fod prif hanfodioa bywyd yn rhad iawa yma. Nid wyf am roddl hanes msnwl o'r wlad I chwi y tro hwn oewch hyny yn helaeth gan. D. S. Davlas, yn agofal yr hwn yr wyf it anfon y llythyr hwn.—Yr elddooh yn gywir, J. 0. EVANS."

EISTEDDFOD Y COED-DUON. MR. GOL -Dymunaf ychydig o'ch gofod L gvhoeddi enwau yr ymgelswyr ar Effelthiau Ffyddlondeb," yn yr eistedafod uchod, yn ol dymunad "Ymgelsydd." Daeth chweeb o gyfansoddladau i law, ya dwyn yr onwan caolynol: — Didymus, Halifax, Minimum, Pliny, Ap Abraham, a Plato. JOHN A. LLOYD, Ysg.

MR. BROGDEN A.S., A'I ETHOLWYR. Nos Waner dlwecldaf, anetchodd y bonedd- wr uchod ral o'i etholwyr, yn Neuadd y DiefJ, Waduesbury. Gofiiial Mr. Brogdea am neillduad Mr. Gladstone o fod yn arweioydd y blaid Rvcldfrydlg, a thalodd dsyrnged uchel iddo fel Saneddwr o'r galiuoedd uchaf, ac yn meddu ar yni dtfllco. Byddai yn a^hawdd cael- olinydd iddo ac o'r ddau a gynygid i lanw yr sivydd, Arglwydd Hartington a Mr. Foratar, nis gallai yr olaf b) th gael el ymddiried i arwain y blaid, ar gyfrif ei ymddyglad obiith- ynas i b«mc addysg. Pleidial Mr. Brogden belaethiad yr ctholfraint yn y Slroedd, ya nghyd ag ad-ddosbasthiad y gallu etholiadoU Wedi condemnio ymddyglad y puhlicanod yn yr ethollad diweidaf; dadleuai yr angenrheid- zwydd am addys»j ausjctirol gt-nedlaethoL Arnddiffvcai welthrediadau y Rhyddfrydwyr o barthed i ddiwygiad yn y fj ddin a'r llynges, a dallai fod dlwyglai yn ofynol mewn cysyllt- iad a ,thir ddaliad. Cyn hir, goheithlsd weled y blaid Ryddfjydlg &to yn uneii^r, a phob cweatiws ag oedd yn awr wedi ei rhanu wedl eu symud ymaith yn hollol.

Paslwyd ysgrif y Senedd America, yn apwyctio dlrprwyaeth er cael allan hiwliau didliaid Piydeioig i diroadd neillduol, ya y rhanbaxth a ddyfarsjwyd gan ymerawdwr l'iermani fel cjiiafataddwr yn nghwestiwn Sin. Juan.

U Urns, ond nid rhrw lawer o'r bardd sydd faddo. MM ei ddau benlll olaf jrn dyne* a jaarawiadol lawn, a rhjrdd i nl fwy o hanes- Prydlondeb nag un o'l gydymgelswyr. Oarwr Pr,dlondeb.-O,fanaoddlad da 8C ^grymladol iawn, ao yn oynwya llawer o'r en farddonol, ond y mae ganddo amryw "Oellau gwallus. Oymro Prydlon.—Penllllon pert. Rhal fclriau wed! eu camalllebu, ao yn aildrol o frleh yr an drychfoddyliitu yn y penllllon Wtf a'r blaenaf. Buaawn yn rhoddi gwobr o o'm UogeD, pe gwirlonedd fuasai y llln- u hyn :— 'Mae melstri a gweithwyr dan belydv o hedd, Hewn undeb yn lion gydwelthredn Yinryson a strikes sydd yn awr yn eu bedd, Pvydlondeb mewn hedd yn teyrnasu," Prwedaf, 0 hyfryd ddydd, pa bryd y daw ?" L Gray.—Penllllon rhagorol, yn eynwya Is newydd-deb ao amrywiaeth. Pi (weltbld aUan gynghorion y bardd hwn yn folweddol, byddat agwedd fendlgedlg ar y M yn fimn. Efe yw y gored, ao y mae yn wng lawn o'r wobr. t (rw barhau.)