Y Gwladgarwr

CAERDYDD. Dygwyd dynes o'r enw Bddgtt flaen vr yrsadon dydd Gweuor am ymddwya ya s-ilvSm tuag at mrthchWmlwydd1 o-d, „< hon oedd wedi el mabwyriacm felal uhlentyn. Tystiodd Aiolyg?dd Price iddo Pdld a fty y ^/e^G/S4',th°X° pwelodd v pl i tj-n yn dyoddef oddlw?tb. gam dxlniaeth eichyli. Vr oedd w^leitha.oyn ei llysald nes oedd braldd yn ddall, a i phan wedichwvddoyn fawr. Dywedodd yr ynad fod y fattL ymddyglad yn gywilyddus, a chou- damnioddF diffjnydd i bedwar mis o lafor caled.

•• DOLGELLAU. CYHUDDIAD PwYSN.-Ar y 24ain cynfisol, galwyd ar Dr. Edward Jones i ymweled a chwaer gwraig coachman Bryngwyn, get y dief hon, yr hon a roddodd enediga*th i blen- tyn, pa uu a gafwyd yn ygeudy, a bu fywvm oddeuta haner awr wedi cael «afael y^do. Yr oedd yr eneth ieuanc (Saesnes) mewn cyflwr dlymadfeith pan ei gwelwyd gan y meddyg. Cynaliwyd trenghollad ar y plentyn dydd Iau, ond goliiriwyd yr ymchwiiad hyd y 18fed ^ANRHEG.—Anrhegwyd H. H. LI. Clongh, Tsw at y 30-in cynfiscd, a timepiece arian, blwch snuff, a Beibl hardd, am ei wasanaeth fel Prlf ynad yr Heddgeidwaid, &c. UWCH-YSGOL FENYWAIDD, Darbyniwyd arlan nodyn am y swm o lOOp. oddiwzth Syr Edmund Buckley, Balwnig, A.S., Dims Maw- ddwy, tu3g at yr yegol uchod, yJt hyn a wna gyfanswm y tan^sgrifiadau yn DAM WAIN.—Syithiodd Mr. J. Williams, •was i'r Meistri Morgan a Roberts, masnacn- wvr elo, dan olwynion y cart drwy i'r cefl/l radeg amo ond y mae yn dda genym allu hysbysa Ill". dd^rbynlodd nlweldiau paryglus, a'i fod yn d-fod yn mlaen yn dda. LLEIDR IEXJANC.—YE ocdd gan Mr. J. M. Jones fachgeu tua 14 oed, o'r enw John Reee, yr hwn oedd wedi ei gymeryd i'w was- anaeth o'r tlotv, yn cael ei gyhuddo o anon- eetrwydd. Dy wedlr ei fod wedi cadw 12«.. 6ch. yn ol o GevBid i'r postmaster, a orwgdybir ef hefyd o ladrata stamps i'r dyben o brynu sweets. Dygir cyhuddiad yn ei erbyn hefyd o doii i stop yn Llwyngwril, wed I i bawb fyned l'w gwelv&u, cyn ei fod yn 10 oed. Qwnaeth Mr. Jorit3 el oreu er ei ddysgyblu a'i ddiwygio o'i arfer ddrwg, ond y cwbl yn ofer, ac anfon- odd ef yn ol drachefn i'r tloty. Anfonwyd oddiyno i hysbjsu yr heddgeidwad. GLEE PARTY MERTHYR TYDFIL. — Bu pump o iiouyi-t yn cynal cyngherdd yn y Public Rooms hi yr eilfed cyfisol. Yr oadd- ynt yn cana yn dda ac yn beraidd, a chawsant eu cynorthwyo gan adran o'r ldrls Choral Society. Cafwyd cynulKad lied luoaog ag ystyried mal byr rybydd a gawscm o'u dytod- iad. Llywyddwyd ya ddeheulg gan y Parch, D. Griffiths, Rvnt o Poitiinorwig. Y mae y Icyitd o'r popular entertainments wedi ei gynal yn eln t'ef ar y 9ted cynfisol. Heffd, y mae gwawr adfywiol ar gymdeithas y Toirila'yr Da, ac ar y Clwb Arian Ditwestol. C^fodd y cyfarfodydd gweddiau tuideboi eu claddu yn lied ddiseremoni o dan y ddedfryd eu bod yn niweidio ein tref. HANESYDD.

TBS'WILLIAMS. Y mae y lie hwn yn agos i PeEygrai £ Dlnas, yn mhlwyf Llantrisant. Er mal lie newydd yd.y y mae yma ugeiniau o dai wedi eu had^ilidu eiaoes, a bwriedir adeiladu yn y He ugdniau eto cyn hfr. Y mae yma gapel bvcbari gan yr Annibynwyr, a bwriad- aat adeiladu un llawermwy yn fuan yn weith o fil a Eiiner i ddwy fil o bunau. Rhoddasant alwad c?nh5S ac unfrydol i'r Parch. Joshua Davles,"Llundf.in, nos Sul diweddaf, y 7fed cyfisol, gan obdthio cael atebiad boidhaol eatiddo cm hit. Hyderwn fod dyfodiad Mr. Davies i'n p'ith o dan fendith y nefoedd, ac y bydd o ks mawr i'r eglwys hon a'r ardal yn g5 ffr dtncl. Gafwyd darlith odidog gan- ddo cos Fawxth, yr 2?ed cyfisol, yn Eb«n(z«, Tonypasudy, ar Amaethiad y Meddwl. Ymgynullodd i ifer Juosog o bobl i'r lie, tu- hwnt i'n dysgwyliad ar adeg mor derfysglyd a'r un presenol. Ni chafwyd gwell darlith erloed. Yr celd yn rbedeg yn bointed ar y pwnc o'r dechreu l'r diwedd. Buasd yn dda i bob ilyn a dyruis ieuanc i'w gwrando a'i lawn ddefnyddio. Yr wyf yn dweyd hyn am mal tvnihor i-umctyd yw y cyiuhw|-saf i ddysgu pob ptth, psn y ma3 yr holl gfneddf- au Yll tf.i a bywlog, y mtdlwl megys peirla t gcdioog, a!i olwyrlon yn troelii yn gyflym, ac yn b vrcd yn mhob ystvr i ddwyn ei v'aitii yn llwydciaaus a gwir effeithioL pj[nag," IOLO TIR IARLL.

DANYRALLT, GER LLANGADOG. Cynaliwyd eisteddfod^ yn y lie uchod, mawn vsgubor eaeg, dyud Gwe&er, lonawr 29ain, (>ddrydd, Mokswcith Eliie, Ysw., Llwynd^wi. Ia-gad-irj dd, Mr. Rves Thomas, Orudis a. Beiruiuid:—y gerddo iaeth, Eos MoiUis; tittthodau a'r faiddociaeth, Cabr. onw) j ys wiioddiadao, &j., Patch. D. M. I George, Hermon; y crochet a't hosanau, Mrs. Ellis, Llwyndewi. J CYFARFOD DEG O'R GLOCH. Adrodd yr "Eneth Ddall," gan blant dan ddeuddeg oed; goreu Mary Ann Griffiths, Glanceidrych. Canu deuawd y Sol-Fia; D. G. Evans a'i gj'fatll, Llanadwin. Bsirn- ia3 aath y tsaethawd at 4iJob;" rhanwyd y wobr rliwng D. Evans, Llansadwrn, a Thos. Jones, Llacsawel. Oanu "Wyrts fach Ned Puw;" goreu Anne Thomas, Paetyrhondre, Llansadwro. Paoillion ar "Afon Towy; r.Mfuddusol. Mr. Lewis, Llangadog, a Isaac ""4'0:> Morgan, Llandtdlo. Canu -'Eh-dydd bach Mw?ngoreu C6r plaot Llacdov<?.«y. Eng- lynion i'r "Llwynog;" goreu Lewis Lewis, Gwynfe. Canu "M.araeUaise Hymn;" goreu Anne Davles, Achtth( Llanddeusact. Darllan at y pryd; rhanwyd y wobr rhwng William Evans a Lewis Lewis, Gwynfe. Gauu (¡ Beran Anwylgoreu Parti o Llansadwrn. Beitniad- aeth y llawysgrjf; goreu D. Thomas, Bancy- fedwen. Canu y solo bass; goreu un o Llan- dello Fawr. Beiraiadaeth y Beddargraff; rhanwyd y wobr rhwng Isaac Morgan, Llan- deilo, a Lewis Lewis, Gwyxfo. CYFARFOD DAU O'R GLOCR. 1 Canu ar y pryd, gan bedwar; goreu Pastl o Cross Inn. Beirniadaeth cyfacsoddiad yDon; goreu, un o Gwynfe. Canu ton gynulieldfaol, goreu, cor Llangadog. Oanu y "Gwanwyn;" goreu, paiti o LlandeUo. Oanu y brif d6a, aef "Datod mae rhwymau caethiwed;" 4 cor yncystadlu, goreu, cor Llangadog, dan arweia- lad Eos Dyffryn, Llanelli. Cynaliwyd cyngerdd yn yr hwyr gan Eos MorlaSa, yn cghydag amryw gantozion ereilL Yr oedd yno ganu aiddetchog. LLEW MAI.

PONTAEDAWK. Noa Sadwin, lonawr 30tin, cynaliwyd cy far fod gan Demlwyr Da y lie hwn gyda'r bwrlad o wneyd ychydig elw tuag at y band, ao y mae yn dda genym allu dweyd iddo droi allan yn mhell tuhwnt i'w dysgwyliad. 0,. merwyd y gadair gan y Parch. N. Marlais Thomas, yr hwn sydd bob amaer yn barod i roddl ei wasanaeth gyda phob achos da yn yr ardal; a diamheu fod ei basodrwydd i was- snaethu yn y oyfarfod hwn wedi cynytchu teimladau hapua tuag ato yn mysg y Teml- wyr Da yn gyfficedinol. Nid wyf am drethu eich amynedd &g enwau yr adroddwyr, y dadganwyr, a'r areithwyr, am eu bod yn lluoaog. Dlgon yw dweyd eu bod oil wedi myned trwy au gwaith:yn ardde^hog. Yr oedd yr holl adroddladau a'r canu yn hynod o chwaethus, fel cas gellir dweyd fod dim anweddua wedi cael ei adrodd na'i ganu ynot Mae yn anhawdd cael cyfarfod y dyddiau hyn na fydd yno rywun yn cael mwy o. fyn'd nag erelll, lie felly yr oedd yn y osrfarfod j hwn. Yr hwn oedd yn myn'd a hi yma ydoedd y bachgenyn gobeithiol D. Protheroe CEoa Yorath), Ystradgynlals. Er nad yw y bacbgenyn hwn ond wyth mlwydd oed, ac er ei fod wedi crygu i raddau mawr, eto canodd ddwy gaa nes tynu tasanau o gymer- adwyaeth. Yr oedd gweled y bychan ar ben y gadair, yn ngbyd a'i glywed yn canu, yn ein tueddu yn tiaturiol i cfyn, Beth a fydd y bachgenyn hwn ? Mae yn dda genym allu dweyd fod y Temlwyr yn gwaithio yn rhagorol yn y lie hwn yn breaenol, er oy- maint y gwatwar, y diraddio, a'r gwfthwyn- ebladau sydd yn eu cyfarfod. Y maent yn dyfod yn allu pwysig, a diassjheu y bydd ffirwyth eu gwelthredcedd yn fawr, ao y caiff eu hymdrechion i sobri y meddwon eu coroni & llwyddiaat yn y dyfodol. Dymunaf elch canistad i ddwoyd fod Mr. Griffiths, timber merchant, y lie hwn, yn haeddu diolchgar- wch am ei barodrwydd yn rhoddi benthyg yr esgynlawr, nid yn unig y tro hwn i'r Temlwyr Da, ond bob noser ag y bydd galw am hyny yn yr ardal. Parhaed i wneyd da-ioni, yw dymuniad IAGO.

WREXHAM.. Mae yr eisteddfod a fw/iodir ei chynal yn y lie uchod yn 1876, yn add&w bod yn un o'r rhal gwychaf a gynaliwyd erloed. Cynygir o £ 800 i £ 900 o webrwyon am gaau, barddonl, a chelfyddydwaith. Mae trlgollon Wrexham wedi cefnogi y mudtad trwy godi cronfa o JE2 000 ac y mae yr aBtus'laeth wedi derbyn cydweithrediad lluawa o bendeftgion a chy- foethogion. Cynelir Arddangcsf a o Welthiau Oelfyddyd mewn cysylltiad a'r eisteddfod. Rhoddlr yr elw at aylfaenu ysgolcraeth yn y Brifysgol Gymxelg, yn Aberystwyth.

LLADRAD YN DOWLAIS. Dydd Sadwrn diweddaf, cyhuddwyd Louisa Dixon, John Foot, Sarah Foot, a William Thomas, o flaen Mr. De Rutzon, yr ynad cyflogedig, yn Merthyr, o ladrata, 9275 o'r Brewers Aims, Dowlals. Gohiriwyd y prawf am wythtios ya mhellach, a sylwai Mr. Rutzen fod y rhai a osodent eu harian yn y fath leoedd agoiel a pheryglus yn haeddu eu colli. Ymadeuvys fod! hai o'r cyhuddedigion yn lletya yn y Brewers Arms; ac yn herwydd hyny, y drwgdyblwfd hwy o fod yu euog o gynuHfyd yr arian.

YSTRA.D. YR ELFEN GYD-WEITHRBDOL.—Yn ein rhifyn diweddaf, cyhoaddasom hanes cyfarfod a gyraHwyd yn y lie uchod i'r pwrpas o gymeiyd 1 yety«iaethy doethiiicb o fabwyslisdu yr elfea Byctwdtimedol ya mhlith y glowyr. Oyiialiwyd cylaricd axall i'r un dyben dydd Iau diweddaf. Pendorfixwyd cycal rhes o gyfatfodydd cvho^dt.us i ystyried y prlodoldsb o ffurfio trysorfa i brynu glofeydd i'r gwoith- wyr, a derbyn enwau y rhai hvny oeddynt yn awyddus I uao a'r mudiad. Pwodwyd Mri. E. DavIes, Primrosa Hill Cottage, a B. A. George, yn drysoryddioa; a Mr. David Rosser, Aberdar, yngyfrsithiwr i'r gymdeithas. Gelwir yr anturiaeth wrth yr enw "The South Wales and Monmouthshire Colllcsiy Association." ■■

CULNI ESGOBOL. Deallwn fod y duwlnydd galluog a'r pragethwr grymua Dr. Joseph Patks yn aefesol o gynal gwasanaeth crefyddol yn ei gapelmawr yn Llundain bob dydd Iau. GwyE y than fwyaf o'n darllenwyr m&t Ym- naillduwr ydyw Dr. Parker ond gan ei fod o ysbryd Rhyddftydlg a Ohristtonogol, an- fonodd wahoddiad i offjiriad dysgedig, sef y Parch. W. H. Fremantle, I ddV>d i draddodi pregeth yn ei gapel dydd Iau diweidaf. Y mae'n debyg ddasfod i ryw Eglwyswyr cul- faddwl a chlebaOblyd garlo y newydd i Esgob Llundain o fwrlad Mr. Fjremantle I fyned I draddodi pregeth mewn capel Ym- neillduol, ao ni choUwyd amser gan yr eagoti i ddanfon at Mr. FretmloDtle rybydd i beldio pregethu, gan fod anhawsder^u cyf- reithiol ar y flofdd. Mewn canlyniad i hyn, aafonwyd y llythyr a ganlyn i'r Guardian gan Mr. Fiemantle :— « Syr.—Gan et fod wedi el hfsbjsu fy mod i i bregetliu yn y City Temple dydd Iau nesaf, cauiatewch i ml trwy eich colofnau i nodt fod anhawsderau cjfreithiol wedi eu oodf, ao yr wyf ar gala EGgob Llundain wedi gohirio fy ymrwymiad hyd non byddo yr anhawsderau hyny wedi eu clkio ymaith. 1 W. H. FRtMA-NTJLE. Chwefror 2, 1875." Mewn canlyniad i bQn, pan ddaeth amser y gwaeanaeth ddydd lau, yr oedd capel mawr Dr. Patkes? wedi ei orlanw. Deohreu- wyd trwy weddi gan y Parch. Dr. Ailon, ao wedi canu emyn, anerchwyd y gynuileidfa gan Mr. Fremantle i'r perwyl a ganlyn:- tf Daethum yma, y mae'n ddrwg genyf ddweyd, hid i bregethu, ond i egluro y rheswm eydd wedi fy atal rhag pregethu, Yr wyf wedi d'od yina hefyd i ddweyd pa mor helaeth yr wyf yn gobeithio nad yw y weithred ag oedd i gaeleichjfl^wnl heddyw, ond yn unig wedi ei gohirio am ychydig amser. Derbyniais y gwahoddiad a rodd- wyd i mi gan weinidog yr eglwya hon, gan crradu yn onest nad eedd un rhwystr cyfreith- lawn ar fy ffordd i wneyd hyny gan gredu liefyd mai un o anhebgorion penaf ein hoes Fdyw mwy o undeb a chydymdeimlad rhwng Psotestaniald Cristionogol Lloegr, ac y byddai gweithredoedd cyfffedin o addoli, fel yr hon i ba un I'm gwaholdwyd, os mynychld tiwy, i fod yn gynorthwy mawr tuag at gyshaedd yr undeb hwnw. Dim ond tri diwrnod yn ol y. gwnsed fi yn hysbys y csedid fod rhwystr cyfreithlawn yn hanfodl; a hyabyawyd fi gan Esgob Llundain y teimlai yn rhwymedig i fabwysiadu meaurau cyf- reithiol i oaod mewn grym y ddeddf eglwys?g a dybid fod yn fy ngwahardd. Yn ngwyn eb ansicrwydd y mater, y mae yn boaibl y gallai rhai ddymuno i mi gyflawni fy ymrwynsiad, er yr hy&byslaeth i'r gwrthwynab. Oad yr oeddwn i yn anfoddlon i weithred mor gysegredig gael ei chyflawni hyd yn nod dan y cyhuddiad o annghyfreitblondeb. Tyblaia hefyd ei bod yn llawn mor bwysig i'r cyfle hwn beidio cael ei golli i glirio i fyny y gyf- raith, ac o gael allan pa un a oedd offair- iaid yr Eglwys aydd dan lywodraeth genedl- aethol, yn wir yn rhwym gan eu galwedig- aeth i ymgadw rhag y gweithredoead hyn o gyd-gymdeithas, y rhai y teimlwn eu bod ynddynt eu hunain mor ddymunol. Felly cynyglaia, a derbyniwyd y cynygiad gyda pharodrwjdd gan ESjlob Llundain, fod y cwestiwn I gaol ei gyfeirio ar unwaith er cael y farn gyirei thiol creu arno a elllr gael, fel y byddai i ni gael allan mor agos ag sydd bosibl sefyllfa y gyfraith. Yr wyf felly o ddlfrif yn gobeithio y bydd y pendetfyniad y deuir iddo y fath, fel ag i ganiatau 1 ni uno a'n gilydd yn y gweithredoedd brawdol hyn o addoli ao adeiladu ein gilydd. Oa bydd felly, ao oa rhydd gweinidog yr eglwya hon wahoddiad i mt eto, byddaf yn barod ao awyddus o dan amgylchiadau mwy ffafriol i wneyd yr hyn ag ydwyf wedi fy rhwystro heddyw." Diweddodd ei araeth gydag ychydig gynghorion pellach, yn nghyd ag anog y dyrfa i gyfranu yn y casgliad at y capel. Druan o'r hen EglwYR Wladol Y mae pob path at eu gilydd yn eyflymu gwawriad y dydd pan. y dryliir y cyeylltlad anachaidd sydd rhynddi a'r llywodraeth. Dyna wa- haniaeth rhwng policy Eglwys Loegr a policy y Deddfwr mawr Odationogol, yr hwn a ddywed Ewch i'r holl fyd a phregeth- yr efengyl i bob oreadur."

ANGLADD SYR STERNDALE BENNETT. Dydd Sadwrn diweddaf, cladwyd yr hyn oald farwol o'r cexddor enwog uchod, i West- minster Abbay, i orphwys gyda gweddillion y cewri cerddoiol a barddonol sydd yno yn barod. Gwnaed yr orymdaith angladdol i fyny o ugain o gerbydau galar, yn mysg y rhat yr oedd csrbydau y Freniaes, Tywysog Cymru, y Dug o Edinburgh, Esgol) Caerloyw a Chasrodor, larll Dudley, Syr Julius Bene- dict, ac ereill. Ystyrld SyE Stsrndale Bennett y cerddor blMmaf yn Mhrydain F&wr, ao efe ydoedd Llywydd y Royal Acadamy of Music. fr oedd yn gffaKsoddwr o'r raid flaenaf, fol y prawf ei weithiau lluosog.

CYSTADLSUAETH Y PALAS GRISIAL. Yr ydym wedi deibyn cylchlythyr oidhnth Mr. S. F. Page, ysgrifenydd yrwylgerddoiol uchodj yn yr hwn hysbysir ni y bydd y gys, tadleuaeth eleni ar y laf, 211, 5ad, 6ed, 7fed, 8fed, a'r lOfed o Orphenaf nesaf. Mae y gerddoriaeth yn awr yn barod, a gellir cael pob manyliou oad danfon llythyr at Mr. Willert Beale, Crystal Palace, London.

Y PAB NESAF. Y mae swyddoglon pabyddol yn RhufaSn wedi bod yn ceisio cael allan yn ddiweddar yn Vienna, pa un a fydd y Uywodraeth Awstriaidd yn debyg o bleidio ethollad Cardinal Rsneoher fel olynydd Pio N ono. Yr ydym y n cofio llythyr yn yr I -Amoorsla" er ya dros vigain mlynedd yn ol ysgrifenedig gan "R Hen Ffarmwr,' ac ynddo y frawddeg h.on:-HHen dyngwrs a rhegwrs braf ydach ehb pabe Refen yna." Y mae honiadau anffaeledig y giwaid Fabilonaidd yn ddrygeawr yn ffroenau oes sydd yn ymfffostlo cymaint mewn gwareidclia-th. Ni wydduB eto pwy godir i'r gadair ffaeledig.

Y DRYCH. Hvsbyslr nt yn y Drych fod Mr. T. J. Griffiths, yr hwn sydd wedi dal cyaylltiad a's newyddiadur hwnw am bymtheg mlynedd, yn awr wedi ei brynu oddiwrth berthynisau y diweddar Mr. J. Mather Jones. Parha yr un personau i'w olygu, saf Mri. J. W. Jones a J. 0. Roberts.

OYMDEITHAS GENDLAETHOL Y GLOWYR. Dydd Iau diweddaf, cynaliwyd cyfarfod o Gynghrair yr Undeb uchod yn Manchester. Oymerwyd y gadair gan Mr. Macdotiald, A.S., (y llywydd.) Prif bynciau y Gynghrair oedd- ynt achos Glowyr Cleveland, Gogledd Llosgr; a'r lock out yn y Deheudir. Mewn araeth hirfaith, dywedodd Mr. Mac- donald fod y ddadl bresenol yn Neheudir Cymru yn un o'r materion pwyslcaf yn hanes cyfalaf a ll&fur. Yr oedd gan bob gweithiwr hawl i osod pris ar el lafur, ac hefyd hawl 1 wybod y rheswm am ba un yr ymdrechid goatwng y cyflogau. Yr oedd Arglwgdd Aber- darwedirhoddi ei farn o blaid hyn, ac yr oedd yntau (Mr. Macdonald) yn uoiom o'r un faro. Nid allasai lai nag edfych at, ymddyg- iad y meistri fel ymgais i ddiwreiddlo pab cyd- ddealltwriaeth rhwng gwaithwyr a'u gilydd. Awgrymal y dyiasld ciatiioa aiprwywyr ox Undeb hwn i Gymru i ddeall sefyllfa wirion- eddol pethau, y rhai a fuasent i roddl adrodi- iad i'r Oynghrair; ac yna buasai CymdeUhas Ganedlaethoi y Glowyr yn gwneyd apel at weithwyr Lloegt am gynorthwy l'w brodyr yn y Deheudir. Dywedodd Mr. Burt y buasai ymddygtad y meistri, pe mabwysiedid ef gm y gwelthwyr, yn stcr o gael ei gondemnio gan y waag yn gyNfedinol. Ystytiai fod Mr. Macdonald wedi ymddwyn yn ddoeth yn y mater; a chefnogai apwyntlad diiprwywyr i ymweled a maes yr annghydwelediad. Paslwyd y penderfyniad canlynol yn unfrydol :—"Fod y Cynghrair ar ol ystyried sefyllfa eu brodyr naddvut wedl eu cauad allan yn Neheudir Cymru, yn dymuno datgan eu gofil fod rail- oedd o wragedd a phlant ar fin dyoddef el sleu, oherwydd bod y meistri yn y lieoedd hyny wedi ymddwyn fel y gwnaethant—(1) yn gostwng y cyflogau i'r fath raddau; (2) am wrthod peaderfynu y mater drwy giflUateid lad; (3) am gauad allan gynifer o filoedd o weithwyr." Pendeifynwyd hefyd fod Mr. Casey, South Yorkshire; Mr. Brown, North Staffordshire; a Mr. Crawford, Noith Durham, i ymwelad a'r Daheudir, fel dirprwywyr o Gymdeithas Geaedlaethol y Glowyr, gyda'r amcan o gael allan nifer y rhai sydd wedi eu cauad allan, eu s jfyllfa, a'u rhagolygon.

AOHOS ECHRYSLANN 0 GYN. DDAREDD. Dyna. glefyd yw y gynddaredd sydd hyd yn hyn yn h«rio m» dr meddygon y byd. Y mae achos dychrynllyd o hono wedi cymeryd lie yn Preston, swydd Lancaster. Yr oedd dyn o'r enw William Hoige, Wellfield Road, yn gweithio ar fferm ei dad, yn Penworthan, ac wedi dychwelyd adref prydaawn dydd Iau, a chwynal fod poen gerwinol yn ei fraich. Anfonwyd am Mr. Hall, y nwddyg. yr hwn a ymwelodd ddwyw-aithag ef yn ystod y nos, ac wedi sylwl a? faro hynod ar el fraich, ofnodd. el fod wedi ei gnoi gan gi. Gwiriwyd 01 ofnau dranoeth trwy i'r dyoddefydd fyned yn wylit gynddeliiog. Syrthlai i'r dirdyniadau mwyaf echryslawn, gan ewynu yn y gansu. SJmud. wyd of i'r Infirmary, trwy fawr anhawsder, gan fod tri o ddynion cryfion bron yn analluog i'w ddal. Bu farw mown poenau artelthiol, am bump o'r gloch boreu Sadwrn. Gadawodd weddw a phump o blant.

DYNES YN CAEL EI CHYHUDDO 0 LOSGI PLENTYN I FARWOLAETH. Dygwyd dynes o'r enw Ireland, gweddw 57 mlwydd oed, ger bron yr ynadon yn Torquay, ar y cyhuddiad o losgi ei phlentyn. Syiwyd fod rhywbeth yn hynod yn el. hymddygiad yn ddiweddar, a bore Sul, rhedodd allan i'r heol gan waeddi, ml gwnes e, mi gwnes a." Oymoro'd y cymydogioa hi yn ol i'r yetilell, lie yr oadd tan mawr, a cherllaw iddo fwndel, yr hwn a gynwyaai benglog a rhanau o goiff y plentyn, y rhal a fuont yn y tin. Pan ddy r- wyd hi o flaen yr ynadon, gomed.dodd ddweyd pa un a oedd y'plontyn yn farw a'i psldio cyn iddo gael el losgl. Gohirlwyd ei phiawf hyd yr wjthn03 ddyfodol.

ARFERION MASNAOHWYR. Parch cysegredlg i egwyddorlon cyfiawndo? sydd yn Huifio sylfaea holl ymdraiodaethau, ac yn rheoleiddio ymddygladau y maanaohwB 8°Mae yn cadw el holl ymrwymiadau yn fauwL Ni wna ddlm yn ddlofal nao yn frys. NI ohyfloga neb i wneyd ys hyn a alio wneyd of hun. Cadwa bob p3th yn aile prlodol. Ni adawa ddim Leb el wneyd ag y byddo angan el wneyd, as amgylchiadau yn ffafriol i'w g^flawnlad. Ceidw el ddybenlon a'i fasnach o olwg ereill. Mae yn brydlon a phenderfynol gyda'i gwomerfaid, ac ni CEfasnaoha ei gyfalaf (capital). û-well ganddo goal bysr nag un hir; ao arian na choel bob amBer, wrth brynu a gwerthu; ac elw bychan mown achoslon o goel gydag ychydig o berygl, na mwy o elw gyda mwy o berygl. Mae yn glir ao eglur yn ei holl fargelnion. Ni adawa ddim pwystg i'w gof ag y gall ac y dylai el gofnodl mewn ys^rifen. Ceidw gopiau o'r holl lythyrau pwysig a anfona ymalth, ac y mae ganddo bob llythyr, invoice, &c., perthynol i'w fasnaoh, wedi en dosranu, a'u cadw yn eu lleoedd pslodoL Nid yw el ddeac byth wedi el gorchuddia & llawer o bapurau. Mae bob amser wrth ben ei fasnach, gan wybod yn dda os bydd iddo fedael ei fasnachr y bydd i'w fasnaoh el adael yntan. Creda nad yw yr hwn yr amheuit el gredyd yn un i ymddiried ynddo. Mae yn feunyddiol yn archwillo el lyfrau, ao yn gweled trwy ei holl ymdrafodaethau. mor bell ag y galluoglr ef gan ofal a sylw. Gwastadha ei gyfrifon ar adegau penodol, 800 anfona ei fillau i'w gwsmarlaid yn mhob man. Goohela hyd y mae ynddo roddi blllau yn lie arian i neb, ao ymgeldw oddiwrth y gyf- raith os bydd unrhyw berygl neu amheuaeth yn yr aohos. Mae yn gynll yn at dreullon, gan fyw bob amser o fewn ei enillion. Caldw lyft yn ei logell, yn yr hwn y notÙ bob manylion o barth el yuaiwymladau, as unrhyw arlan a dderbyna yn achlysuroL Mae yn ofalus pa fodl yr a yn feichiau I neb am arian; ao yn haelfsydig pan yn cael ei gymhell gan ddybenion dyagarol. Bydded i ddyn fabwyaladu yr arferloa hyn—gan gofio bob amser na cha elw odd! wrth ei ymdrafodaethau os na fydd rhagluu- laeth yn el lwyddo-a bydd 1 Iwyddiant ddllyn el ymdrechlon.—O'r Llyfri Bawb ar Bob-Peth

Oadarnhelr gan adroddiadau swyddogol y meddygon fod y Tywysog Leopold yn para i gryfhau. Bu Mr. Halliday yn ymweled a Meithyr a Mountain Ash yr wythnos ddiweddaf, yn anetch y gweithwyr. Yn Bllston, dedfrydwyd glowr o'r enw David Jones i ddau fis o garchariad am ym- osod yn gseulon ar el fam. Ai Oymro celd y pavid Jjnes hwn tybed 1 Oarlwyd padwar o ddyulon mewn gorym- daith yn Lincoln, yr wythnos ddiweddaf, y rhai a garcharesid am wrthod buwch-frechiact ar eu plant. Yr oedd y Mr. Skipworth fa mewn cysylltlad ag achos Tichbome ya cymeryd rhan yn y rhialtvych, ac yn auersh y dyifa. Yn L'erpwl, traddodwyd llafurwr o'r enw Edward Nolan I garchar ar y cfhuddlad o achosl asgeu el wraig tswy ei chlcio ya ef chylla. Dywedir fod Disraeli ar hyn o bryd mewn iechyd xhagorol, a bod y gymalwst a'i anhwyl- derau ereill wedi ei lwyr adael. Y mae y Brenln Alffonso yn awr wedi el gydnabod gan Awst'ia, Rwsia, a Germaui. Dlrwywyd dau fasnachydd yn Wolver- hampton am werthu ymenyn wedl ei gymysgu a gwSr. Cawaant dalu S5 yr un a'r costau. Yn llys yr heddgeidwad, BrIery Hill, ded- frydwyd William Tennant, lkfurwr, i chwech mis o garchariad, am getbio tafia dynes o'r enw Shakespeare i gamlas. Y mae pymtaag mil o long-aleiladwyr ar lanau y Tyne allan ar y strike yn erbyn y gostyngiad o ddeg punt yn y cant. Y mae y byddlnoedd brenlnol yn enill tir yn Yspaen, a'r Carlistiaid yn cael eu trechu bob cynyg. Anfonodd y Pab lythyr i Don Carlos yn ddiweddar, yn ei gynghori 1. adys- tyrid y priodoldeb o barhau y rhyfel. Darbynlwyd newydd pellebrol o Madeira yn hysbysu fod yr agerlong London, parthynol i'r African Co., wedi myced yn ddrylUau. Achubwyd yteithwyr, y dwylaw, a'r llythyrau. Cymerodd ffrwydriad angeuol le yn nglofa Meistri Sparrows, yn Longton. Yr oedd 14 a weithwyr yn y pwll ar y pryd, a diangorld 12. Y mae cyiff y lleill heb eu cael hyd yn hyn. Cyhuddwyd Maria Yokes yn Leamington, yr wythncs ddiweddaf, o-ladd ei mam, trwy ei churo. Traddodwyd hi 1 garchar.

OINTMENT A PILLS HOILOWAY.-Yn awr pan y mae y fiwvddyn yn tiroi, doothiueb fyddai ceisio gwelia unrhyw glefyd a all fod yn y corff. yn enwedig y ivdd yn dyoddef oddiwrth glwyfan a chlofydau cyffelyb, ac on esgeuluslr, pwy a wyt y cauiyniadau all ddllyn. Bydd yr Ointment hwn yn aicr o'u gwelia yn drwyadl. Y mae yn glanhnti y clwyfau ac yn tynu y dxwgaJaa ot wraldd, ac yn adnewyddu iochyd petfialtn rwy rhln- »add dlssymar yr Ointment hwn, iach ir y coesan clwyfxia r hyny ^i ho lol. Yr oedd y 'sth obaith i'x clal yn gnhyraedda dwy yn yr amser gynS. RHYBUDD,—Y mae Mri. Eeckitt a'i Feib- ion wedi dewis y ffurf pedair-onglog i wneyd eu Paris Blue, a hyny ohovwydd fod cymaint o liwiau glas gwael yn cael eu -wneyd yn fod- iau, peleni, a phowdwr; ond eto, y maent yn gcfod rhybuddio y cyho-dd yn erbyn matha.u gwael o liw gl&s sydd yn cael eu gwneyd o'r un ffurf, yr hwn a werthir oherwydd yr elw ych.wtMiegola. geir trwy hyny. Gofaler, gaa hyny, am gael y Paris Blue pedair onglog, yn dwyn enwau I. EECKITT A'I FEIBION yn aghyda'r arwyddtiod masnachol. 808