Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
" Bykkwad y naill Ddarganfyddiad…
Bykkwad y naill Ddarganfyddiad "Celfyddydol ar y llall, a Dylan- wad yr oll ar Wareiddiad." Testyn JEidcddfod Ca/rmel, Treherbert, Isadolig, 1875. DTLA-NWAD YR OLL AR WAREIDDIAD.— Dylanwad Doallol y Yn awr, y mie dyfeisiau a darganfydd- iadau celfyddvd yn gadael ea hoi ar y deall. Y maent yn agor drysau, trwy ba rai y gall dyn ddyfod i wyboa ychwaneg o lawer am ddirgslion natur nag y,gallasai yn annibynol arnynt. Y mae yr yspien- ddrych felly, tr-y hwn y mae gwybodaeth dyn yn cael ei eangu yn rhyfeddol, a'i syn- iadau am fawredd y greadigaeth a mawr- edd Duw, y n g&jilynol i hyny, yn dyfod i'r y golwg gyda gogoniant tra mawr. Pwy, yn m) sg d) moo, fuasai yn dirnad fod y fath fawreda yn y greadigaeth, a'i fath ogon- ia' t yn ei chyfarjsoddiad hi, oni buasai i'r ysi.iendfsrvch ei uaatguddio. Ni ddaethai rhiai o'r byo1oedd sydd yn perthyn i'r cys- awa heulog b th i wybodbeth dyn oni buasai am yr yspienddrych. Trwy gy- mhorth vr vspieu drych, fel yr awgrym- v yd, j nargactj fldodu Galileo leuadau Iau, trwa arsyiiu yn ianwl ar b", rai y gallodd Roemer, trwy g mhorth yr yspienddrych, fyth gael aiian beth ydyw y cyflymder a pha un y mae y goleuni yn ymsaethu trwy yr eaijgder, a thrwy gymhorth yr yspien- ddrych y gall y meddwl ymsaethu yn an- fesurol bellaeh na tuD, ac ymwibio wrth ei bleser yn ID) Bg y bydoedd aneirif sydd yn y daenedig fel liweh yn yr eangder, gan sylwi ar eu lluosogrwydd, en gogoniant, a'u trein, guu CùgoUi mewn syndod at y mawredd anchwiliadwy a'i cylchyna ar bob llaw. Y mae ) u anmhesibl i'r hwn a fa yn edrych yn") styriol trwy yr yspien- ddr, ch lai na dyfod oddiwrtho yn well dyn, a'i fe-iuwl yn rwy coeth a dyrchafedig. Yx, wir, ci8 gall i eb fu yn darllen hanes a chvDWB ymchwiliadau seryddwyr gydag Tchy-nig o fcld j igarwch a difrifoldeb lai na theimlo rhyw day lan wad o'r fath yn dyfod drnsto. Yr un tnodd y gellir dweyd am y chwydd-wydr o'r ochr arall, y mae hwn, hefya, > n agor byd newydd o wybodaeth i ni na ddaethai byth i oleuni oni buasai am y dd, fais hen. Y mae genym hanes am benboethiaid vn India yn ysgubo y llwch o'u blaen, rhag sangu ohonynt ar un abv ryd> n. ac yn rhwymo eu geneuau a'u ffroenau, rhag iddynt yn ddamweiniol lyncu un trycbfilyn Beth a feddyliasai y eyfryw pe buasent yn gyduabyddus a rhyfeddodau y chwyda-wydr, lie y dargosir miloedd o drjcf.fi'od bycbuin hyd yn nod yn y dyferyn dwfr? Y mae Thai o'r rbai hyny mor rhyfeddol o f* chain fel y gall wyth gan' mil o filiynau ohonynt ymloddesta yn hyfrydwch eu bodolaeth mewn un fodfedd chwe'-ochrog o ddwfr; ac nid oes dyferyn o'r cefntor, y liynoedd, a'r afonydd nad ydyi t yn heigio o fywyd-pob dyferyn, efallai, yn cynwys yn agos gymaint oddeil- iaid ag sydd 0 fodau dynol ar y ddaear. Yn Mwr, y mae ymgydnabyddu a'r fath IUDsogrwydd LEnifeiriol o greaduriaid o bd3 fi-rf. sc o bob math o arferion, yn rhwym o eangu y rteall yn fawr iawn, ac o davrehafu a chuethi y meddwl yn gyfateb- ol. Ac felly, ni allwn edrych ar y ddwy ddvfais hyn fel yn dwyn cysylltiad agos iawn a gwareiddittd gwlad, a'u dylanwad yn fawr er ei gvnyrchu. Er, feallai, nad oes un 0 bob mil wedi feod yn edrych ar y nefoedi tt wy yr spienddrych, na thrwy y chwydd-wydr ar y dyfnder islaw i ni, eto, y cosiie g-mioneMsu a ddarganfyddwyd trwy eu hofferyroliaeth yn rhai mawrion gogoneddus, a'u dylanwad yn cyrhaedd yn bell ac yn ddwfn iawn. Y mae yr un peth, yn wir, hefyd, gyda gol i g ar ddvfeisiad yr agerbeiriant. Y mae y cvfleusderau- teithio sydd wedi eu henill trwy y dddais hon wedi ac yn effe,thio yn aruthrol ar ddealltwriaeth gwhv), a thrw, hyny ar ei gwareiddiad. Pa bpth b-tiag viyw ystyr wreiddiol y geirmu hyny, d Llawer a gyniweiriant, a ^u ,)aeth a ant ha," y mae yn wirion- ed, j, i riddiiu hnL-eth, yn y cysylltiad hwn. Y ftiae bod i vIm nion deithio llawer yn tut*^d .1 i gfethi llawer ar y meddwl, gan eu boa, trwv hyny, yn dyfod i ganfod A gol, gfevdd newyddion, ac i gymdeithasu a gwrthddr: chou a phersonau newyddion. Y mae yn tue-Idu, meddwn, ond nid yw hyn vn bod o atigenrheidrwydd. Nid pob un a'r svdd wedi teithio llawer sydd wedi manteisio cymaint a allasai ar hyny. Ond y mae hyna fantiis fawr i eangu a choethi y meddwl trwy y manteision teithiol sydd. Cauer dyn i fyny i gymdeithasu yn unig ag ef ei hun, ac i edrych fyth a hefyd ar yr un gnlygfeydd, ac heb ddim, yn mron, o g3 mdeithas ei gyd-ddynion, y fath ffigwr trwsgl a dorsi hwnyna yn y byd. Efallai yr arddaugosd lawer o ryw fath o nerth meddwl, ond byddai y nerth hwnw yn nerth direol, garw, ac annghoeth. Ond trwy ddyfod i gymdeithasu a golygfeydd newyddion, ac a chymdeithion newyddion, y mae llawer iawn o'r gerwinder hyna yn cael ei wisgo ymaith. fel y mae ceryg yr afon, wrth ymrwbio yn eu gilydd, yn dyfod yn llyfnion a chrynion, felly y mae meddwl dyn wrth gymdeithasu &'i gyd- ddynion yn cael ei goethi a'i gaboli. Ac y mae y cyfleusderau sydd i deithio yn dwy. y dylanwad hyna i effeithio yn ddwfn ar wlad. Ac os edrychwn ar hanes y byd, y mae ffyrdd da wedi bod, bob amser, yn gydfynedol â, chynydd gwareiddiad. Y mae y naill yn dylanwadu ar y llall yn mhob man, a'r ddau yn gwasanaethu ar eu gilydd. Y gwledydd hyny lie y mae lleiaf o gyfleusderau teithio yw y gwledydd mwyaf barbaraidd. A phan oedd ein gwlad ninau, ychydig ganrifoedd yn ol, yn amddifad o ffyrdd, a'r cyfleusderau i deithio yn ychydig ac yn afrwydd, yr oedd ein cenedl, y pryd hwnw, yn dra isel mewn cyflwr haner-barbaraidd. Yr oedd y'Rhuf- einiaid yn arfer gwneuthur gwasanaeth pwysig i'r gwledydd a orchfygent hwy, gan y byddent yn taro ati yn ebrwydd i wneuthur ffyrdd o'r naill safle i un arall, a cheir olion o rai o'r ffyrdd hyny yn ein gwlad hyd heddyw. A phan ddechreuodd cenedloedd Ewrop ymddyrchafu o'r tywyll- wch a'r anwybodaeth a'u gorchuddiai yn y canol oesoedd, buan y gwelwyd hyny yn rhagoriaeth y ffyrdd a wneid; ac fel y daeth cyfleusderau teithio yn fwy lluosog, daeth y bobl yn fwy coeth yn eu harfer- ion.. Nid ydym yn dweyd mai cyfleusder- au teithio yn unig a wnaeth hyn, ond yr oedd yn un elfen bwysig yn y gwelliant a gymerodd Ie. Ac ni fuasai pob dylanwad arall yn y gwledydd yn gallu codi y bobl i'r sefyllfa y maent heb y dylanwad hwn i gydweithio yn nerthol â, hwy. Canfyddwn yr un gwirionedd, hefyd, ac efallai yn llawn mwy amlwg yn nyfeisiad a dygiad i arferiad cyffredinol y gelfyddyd o argraffu. Dyma gelfyddyd sydd yn dar- paru yn uniongyrchol gogyfer A dealltwr- iaeth dyn. Trwy y gelfyddyd hon y mae syniadau a phrofladau oesoedd, ac ymchwil- iadau a barnau y tadau yn cael eu tros- i glwyddo i lawr i'r oesoedd dyfodol i'w holynwyr, fel ag iddynt gael eu llawn effaith ar eu plant a'u disgynyddion. Yr hyn y mae yr agerbeiriant yn ei wneuthur gyda golwg ar le mewn rhoi cyfleusdra i ddynion gymdeithasu mwy ag ereill mewn lleoedd ereill, hyny y mae yr argraffwasg yn ei wneuthur ag oesoedd ereill, trwy ddwyn doethineb yr henafiaid, a'i wneuthur yn etifeddiaeth i ni. Trwy hyn, hefyd, rhoddir eyfleusdra rhagorol i feddylwyr feirniadu, a thrwy hyny, brofi a phuro syniadau eu gilydd. O'r blaen, nid oedd eyfryngau cymundeb rhwng gwahanol feddyliau ond tlawd ac annigonol iawn, ac nid oedd y cyfryngau (trwy ba rai y gallai y eyffredin gyrhaedd gradd fechan o wybod- aeth) ond tlotach a mwy annigonol o lawer. Os cyfansoddai un waith ar ryw gangen o wybodaeth, yr oedd yn rhaid ei ail-ysgrfenu i gyd os mynai rhyw un arall gopi ohono; ac os byddai y gwaith o dipyn o faint, yr oedd ei ysgrifenu, o angenrheidrwydd, yn myned yn orchwyl tra chostus, fel nas gallai y cyffredin gyrhaedd y moddion hyn o wybodaeth. Nid oedd llyfrau o'r fath ag oeddynt ond tra phrinion, ac i'w cael yn unig yn llyfrgelloedd y cyfoethog; o gan- lyniad, yr unig ffordd i'r eyffredin i gyrhaedd gradd fechan o wybodaeth, ac i feddu rhyw syniad am brofiad yr oesoedd o'r blaen ond trwy draddodiad. Ac yr oedd traddodiad, o angenrhelflrwydd, yn agored i ddau neu dri o ddiffygion. Yr oedd yn agored i gael ei wyrdroi o ran ei ystyr, yn ol ansawdd meddwl y dyn a fyddai yn ei drosglwyddo. Fel y goleuni yn dyfod drwy y gwydr lliwiedig, yn ymddangos o'r un lliw a'r gwydr ei hun, neu yn cael ei wyrdroi a'i ystumio gan ryw anmherffeith- rwydd yn y gwydr. Nid oedd dim yn haws o dan amgylchiadau o'r fath nag i wironeddau gwyddoniaeth, ac yn wir, gwirioneddau crefydd hefyd, ddirywio i'r ofergoeledd mwyaf truenus, gan ei fod yn ymddibynu, i raddau pell, am ei burdeb, ar ansawdd meddwl yr hwn oedd yn gyfrwng ei drosglwyddiad. Diffyg arall, hefyJ, yr oedd traddodiad yn agored iddo yuaedd a cael ei ddarnio a'i wyrdroi, a'i golli yn y diwedd; nid oherwydd malais na dichell yn neb, ond oherwydd anmherffeithrwydd y meddwl dynol. Diau fod miloedd o wir- ioneddau gwerthfawr wedi cael eu colli yn y wedd hyna, miloedd o ffeithiau yn hanes y byd-ffeithiau a fuasent yn werthfawr- ocach na'r aur i ni yn y dyddiau hya, ac a fuasent yn peri fod celfyddyd a gwyddon- iaeth raddau lawer pellach yn mlaen yn nes at berffeithrwydd nag y maent heddyw. Ond y maent wedi myned ar ddifancoll tragywyddol er's oesoedd lawer, ac erbyn hyn, yn gwbl anobeithiol o gael eu hadferu (i ffurfio rhan o hanesiaeth y byd, mwyach. Y maent wedi myned ar ddifancoll tra- gywyddol, a rhaid i'r oesoedd a ddel wneyd goreu y gallant heb un wybodaeth ohonynt. Rhaid i ddyfaliadau anmherffaith lanw lie gwybodaeth sicr o ffeithiau mewn myrdd o amgylchiadau. Ond trwy y gelfyddyd o argraffu yr ydys yn tragywyddoli ffeithiau a syniadau. Y mae llawer iawn o bethau digon annheilwng yn dyfod trwy y Wasg, mae'n wir, ond y mae -gan ddynion ryw allu digon hapus i ollwng pethau annheil- wng yn fuan dros gof. Gallem nodi ffeith- iau yn profi hyn, gallem enwi gweithiau a fuont, dros dymor byr, yn creu cryn gynhwrf yn y byd, ond wedi ychydig flsoedd o enwogrwydd, yn syrthio i ddi- nodedd teilwng o'u cynwys a'u gwerth cynhenid. Ond nid oes perygl y gollyngir un ffaith bwysig, nac un gwirionedd gwerth- fawr iawn dros gof, mwyach. Y maent yn cael eu cerfio yn llawer mwy effeithiol na phed ysgrifenid hwy a phin o haiarn ac a. phlwm yn y graig dros byth. Ac felly, pa ddylanwad bynag sydd gan wirionedd yn y deall ar wareiddiad y ddynoliaeth, y mae ganddo, bellacb, y fantais oreu i ddylan- wadu yn ddaionus. Nid yw mor hawdd, bellach, gwyrdroi na darnguddiio y gwir- ionedd, gan fod llygaid y byd yn gwylio gydag astudrwydd eiddigus, a'i deinilad yn condemnio pob ymddygiad o'r fath tuag at y gwirionedd. Ar ol dyfeisio y gelfyddyd o argraffu, I y mae y byd wedi rhoi camrau breision iawn mewn gwybodaeth a gwar- eiddiad. Y mae gwybodaeth wedi cael ei dwyn trwy yr argraffwasg i gyrhaedd y werin, yr hyn na feddyliwyd am dano erioed o'r blaen. Y mae y lluaws, yn awr, yn dyfod yn fwy gwybodus nag yr oedd yr ychydig rai oesoedd yn ol. Y mae, erbyn hyn, yn radd o warth i'r rhai mwyaf cyffredin fod heb allu darllen ac ysgrifenu rhyw gymaint. A gellir meddwl, fel y cynydda moddion gwybodaeth, fe godir y safon y dysgwylir cael dynion yn dyfod i fyny ynddi. Ni wneir hyn gan an corff o arholwyr, ond gan syniadau eyffredin y ddynoliaeth. Ganrif yn ol, ni feddylid dim o fod dyn heb fod yn gallu darllen ac ysgrifenu; ond yn awr, gyda'r manteision a fwynhawn, y mae y safon wedi codi ychydig, ac y mae llawer mwy o goethder yn y wlad nag oedd y pryd hwnw; y mae dynion yn llawer mwy gwaraidd eu harfer- ion nag Qeddynt y pryd hwnw. Ond gallwn obeithio am adeg well ar y byd, pan y bydd gwareiddiad wedi cyrhaedd i safon llawer uwch nag y mae, hyd yn hyn, wedi ei gyrhaedd. Yn ddiddadl, y mae sefyllfa ddeallol ein gwlad a'r gwledydd amgylchynol, yn nghyda sefyllfa wareidd- iedig y cyfryw, yn ddyledus, i raddau pell iawn, i'r ddyfais ardderchog hon o argraffu, yn nghyda dyfeisiau ereill yr oesoedd diweddar. (l'w barhm.)
Eisteddfod Nadolig Hope Chapel,…
Eisteddfod Nadolig Hope Chapel, Pontardulais. BEIRNIADAETH DEWI ALAW. Englyn i'r "Baton." Derbyniwyd 24 o englynion, sef eiddo Eos Oriawr, Glan Meichain, Batonydd, Ar- weinydd, Ffrancwr, Un o wyr y gan, Gara- dog, Cabo, Gair, Araffydd, Cerddor, Idwal, Canwr Bach, Arweinydd (2il), Hen Sgemwr, Cymro, Mozart, loan Bach, Ap Oswal, Ap Can, Twm o'r Nant, Rhinon, ac Ariandlws. Nid ydym yn proffesu ein bQd wedi lleoli yr ymgeiswyr ar y testyn hwn yn ol eu teilyagdod cymharol. Wedi cael allan y goreuon, gwnaethom yr ychydig nod- iadau canlynol fel y dygwyddent ddyfod 1 Haw Y mae englynion Eos Oriawr a Glan Meichain yn perthyn o bell i englynion y Talcen Slip." Batonydd.- Mae'r ddwy linell gyntaf! ganddo ef yn dda; ond gwael ydyw y ddwy linell olaf, ac felly mae englyn Batonydd yn rhy debyg i goes chwip—yn tynu yn feinach, feinach, nes y terfyna 'mewn dim. Baton taranllyd iawn sydd gan Arwein- ydd. Nid offeryn i gadw twrw yw y baton. Nid un i'w glywed, ond offeryn i'w weled, ydyw, ac i'r dyben hyny yn unig y 4efnyddir ef gan bob arweinydd deallus, ac felly y mae'r llinell olaf o'r englyn hwn yn well darluniad o forthwyl mawr y weithfa haiarn nag o'r baton Nes tery megys taran." Credwn fod Ffranewr yn gallach yn ei genedlaeth" na'r un o'i gydymgeiswyr. Bu ef mor ddoeth ag anfon ei englyn 1 fewn ar host-card. Beth bynag ydyw di- ffygion y bardd hwn, nid yw yn euog o orddyrchafu y baton. Wele ei englyn: "Hen bwt o bren yw'r baton,-y goraf I guro acenion; Yn flaw arweinydd chwery'n Hon Yr amser i'r ter gantorion." Gair wedi ei roddi i fewn er mwyn odl ydyw y gair "lion." Nid yw y baton na lion na lleddf mwy nag unrhyw fater di- fywyd arall. Pechod anfaddetiol yn erbyn bardd ydyw defnyddio ansoddeiriau an- mhriodol. Un o wyr y gan.—Nid priodol o gwbl yw dywedyd:— Yw'r leisiol arwainffon." Nid yw y baton yn feddianol ar y peirianau lleisiol. Dechreua Caradog yn dda, ond diwedda yn llipa; ond mae Cabo yn llipa iawn o'r dechreu i'r diwedd. Ca englyn Gair gyfleusdra yma i siarad drosto ei hun, a dyma fe:— "Llywydd pren yn Haw pryfyn—yw'r baton, I bwyntio i'r werin Pa sawl curiad sydd gan ddyn Cyn tynu'r gan i'w therfyn.' Gwelir nad yw yr awdwr wedi arfer dar- Hen yr Ysgol Farddol." Nid oes cyng- hanedd gywir yn un o'r pedair llinell. Aratfydd.-Nid oes dim o'r baton yn ei englyn ef. Cerddor.-Nid gwir yw fod y baton, fel y dywed ef, yn asio lleisiau. Englynion cyffredin iawn sydd hefyd gan Idwal, Canwr Bach, ac Arweinydd yr 2il. Dechrena Hen Sgemwr ei englyn fel hyn:- Hen sigl gan hen ysgolor-yw baton," a digon yw dweyd fod yr englyn hwn yn diweddu yn deilwng o'i ddechreuad. Cymro.-Gallwn farnu oddiwrth englyn y Cymro na wyr beth ydyw y batm, oblegyd dywed mai "Baton yw'r gwron gura,-acenion I'r canwyr a noda." Pa synwyr sydd mewn galw'r baton yn wron. Mae'r gwron yn rhywbeth amgen na darn o bren. Gwell, pe byddai raid, aberthu cynghanedd na synwyr. Diweddu yn Ilipa wna loan Bach, Hawddach maddeu i linell wan yn nechreu englyn nac yn ei ddiwedd. Mae gan Mozart ac Ap Oswal englynion lied dda; ond barpwn fod eiddo Rhinon ac Ariandlws yn rhagori. Mae'r ddau hyn mor gyfartal, fel nas gallwn hollti'r blewyn rbyngddynt. Gan hyny, rhaner y wobr rhwng y ddau. ||" Crist yn tawelu'r Ystorm." Daeth 16 o gyfansoddiadan i law ar y testyn hwn, wedi eu harwyddo gan Efryd- ydd, Un fu ar Gefnsidan, Impyn Ieuanc, Bachgen, Nofiedydd, Ap Mitton, Ystyriwr Gallu yr Ystorm, Morganwg, Glasbant, Morwr, Seimon Pedr, Seimon Petr, Carvil- lius, Awel y Mor, Ap, Mordeithiwr, ac Anadl Gobaith. Efrydydd.-Gormod o ganu rhagarwein- iol ac anmherthynasol i'r testyn sydd yn y llinellau hyn. Dechreua trwy ddarlunio'r tawelwch a fodolai cyn yr ystorm, tra mai tawelu'r ystorm yw y testyn. Buasai yn well i'r awdwr drefnu ei linellau dechreuol i ddiweddu. Gan,mai tawelu yr ystorm oedd y testyn, yn yr •ystorm y dylai gychwyn. Un fu ar Gefnsidan.-Cana y bardd hwn yn naturiol a llithrig; ond ni cheir ganddo yr un meddwl newydd, na gwisg newydd am yr hen feddyliau. Impyn Ienanc.-Aeth Impyn o amgylch holl Wlad Canaan cyn dyfod at ei destyn, fel "yr aeth y porth yn llawn cymaint a'r eglwys." Ond chwareu teg iddo, fe gof- iodd cyn diweddu mai am dawelu yr ystorm y cynygid y wobr. Bachgen.—Rhaid i'r Bachgen hwn fod yn fwy gofalus gyda'i ansoddeiriau. Nid priodol dweyd dysgyblion eirias." An- chwaethus hefyd ydyw y linell, £ Yn croesi'n groes dros dalcen Croesi dros For Tiberias fyddai oren. Gormod o frawddegau cyffelyb i'r uchod sydd gan y Bachgen. Nofiedydd.—Llinellau barddonol yw y rhai hyn, ac arwyddant fod ei hawdwr yn un o'r "un gawaed a'r awen wir." Glasbant.-Rhy draethodol. Astudiwch y gwahaniaeth sydd rhwng rhyddiaeth a barddoniaeth. Morwr.-Da iawn, ond nid y goreu yn y gystadleuaeth hon. Ystyriwr Gallu yr Ystorm.—Barddon- iaeth dda mewn llawysgrif anfedrus. Ap Mitton.— Llinellau desgrifiadol, a dylai'r awdwr fod yn falch ohonynt. Seimon Pedr.-Gormod o'r elfen ddigrif- ol sydd yn y llinellau hyn. Y'maent yn hollol annodweddiadol o'r ystorm. Seimon Petr.—Y mae eich llinellau mor farddonol a desgrifiadol, fel y carem eich gwobrwyo. Ap.—Llawn cystal ag eiddo Seimon Petr. Morgan vg.—Llinellau yn cynwys llawer o farddoniaeth, ond mai caboliaeth wael sydd ar amryw ohonynt. Carvillius.—Yn y mesur caeth y canodd y bardd hwn, ac hawdd yw caafod nad yw rheolau Dafydd Ap Edmwnt yn gaethiwed i'w awen; ond curir ef yn y gystadleuaeth hon gan feirdd y mesurau rhyddion. Awel y Mor.—Gorchwyl anhawdd ydyw trechu bardd mor awenyddol a'r awdwr hwn. Er hyny, gwnaed hyn ar y testyn hwn gan Mordeithiwr; ond dyna sydd bity, os pity hefyd, fod y ddau wedi cael eu trechu gan Anadl Gobaith. Nid bob dydd y ceir y pleser o ddarllen y fath farddoniaeth. Bydded i'r pwyllgor ei anfon i ryw fisolyn, fel y byddo i'r ymgeis- wyr aflwyddianus gael ei weled.
[No title]
Onid ydwyt ti yn rhy hen i gael dy gario am haner pris ? gofynai ticket-clerk i'r hynaf o ddau fachgenyn, "Yr wyf o dan bedair-ar- ddeg, ac y mae y bachgen yma sydd gyda fi dan chwech. Nid yw hyny yn gwneyd ugain, ac yr ydych yn cymeryd dau fachgen dan ddeg oed am haner y pris bob un." Gadawyd iddynt fyned i'r cerbyd.
Masnach yr Haiam a'r Glo.
Masnach yr Haiam a'r Glo. ER gwaethaf y marweidd-dra masnachol sydd wedi gordoi ein gwlad—marweidd-dra sydd wedi achosi cyfyngderau diail iddo yn nghofresi hanesyddol yr oesau, y mae gwawr gobaith yn ymdori ar rimynau y cwmwl du. Wrth droi ein golygoa tua. rhaabstrthau — ILOEGB, nid oes vr un cyfnewidiad i'w adrodd tua West Hartlepool Mae adeiladu llongau yn parhau yn gymedrol dda, a'r amryw gangenau masnachol yn weddol fywiog—y stociau ar law yn lleihau, y prisoedd yn sefydlog, a'r gobeithion goreu yn cael eu coleddu am wanwyn da i ddyfod arnom. Yn Middlesbro, mae yn hyfrydwch genym feddwl am wneyd cofresiad fod arwyddion gwelliant ar fasnach yn y lie—yn masnach haiarn Cleveland beth bynag. Mae y Meistri Bolckow, Vaughan, a'u Owmni wedi derbyn archebion am bymtheg mil ar ugain o dunelli o- reiliau dur i'r reilffyrdd Trefedigol ac Indiaidd. Yn y cyfarfod wythnosol yn Middlesbro, dydd Mawrth, yr oedd yno gynulliad lluosog, a'r prisoedd wedi myned i fyny tua swllt y dunell. Hyderir fod hyn yn dechreu cyfnod o ad- fywiad yr ydym wedi dysgwyl llawer am dano. Mae y prisoedd wedi eu sylfaenu ar Rif 3 o haiarn-bwrw Cleveland yn awr yn 34s. y dunell. Nid yw y gwerthwyr yn gwneyd contracts mawrion, ond rhyw gymaint am o gylch chwech neu saith wythnos. Yn South Stockton, mae y Meistri Head, Wrightson, a'u Cwmni, peirianwvr a founders, wedi cael archeb am 4,000 neu 5 000 o bowl sleepers i Gwmni Reilffordd India Ddwyreiniol a Port Clarence. Mae Cwmni Anderson Foundry wedi cael archeb am 700 o bowl sleepers i Gwmni Bombay a Baroda. Bydd Gweith- feydd enfawr Eston, Middlesbro, mewn gwaith cyson am y chwech mis nesaf. Mae y gwahanol sefydliadau ar y Tees a'r Wear yn gweithio yn fywiog. Yn Dar- lington, mae masnach yr haiarn-bwrw yn ystod yr wythnos wedi gwneyd gymudiad er gwell Mwy o gais ar ran y masnach- wyr. Y mae hefyd ychwaneg o lwytho llongau i fyned i Germani. Mae y de- liveries Ysgotaidd wedi bod yn weddol dda. Gwell teimlad o lawer yn y farchnad Ys- gotaidd. Mae yn anhawdd penderfynu yn gywir maint y codiad sydd wedi cymeryd lie yn y prisoedd, ond nis gellir ei gosod i iawr dan o naw ceiniog i swllt y dunell. Mae amryw o'r gwerthwyr wedi codi eu prisoedd gymaint a deunaw ceiniog a dau swllt y dunell. Yn ystod yr wythnos ddi- weddaf mae cytundebau am blatiau llongau wedi eu gwneuthur am £5 5s. a £ 5 10s. y dUliell. Skerne Crown plate8 yn cael eu prisio yn £ 6, a'r goreu £6 10s. y dunell. Pris y gIo" ager goreu yw o 8s. i 8s. 3c. y dunell Glo nwy, 5s. 9c. i 6s. 9c. y dunell, yn ol ei ansawdd. Pris y golosglo yw yn- nghylch 9s. 6c. y dunell. Yn siroedd Lancaster a Cumberland, mae haiarn Bessemer a gwell cais am dano, a gwell marchnad, na'r forge iron. Nis gellir dywedyd fod cyfnewidiad yn mhrisoedd yr haiarn-bwrw na'r rheiliau dur. Mae arch- ebion mewn llaw am reiliau i Awstralia, Penrhyn Gobaith Da, y Cyfandir, Zealand Newydd, yr Iwerdion, a chryn dipynach i gwmniau rheilffyrdd cartrefol. Tybir y gosodir y meliaau reiliau. i Weithio yn gyson mev:7n mis neu bum' wythnos. Ar y Gyfaewidfa, yn Barrow, dydd Llun, dywedid fod teimlad o ymddiriedaeth y gwna y tvmor llwytho llongau yn Ebrill ddwyn masnach i well sefyllfa, os na chymer le diwedd Mawrth. Gellir prynu glo goreu Wigan Arley am 9s. 6c. y dunell, a'r ail oreu am o 7s. i 8s. y dunell. Agerlo, ar lan y pwil, 4s. 9c. i 5s. 6c. y dunell, a'r glo mân a werthir am o 2s. i 3s. y dunell. Bariau haiarn o Lancaster, wedi eu tros- glwyddo i Manchester, yn L5 10s. i 25, 15s. y dunell. Mewn cyffelyb fodd y mae prisoedd y glo a'r haiarn yn siroedd Derby, Nottingham, Stafford, Caerwrangon, a Warick. Yn y FOREST OF DEAN, mac y dadleithiad o'r rhew yr wythnos dditveddaf wedi effeithio i raddau mawrion ar fasnach y glo teuluol. Mae y codi glo mawr a fu yno yn ddi weddar wedi dad- feilio, a'r masnachwyr yn gofyn gostyng- iad yn y prisoedd, ac mae y perchenogion 910 yn boddloni gwneyd hyny, ond nid heb rwgnach. Er nad oes ymddangosion hynod o eglur o welliant yn masnach haiarn yr adran hon, nid yw ychwaith yn gwaeth- ygu. Mae masnach y gwirfau {wires) yn parhau yn dda odiaeth, a sefylla y gangen alcanol o fasoach y lie yn gwella yn y cais a'r pris. Fel start, yr wythnos ddiweddaf, gwnaethpwyd tri chant o flychau yn y melinau newyddion Dywedir y bydd i'r melinau yn Parkend gael eu cychwyn gan Mr. Chivers mewn cysylltiad a'i weith- feydd newyddion. Os felly, mae yn debygol y cyneuir y ffwrneisi eto. Yn IT GHASNEWYDD-AR-WrSG, cliriwyd allan yr wythnos ddiweddaf, mewn 10 o agerlongau a 130 longau hwyl- iau, 13,141 It dunelli 0 lo, a 513 o dunelli o