Y Gwladgarwr

RWRDD Y GOLYGYDD. AELOD O'R COR MAWR. Y mae eich llythyr yn cynwys cyfeiriadau rhy bersonol o lawer i gael cyhoeddusrwydd. XJNjjYN GWHTHOD Y CWBL.—Rhy bersonol ydych chwithau. CASWALLON ac NiD GITTO GRANT (Maesteg).— Heb eich enw priodol. METHASOM gael gofod i eiddo Simon Ynysybwl Jones, Valet de Chambre, John Davies, E. Morris (Pantyffynon), Eos Hafod, a Mabon- wyson, yr wythnos hon, ond cunt ymddangos yn ein nesaf. Er cymaint ydyw ein deisyfiadau wedi bod am i'n gohebwyr gydymffurlio a'r rheolau a osodasom i lawr iddynt i ddanfon eu hysgrifau i'r Wasg, eto, y mae yn rhaid i rai gael trosedda y cyfryw reolau. Bydded hysbys, unwaith etc, os na ddanfonir yr enw priodol gyda'r ysgrif, a hono yn ysgi ifenedig ar un oclw i'r ddalen, nawneir un sylw ohoni. DERBYNIWYD-Gomer o'r Argoed. Nid Index, Gwilym Ddu o'r Llan', Gwyliwr, a Dyoddefydd. tI.. A..4Io.

HHAGOLYGQN GOBEITHIOL MASKACli; DA genym ddeall fod glowyr a haiarn- weithwyr Pentyrch a Thongwynlais wedi dyfod i gyd-ddealltwriaeth a'u meistri, a'u bod wedi eu cynysgaeddu a'r doeth- ineb a'r rhagweliad hapus hwnw, a'u harweiniodd i benderfynuail-ymaflyd yn eu gorchwylion; yr hyn, pe nis cydun- asant i'w wneuthur, a fuasai yn drych- ineb cymdeithasol mawr, drwy fod yn foddion i ddinystrio masnach y lie am Mr amser, ac fe ddichon am byth, a dwyn arnynt eu hunain. a'u teuluoedd dlodi, annghysur,. ac annedwyddweh an- symudadwy. Gwyddom fod eu henillion yn ddigon prin ac annigonol er's llawer o amser bellach, oild gwyddom lawn cystal y buasai eu henillion yn rhwym o fod yn brinach wrth sefyll allan a pheidio gweithio; ond os gwna y gweithiwr ym- ostwng, a dwyn ei dynged, er mor an- nymunol ydyw dros ycliydig amser, bydd Rhagluniaeth yn sicr o gofio am dano yn ei hamser da ei huu—gall y gweithiwr ymddyried yn ffyddiog fod gan Rheolwr Mawr amgylchiadau dynion ddigon o gyfoeth o'r tu cefn, a digon o gynllun- iau i ddwyn llwyddiant a llawnder yn oruchaf yn mywyd masnachol a chym- deithasol ein gwlad eto. Y mae gan Dduw ei ddeddfau yn nglyn a phob peth -y mae ganddo ei ddeddfau i amgylch- iadau, pa rai a amlygant eu hunain mewn achosion ac effeithiau a byddai yn ddoeth ynom ni i wneuthur ein goreu i beidio dwyn ein hunain i wrthdarawiad a'r achosion hyny ag y mae eu heffeith- iau yn llwyddiant a chysur neu o'r ochr arall, i beidio cynyrchu yr achosion hyny y mae eu heffeithau yn aflwyddiant, tlodi, ac annedwyddwch. Rhai o achos- ion cynhyrfus aflwyddiant masnachol, pan, gymeront Ie, yw gorthrymder y meistri; anfoddogrwydd y gweithiwr; L streiciau; cloadau; enciliad masnach o un cwr o'r wlad i gwr arall; traws-ym- fudiaeth masnach o un wlad i wlad arall; prinder, a gor-digonedd, &c.; ac yn nghynyrchiad, cyfeiriad a chyflead yr amgylchiadau cyfnewidiol hyn dyn ei hunan yw y gweithredydd. Paham ynte y grwgnach dyn byw am gosbed- igaeth ei bechod!" Ba byd eaiff annarbodaeth, -a gwallau b Ein bywydau, drwy anwyhodaetl1- Es eulusdod-difrodaeth-diogi, 9 11 Eu galw a'u henwi yn waith Ragluniaeth ? Wele, adyn mewn tlodi,—oherwydd Rhyw hir gyfeiliorni E ga rheswm ei groesi Wrth r'oi hyny i'w herbyn hi. Ba wedd daw llwydd i'r meddw,-neu y daw I'r dyn diog elw ? Daw rhyw un arall heb drin ei erw,- Beia law I6n fod ei yd heb lanw Oferedd i neb fwrw—'r anhoraeth, A'r Ragluniaeth, a wnai drwg hwyl hwnw. Yn ei llaw gwobrwyon llwydd-a erys Mae'n caru diwydrwydd Ni fedr i blant ynfydrwydd-a chware, Ond rhoi eyfle i flinder ac aflwydd. Credwn hefyd fod math o wrthweith- iad neu wrthysgogiad yn cymeryd lie yn holl oruchwyliaethau natur a Rhaglun- iaeth, ac fod hyny yn angenrheidioj er dygiad oddiamgylch economy bresenol y byd. "There is a tide in the affairs of men," ebe bardd crafflygeidiog Afon; a chredwn ninau, gydag ef fod rhyw drai ac etrai cyson a chyfnodol yn ysgogiadau neu oruchwyliaethau Ragluniaeth. Mae rhyw ber a chwerw—a'r gyfeiliaeth, Yn nghynghedaeth y byd yn nghadw,— Rhyw droell hynod-rhyw drai a llanw Yn helynt y byd, wnawn alw—'n Ragluniaeth; Helaeth amrywiaeth, fel y m6r hoew Drwy hyn y cedwir hwnw,rhag trwy lygredd Neu dra amhuredd-drewi a marw. Ond gofala Ragluniaeth na fydd i'w ys- gogiadau hi gymeryd gwedd eithafol; ni cha ei thrai hi fyned yn rhy bell allan fel ag i ymyryd yn ormodol a'u llwydd- iant, na'r etrai ddyfod yn rhy gryf a phell i mewn fel ag i dori dros y glanau a dinystrio ein cysuron; ond gallwn ni, drwy ein cam-ymddygiadau, fod yn fodd- ion i eangu neu gyfyngu yr argaeon sydd yn eymedroli y naill a'r Hall ohonynt; i anufudd-dod i ddeddfau llywodraeth foesol Duw sydd yn goreangu argaeon ein hannedwyddwch, a'n cydymffurfiad a'r unrhyw ddeddfau, o'r tu arall, sydd yn eu cadw yn eu lie. Y mae dyn yn weithredydd mawr a phwysig iawn yn Ilywodraeth Daw-y mae efe wedi ei gynysgaeddu a galluoedd, fel os dwg hwynt i ymarferiad doeth, y gall modifyo i gryn raddau, er ei lwyddiant neu ei aflwyddiant—ei gysur neu ei annghysur, oruchwyliaethau natur a Ragluniaeth. Onid yw yn bosibl i ddyn, drwy dalu sylw manwl i ddeddfau natur, gynal a chryf- hau iechyd—lliniaru bs nid atal yn llwyr, haint, newyn, rhyfeloedd a thrych- inebau Ragluniaethol ereill ? Onid eill efe, drwy ei wybodaeth ymarferol, leihau neu gynyddu cynyrch ei feusydd ? Onid eill efe ddarostwng awyr, daear, dwr a than, a'u gwneuthur yn ufudd weision iddo ? Yn awr, anwyl weithwyr, bydded i chwi a ninau ymgydnabyddu mwy ag athroniaeth cyfnewidioldeb amgylchiadau a masnach, a deuwn i weled fod yr achos o lawer o'u troadau aflwyddianus yn gor- wedd wrth ein drysau ni, ac fod yn bosibl i ni, drwy wybodaeth a chydymffurfiad a deddfau materol a moesol bodolaeth, allu gwella a dyrchafu ein sefyllfaoedcl an- ianyddol a moesol, yn bersonol a chym- deithasol. Ond i ni gael dweyd gair ar ragolygon ein masnach haiarn —dywed- wn fod ein gobeithion yn cyfodi o dair Bynonell.—oddiar ein hewyllys, oddiar ein barn, ac oddiar broflad; y mae y gyntaf yn dda, mae yr ail yn well a'r drydedd yn oraf; wel, oddiar y drydedd y llefarwn ni yn awr, a hyny yn ngeiriau un arall sydd yn fwy profiadol na ni ein hunan:—" Darfu i foneddwr ag oedd unwaith yn dal y cysyllciad agosaf a gweithfeydd haiarn Cymru, dalu ail-ym- weliad yn ddiweddar a'r Dywysogaeth; a gwneuthur ymchwiliad manwl i mewn i sofyllfaoedd pethau yn Plymouth a Chyfarthfa. Mae y sylwad iu a gyfran- odd efe i gyfaill, ac a gyflwynwyd i ninau, ar y fath amser a'r presenol, yn rhwym o fod o ddyddordeb neillduol. Y mae pobl, medd efe, wedi annghofio hen gymeriad y fasnach haiarn, ac yn meddwl am ei bod hi yn awr yn dawel hun ar fasnach, ei bod wedi'llwyr farw. Yr oeddem ni yn arfer dysgwyl tair blynedd o fasnach wir ddrwg, yn ystod pa rai y byddai colled amlwg yn cymeryd lie yn y llaw-weithyddiaeth. Yna, dros chwe' mlynedd arall, byddai y fasnach yn mae pobl, medd efe, wedi annghofio hen gymeriad y fasnach haiarn, ac yn meddwl am ei bod hi yn awr yn dawel hun ar fasnach, ei bod wedi'llwyr farw. Yr oeddem ni yn arfer dysgwyl tair blynedd o fasnach wir ddrwg, yn ystod pa rai y byddai colled amlwg yn cymeryd lie yn y llaw-weithyddiaeth. Yna, dros chwe' mlynedd arall, byddai y fasnach yn myned yn mlaen yn rhedegog, a'r elw •wythnosol yn cael ei gyfrif wrth y mil- oedd Ein harfer ni ar y cyfryw amser fyddai parhau yn mlaen i weithio, ac nid i ymflino llawer yn nghyleh gwelliantau. Byddai Syr I GUEST, er enghraifft, yn adeiladu melin newydd, a Mr. CRAWSHAY yn myned rhagddo gydag ystociau barau pwdledig. Buasai Mr. OHAWSHAY yn cadw yn mlaen i ystocio barau pwdledig am ei holl fywyd, a phe buasai iddo farw yn werth miliwn llai o bunoedd ni fuasai yn achosi iddo gymaint a mynud o ofid, oblegyd byddai i'r hen bobl gael eu cadw ar waith—y Biliaid, y Diciaid, a r Jim- iaid, a pha rai y byddai efe yn arfer ym- gomio. Darfu i'r ymdrechion a wnaed gan bobl y Great Western i droi allan rheiliau o eiddo eu hunain, yn Swindon, effeithio peth ar y gweithiau Cymreig, ond trodd hwnw allan yn ymbrawf af lwyddianus. Yr oedd y defnydd yn rhy dda— yr haiarn yn rhy feddal Mewn perthynas i reiliau, byddai i reiliau dur, yn ddiamheu, ddwyn lie y rhai haiarn. Yr ofn, fodd bynag, oedd y byddai i'r dur, mewncystadleuaeth am bris, i ym- waethygu. Yr oedd y gystadleuaeth mor dyn, fel yr oedd pob swllt yn gwneyd gwahaniaeth. Y mae chwech swllt y dunell wedi ei saflo drwy un o'r arbrawf- iadau diweddaf. Ond os yw rheiliau haiarn wedi myned allan o ddyddiad, nid yw haiarn ddim, a daw haiarn Cymreig i alwad mawr am dano eto Am hynyna, nid oes ynwvf yr amheuaeth lleiaf. Yr wyf yn credu mewn dyfodol i Gyfarthfa, ac y bydd yn fath o Southmoor arall, lie bydd yr haiarn a droir allan yn cael y cantuliad dymunol o sindrys ag a wna wres-dymheru yn hawdd. Yn mherth- ynas i Plymouth, pan yr adferir ymddir- iedaeth, ac i arian gael eu rhoi allan er cychwyniad a gwelliant trafodion hen a newydd, bydd i gwmni allu cychwyn gyda budd ac elw iddynt eu hunain. Cyn troedigaeth Plymouth yn fusnes o reil wneuthuriad gyfangwbl, yr oedd ganddi fasnach fawr mewn barau, ac nid oes un rheswm nad ellir adenill hono, neu o'r hyn lleiaf, gyfran ohoni, drwy droi allan yrunrhw ddosbarth o nwyddau. Mewn perthynas i lo. Bydd i'r haenau, pa rai, hyd yn hyn, sydd i raddau helaeth heb eu cyffwrdd, gael eu bod yn hynod o addas i wneuthur haiarn, drwy ddefnydd- io ffwrnais Siemen at hyny. Yn sicr, ebe wrth ddiweddu, nid oes un rheswm dros amheu dyfodol y fasnach haiarn Gymreig. Nid ydym ond yn ngheudod y don yn awr, deuwn i'w gwyneb yn y man Aroswn ychydig enyd, a bydd gwaith bywiog, eto. Bydd yn ddichonadwy i ni ddyfod yn ol hyd y nod at yr hen reilen haiarn eto. Pwy awyr? Yn y flwyddyn 1846, darfu i lawer o reiliau haiarn o'r hen stamp o Plymouth, gael eu gosod i lawr, a dywedodd Syr WILLIAM ARM- STRONG yn ddiweddar iawn, fod canoedd o filoedd o'r rheiliau Cymreig enwog hyn ar y Great Western Railway o hyd, ac yn awr gystal ag erioed. Gadawer i ddur ddadrywio. a bydd dichon 'i haiarn i ddyfod i'r blaen unwaith yn rhagor. Y mae glo wedi llenwi lie y fasnach haiarn i raddau helaeth. Mae yn gofus genyf yr amser pan nas gellid, ond drwy ddar- bwylliad cryf, gael gan Mr. HILL i werthu glo ac o barth Mr. CRAWSHAY, dywedid ar hyd a lied, unwaith, pan ofynwyd iddo am werthu glo, mai ei ateb oedd y byddai iddo eu gweled yn "rhywle" yn nghyn- taf-ni ddywedaf yn mha le. Y mae, yn awr, bob peth wedi rhoddi ffordd i'r glo.. Ond, mewn difrif, bydd i lo eto gael ei ddydd. Poed mai felly y bo, meddem ninau. l,

RHYFEL ZULU. BUDDUGOLIAETH BRYDEINIG. Mae newyddion calonogol wedi ein cyrhaedd oddiwrth y Col. Pearson a'i adran trwy Madeira. Fel y cofir, y newyddion diweddaraf oeddis wedi gael oddiwrthynt ydoedd, eu bod yn gorwedd mewn amglawdd cadarn (entrenched camp) yn Ekowe, gyda digonedd o luniaeth am ddau fis. Yr oedd cryn bryder am y gwyr dewrion hyn oeddynt wedi anturio can belled i diriogaeth anwaraidd, a'r wythnos ddiweddaf taenid y si ar led fod y gatrawd hon wedi cael ymosod arni, a'u llwyr ddifetha oil. Mae yn wir i'r Zuluiaid ymosod ar y Col. Pearson ond fel y mae achos i ddiolch genym, yr oedd ef a'i wyrychy dig yn fwy parod i'w derbyn na dewr- ion amTodus Rorke's Drift. Er i'r Zuluiaid fwrw yn nerthol ar yr a'dran fechan hon, gan ymladd gydag yni ffyrnig-wyllt, derbyniwyd hwynt yn ddiysgog gan ein byddin fechan am- gloddiedig, yr hon a ollyngodd ac a gadwodd i fyny y fatli gawodydd dinystriol o beleni o tu ol i'r amglawdd, fel y gorfu i'r anwariaid en- cilio yn ddiobaith o'r laddfa ddychrynllyd a gwaedlyd. Gan gymeryd mantais o'u enciliad aunhrefnus, dilynodd y Colonel Pearson hwynt gyda lladdfa ofnadwy, hyd nes y cyrhaeddasant y goedwig. Nid ydyw y telegram byr hwn o Madeira yn rhoddi un dyddiad, a mynega fod colled y Zulu- iaid yn aruthrol. Dywedir fod y Kaffiriaid yn anesmwyth iawn, ac yn debyg o godi gwrthryfel.

Pan y ceisia dynes ddal dyn cyfoethog, ar y cyfoeth ac nid ar y dyn y dyry ei chalon. Cynghorir merched ieuainc i gau eu cegau os na bydd perlau dan eu gwefusau nac yn eu meddyliau. Dydd Gwyl Dewi yn Merthyr Tydfil. Prydnawn dydd Llun, y 3ydd cyfisol, yn y Castle Hotel, Merthyr, cymerodd gwledd goffadwriaethol le am Nawdd-Saint Cymru. Yr oedd yr ystafell-giniaw wedi ei thrwsio yn ddestlus. Uwch ben y cadeirydd yr oedd yn lliwiedig ddarlun pert iawn o'r geninen. Ar un ochr yr oedd yr arwyddair Y Ddraig Goch a Ddyry Gyehwyn," ac ar yr ochr arall pais-arf Tywysog Cymru. 0 gylch yr oedd arwyddeiriau eraill megys, "Goreu Arf Arf Dysg," Tra Mor Tra Brython," Y Jwir yn erbyn y Byd," Cas gwr na charo'r wlad a'i Maco," &c. Gan fod yr ystafell yn gyfyng, dim ond rhyw 40 i 50 o docynau a rowd allan, yr oedd yu mhlith eraill y boneddigion canlynol yn bresenol :-Mr. Dd. Williams, Uchel Gwnstabl, yn y gadair, ac yn cael ei gynorthwyo gan D. Edward Da vies, Dr. Probert, a Captain Lewis, Mr. Evan Roberts, (yn yr is-gadair), Mri. David Evans (cyfrifydd), J. W. Gunn D. Rosser, cyfreithiwr, Pontypridd, ac ereill. Gwedi ciniawa treuliwyd ychydig oriau yn ddifyrgar iawn mewn anerchiadau doniol a chanu awynol, yfwyd y llwnc-destynau gwladgarol arferol a chanodd Mr. Rosser mewn atebiad i rai ohonynt yn ei ddull melus a swynol arferol, a chanodd Lieut. James, Mr. W. Griffiths, Mr. J. Jones, a Captain Lewis, yn rhagorol. Galwodd y cadeirydd ar Mr. D. Evans, i gynyg llwnc- destyn y prydnawn, cododd y gwladwr twymgar ac anerchodd y gyfeillach yn hyawdl a chenedlgarol iawn gan ddywedyd, teimlaf hi yn anrhydedd mawr i gael cynyg y llwnc-destyn Dewi Sant, nawdd-saint Cymru. Nid dyn cyffredin ydoedd Dewi Sant. I Mab ydoedd i Frenin Ceredigion, ganwyd ef yn y pymthegfed ganrif, ac a addysgwyd o dan Paulinus yn y Ty-gwyn ar Daf, a adnabyddir yn bresenol fel Whitland Abbey. Daeth Archesgob Caerlleon, ac a fu yn athraw i'r Brenin Arthur. Yr oedd Dewi Sant yn wr dysgedig a duwiol iawn ac a ymgyflwynai ei hunan yn drwyadl i'w alwedigaeth sanctaidd. Yr oedd dylanwad ei gymeriad a'i hyawdledd fel pregethwr mor nerthol fel y bu yn offerynol i atal yr heresi Pelagiaidd. Y r oedd ei fuchedd yn syml a Uym, ond ni feichiai ei ddysgyblion a'r hyn na ymarferai ei hun. Yr oedd hefyd yn ddewr a theyrngarol, ac ni astudiai ei hunanles, pan fuasai lies y cyhoedd mewn perygl. Y mae gan bawb cenedloedd eu nawdd-seintiau. Y mae gan Lloegr eu St. George, yr Alban eu St. Andrew, ac Iwerdd- on eu St. Patrick. Y nawdd-seintiau ydynt gynrychiolwyr cymeriad y genedl i'r hon y perthynanant. Yn yr ystyr hwn, y mae Dewi Sant yn ddarlun teg o'r genedl Gymreig. Fe ddywedir i fod yn amser y goresgyniad oy Rhufeinig dros 30 o Athrofeydd yn Mhrydain Fawr, a bod nifer mawr o wyr ieuainc o barthau gorllewinol Ewrop yn cael eu haddysg ynddynt. Yr oedd 10,000 o fyfyr- wyr yn Bangor. Dywed Tacitas am yr hen Frytaniaid Cenedl fechan ei rhifedi; ond tra mawr ei clilod." A Thiery, yr hanesydd Ffrengig-, a ddywed :—" Cymry y Canol Oes- oedd oeddynt y genedl fwyaf gwybodus yn Ewrop." Ac i lawr i'r dyddiau presenol y mae eu serch at wybodaeth yn cael eu gyd- nabod yn mhob man. Y mae y Brytaniaid wedi bod yn deyrngarol, ffyddlawn, a chref- yddol oddiar amser y Derwyddon hyd heddyw. Am wroldeb, cyfaddefir fod y Cymry yn y rhes flaenaf. Am ardderchawgrwydd a gwroldeb, nid oes dim rhagorach nac atebiad Caswallon, Prif-lywodraethwr Prydain, i gais Julius Ctesar i roddi i fyny yr Ynys i Rufain Ymerodrol Ein cynghrair (alliance) a gynygiwn yn rhwydd i Rufain- ond am ein darostyngiad, nid ydym erioed wedi adnabod y peth, hyd yn nod mewn enw." A pha le y mae y Cymro nad ydyw* yn falch o'i wlad a'i genedl, pan y dariiena eiriau ardderchog a dynol Caradog, gerbron y Senedd Rhufein- ig 1—" Pe buasai fy ngwlad-lywyddiaeth i yn amser llwyddiant wedi ei threfnu yn unig er mwyn cadwedigaeth fy nhiriogaethau etifedd- ol neu ddyrchafiad fy nheulu fy hun, myfi a allaswn fod wedi dyfod er's amser hir i'r ddinas hon fel cyfaill, yn hytrach nag fel careliaror rhyfel. Ac ni fuasech chwithau, chwaeth, yn diystyru yn gynghreiriwr i chwi frenin wedi disgyn o hynatiaid mor ar- dderchog, a phrif lywodraethwr cenedloedd lawer. Yr oeddwn yn arglwydd dynion, ceffylau, arfau, a chyfoeth—pwy rhyfedd os y gwrthodais, wrth eich archiad chwi, eu rhoddi hwynt i fyny ? Yr wyf 'nawr yn eich dwylaw chwi, wedi fy mradychu, ond nid wedi 'ngorchfygu. Pe y roddaswn i fyny heb un gwrthwynebiad, pa le y buasai enw Caradog ? Pa le fuasai eich clod chwi ? Ebargotiant a'u claddasent eill dau yn yr un bedd." Tacitus a dal y deyrnged hon idd ein cyndeidiau urddasol Cymry nis gellid eu gorfodi trwy unrhyw fesurau, pa mor greulawn bynag, na chwaeth eu llwgr-wobr- wyo ag addewidion pa mor ardderchog bynag y byddent, i gydnabod awdurdod Rhufain." Er gwaethaf amgylchiadau isel mewn cymhar- iaeth i'r genedl Gymreig, ymddengys y ceidw ac yr efelycha disgynyddion Cawdor, Llew- .Y elyn, a Tudor, gymeriad a gwrhydri eu hyn- afiaid pendefigol ac urddasol.

PRIODASA U. Mawrth Sfed, yn swyddfa'r cofrestrydd, Mer- thyr, Mr. David Lewis, fitter, Ystrad, Cwm Rhondda, gynt o Aberdar, a Miss Ann Edmunds, Oxford-street, Aberdar. Mawrth lOfed, yn swyddfa'r cofrestrydd, Merthyr, Mr. Evan Morgan, Aberaman, a Miss Margaret Jones, Canon-street, Aberdar. Mawrth lleg, yn ngliapel Calfaria, Aberdar, ynngwydd y cofrestrydd, Mr. John Thomas, Oakhill Villa, Aberaman, fL Miss Ann Davies, Llanthewy-street, Aberaman. MARWOLAETH. Mawrth 6ed, ar ol ychydig wythnosau o gys- tudd trwm, yn 19 mlwydd oed, merch Mr. David R. Lewis, Wind-street, Aberdar.

Darllenwch, Ystyriwch, a Ohredwch yr hyn sydd Wir. GWILYM EVANS* QUININE BITTERS. irau VEGETABLE TONIC. YN nhywydd oer a gwlyb y gauaf pan fyddoijy corff eg wan a'r galon yn llwfrhau trwy WBN- DID COBFFOROL o unrhyw fath, neu Ofidiau y meddwl, dymunem ar bawb i drio v FKDDTGIN- IABTH ARDOBRCHOO hon Gifakr ofyn am QUI- NINE BITTBHS GWILYM EVANS," mewn potelau 2a. 9s., neu 4s. 6c., ac nid Quinine Powders neu rhyw Quinine Mixture o eiiWo y druggist ei hun. Ar werth yn mhob ti-ef. llhoddwn VIDa, Dystiol- aethau a dderbyniwyd yr wythnos hon. Nid yi- yw y perchenog yn eu hadnabod yn bt.rsonol, oBi cred eu bod yn ddynion parchus yn eu har<.lalo«id eu hunain. Gellir cael manylion pellach oddiwrth- ynt hwy, os bydd angen 5; Dolrhedya IVrrace, Tanvgriwiau, Ffestiniog, Gogledd Cymrn. MeheSn 26ain, 1878. ANWYL SYR,—Yr wyf wedi cae) fy llwyr well- hau wedi bod yn dyoddef poenau annesyrifiadwy y tliffvg treixliad am bymthes^ mlynedd. Gan fy mod wedi gwneyd prawf ar bob meddyglyn y clywaia son am dano, yr oertdwn wedi llwyr gredu nas cawn esmwythdra, byth. ond cymhelhvyd fi i dreio, fel dyfais diweddaf, eich Quinine Bitters. Yr oeddwn vn csei fy mlino gan bo-nau angherdaol rhwng fy y»gwyddau, yn fy rarest, yn fy mhen, ae yn taflu i fyny rhvw ffiadredd glydiog, chw^, melynwyrdd, rhy wrthwynebuy i'w ildeegriS). Iselder ysbryd a diffyg ymborth oeddent elynion parhaus. Cefais fy llwyr wellhau trwy gymeryd eich Quinine Bitters chwi, ac vr ydwyf yn llwyr gredu eu boa wedi symud ymaith hadau iy afiech- yd. Buaswn yn ysgrifenu yn gynt, ond yr oeddwn am brofi fod y gwelliant yn barhaus, ac nid dres ryw ychydig amser. Cymerais ddwy botel 2s. 9c., a.c un 48 6c.—Yr eiddoch yn Jiyni/d ddiolcligar, ELLIS JONES (Amos Hebog). Yorath Terrace, Greenhill, Abor?awe, ANWYL SYR —Byd<lwch cystal a derbyn fy niolcbgarwch gwre^oi^af am yr effaitli mawr a ga'dd y Quinine Bittera arnaf. Yr wyf *edi bod yn wael-mor waR-led fel yr oedd fy mlierthynasau fyny pob gobaitr. Bu'm yn gweithio mewn llawer iawn o sulphur, ac yr esdd hwnw wedi lladd fy ystumog. Yr oedd fy anadl yn boenus o gyfyng, a galleoid fy i;ghlywed yn ana,ilu o bellder. NIB gallaswn fyned allan dros y drw* gan wendid, na symud fy Haw ddeheu at fy mhen. Yr oedd dau o fy nghydweithwyr wedi eu claddu yn ddiweddar o'r un dolur. Bum inau yn y ty droa dair wythnos dan driniaeth inteddvg, ond gwaem bob dydd, nes yr r eddwn \vedi ^nvneyd i fyny fy meddwl mai marw oedd rhaid i minau. Y pryd hwn y galwodd cyfaill anwyl i mi, a gwasg- oo'd arnaf i gymeryd eich Quinine Bitters chwi. Cymerais dair potelaid 4s. 6c., ac un box o'ch pills chwi. Yr ydwyf wedi ca.el iachad ac yn dechreu gweithio. Yr wyf n. a fy ngwraig a llawer o'm cymydogion yma yn credu y bv aswn mewn bedd heddyw, oni buasai eich meddyginiaeth ch%vi. Nis rallwn egluro maint ein rHolchgarwch.—Yr eidd- och yn barchus, WILLIAM RICHARDS. DEAR SIR,I have much pleasure in bearing testimony to the high opinion I entertain of your Quirine Bitters. I have used it extensively whilst travelling through the tropics, and always with the most happy results. I consider it a very reliable remedy in debility, especially of the di- gestive organs, and can cordially recommend it as an invaluable medicine. ANF.URIN JENKINS, M. R. C. S. L., M. R. C. P. E. S. S. TENIERS, Rio de Janeiro, South America, Feb. 10th, 1877. Nanclwyd Lime Works, Llancleddau, Ruthin, Mehefin, 29ain, 1878. gyRj_Yr wyf wedi bod er's misoedd, bellach, yn cael fy mlino gan boen yn fy mrest a chur yn fy mhen, nes oeddwn yn digaloni i fyned at fy ngwaith. Treiais lawer o gynghorion, ond y cwbl yn ofer. Cymerais ddwy botelaid o'ch moddion, ac vr ydwyf wedi gwella yn gampus. Erfynaf ar bawb'o'm cyfeillion anwyl sydd yn dyoddef oddi- wrth y fath anhwylderau i dreio y Quinine Bitters. -Yr eiddoch yn gywir, GRIFFITH HUGHES. Trecynor, Aberdare, June 26th. DEAR SIR,—I have been suffering from a very bad wript—having three holes in it. I procured two bottles of your Quinine Bitters from Mr. Williams, Chemist, Abc-rdare, which completely cused me. Without any superfluous remarks, I may say that I did not fail to follow my usual work for a single day while taking it, and I am prepared to give further particulars of this extra- ordinary medicine on being applied to by anyone anxious about the atat of their health.—I remain, yours faithfully, DAVID DAVIES, Butcher. To Mr. Gwilym Evans. QUININE BITTERS. 0 Fy NOHTDWLADWTB, —Yr wyf er's rhai blynydd- oedd, bellach, wedi b odynyr arfenadogymeradwyo y Quinine Bitters" i ddynion yn dyoddef dan amrywiol anhwylderau, ac y mae yn dda genyf allu hysbysu fy mod wedi eigaelyn ateb fy nysgwyl- iadau yn mhob achos, i.raddau pell iawn. Yr wyf wedi cael mantais, nid yn unigi weled ei ddylanwad daionus ar ereill, and hefyd i'w deimlo fy hunan. Oddiar ymbrawf hir a theg ohono, yr wyf yn y modd mwyaf di-bryder a chydwybodol, yn ei gymeradwyo i'r cyhoedd, fel cymysgedd llysieuol ragorol. Y mae yn gymysgedd o ddarpariaethau o'r llysiau goreu. Cynghorwn ddynion gwei.t iaid mall-dreulio, isel ysbryd, &c., yn nghyd a'r rhai yn cael eu blino gan darddiadau ac anmhuredd gwaed, i wneyd defnydd amserol ohono, yn en- wedig yn yr Hydref a'r Gwatwyn.—Yr eiddoch, vn hoffus, &c., J. H. ROWLAND. Carmel Hall, Awst lOfed, 187c. Llundain, Medi laf, 1878. Mr. Gwilym Evans. ANWYL SYB,-—Mae yn dda genyf ddwyn tystiol- iaeth i rinwedd eich darpariaeth ragorol, y QUI- NINE BITTERS, trwy yr hwn yr ydwyf wedi derby lleshad mawr yn iy nhaith faith a'm ilafur par- haus am bed war mis—teithio a phregethu braiddt bob dydd, ac yn ami ddwy a thair gwaith y dydd, Yr ydwyf yn hynod ddiolchgar am y lies a gefais' ac os caf y fraint o gyrhaedd cartref, bydd yn dda genyf ei reccornendo i ereill, yn gystal a gwneyd defnydd ohono i fy hun a'm teulu. Ystyiiwyf eich bed yn gymwynaswr mawr dynoliaeth "yn y darganfyddiad hwn. Ewch rhagoch—llwyddiant parhaus, ac oes hir o ddtfnyddioldeb. Meddyliaf fyned i Paris heno. Serch calon atoch, "yda diolchgarwck eto.—Ydwyf, yr eiddoch, ° DAVID HARRIES, W. Hamson-street, Chicago, U.S.A., Gweinidog y Methodistiaid CaJfinaidi