Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
CWYMP SEDAN. ' '
CWYMP SEDAN. Mawrth diweddaf y dadlenwyd yn «eilin gof-golofn sydd wedi ei hadeiladu cof am gwymp Sedan. Y mae y a'r cerflun ar ei ben, yn uwch ac unrhyw gof-golofn buddugoliaethol Oall ag yr ydym yn gynefin ag ef, fel, yn *f> yr oedd y fuidugoliaeth a enillwyd yn Shwymp Sedan y fwyaf ag y gwyr y jManadano. Y mae Colofn Yendome i tra y mae y Piler Buddugoliaeth yn 6*lin yn dyrchu ei ben i'r nefoedd, gan j^odd. drachefn a thrachefn hanes cyffelyb a adroddir gan y ceffylau ar Byrth vj^Qdenburg, y rhai a gariwyd ymaith i ^ris yn adeg un fuddngoliaeth fer, ac a p drwwyd yn ol drachefn i'w lleoedd fel ys- ail un arall. Buasai yn ormod i'w ddys- gWyl i'r Germaniaid beidio adeiladu cof- §°lofn coffadwriaetbol am y fuddngoliaeth 0llj ond dylent ddysgu y wers oddiwrth ^golofnau buddugoliaethol gwledydd ^ill, ac oddiwrth geffvlau Porth Branden- nad yw buddugoliaeth yn eiddo yr rhai bob amser. Yr ydym yn cael fod yr Amerawdwr, y l.'ywysog Amerodrol, a Prince Bismarck, eu derbyn gyda'r brwdfrydedd mwy- yn mhob lie. Yr oedd anerchiad yr ■^erawdwr ar y dadleniad yn llawn o Sdifrifoldeb a theimlad da. JSM oes yr nn "enadur yn awr yn fyw wedi gweled cymaint o gyfnewidiadau a buddugoliaeth- ag ef.
DAMW AIN AR Y REILFFORDD YN…
DAMW AIN AR Y REILFFORDD YN BRUSSELS. Yr ydym wedi derbyn hysbysrwydd am ddanawain alarus wedi cymeryd lie ar y reilffordd yn Brussels, yr hon a ddy- gvyddodd dydd Llun diweddaf. Cymerodd y ddamwain le ar linell Luxemburg, trwy Yr hon y collodd wyth eu bywydau. Dy- fod pymtheg ereill wedi eu niweidio neu lai.
Y CHOLERA.
Y CHOLERA. Yn eisieddiad Cynghor Trefol Newcastle- llnder-Lyne, dydd Mawrth diweddaf, dy- "edodd Mr. Edwards, y meddyg swyddog- 01, fod yno un achos o Asiatic Cholera yn y dref, ond fod yr hwn a'i cafodd yn araf ^ella. Y mae llythTr wedi ei dderbyn yn y "Wyddfa Drefedigaethol oddiwrth lywydd y Straits Settlements, yn hysbysu fod y cholera ,wedi gwneujd ei ymddangosiad yn fhatn, ac hefyd yn nhref Singapore. Dywed gohebydd o Paris fod y dosbarth yn ffoi o Trouville o herwydd agoarwydd y cholera, yr hwn sydd wedi tori allan yn Havre. Daeth yno o Rouen, fel y bernir, gyda Germaniaid o Hamburg.
FFRWYDRIAD ANGEUOL MEWN CLODDFA…
FFRWYDRIAD ANGEUOL MEWN CLODDFA GERYG. Dydd Llun diweddaf, yn Nghloddfeydd peryg Westholden, rhwng Shields a Sunder- ed, tra yr oedd chwech o bersonau yn par- otol twll am flastio, ffrwydiodd y pylor, a Uaddwyd dau ddyn a chlwyf wyd tri ereill.
DARGANFYDDIAD GWYTHIEN 0 LO…
DARGANFYDDIAD GWYTHIEN 0 LO YN PONTYPRIDD. Boreu dydd Mawrth diweddaf tarawyd Or wythien ardderchog o lo mor, mewn glofa Qewydd yn Pontypridd, yr hon a berchenogir gan Mri. Fowler. Y mae hwn yn ddargan- fyddlad pwysig, ac 1 raddau yn gwneud i ffordd a'r hyn a fynych gredir ac a gyhoeddir, *°d ein hadnoddau glofaol gweddilledig yn nag a gredir yn fynych eu bod. Deu- 'PYd o hyd i'r wythien hon yn y dyfnder o 282 o latheni, ac y mae yn 6 troedfedd a 6 ^oodfedd o drweb.
Advertising
Cymgh-rdd Brysta—At y Cyhoedd. Y mae yn hysbys i lawer bellach fod y of allan mai benefit concert 1 E08 Hafod, Tafonwy, ac Ap Arwystl oedd yr un a gynal. iwyd yn y Broad Mead Rooms, Bryste, nos lau, Awst 28ain, 1873; ond yr wyf fi yn dy- JJitino mynegu Bad oedd dim a fynent hwy a'r cyfrifoldeb mewn un ysfcyr. Myfi yn nnig sydd 8yfrifol am yr holl gysylltiadau. Yr eiddoch yn wir., JAMES WILLIAMS. 8, Dale-street, St. Paul's, Bristol.
EBEKEZSB, ABERAFAN.
Yn ngwyneb haul a llygad goleunl." EBEKEZSB, ABERAFAN. CYNELIR TRYDYDD EISTEDDFOD Flynyddol Fawroddog y lie uchod, dydd NADOLIG, Rhagfyr y 25ain, 1873. PRIF DDARN CERDDOEOL. £ S. C, I'r C6r, heb fod dan: 80 o rif, a gano yn 01 eu "The Heavens are telling," o, Haydn's Oratorio (Creation) 15 0 0 Am y Traethawd goren ar y "Tugel" 1 10 0 Beirniad y cyfansoddiadau a'r adroddiadan, y Parch. B. Thomas (Myfyr Emlyn), Penarth, Caerdydd. Beirniad y canu, Mr. D. Davies (Dewi Alaw), Pontypridd. 1 Ceir manylion pellach drwy d Tanfnn dau stamp i'r Ysgrifenydd, JOHN MORRIS, Red Lion, Aberafan. O. Y.-Cair enwau'r beirniaid eto. 482
Advertising
an nawJd Duw a'i hedd." "Adgof uwch anghof." Goreu aBf, arf dyfg." SIS'fEBPFOD Y CASNEWYDD, Hydref y 6ed a'r 7fed, 1873. Beirniaid y Canu: BRINLKY RICHARDS, YSW., a J. THOMAS, Vsw., (Peucerdd Gwalia.) Beirniaid yr Offerynau J. THOMAS, YSW., (Peneerdd Gwalla), a Caradog. YR elw at osod cofgolofn ar feddau yParchn. D. R. Stephen, W. Roberts, D.D., (Nefydd), a J. E Jones, D.D., (loan Emlyn.) Ysgrifenyddioa P. D. DUDLEY EVANS, Cas- newydd BENJAMIN ROSSER, Biaina. 5211 EISTEDDFOD CA11HFF 1.L1. Y MAE yr Eisteddfcd uchod, yr hon a frwiadwyd el chynal yn Tachwedd, 1873, wedi ei gohirio hI d y Sulgwyn canlynol. 537 0. P. EDMUNDS Ysg. EISTEDDFOD OAESFFILI. CYNELIR Eisteddfod fawreddog yn hen Gastell Caeiffili, Tachwedd 3ydd, 1873. Y PRIFDDBRNYN BARDDONOL -I I Bethlehem Jadea," mepur diodl, dim dros 300 o linellaa gwobr f 5 a chadair gwerth JE2. Y PRIF DDERNYN CEEDDOROL.—' Worthy is the Lamb," o Handel's Messiah. C6r ddim llai na 50 mewn nifer i gystafdlu gwobr E15. i' m fanylion pellach, ymofyner a Mr. 0. P EDMUNDS, Secretary of the Eisteddfod, 524 Caerphilly. EISTEDDFOD GABEIEKL ABEBTA WE. GOHIRIAD. D YMUNIR hysbyiau fod yr EISTEDDFOD -*— uchod wedi ei gohirio hyd MEDI yr 22ain, ac felly, yn rhoddi TAIR WYTHNOS YN FWY i'r holl gystadleuwyr i barotoi. Bydd y Cyfansoddiadau felly i fod yn nwylaw y gwa- hanol Feirniaid erbyn AWST y 25ain, a'r enwau priodol i'r Ysgrifenydd erbyn yr un dydd, ac enwau y eanwyr erbyn MBDI y lOfed. Gall y rhai a hoffant gael eu cyfansoddiadau yn ol er eu diwygi > neu eu hslaethu gael y cyf- ryw ond anfon at y Beirniaid. cm, DALIBR SYLW.—Nid To him W glory evermore" fydd y prif ddernyn cerddorol, ond Worthy is the Lamb a'r Amen Chorus." 517 M. HUMPHREYS, YSG. Ymae CASTOR OIL yn cael ei gymerad- -I- wyo fel moddion rhyddkaol, mwynaidd ac effeithicl-i wragedd mewn amgylchiadau neillduol-i ladd ilynger, at ddiffyg treuliad, at y Colic, ao yn enweaig at y bolrwymedd parhaol Ond y mae gwithwynebiad neillduol f'w gy- meryd oherwydd ei flas anhyfryd, a thrwy hyny cedir &c esgoulusir cymeryd dogn o hono, pan y byddai hyny yr bur debyg o ddiogell". y coiff hag doluriau peryglus. Y mae Gronynau Agoriadol yn cael ei parotoi gan Mr. James, Pontypridd. Y maent yn fy- chain iawn-yn berffaith ddi-flas. ac yn cynwys holl rinweddau iaohaol y Castor Oil. Cymeradwyir hwynt gan Feddygon enwog fel meddyginiaeth doulualdd, yn neillduol i wrag- edd mewn amgylchiadau delicate, i blant (uwch. law 10 ced), ac i bawbsydd yn eistedd llawer. Y mae yn bwysig i bob dyn er mwynhan iechyd da, hoennsrwydd a bywiawgtwydd, i gael rhyddhad i'w gorff yn ddyddiol, a gellir siorhau hyny trwy gymeryd yn achlysnrol un nen ddwy o ronynau agoriadol JAMES. Ar werth mewn Blychau, Is. yr un. Gellir ei cael trwy unrhyw fferyllydd, neu oldiwrth vr unig wnenthyrwr, JOHN JAMSS, Chemist, 1 Pontypridd, ar dderbyntad 13 stamp. 534
TABEBHAOLB, MAISSTB®. '
TABEBHAOLB, CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod, NADOLIG nosaf, pryd y gwobr- wyir yr ymgelswyr buddu gol ar y Farddon- iaoth Traethodaa, a Cbaniadaeth. Beirniaicl-Y Oaaudaeth, Mr. WiHiam Rees (Alaw Ddu) y Traethodau a'r Farddoniaeth, Parch. Mr. Rowlands (Eurgiawdd,) Caaiffiii. CAKIADAETH. £ s. c. I'r C6r, dim llai 40 mewn nifer, a gano yn oreu Worthy is the Lamb," (tlandel.) Yr Amen i'w adael allan. 10 0 0 A Chadair i'r Arweinydd. I'r Côr, dim llai na 30 mewn nifer, a gano yn oreu t;Xaut y Mynydd," gwaith J. Thomas, TJanwrtyd 2 0 0 Bydd y programme, ja barod diwedd Awst, ac i'w gael am dd?m stamp ceiuiog gan yr Ys- grifenydd,—DAVID JOSEPH. 495 7, South Parade, Maesteg.
CYLCHWYL GEBD.DOEOL SOAR,…
CYLCHWYL GEBD.DOEOL SOAR, YSTALYFEBA, Dydd Nadolig nesaf, Rhagfyr 25ain, 1873. £ s. c. I'r C6r o'r nn gyaitileidfa, ddim dan 60 mown nifer, a gano yn oren "But as for his people," o Israel in Egypt. 15 15 0 I'r Cdr o'r un ddim dan 40 mewn nifer, a gano yn crot! D affro, Arglwydd," o'r Gerddor Cymreig, Rhif 3ydd 4 4 0 a Chromatic Pitch Pipe i'r arweinydd. Heimiad Mr. D. LEWIS, Llsmfiyatryd. Y programme, yn cynwys y gweadill o'r tes- tynau, yr amodatt, &o., i'w gael ,10m 140. oddi- wrili yr ysgrifenydd, JOHN DAVIES, Storekeeper, 468 Ystalyfera.
PEDWERYDD EISTEDDPOD CAB ML,…
"Goiau arf a ilarf derfj-sg. Gwr fo doeth yw arl dy-g." PEDWERYDD EISTEDDPOD CAB ML, TBEHE RBEB T. CYNELIR yr Eisteddfod uchod ar ddydd Nadolig, Rhagfyr y 25ain, 1873, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn rhyddiaeth, bartidoniaeth, caniadaeth, &c. PRIF DESTYNAU. I'r C6r o'r un gymdleidfa, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu Bendi- gedig fyddo Arglwydd Dduw Israel" (John Thomas) .14 0 0 yn nghyda thair volume o Welsh Airs John Thomas (Pencerdd Gwalia) i r arweinydd, gwerth 3 3 0 I'r C6r o'r un gyiralleidfa, heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu "Fryth- oniaid dewr, i'r gad/' D'r Gerddorfa, gan Alaw Ddu 5 0 0 Am y Traethawd goreu ar "Y posibilrwydd o gadw y Sabboth, a hyny yn nglyn A'r giveithfeydd a masnach 2 0 0 Am y Bryddest oreu ar "Ferthyr- dodAbel" 1 10 0 Am y Penillion Coffadwriaethol goreu am y diweddar Mr. Thomas Evans (Telynog), Aberdar, (gwobr gan gyfeillion) 1 0 0 Beirniaid: y Ganiadaeth, Mr. ROBERT REES (Eos Morlais), Swansea; y Rhyddiaeth a'r Farddoniaeth, &c., Mr. D. W. JONES (Dafydd Morganwg), Cwrndare, Aberdare. Ynyr hwyrbyddCYNGHERDD fawreddog, pryd y gwasanaetha arniyw o brif gantorion Cymru. Y programras, yn cynwys yr holl destynau, i'w cael ar dderbymad dau stamp gan yr ys- grifenydd, REBS T. WILLIAMS, Abertonllwyd Row, ..¡.; 461 Treherbert, Pontypridd.
ALF ARI YIS A G B.
ALF ARI YIS A G B. PYNELIR yr wythfed KISTEDDFOD FLVNYDDOL yn y He uchod dydd NADOLIG, RHAGFYR 25, 1873, pryd y gwobrwyir y buddugwyr ar y testynau canlynol £ s. c. rr Cor, heb fod dan 80 mown nifer, a gano yn oreu 4* The many rend the skies" 20 0 I'r Cor o'r un gy nulleidfa, a gano yn oreu Bavaria," o Lyfr Icuan Gwyllt 3 0 0 BEIRNIAD,—EOS RHONDDA. yC Cyhofddir y gvi-eddil dr testynau mor £\lan ag y byddont yn barod. 520 J. B. JONES, YSG.
Advertising
Goreu arf, arf dysg." TA B ERII AC L. PONT&BD "LAIS. CYNELIR ail Eiateddfod flynyddol y lie uchod dydd GWENER Y GROGLITH, 1874, pryd y b} dd gwobrwyon teilwng i'r ymgeiswyr ar y gwahanol dcbtynau. Ceir miryirwydd pellach yn fnan. T. James, Vag., 529 Bridge R')w, PontarduLii?. j dot'B' J. 0"-
AIL EISTEDDFOD GADEIRIOL NEUADD…
o gân yw Cymru i gyd." AIL EISTEDDFOD GADEIRIOL NEUADD Y GWEITH"WTR, TAIBACIL Llywydd: C. R. M. TALBOT, Ysw., A.S. Is-Lywydd: Parch. JOliN GRIFFITHS, Rector, Castellnedd. T>TDDED hyshys y cynellr y GYLCHWYL FAWREDDOG uchod dydd Llun, Hyd- ref 20fed, 1873. Y prif dosfcynau ydynt:— TRAETHODAU. & s. <3, Am y Traethawd goreu yn Oymraeg ar "'Genpdlyddi&etb, (Ethnology.) 7 7 0 Am y Cyfieithiad goreu o'r Traethawd si- Taibach, (sef prif Draethawd yn yr Eisteddfod ddiweddaf,) i'r Saeeoneg. 2 2 0 BAR DDONIAETH. Am yr Awdl oreu ddim dros 300 o linellan ar "Los? £ <iad Chicago." 3 3 0 A chadair hardd gwerth-tri gini. Am y Bryddest Gc £ fadwiraeth»-.l oreu dim dros 200 o lisellau, i'r diweddar John Henry Vivian, Ysw., A.S., yn Saeaoneg. 3 3 0 CERDDORIAETH. Am y Gin Bdcsgrifiadol oreu (Scena) ar y geiriau sydd i'w cael yn Oevtau Llwyfo, '"C&a y Owys," tndalen 23. 1 10 0 CANTATA HTH. I'r Cdr h3b fod dart SO c. nifer a gano yn oreu "Hallelujah to the Father," Beethoven. 20 0 0 I'r Cdr hab fod dan 60 mewn nifer a gano yn oren Y Gwlithyn," gan Alaw Ddu 8 0 0 BEIRNIAID—Y Traethawd ar Ethnology, y Parch. DAVID THOMAS, A.C., (late Fellow of Trinity College, and for some time examiner at the University, Oxford); y Farddoidaeth a'r Cyfieithiad, y Parch. R. ELLIS (CYNDDKLW), Caernarfon; y Ganiadaeth a'r Desffrifsan. ALAW DDU ac EOS RHONDDA. AMODAU. Ni chaniateir unrhyw arweiaydd a fyddo wedi etJÍll droa E15 15s i arwain unrhyw gõr ar Ganig y Clychau." Y Cyfansoddiadau gyda'r enwau priodol dan sel, a'r Ethnology, i fod yn Haw yr Ysgrifenydd- ion erbyn Medi y 12fcd, 1873 Yr holl Gyfan- soddiadau e eill erbyn yr 20fed o Fodi, 1873, gyda'r enwau priodol dan sel. Y ffugonwau oil i fod mewn llaw erbyn y lOfed o Hydref. Nt wobrwyir oni bydd teilyngdod. Y buddugwyr i fod yn bresenol, neu cedwir tocyn blaensedd o'u gwobr. Y Cyfansoddiadau buddugol yn eiddo y Pwyllgor. Pob manylion ereill, yn cynwys rhestr o'r teatynau a'r geiriau i'r Gan Ddeagrifiadol (Scena), i'w cael trwy anfon dan stamp i'r Ysgrifenydd- ion. THOMAS JENKINS, Varna. 403 JOHN EVANS, Scutari.
Advertising
TABERNACLE, MAESTEG. riYNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod NADOLIG nesaf (Rhaefyr 25ain, 1873,) pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr budd- ugol mewn Traethodau, Barddoniaeth, a Ciun- iadaeth, &:0. Beirniaid,—Y Traethodau, Paroh. T. E. ROWLANDS, (Eurglawdd); y Ganiadaeth, Mr W. T. RExs, (Alaw Ddu.) 442 Goreu :\l'f, arf dysg." EISTEDDFOD OAD^IKIOL ABEBTAWE. pYNELIR yr EISTEDDFOD uchod yn y MUSIC HALL, Abertuwe, dydd LLuJr, Medi 22ain, 1873. Prif Destynau. • I'r Cor ddim dan 100 mewn nifer, a gano yn oreu "Worthy is tho Lamb" a'r "Amen Chorus." Gwobr, 20 gini, a thlws i'r arwein- ydd. Am y Traethawd goreu ar "Elfenau Athron. iaeth Foesol/' Gwobr, .£5. Am yr Awdl oreu, ddim dros 350 o linellau, ar Gyflafareddiad." Gwobr, £ 5, a chadair. Rhoddir hefyd bump punt yr un am ganenon. Ceir pob manylion ar y programme, yr hwn ellir ei gael trwy anfon dau stamp coiniog 1 Mr. M. HUMPHREYS, 24, Waunwen Terrace Swansea. DALIER SYLW.—Barna y pwyllgor mai gwell peidio cyfyng "Let Old Tirnotheus yield the prize," (Rhif 8), i gorau na enillasant ddeff punt o'r blaen felly bydd yn agored i'r holl gorau. 4gt; Y mae British Medical Journal, Lancet, a'r alwedigaeth feddygol. yri achel gvm.radwva t' D -V1KS' EFI^ERVESCINE ALKALINE S \LINE, at llyn y bust!, dolur yn y pen, surni cyll-agwat, a difyg trouliad. Y inao yn pur^ y gwaed. yn rh< oie'ddo y coluddion, ac ya symud ymaith pob rhag-dlarpariad i'r ilYHal. wót, ClóGû ddoiuiiau, twymy jau, do phliiu. A gaolyn a. ddywpd Dr. Browa, Havt rf .rdwesV i, V wao oich Saline mor flivsus ag v II o f.wr." Ar worth mown pot* li I3 G t af 2ij 6J. yr un. Na ch, merwch dditu yn ei I.J. Ync-t i barotoi yn unig gon M. P. Davits. Ph. Ch i»t, Tenby; agwonhir ef ytl Aberdar,' r- Chtmi't, Gadly^. > .,<-