Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
BWRDD Y GOLYGYDD.
BWRDD Y GOLYGYDD. AT Y PAECH. E. GURNOS JoNES. —Y mae Cys- tadleuydd" artl weled yn y GWLADGABWH eich beirniadaeth ar destynau rhyddieithol a bardd- onol Eisteddfod Ca>llw<hwr, neu ei hysbysu yn mha wythnosolyn y geill ei gweled. AT EIN DARLLENWYE.—Carai "Cymro" wybod gan un o'n darllenwyr a fu rhywun farw trwy newyn yn amser y tlodi yn Merthyr a Dowlais? Os do, pa faint ? Ac,a basiwyd rheithfarn mewn trengholiad i'r cyfeiriad hwnw ? AT Y PARCH. E. JONES (Iorwerth Ddu).— Gofyna Un nad oedd yno" a fyddwch chwi gystal a chyhoeddi yn y GWLADGAEWR eich beirr.iadaetji ar gyfansoddiadau yr Eisteddfod a gynaliwyd yn Jerusalem, .Rhymni, y Nadolig. J. H -Dymuna y cyfaill hwn wybod am ba fath o ysgrifau a altfonir i'r Wasg y mae gohebwyr yn cael eu talu. Nid oes rheol pendant i hyny, cyn belled ag y gwyddom ni. Ond gwyddom fod rhyw gyonabyddiaeth yn cael ei roddi i rai am draethodau, ffug-chwedlau, ac erthyglau, ac ni wneir hyny. oni byddant yn wir deilwng. GWILIEDIDD.—Ni feiddiwn gyhoeddi eich eiddo, am mai rhyw rwgnachiad Eisteddfodol ydyw. DYMUNA "Milfranydd" gael gwybod gan rywun on darllenwyr pa le gellir cael y ilyfr canlynol: —" A concise system of Mathematics, by Alex Ingram, author of Elements of Euclid, &c. Containing 432 pages, and illustrated. By up- wards of 300 woodcuts. 12mo. 7s. 6d. bound." LLITH HEN DOMOS.- Y fasged yw ei dynged, am ei fod yn rhy bersonol. DTFODWG.—Mae eich llith yn annghymeradwy. Gormod o'r personol a rhy fach o'r rhesymiadol yw ei ffaeleddau. LLEF O'R PWLL GLO.—Mae digon ar yr un testyn yn ein pa,pyr eisoes. WEDI DYFOD I LAw,-Sylw neu ddau gan "(,J';ust- feinydd" at "Shipriswyson"—-Llith gan Hen Lampman ar Ddiogelwch y Lofa "—Beirniad- aeth Eisteddfod Penderyn, Rbagfyr 20fed, 1880 -Hanes taith T. Puntan, gynt o Glyn Ebwy, i America-" Dychan v. Tuchangerdd," gan D. R. Hyn a'r Hall" (politicawl). gan Oliver Jones—"Y Cymro Gwyllt a'r Gwyddelod" (gwrthddywediadau i haeriadau John Lewis), gan Lewis John-Alarch Ogwy (Glyncorwg)— "Yr Eisteddfod Genedlaethol a Gwenllian Cydweli' gan Rhys T. Williams-" Llith o'r Bacws "-G. E. Davies-Thos. Thomas-Un o fechgyn y gan.
YR YSGRIF DIROL WYDDELIG.,,
YR YSGRIF DIROL WYDDELIG. Ni charem ar un cyfrif lefaru gair yn ddrwg am y Gwyddel, ac yntau heb fod yn haeddu hyny, nac edrych gydag ysgafnder a dibrisdod ar ei sefyllfa, os yw hono yn un wirioneddol orthrymus ac adfydus; ond yr ydym ni yn methu yn deg a gweled fod yr amaethwr Gwydd- elig yn unrhyw o'r cysylltiadau rhyngddo a'i arlwydd yn wahanol i amaethwyr y tair rhan arall o'r Deyrnas Gyfunol. Crochwaedda yn fawr am Sefydlog- rwydd tir-afaeliad," ond paham efe yn fwy na rhyw amaethwr cydgenedlol arall ? A ydyw tir-afaeliad sefydlog yn drefniant cyffredinol yn amaethyddiaeth y deyrnas? Os nad ydyw, paham y cwyna efe yn fwy nag arall ? Y iawn- der nesaf, os iawnder hefyd, y cwyna am dano yw "Ardreth deg ond dylai gofio, os yw yr ardreth yn annheg, mai efe ei hunan sydd wedi ei gwneuthur felly. Onid yw amaethwyr yr Iwerddon, megys ag y mae amaethwyr Cymru a Lloegr, ac yn fwy felly hefyd, yn codi y tiroedd drwy ymddygiadau annoeth eu hunain ? Mae yr awydd gymaint am dir yn eu plith, fel y cynygia y naill uwchlaw y IlaU am dano, hyd oni fyddo yn y diwedd wedi myned yn rhy ddrud i neb allu gwneuthur ei ffordd yn llwyddianus arno; ac onid yw yn naturiol i'r tir-arlwydd dderbyn y swm uwchaf a gynygir iddo am dano, fel ag y gwneir yn mron am bob nwydd ac eiddo arall ? Y mae ar- drethiad y tir yn yr Iwerddon, yn yr ar- drethiad cyntaf arno, mor deg, ar ddim ag a wyddom ni, ag yw yr ardrethiad ar dir mewn unrhyw ran arall o'r deyrnas; ond yn yr ail a'r trydydd tan-osodiad (sub: lettings) y mae y drwg yn aros, a phwy yw yr achos o hwnw ond y man-ddeiliaid Gwyddelig eu hunain ? Ac o barth i'r Llywodraeth, neu ddirprwywyr y Llyw- odraeth, i ymgymeryd a'r gorchwyl o benderfynu swm yr ardreth y dylai y tir-arlwydd Gwyddelig godi am ei dir, a'i orfodi i fyned yn ol hyny, Bydd, i'n tyb ni, yn ormod o ymyriad &g iawnder ac a rhyddid personol y perchenog. Byddai yr un peth ei orfodi i beidio derbyn rhagor na phumtheg swllt am ei ben- adur sydd yn werth ugain, neu i beidio derbyn rhagor na deg punt am ei anifail a. fyddai yn worth pumtheg. Ai nid eiddo cyfiawn y tir-arlwydd yw ei dir, fel pob cyfran arall o'i eiddo ? Os felly, pa hawl sydd gan neb na dim i ymyryd Str naill gyfran yn fwy na'r Hall ? Pa ddyben i neb fyw yn ddiwyd a chynil, a drwy hyny gasglu ychydig olud neu ^iddo, os yw y Llywodraeth, neu unrhyw aHa arall, i gael gwneuthur fel ag y U33fSiont â. hwy yn y diwedd ? Y mae y fath syniad yn wrthun, yn greulon, ac yaifresymol, Braint arall yn perthyn i'r tair "Ff" ag y mae y Gwyddel yn dyheu am dani yw "Gwerthiad rhydd," sef fod gahddo hawl i werthu ei dir-afael- iad am y geiniog uwchaf a gaffo am dano, heb ymgynghori dim a theimlad nac ag ewyllys yr arlwydd, er gwybod a fydd y deiliad newydd yn un wrth ei fodd ai peidio. Nid yw peth fel hyn eto yn unol a rheswm a chyfiawnder, ac ar- weiniai yr ymarferiad ohono i lawer o annhrefn ac annghymodlonedd. Ond tybir mai rhyw gynllun o'r fath, yn syl- faenedig ar y tair "Ff" a nodwyd, a I fydd yr ysgrif a gynygir ar bwne tirol yr Iwerddon, ond pa un a fydd hi i fyny yn gwbl a golygiadau y Cynghrair, ac a dosbarthiadau amaethyddol yr Iwerddon, sydd bwne y gellir amheu y tebygol- rwydd ohono. Y mae yr Aelodau Sen- eddol Gwyddelig yn beirniadu ac yn dadleu gyda brydaniaeth annghyffredin y rhanau hyny o'r Araeth Freninol ag oedd yn dwyn cysylltiad a phwnc tirol yr Iwerddon, ac y maent yn mron un ac oil yn ffyrnig yn erbyn cyfattaliad neu orfod- ogaeth (coercion), er dwyn yr Iwerddon i gyflwr o ufudd-dod a heddychlondeb. Y maent weithiau mor hyf a herfeiddiol yn eu hymadroddion fel yr ydym yn gorfod synu eu bod yn cael eu goddef. Yn wir, y mae y Tÿ yn fynych fel pe byddai am roddi i mewn iddynt, er mwyn cael taw ar eu broch a'u nwyd- wylltedd. Yr ydym yn canfod un rhin- wedd i'w hedmygu yn nglyn a'u gweith- rediadau Seneddol, pa un bynag ai iawn ai cyfeiliornus y byddont yn eu golyg- iadau y maent bob amser yn taraw gyda eu gilydd, a phob amser a'u hamcan er gwneuthur daioni i'w gwlad a'u cyd- genedl. Y maent yn hyn yn ymddangos yn llawer mwy gwladgarol a chenedl- garol na'r Aelodau Seneddol Cymreig. O'r braidd y clywir hwy fyth yn dyrchafu eu llais dros eu gwlad mewn ystyr am- ddiffynol, a llawer llai mewn ystyr di- wygiadol. Ni allesid casglu, o ran dim son a glywid am Gymru yn Senedd- dymhorau yr haner canrif ddiweddaf, ei bod yn gyfran o'r Deyrnas Gyfunol, nac ei bod yn cael ei chynrychioli ynddynt o gwbl, ond gobeithiwn fod yr amser hwnw bellach wedi darfod, ac fod awr ei dadleuaeth, ei hawl, a'i hiawnder hithau gerllaw.
BYR EBION 0 L'ERPWL.
BYR EBION 0 L'ERPWL. Pan fyddo y gwynt yn chwythu o gyfeiriad y gogledd, rhaid peidio dweyd hyny, ond yn hytrach cadarnhau ei fod yn chwythu o'r de- ddwyrain. Felly y mae yn union gyda nod- iadau masnachol—os ceisiwch ddilyn y gwir- ionedd, daw mellditb a rheg ar ben pob un a geisia ymgadw at wirionedd. Gall y neb a ddewiso geisio gwadu hyn ond fe wrth- wynebir y cyfryw gan ddyddiadur ffeithiau y gorphenol. Cymered y neb a fyno fasnach y glo yn Morganwg yn safon beirniadaeth, gan gymharu dygwyddiadau a'u gilydd, a phwy bynag a wnelo hyny yn ddiragfarn, fe wel yn amlwg fod dosbarth o hunanolion wedi bod yn euog o arwain y bobl i ddyryswch, a bod effeithiau y cyfryw ddyryswch yn dilyn y gweithiwr hyd y fynyd bresenol. Mae am- gylchiadau yn newid, a dylai y cyfryw sydd o dan lywodraeth y cyfryw fod a'u llygaid yn agored er gwylied buddianau a manteision personol. Mae y tipyn diwygiad a ddygir yn mlaen yn awr ac eilwaith yn cael gwrthwyn- ebiad cryf, am fod y cyfryw yn tueddu i am- ddiffyn y gweithiwr, a'i godi yehydig yn uwch, gan ei wneyd yn debycach i ddyn nag i'r anifail. Tybiwn fod sefyll allan yn gamsyn- iad mewn llawer cysylltiad ond yn y cysyllt- iad presenol, nis gellir beio y gweithwyr am sefyll dros gyfiawnder, a dangos teyrngarwch gwladgar, trwy aarhydeddu y gyfraith yn ol eu threfniant. Dyblir pris y glo oblegyd y prinder, medd y meistradoedd ond ni chodir cyflogau y gweithwyr, er fod y glo a werthant am y pris uchel wedi ei gael allan am bris bychan, eto, nid digon hyny, ond rhaid ffurfio clymblaid i orfodi y gweithwyr i sathru deddfau y wlad, y rhai a ddygir yn mlaen fel mesurau diwygiadol, er lies a llwyddiant y dosbarth gorthrymedig. Mae yr hwn a. geisia hudo neb i fyned yn erbyn deddfau y wlad yn euog o gosb, dim ond cario y peth adref. Gan fod y ddeddf, fel y mae, yn annigonol, mae yn ofynol dei3ebu ar un- waith am atodiad i'r ddeddf, er ei gwneyd yn fwy effeithiol ar y meistri, yn gystal ag ar y gweithwyr. Gall cyfreithwyr ac ereill o'r weinidogaeth gyflogedig geisio eich dychrynu i ymostwng yn wasaidd i werthu y rhagor- freintiau a estynir i chwi gan y Senedd er diogelwch a chysur yn y dyfodol. Breintlen amddiffynol y gweithiwr ydyw y ddeddf, a bydd i'r neb a wnelo gytundeb y tuallan iddi daflu ei hun allan o gylch cydymdeimlad y cyhoedd. Amcan cyaghrair perchenogion eyfalaf ydyw dallu y bobl, fel na welont ragor- oldeb y ddeddf amddiffynol; ond oa myn y gweithiwr ymddyrchafu, rhaid iddo lynu wrth y gyfraith, fel y caffo amddiffyniad y cyfryw mewn adegau o gyfyngder. Glyner wrth y ddeddf-yr holl ddeddf, a dim ond y ddeddf. Os ydyw y ddeddf yn annghyfansoddiadol, ymyred y meistri am adgyweiriad neu gyf- newidiad ohoni, yn hytrach na cheisio hud- ddenu neb i anmharchu y Llywodraeth trwy sathru deddfau cyfansoddiadol ein gwlad. Ffaith gadarnhaol ydyw fod y cwmniau mawrion fel un gwr wedi codi gyda'u gilydd i annghymeradwyo yr ysgrif—fod yn perthyn i'r ddeddf neillduolion nad ydynt eto wedi dyfod i'r golwg. Os nad yw y meistri yn gyfrifol am bob math o ddamweiniau tan- ddaearol, paham y cynhyrfant gymaint yn erbyn deddf yr amddiffyniad ? Nid yw gweith- redoedd ac ymddygiadau y meistradoedd yn y cysylltiad hwn yn ddim na chynhyrfwyr yn dirmygu y gyfraith, a lladrata oddiar y gweith- iwr o'r iawnderau hyny sydd yn berffaith deilwng iddo. Barned a farno, mae papyrau dyddiol ac wythnosol y wlad yn unfryd unfarn yn condemnio ymgais annheilwng y meistri yn gwneyd cais i ddianrhydeddu y gyfraith, a chael gan y gweithiwr i werthu yr hawliau a estynir iddo gan y ddeddf-wneuthurfa, ac os y llwyddant, gallant glecian bawd ar y gyfraith, a gosod y gefynau caeth yn dynach, ac ychwanegu baich y gweithiwr. Mae rheol- au y gymdeithas ddarbodol yn eithaf yn ei lie; ond cyn y gellir dyfod yn aelod o'r gymdeith- as, rhaid llawnodi gwrthdystiad yn erbyn y gyfraith wladol, a ninau wedi ein dysgu i barchu dyn ac anrhydeddu y gyfraitb. Gall y gweithwyr, os mynant, ffurfio trysorfa ddar- bodol a chynorthwyol, heb fod o dan unrhyw orfodaeth i wneyd ymrwymiadau a fyddo yn groes i gyfraith ac o ganlyniad, mae yn bwysig i'r werin beth a wnant, a pha fodd y gweithredant yn y cysylltiad hwn. Cydneb- ydd pob dyn allu a dylanwad y glymblaid neu y cynghrair cyfoethog ond cyhyd ag y byddo y gyfraith o blaid y gweithiwr, ac yntau yn anrhydeddu y cyfryw, fe fydd yn sicr o gyd- ymdeimlad y cyhoedd yn gyffredinol. 0 gan- lyniad, gwell i'r gweithiwr gael y cyhoedd o'i blaid nag ymostwng o dan olwynion peiriant y gorthrymwr, i gael ei wasgu allan o fodol- aeth. Nid oedd genyf fwriad neillduol i fyned yn y cyfeiriad hwn, hyd nes i mi ddarllen erthyglau beirniadol ar y pwnc, a thrwy hyny, deimlo awydd i wneyd sylw neu ddau wrth fyned heibio, gan osod sylwedd yr hyn a ddar- llenais yn gymhlethedig a syniadau personol, y rhai a gredwyf sydd yn uniongred. Pe cysylltir y ddeddf amddiffynol, neu y cyfrifol, fel ei gel wir, gyda deddf arolygiad mwnglodd- iau, gan ychwanegu atynt adranau penodol, er gwneyd y cyfryw yn fwy effeithiol, gallai y gweithiwr edrych yn mlaen am amser gwell yn y dyfodol. Y dosbarth gweithiol ydyw gewynau a nerth ein Llywodraeth, a mawr- haer y gallu hwnw trwy anrhydeddu y gyf- raith, fel yr ychwanegont mewn gallu a nerth. Rhaid cael unffurfiaeth gydweithredol i am- ddiffyn hawliau y werin, os. ydyw perchenog- ion cyfalaf am fod yn wrthnysig i ddeddfau y wlad. Mae gan y gweithwyr hawl, fel dinas- yddion heddychol o'r Llywodraeth, i ofyn am farn a syniadau ein Seneddwyr ar bynciau cenedlaethol, rhag i'r etholwyr eu dallu, a thrwy hyny, ethol gelyn annghymodlawn i Senedd y wlad fel cynrychiolwyr. Gall y gweithwyr ffurfio trysorfa ddarbodol iddynt eu hunain, heb ddirymu y ddeddf, a byddai cyfraniadau wythnosol oddiwrth dri ugain mil o weithwyr, yn ol tair ceiniog y pen, yn cyrhaedd y swm anrhydeddus o 39,000p. Gyda chymdeithas o'r fath, ni fyddai yn rhaid i'r gweithiwr fod yn hir cyn gwneyd i'r byd masnachol deimlo y gallu a'r dylanwad cysylltiedig a chymdeithas fyddo yn feddianol ar drysorfa gyfoethog. Mae llawer ymgais wedi ei gwneyd cyn yma I gael y gweithwyr i ffurfio mewn cynghrair cym- deithasol, ac hyd eto wedi methu ond hwyr- ach fod y cyfnod wedi dyfod pan y byddis yn cydweled y priodoldeb o adeiladu caerfa am- ddiffynol. Na fydded i'r gweithwyr annghofio y wers a ddysgir iddynt gan y meistri er ffurfio cymdeithas ddarbodol, a bydd iddynt gario allan y wers yn weithredol, ond nid drwy ymostwng i lawnodi unrhyw gytundeb a gynygir fyddo yn milwrio yn erbyn ein oyfreithiau gwladol. Gall nad wyf yn ymdrin y pwnc yn ddigon ymarferol i foddloni rhyw ddosbarth ond pan fyddo creadur o ddyn yn gwneyd goreu gallo, nid wyf yn meddwl y dylid ei feio. Yn ol agwedd pethau yn bres- enol yn nglofeydd y sir hon a'r siroedd terfyn- ol, nid yw yn debyg yr ymostyngant i wneyd dim y tuallan i gylch y gyfraith, a mawl lea iddynt am y fath benderfyniad, T TTWTDD MAWR. OernI anarferol—rhew ae eira mewn ajrf- lawnder ohono er's dyddiau. Golygfeydd yr afon yn wahanol i ddim a welwyd arni • chwarter canrif. Trosglwyddiad llythyrau a brys-hysbysiadau pellebrol wedi eu hatal am rai dyddiau rhyngom a'r brif-ddinas. Prinder glo a .dwfr yn cael ei deimlo yn mhob parth o'r ddinas, a phris y blaenaf wedi codi o wyth ceiniog y cant i swllt a chwe' cheiniog. Ar adeg fel hon, credwyf y buasai talcen a dwy heol yn talu yn dda i'r torwr glo. Beth bynag fyddo pris y farchnad, ychydig fydd cyfran y glowr. Gellir cyfleu yr hen air o'm heiddo flynyddoedd yn oI-fod yn rhaid cael sopyn mawr am swllt." Mae cyflogau y glowyr a'r morwyr yn lied debyg i'w gilydd, ac o'r ddau, y blaenaf sydd yn cael y lleiaf am ei lafur. Mae peryglon y naill fel y Hall yn anfesurol, a'r cyflogau a dderbyniant yn mhell islaw gwerth y llafur a gyflawnant. Nid oes gan y gwladwr gwledig ddim dirnadaeth am galedi y morwr ond gall y sawl sydd wedi croesi y Werydd gael rhyw gyfran o gydymdeimlad a marchogwyr y don. Gadawaf ar hyn, gan fod genyf lythyr arall fel cyfarchiad moesgar at y rhai a broffesant anffaeledigrwydd.—Yr eidd- och, CYMRO GWYLLT.
Family Notices
e »t e gil g*&»e$li.. M OR RIS.-Ionawr 16eg, priod Mr. David Morris. 59, Oxford-street, Aberdar, ar ferch. Geliwr ei henw Annie. A r chwareufwrdd eang amser N awr nhw gawsant ar eu cyfer Naws a cheinder yn eu Annie I'w difyru a'u dyddanu— Eu prima donna ydyw hi Marwolaethan, JONES.—Rhagfyr 17, yn Landsford, Pennsyl vania, ar ol tua phedair blynedd o gystudd trwm gan y miner's commmption, Mr. David A. Jones. Ganwyd ef yn Twyn Star, Tredegar, yn 1822. Aelod ydoedd o gapel y BRdyddwyr-Carmel- yn Sirhowy. Priododd a Miss Mary Ann Jones o'r un lie, ac ymfudodd i America yn 1851. Claddwyd ef ar y 19eg yn Summit's Hill Gad- awodd weddw a saith o blant. DAVIES.-Ofidus genym yw hysbysu am farw olaeth y siriol, hawddgar, a ffyddlon J. W. Davies, sef mab i Mrs. Davies, Cefn Brewery, Cefn-coed-y-cymer, ger Merthyr. Daeth tua chartref er treulio ei holidays, a thra yn cychwyn yn ol tua Glasgow, cafodd anwyd trwm, fel y gorfu iddo ddychwelyd gartref yn mhen ychydig ddyddiau. Er ymdrechion penaf y meddygon, bu farw, a chladdwyd ef yn ngladdfa Cefn ar yr 21ain cyfisol, gyda'i dad a chwaer. Yr oedd yn aelod gyda'r Annibynwyr yn Tabor. Gwein- yddwyd yn yr angladd gan y Parchedigion Mr. Salathiel (Carmel), E. Morris, ac R. Griffiths (Tabor). Boed Tad y weddw a'r amddifad yn nawdd ac amddiffyn i'w fam unig.-A. B. THOMAS. -Dydd Iau, Ionawr 20fed, bu farw y Parch. B. D. Thomas, Llandeilo, yn 68 mlwydd oed, yn nhy ei fab-yn-nghyfraith, Dr. Lloyd, Bank House. Cafodd yr ymadawedig gystudd trwm a phoenus am flynyddau meithion, ond dyoddefodd yr oil gydag amynedd Cristion. Dysgwyliodd yn hir am awr ei ymddatodiad, a phan y daeth, nid anmharod yn ddiau y ca odd ef. Perchid ef yn fawr gan gylch eang ei ad- nabyddiaeth fel dyn hynaws a charedig, ond cyfiawn i fanylder. Yn anterth ei ddydd, nid ychydig ydoedd ei ddylanwad yn y cyfundeb anrhydeddus (Methodistiaid Calfinaidd) y per- thynai iddo, yr hyn a ddygid oddiamgylch gan ei boblogrwydd anarferol fel pregeth, a'i fedrus- rwydd mewn pethau amgylchiadol. Bu yn un o olygwyr yr Oenij (os ydym yn cofio yn iawn) am beth amser. Hebryngwyd ei weddillion dydd Mawrth, y 25ain cyfisol, i fynwent Llan- gunnor, gerllaw Caerfyrddin, i'w gosod i orwedd gydag eiddo ei briod, yr hon a'i rhagflaenodd.
[No title]
ALMANAC Y CYMRY, neu GYDYMAITH Y CYMRO. Hefyd, "The Welsh Historical Almanack." I'w cael heb dal gan unrhyw fferyllydd cyfrifol yn mhob tref. Gofynwch am danynt. Cyhoedd- edig gan Mr. Gwilym Evans, Llanelly. [2431] DYWEDIR mai Tywysog Cymru, yr hwn sydd yn ymweled a. Paris amryw weithiau yn y flwyddyn, yw y tywysog mwyaf poblogaidd yn Ffrainc oddiar amser Harri V. Nid ydym ni yn Nghymru yn cael y fantais leiaf i brofi cymwysder rhyfeddol y Teulu Breiniol.
Advertising
Anthemau y Cymanfaoedd Canu, 1881. MAEH holl ANTHEMAU, <fec., ar gyfer y Cymanfaoedd uchod i'w cael gan—> WALTER LLOTB, Swyddfa "Y Gwladgarwr," Aberdaæ. '°< Talybent, ger Aberhonddu. OYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG NJ yn y lie uchod ar ddydd LLUN SULGWYN, Mehefin Ced, 1881, pryd y gwobrwyir ar y testyn- au isod, &c. I'r «6r, heb fod dan 50 o rif, a gano yn oreu, "Awake the Harp" (Handel); gwobr, 12p., a medal gwerth 2p. i'r arweinydd. Pryddest i Lady Gwynne Holford, Buckland; gwobr, 4p. Bydd y Programmes alias tua'r wythnos gyntaf yn Chwefrot. HENRY WILLIAMS, Ysg., Talyboat, Bwlch, R.S.O., 2432 Brecon. Siloh, Pentre Rhondda. CYNELIR y ddegfed EISTEDDFOD flynydd- c ol yn y oapel uchod, dydd LLUH PASO, 1881. WWW DBSTYNAU. 1'1' cdr, heb fod dan 50 o rif, a gano yu oreu Then round about the starry throne (Handel) gwobr, 10p., a gwaith Idrisyn i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa, na enillodd dros 5p. o'r blaen (heb fod dan 30 rif) a gano yn oreu, "Bydd myrdd o ryfeddodan" (allan o'r anthem gofifadwriaethol, Y maa gorphwysfa eto'n ol "); gwobr, 3p., a phregethau y Parch. D. Roberts, Wrexham, i'r arweinydd. Bydd y Programma yn barod ar fyr. DAVID R. THOMAS, Glenview Cottage, 3434 P«nti« Bh«ndd».
ITy s tlol if e I h au Pwysig…
I Ty s tlol if e I h au Pwysig )T ( I QUIMNK BITTEKS GWILYM UVASS. _i..»' j,L P j _t.c:J l' f- Brynhyfryd, ger Abertawe. Anwyl Syr. Yr ydwyf wedi bod yn gwer'hu y Quinine Bitters am r ti biynyddau bellach. Y maent wedi gwneyd Lawe' o Jes yn yr ardal yma, c y mae dyfodiad dy-^aer iddynt. Yr ydwyf wedi sylwi yn fanol ar en heffaith ar wahanol bersonau, ac yr y. v/yf wedi gweled rhai o'r dolur- iau gwaethaf a allai neb LMychymygu yn cael eu llwyr wellhan trwy ddefnv dio y meddygiyn yma. Y mae plant o bob oe.itvm, dynion ieuhUf a hen, gwragedd a marched, o'i yn tysfciolaefchu i'w heffaith daionut-. Y miw vn drueni na el lid eu darostwng ychydig yn of pris, heb wanychu eu heffaith gan foa cr.noedd o b<»bl woinion yn s* chedu am dreio t,i hdLith, otid eto heb fodd i wneyd hyny.- "Il" eiddoch vn serchog, ISAAC OWEN. From Griffith Wuhams, Llanerehytriedd Angle- sea genyf gM-ei y c> fieusdra i anfon b¡,ir o ganmoh:-t.eth I eh "Quiume Bitters." Y nment yn dderbyniol iawn y y gyinydog.-wtb hon, Gwertbais lawer ohouynt yn ystod y biynyddau diweddaf. ac y mae y gatwa- arnynt yn parhaul gynyddu. Nid oes meddvginiaeih In debsg iddynt at isclder ysbryd, diffyg traul, dvchlamiad- au y galon, a chur yn y pen Yr eiddoch yn gywir, Medi 8, iSSO. GHIFFITH WILLIAMS. From, SPr, John Llwy d (Toan Cytiiffg), Mynydd Cynffig Syr,-Bu'm yn dyoddef llawer oddiwrth ddolur yn fy mhen, iselder y-brvd, diffyg a-rcWaet-h at fwyd, ac ar ol ei fwyta. blinder mawr. Prynais botelaid 4s 6d. oddiwrth Mr. Richard Jenkins. Kenfig Hill, ac ai- ol i mi ei chymeryd, teirnlais fy hun wedi adferyd i'm iechyd arferol, ao vn alluog i ddilyn fy ngalwedigaetii Yr ydwvf" wedi eu cymeradwyo i ereill, a thystiolaeth y rhai hyny yw eu bod wedi derhyn lies annkraetholtrwvddynt, a byddaf yn teinalo yn ddyledswydd arnaf on cadw bob amser fel trysor penaf y teulu. From the Rev J. IT. Williams (Brytifirdd), Head Master of the Dowlais Grammar School, To Mr. Gwilym Evans. Dear Sir,-The wonderful efficacy of your Quinine Bitters to restore health and vigour after lingering illness and debility, has been recent- ly and sufficiently proved by my family, and elicits this voluntary and conscientious testimony from me for the benefit of others. From J. Ellis Edwards M.B.O.S. L.S A.,$c., Saint Clears Carmarthenshire. To Mr. Gwilym Evans. Dear Sir,—Having been so frequently asked by my patients as to the desirability of taking your "Quinine Bitters," I have for the last two years given it a fair trial, and find it, without exception, the most pleasant aii-d effectual means of admin- istering that remedy. (Signed) J. ELLIS EDWARDS, M.R.C.S. L.S.A. Testimonials of the most flattering nature have been recently received from Mr. Joseph Rees Cardigan; Mr. Griffith Williams, Llanerchymedd; Mr. W. H. Thomas, Dowlais Mr. John Francis' Wrexham Mr. Myrddin Davies, Swansea Mr. Hugh G. Hughes, Holyhead; Mr. W Sims, Aberaman; Mr. E. P. Wynne, Aberystwyth; Mr. Jones, St. Asaph Mr. D. Evans, Cemmaes Montgomeryshire Mr. J. P. Jones, Aberayron; all chemists and gentlemen who have every facility for testing the respective merits of different pre- parations offered to the public by advertisements and other means. Mr. Watkiu J. Thomas, Chemist, Aberdare, Aug. 17th, certifies to its extensive sale and good results produced in several cases that came under his immediate notice. To Mr. Gwilym Evans, F.C.S., Manufacturing and Analytical Chemist, Llanelly. Llangadock, August 15, 1880. Dear Sir,-I am happy to state that the sale of the Quinine Bitters is rapidly increasing in this neighbourhood. All the patients who have tried it speak most highly of its beneficial effects, and very lately two very distinct and remarkable cases came under my own notice. The one was a case of nervous indigestion, and the other was a case of hypochondria, pure and simple. It is one of the few patients I strongly believe in. -Yours &c., E. D. GEORGE. From Robert Watts, Veterinary Surgeon Pewy- groes, North Wales. — August 26th, 1880. I have taken your "Quinine Bitters" for in- digestion and the many inconveniences arising therefrom. The benefits derived are great and permanent. j. From Dr. G. A. Jones. r .v SeP.t- 27th, 1880. 1 certify that the preparation known as Gwilym Evans's Quinine Bitters is quite free from minerals, and that the ingredients contained in it are mixed in the most suitable proportions to ensure its success in cases of Indigestion and Debility. (Signed) G. A. JONES, M.D. From Mr. John David Evans, Post Office, Tre- lech. Sept. 15th, 1886. My dear Sir,-Although you must be overload- ed, ^mornais in favour of your now celebrated Quinine Bitters," yet I considered it my duty to inform you that many who have obtained it from me hare taken it with very bene- ficial results, and those of my customers who have truly proved its renovating properties always take one, two, or three bottles thereof (as the case mav require), every Spring and Autumn, testifying that fchey derive mueh more benefit thereby tha.™ they obtained when spending so many week» af the seaside. Hare kept it on sale for maay years and find the demand for it in this part continsallv lncxeaongr. The last smpply arrived safely. Sept. 34th, lm. Mr. m fagoedJome Chemist, Llanrwst, has °L tk* *\<?u.1,une Bitters," and j&m dee* «uor effects, cak vonoh for their esoaoy so a tenio in oases of exfrem9 debility, ag.. boing particularly Biiitabfcr to weevwrfcc i#ag Mlaewk